Σύντομη αναφορά στην ιστορία του Μεσημερίου

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που εντοπίστηκαν στο Μεσημέρι, κυρίως οι τρεις Μακεδονικοί τάφοι, αλλά και τα ερείπια βασιλικής που βρέθηκαν στην τούμπα του Αγίου Κωνσταντίνου και που χρονολογούνται στην Εποχή του Σιδήρου, καθώς  και στην τούμπα Κοτζιά, στα βόρεια όρια του σύγχρονου οικισμού του Μεσημερίου, μαρτυρούν  την μακραίωνη ιστορία της περιοχής.

Περιφορά της εικόνας του Αγ. Κωνσταντίνου στο Μεσημέρι στις 21 Μαίου 1940 (αρχείο Χάρη Αμανατίδη)

Σύμφωνα με τους ερευνητές Γραμμένο και Heurtley,  η πρώτη εγκατάσταση ανθρώπων στην περιοχή έγινε στην όψιμη νεολιθική εποχή. Ο πρώτος οικισμός αριθμούσε 12 σπίτια. Ως την πρώϊμη εποχή του χαλκού, καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε άλλες 5 φορές. Ο οικισμός αυτός, κατά τους ερευνητές Ασλάνη και Καστανά, θεωρείται ο παλαιότερος στη Μακεδονία (Χάρη Αμανατίδη, Μεσημερίου διαδρομή…, Μεσημέρι 2006).

Στα βυζαντινά χρόνια το Μεσημέρι υπάγονταν γεωγραφικά και διοικητικά στο Καπετανίκιον της Καλαμαρίας, που περιλάμβανε την περιοχή από Καραμπουρνάκι-Χορτιάτη-Αγ.Πρόδρομο-Αγ.Μάμα-Ισθμό Κασσάνδρας-Θερμαϊκό-Καραμπουρνάκι.

Σύμφωνα με πληροφορίες περιηγητών του 19^ου και 20^ου αιώνα, το Μεσημέρι ήταν μεικτός οικισμός χριστιανών και μουσουλμάνων, ενώ υπήρχε τζαμί. (Αικατερίνη Κούσουλα στο «Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 12, 1998», Θεσσαλονίκη 2000).

Στην επανάσταση του 1821 υπό τον Εμμανουήλ Παπά, έλαβαν μέρος το Μάϊο του 1821 η Επανομή και το Μεσημέρι, με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Δουμπιώτη.  

Από το 1918, το Μεσημέρι ήταν συνοικισμός της Επανομής.  Ο πληθυσμός του Μεσημερίου, αυξήθηκε σημαντικά μετά το 1922, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσφυγες από τον Πόντο και την Ανατολική Ρωμυλία.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Σάββα Παπαδόπουλου, που κατέγραψε στο ενδιαφέρον βιβλίο του ο Χάρης Αμανατίδης, αρκετοί από τους κατοίκους του Μεσημερίου, καταδιωγμένοι από τους Τούρκους στη Μικρασιατική εκστρατεία, επιβιβάστηκαν στη Νικομήδεια, με τη βοήθεια του πολεμικού σκάφους "Κιλκίς" σε επιβατικά πλοία που τους αποβίβασαν αρχικά στην Αλεξανδρούπολη και μετά από σύντομη παραμονή εκεί, κατέληξαν στην Καλαμαριά. Και αφού διαβίωσαν ένα μικρό διάστημα, όπως και όλοι οι άλλοι πρόσφυγες, στο περίφημο "Απολυμαντήριο" της Καλαμαριάς, στη συνέχεια οδηγήθηκαν στον τόπο της οριστικής εγκατάστασής τους, το Μεσημέρι. Και όπως περιέγραφε τη σκληρή ζωή που πέρασαν:

"Πριν τα Χριστούγεννα του 1922, ήρθαμε εδώ στο χωριό, το Μεσημέρι... Περάσαμε αρκετή δυστυχία μέχρι το 1930. Ήμασταν ανοργάνωτες οικογένειες, μας είχαν δώσει από ένα βόδι, τον άλλον από ένα άλογο και ο ένας με τον άλλον δουλεύανε και κάνανε γεωργία. Αλλά φτωχικά τα πράγματα... δεν ήμασταν οργανωμένοι. Σπίτια δεν είχαμε, ήμασταν άστεγοι. Όταν ερχόταν ο χειμώνας, τα πουρνάρια, που σήμερα άμα τα δεις δεν τα ζυγώνεις, τα κουβαλούσαμε στις πλάτες μας και ζεσταινόμασταν στα σπίτια με τα τζάκια. Αυτό είναι το χάλι των προσφύγων. Πέρασαν γενιές που έμειναν νηστικοί..."

Εκτός από τους πόντιους πρόσφυγες που προέρχονταν από τα Κορόξενα της Αργυρούπολης (Κιουμουσχανάς), τα Κοτύωρα (Ορντού) και το Ακ-Νταγ, εγκαταστάθηκαν στο Μεσημέρι ξεριζωμένοι ανατολικοθρακιώτες από το Σχολάρι της Ραιδεστού και το Σελτζίκιοϊ, καθώς και λίγες οικογένειες από την Καππαδοκία.

Πέρασε ένας σχεδόν αιώνας από τότε και οι κάτοικοι του Μεσημερίου πρόκοψαν, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι εγκαταστάθηκαν σε έναν ευλογημένο τόπο, σε έναν αγροτικό χώρο εύφορο, με πλούσιους υδάτινους πόρους και με ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες.

Το Μεσημέρι, αποσπάστηκε από την κοινότητα Επανομής και  έγινε ανεξάρτητη κοινότητα το 1946 με έκταση 11.913 στρέμματα (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Α, 217/1946, Β.Δ. 4-5-1946. Εκείνη την εποχή, είχε 551 κατοίκους. Ανεξάρτητη κοινότητα παρέμεινε μέχρι το 1998, οπότε με τον «Καποδίστρια» εντάχθηκε στο δήμο Επανομής. 

Πηγή:Τα στοιχεία προέρχονται από τα βιβλία του Χάρη Αμανατίδη, Μεσημερίου διαδρομή…, Μεσημέρι 2006, αυτοέκδοση και της Αικατερίνης Κούσουλα "Ανασκαφή βυζαντινού νεκροταφείου στην κοινότητα Μεσημερίου νομού Θεσσαλονίκης" στο Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 12, 1998, Θεσσαλονίκη 2000.