Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Ερωτήματα για το κοίτασμα της Επανομής

Οι κεφαλές των δύο γεωτρήσεων της Επανομής σκούριασαν, δημιουργώντας κινδύνους
Αίσθηση στο πανελλήνιο αλλά και τις ζωηρές ανησυχίες των κατοίκων της ανατολικής ακτής του Θερμαϊκού, προκάλεσαν οι αποκαλύψεις του ειδικού ερευνητή σε θέματα εντοπισμού και εξόρυξης πετρελαίου, Παντελή Παπάζη, ο οποίος μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό ALTER, το βράδυ της Δευτέρας, παρουσίασε σημαντικά στοιχεία για το κοίτασμα φυσικού αερίου της Επανομής αλλά και τους κινδύνους που συνεπάγονται από την μη αξιοποίησή του.

Παντελής Παπάζης
«Το κοίτασμα είναι τέτοιο», είπε ο κ. Παπάζης, ο οποίος  είναι στέλεχος της πολυεθνικής Exxon/Mobil, «ώστε με το φυσικό αέριο που θα εξαχθεί από τα έγκατα της Επανομής, θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που θα εξασφάλιζε τις ανάγκες της Κεντρικής Μακεδονίας για 25 χρόνια».
Όπως είπε, μιλώντας στην εκπομπή του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, είχε έρθει από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα το 1985, με πρόσκληση της κυρίας Μαργαρίτας Παπανδρέου, η οποία του πρότεινε να αναλάβει ως ειδικός σύμβουλος της τότε κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, αρμόδιος για θέματα εξόρυξης και εκμετάλλευσης πλουτοπαραγωγικών πηγών και φυσικών πόρων αλλά και επικεφαλής της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου. «Την ευχαρίστησα και δήλωσα ότι θα μπορούσα να βοηθήσω τη χώρα μου από μακριά, υποδεικνύοντας τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου», είπε.
Συμφώνα με τον κ. Παπάζη, το 1989 ο ίδιος συμμετείχε στις έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων με υδρογονάνθρακες στην περιοχή της ανατολικής ακτής του Θερμαϊκού. Και σε δύο γεωτρήσεις που είχαν γίνει ανοικτά της Επανομής, στην περιοχή μεταξύ Ποταμού και Νέας Ηράκλειας, βρέθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις φυσικού αερίου. Συγκεκριμένα, η πρώτη γεώτρηση κατέδειξε 19 εκατ. cm3 και η δεύτερη 9 εκατ. cm3.
Τα κοιτάσματα αυτά χαρακτηρίστηκαν τότε ως ωφέλιμα προς εκμετάλλευση και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε καυστήρες, χωρίς καμία απολύτως επεξεργασία.

Κι ενώ οι μετρήσεις έγιναν κανονικά και έδειξαν ότι η υπάρχει η δυνατότητα εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, το σχέδιο «πάγωσε» και οι υπεύθυνοι έκλεισαν με τάπες και άλλα πρόχειρα μέσα τις οπές των γεωτρήσεων. 
Η πρακτική αυτή χαρακτηρίζεται ως άκρως επικίνδυνη, καθώς οι εκλύσεις διοξειδίου του άνθρακα κυμαίνονται μεταξύ 15%-30%, λειτουργώντας διαβρωτικά στα πρόχειρα σφραγίσματα που έχουν τοποθετηθεί. 
Τα αποθέματα υδρογονανθράκων κάτω από την ελληνική γη και την θάλασσα ξεπερνούν σε βάθος εικοσιπενταετίας τα 300 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αρκεί για την αποπληρωμή του χρέους της χώρας ο δε εντοπισμός, εξόρυξη και εκμετάλλευσή τους θα προσφέρει θέσεις εργασίας και θα δημιουργήσει εξειδικευμένο εργατικό προσωπικό αλλά και θα προσφέρει ευρύ πεδίο έρευνας σε πανεπιστημιακά κέντρα, χωρίς να ξεχνά κανείς και την ώθηση στον τεχνολογικό τομέα.

Το πόσο όμως ανεκμετάλλευτα παραμένουν αυτά τα κοιτάσματα και το πόσο εγκληματική παραμένει η ολιγωρία των αρμόδιων Αρχών φαίνεται από το παράδειγμα της Επανομής. Ακόμα και τώρα, οι δύο γεωτρήσεις μπορούν να αξιοποιηθούν, παρά το αυξημένο οικονομικό κόστος για εκ νέου τοποθέτηση νέων βαλβίδων και σωληνώσεων, προσφέροντας ηλεκτρικό ρεύμα σε περιοχή ίση σε έκταση με την Κεντρική Μακεδονία για τα επόμενα 20-30 χρόνια.

Κλείνοντας, ο κ. Παπάζης εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων μπορεί να αποπληρώσει τα δάνεια που έχει συνάψει η ελληνική κυβέρνηση.

«Η Ελλάδα έχει προοπτική στα πετρέλαια και αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα βάλουμε σε σωστά πλαίσια. Τα κοιτάσματα μπορούν να εξοφλήσουν το κόστος του χρέους», πρόσθεσε.



Τρεις τρόποι διαχείρισης
Σύμφωνα με τον κ. Παπάζη, υπάρχουν τρεις τρόποι διαχείρισης μιας γεώτρησης: είτε ξεκινούν αμέσως οι εργασίες εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών που φιλοξενεί είτε σφραγίζεται οριστικά – εφόσον θεωρείται μη εκμεταλλεύσιμη - τοποθετώντας σκυρόδεμα, προκειμένου να επανέλθει το περιβάλλον στην αρχική του κατάσταση, ή σφραγίζεται προσωρινά (suspended well), υπό την προϋπόθεση ότι κάποια στιγμή στα επόμενα δύο, τρία ή πέντε χρόνια θα αρχίσει η εκμετάλλευση του κοιτάσματος.  
Στην τρίτη αυτή περίπτωση, η οπή της γεώτρησης σφραγίζεται με μια «τάπα» (βαλβίδα) και τοποθετούνται ειδικά όργανα μετρήσεων. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η γεώτρηση έχει κλείσει, το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο είναι άκρως διαβρωτικό στοιχείο, εξακολουθεί να εκλύεται στην ατμόσφαιρα.
Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Παπάζη, εγκυμονεί σοβαρό κίνδυνο έκρηξης, καθώς στην Επανομή οι δύο γεωτρήσεις που πραγματοποιήθηκαν το 1985 παραμένουν προσωρινά σφραγισμένες τα τελευταία 25 χρόνια, με αποτέλεσμα τα μέσα αποκλεισμού των οπών να έχουν υποστεί φθορά εξαιτίας των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα! Παράλληλα, ο ίδιος επισημαίνει ότι, στην περίπτωση του suspended well, θα έπρεπε οι γεωτρήσεις αυτές να είχαν σφραγιστεί με τσιμέντο ήδη από το 1992.
Θέλοντας, μάλιστα, να περιγράψει την ισχύ μιας τέτοιας έκρηξης, ο ειδικός ερευνητής την παρομοίασε με την έκρηξη μιας ατομικής βόμβας, γεγονός που συνεπάγεται ότι η Επανομή θα μπορούσε, ανά πάσα στιγμή, να τιναχθεί ολόκληρη στον αέρα!

Κάλυψη των αναγκών της χώρας για 15 χρόνια
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που υπάρχουν στο υπέδαφος και τον υποθαλάσσιο χώρο της Ελλάδας, είναι τέτοια, που επαρκεί για να καλύψει το 15% των αναγκών της χώρας μας τα επόμενα 15 χρόνια. Με δεδομένο ότι από τον φόρο και τα μερίσματα το ελληνικό δημόσιο θα εισέπραττε σχεδόν το 60% από την τιμή πώλησης (που βρίσκεται σταθερά πάνω από τα 70 δολάρια εδώ και χρόνια), το όφελος για τα κρατικά ταμεία θα ήταν τεράστιο. Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε τις χιλιάδες θέσεις εργασίας και τον πρόσθετο τζίρο που θα δημιουργούνταν από τις επενδύσεις πετρελαίου, είναι απορίας άξιον γιατί η χώρα μας δείχνει τέτοια ολιγωρία στο συγκεκριμένο θέμα. 

Απολήψιμα 4 δισ. βαρέλια 
Σύμφωνα με την εκτίμησή του δρ Κωνσταντίνου Νικολάου, επί χρόνια τεχνικού διευθυντή έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στα ΕΛΠΕ και σύμβουλος έρευνας για εταιρείες με δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 4 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 60-70 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου. Το 25% των απολήψιμων αποθεμάτων αργού πετρελαίου, σύμφωνα με έναν άλλο ειδικό, τον επιστημονικό ερευνητή της Γεωλογικής Υπηρεσίας Καναδά και ομότιμο καθηγητή στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στο Ινστιτούτο Πετρελαϊκής - Ιζηματογενούς Γεωλογίας της καναδικής κυβέρνησης Αντώνη Φώσκολο, εντοπίζονται στο βορειανατολικό Αιγαίο. Ο ίδιος εκτιμά ότι αποθέματα υδρογονανθράκων υπάρχουν και στο νότιο τμήμα του νομού Γρεβενών.   

Μας λείπουν… τρεις δημόσιοι υπάλληλοι 
Για να βγει αυτός ο πλούτος στην επιφάνεια, χρειάζεται να γίνει διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης. Ο τελευταίος γύρος παραχωρήσεων πραγματοποιήθηκε πριν από 13 χρόνια. Έκτοτε η υπόθεση “πετρέλαια” μεταφέρεται από το ένα συρτάρι στο άλλο, καθώς αλλάζουν υπουργοί και κυβερνήσεις, χωρίς ακόμα να έχει συσταθεί δημόσιος φορέας που θα πραγματοποιήσει τον διαγωνισμό. Τα πράγματα ήταν πολύ πιο απλά στην Κύπρο, όπου δεν χρειάστηκαν περισσότεροι από τρεις δημόσιοι υπάλληλοι (ή δημόσιοι λειτουργοί, όπως τους αποκαλούν) κι ένας τεχνοκράτης από την αγορά, για να προκηρυχτεί γύρος παραχωρήσεων. Η διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα: Το κράτος δίνει χρονικό περιθώριο τριών μηνών για την υποβολή φακέλου από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες και σε τρεις μήνες κατακυρώνει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού! 

Έρευνες σε λάθος σημεία 
Από το 1903, οπότε πρωτοξεκινούν οι έρευνες στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 223 ερευνητικές και παραγωγικές γεωτρήσεις. Όμως, ελλείψει κατάλληλης τεχνολογίας, άρα και γεωλογικών δεδομένων, το 80% αυτών έγινε σε λάθος σημεία, σύμφωνα με την εκτίμηση του δρος Νικολάου. “Η τεχνολογία σήμερα έχει αλλάξει, όπως επίσης άλλαξαν και οι οικονομικοί όροι για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων”, σημειώνει, εξηγώντας ότι κοιτάσματα που άλλοτε κρίθηκαν μη εκμεταλλεύσιμα με τη σημερινή τεχνολογία μπορούν να αξιοποιηθούν, ενώ οι αυξητικές τάσεις στην τιμή του πετρελαίου παρέχουν ισχυρό κίνητρο στις πετρελαϊκές εταιρείες. 

Πού υπάρχει πετρέλαιο 
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο υπάρχει εκεί που υπάρχουν μία σειρά από πετρογεωλογικές προϋποθέσεις: μητρικά πετρώματα που υποδεικνύουν ότι υπήρξε πετρελαιογένεση, πετρώματα-"ταμιευτήρες", που να είναι πορώδη και διαπερατά, "παγίδες" υδρογονανθράκων, πετρώματα-"καλύμματα" ώστε να μην υπάρχει διαρροή, κατάλληλο γεωλογικό timing, επιφανειακές εμφανίσεις που υποδηλώνουν ότι υπάρχει ή υπήρχε πετρέλαιο στο βάθος κλπ. Όπως αναφέρει ο επί πολλά χρόνια διευθυντής έρευνας υδρογονανθράκων στα Ελληνικά Πετρέλαια, αυτές οι προϋποθέσεις υπάρχουν κυρίως στη Δυτική και τη Βόρεια Ελλάδα και μόνο μερικώς στο Αιγαίο. "Το Αιγαίο έχει πολύ αλμυρό νερό για τα ψάρια του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι λίμνη πετρελαίου", λέει χαρακτηριστικά. 
Τις σημαντικότερες ενδείξεις για ύπαρξη πετρελαίου έχουν δώσει οι περιοχές της Ηπείρου, της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου, της Ακαρνανίας στην ξηρά, καθώς και η θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, ο Πατραϊκός και ο Μεσσηνιακός κόλπος. Μάλιστα στο Κατάκολο εντοπίστηκε ένα κοίτασμα το οποίο με τιμή 40 δολ./βαρέλι είχε κριθεί μη εκμεταλλεύσιμο, ωστόσο σήμερα η συγκυρία είναι ευνοϊκότερη. Στη Δυτική Ελλάδα εντοπίστηκαν 200 επιφανειακές ενδείξεις που "ανάβουν αλάρμ" ότι στη γύρω περιοχή υπάρχει πετρέλαιο. 
Στη Βόρεια Ελλάδα πετρελαιοπιθανές περιοχές με καλές ενδείξεις για ύπαρξη πετρελαίου, σύμφωνα με τον δρ Κ. Νικολάου, είναι: 
Γρεβενά. Η γεωλογική λεκάνη της περιοχής διαθέτει πετρογεωλογικές προϋποθέσεις και χρειάζεται να γίνει έρευνα για να πιστοποιηθεί η ύπαρξή τους. 
Θερμαϊκός. Στην Επανομή έχει εντοπιστεί μικρό κοίτασμα φυσικού αερίου, από το οποίο απολήψιμη είναι οριακή ποσότητα 450 εκατ. κ.εκ. Επιπλέον, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για ύπαρξη και άλλων κοιτασμάτων αερίου στον Θερμαϊκό κόλπο. 
Έβρος. Τη δεκαετία του
ʼ50 είχαν γίνει γεωτρήσεις στην Ταύρη του νομού Έβρου, με θετικές ενδείξεις, και υπάρχει πεδίο για νέες έρευνες. 
Καβάλα. Το κοίτασμα "Πρίνος" δίνει πετρέλαιο εδώ και τριάντα χρόνια και κοντεύει να "στραγγίσει". Στο μεταξύ, ανακαλύφθηκαν το κοίτασμα φυσικού αερίου "Νότια Καβάλα" και τα κοιτάσματα πετρελαίου "Βόρειος Πρίνος" και "Έψιλον", στα οποία πρόσφατα έγιναν νέες γεωτρήσεις. Νέα κοιτάσματα (εκτός του “Μπάμπουρα”, που βρίσκεται στη διακεκαυμένη ζώνη) φαίνεται να υπάρχουν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Θάσο και το Θρακικό πέλαγος. "Ανοίξτε τις περιοχές, και θα βρείτε και άλλα κοιτάσματα", αναφέρει χαρακτηριστικά ο δρ Νικολάου. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.