Να πως αξιοποιούν κάποιοι Δήμοι δημόσιους χώρους

Το παράδειγμα του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας με τα "Λιπάσματα"

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως αξιοποιούνται εγκαταλειμένες εγκαταστάσεις και εκτάσεις από την τοπική αυτοδιοίκηση προς όφελος των δημοτών τους και όχι κάποιων μεγάλων συμφερόντων, όπως συμβαινει με το κάμπινγκ Αγίας Τριάδας, αποτελεί η αξιοποίηση των παλιών  εγκαταστάσεων του εργοστασίου Λιπασμάτων από το Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Ένας χώρος έκτασης 146 στρεμμάτων που μεταβλήθηκε από τη δημοτική αρχή σε έναν υπέροχο πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής για τους κατοίκους.

Η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων που ιδρύθηκε το 1909 από τον Ν. Κανελλόπουλο έδωσε το όνομά της σε μια ολόκληρη περιοχή και για 90 χρόνια σημάδεψε την ιστορία της. Έδωσε στους κατοίκους της δουλειά κι ευημερία σε εποχές μεγάλης φτώχειας και μετά το 1922, που έφτασαν οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, οι εργάτες του εργοστασίου δημιούργησαν τη Δραπετσώνα. Το εργοστάσιο φτιάχτηκε στην Ηετίωνα Ακτή και οι κτιριακές εγκαταστάσεις, την εποχή της ακμής του, κάλυπταν έκταση 146.000 τετραγωνικών μέτρων, με 109 μονάδες. Σήμερα σώζονται μόνο δύο από τα κτίρια, η καμινάδα και οι τσιμεντένιες αποθήκες που μοιάζουν με σιλό. 

Σε μια υπέροχη τοποθεσία, στον εμβληματικό και ιστορικό χώρο των Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, με τις διατηρητέες εγκαταστάσεις και τη χαρακτηριστική πανύψηλη καμινάδα, αλλά και τη θάλασσα που φτάνει σχεδόν ως την σκηνή, έχει καθιερωθεί ένας πολιτιστικός θεσμός από το 2017, το «Φεστιβάλ στη θάλασσα».

Ο άλλοτε εγκαταλελειμμένος χώρος απέκτησε πραγματική ζωή. Για περίπου 4 μήνες, κάθε χρόνο, τα Λιπάσματα γίνονται πλέον σημείο αναφοράς για χιλιάδες επισκέπτες. Δεκάδες μουσικά και θεατρικά δρώμενα πραγματοποιούνται στον χώρο και αποτελούν όλα μαζί μία γιορτή πολιτισμού και δημιουργίας, μία περιπλάνηση σε χρώματα, στιγμές, εμπειρίες και εικόνες.

Το Εργοστάσιο Λιπασμάτων, ένας χώρος με βαθιά ιστορία, μέρος μιας βιομηχανικής περιοχής που φιλοξενούσε τσιμεντάδικα, γυψάδικα, δεξαμενές πετρελαίου και βυρσοδεψεία, παρήγε φυτοφάρματα, λιπάσματα και γυαλί. Διαμόρφωσε οικιστικά, οικονομικά, πολιτισμικά και περιβαλλοντικά την περιοχή, αλλά για χρόνια ήταν παραδομένο στη λήθη και τη σκουριά.

Οι αγώνες του Δήμου

Για καιρό, κυβέρνηση και ιδιώτες έριζαν για την αξιοποίησή του, καθώς θεωρούνταν «φιλέτο» real estate με τεράστιες επενδυτικές προοπτικές. Μετά από αδιάκοπους αγώνες και διεκδικήσεις των κατοίκων και του δήμου, πέρασε τελικά στα χέρια του δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας, «άνθησε» και παραδόθηκε εκεί όπου ανήκει, στους κατοίκους του, ως «πάρκο Εργατιάς» πια... Και είναι εντυπωσιακό με πόση θέρμη υποδέχτηκαν την ανάπλασή του ντόπιοι και μη.

Δίπλα στα σωζόμενα κτίρια του ιστορικού εργοστασίου, του Υαλουργείου και του Ινστιτούτου Χημείας και Γεωργίας, από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ άνθρωποι πάνε κι έρχονται στον περιπατητικό χώρο που ξεκινά από τον μόλο Κράκαρη. Για τη γυμναστική τους, για μια βόλτα με τα παιδιά, τα εγγόνια ή τον σκύλο τους, για λίγη θαλασσινή αύρα.

Όπως αναφέρεται σε ένα κατατοπιστικό ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στο LIFO: "Δίπλα στα σωζόμενα κτίρια του ιστορικού εργοστασίου, του Υαλουργείου και του Ινστιτούτου Χημείας και Γεωργίας, από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ άνθρωποι πάνε κι έρχονται στον περιπατητικό χώρο που ξεκινά από τον μόλο Κράκαρη. Για τη γυμναστική τους, για μια βόλτα με τα παιδιά, τα εγγόνια ή τον σκύλο τους, για λίγη θαλασσινή αύρα. Πλάι στη θάλασσα υπάρχει και ποδηλατόδρομος κι έχει επίσης κατασκευαστεί δημοτικό αναψυκτήριο (το δεύτερο), παιδική χαρά, τουαλέτες.

To "Φεστιβάλ της Θάλασσας"

Μετά τον όρμο των Σφαγείων, στον όρμο Δραπετσώνας υπάρχει ο πολυχώρος Λιπασμάτων με θεατράκι, αθλητικές εγκαταστάσεις κι άλλο ένα αναψυκτήριο με τραπεζάκια. Τα τελευταία τέσσερα καλοκαίρια εκεί διεξάγεται το "Φεστιβάλ της Θάλασσας" με δωρεάν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και κάθε λογής δράσεις, το οποίο τιμούν χιλιάδες άνθρωποι. Στις μεγάλες συναυλιακές συνάξεις, δε, ο χώρος πλημμυρίζει από κόσμο και άνθρωποι με τις μπίρες τους και τις δικές τους καρέκλες μετατρέπουν την κατηφόρα με το χαλικάκι που οδηγεί στη σκηνή σε αυτοσχέδιο αμφιθεατράκι.

Μετά το «λουκέτο» των μεγάλων συμφερόντων που άφησε άνεργους τους χιλιάδες εργάτες του εργοστασίου, ύστερα από το ναυάγιο μεγαλεπήβολων σχεδίων για ναυτιλιακό city, ελληνική Formula 1 και περαιτέρω τσιμεντοποίηση στον βωμό της "ανάπτυξης", μετά την περιβαλλοντική καταστροφή από τοξικά και ραδιενεργά βιομηχανικά απόβλητα, ο χώρος των Λιπασμάτων είναι και πάλι «ενεργός», χωρίς άλλο τσιμέντο, μόνο με λαχτάρα και νοσταλγία, ένας χώρος ζωής, ανοιχτός για όλους!