Προετοιμασία σκληρών διαπραγματεύσεων με τρόϊκα

Την Πέμπτη ή το αργότερο την Παρασκευή αναμένεται να κάνει ο πρωθυπουργός τις προγραμματικές δηλώσεις. Πριν από τη σύσκεψη, τη γραμμή άμυνας της νέας κυβέρνησης, για τις πρώτες 72 ώρες που θα βρεθεί η ηγεσία της τρόικας στην Αθήνα, άρχισε να διαμορφώνει χθες το οικονομικό επιτελείο, το οποίο συνεδρίασε για πρώτη φορά υπό το νέο υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος αναμένεται να ορκιστεί την Πέμπτη.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ανέφεραν ότι η κυβέρνηση προετοιμάζεται για σκληρές διαπραγματεύσεις με την τρόικα. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να παρουσιάσει έναν «πειστικό» σχεδιασμό προώθησης και υλοποίησης μεταρρυθμίσεων με αιχμή τις αποκρατικοποιήσεις.
Ετσι, αφού ξεπεραστεί ο σκόπελος της τρίμηνης καθυστέρησης στην υλοποίηση του μνημονίου σε βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, εκφράζεται η ελπίδα ότι μετά θα ανοίξει η συζήτηση, όσον αφορά στην επιμήκυνση του προγράμματος, στη μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής των δανείων και στο επιτόκιο.

Οι πολιτικοί αρχηγοί
Τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής κυβέρνησης στις συζητήσεις που θα ξεκινήσουν τις επόμενες μέρες με την τρόικα, καθώς και το περιεχόμενο των προγραμματικών δηλώσεων επεξεργάσθηκαν χθες, στη διάρκεια σύσκεψης στην οικία του πρωθυπουργού, στην Κηφισιά, οι κ.κ. Αντώνης Σαμαράς, Ευάγγελος Βενιζέλος και Φώτης Κουβέλης.
Στη συνάντηση, δίωρης διάρκειας, ήταν παρόντες ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ο υφυπουργός, Κ. Μαυραγάνης, καθώς και μέλη του οικονομικού επιτελείου και ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης.
O κυβερνητικός εκπρόσωπος, Σίμος Κεδίκογλου, μετά το τέλος της συνάντησης ανέφερε ότι έγινε μία ευρύτατη συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και πρόσθεσε ότι θα συνεχιστούν οι επαφές με τους κ.κ. Βενιζέλο και Κουβέλη. Αναφερόμενος στις δυσκολίες της διαπραγμάτευσης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είχε τονίσει νωρίτερα ότι εάν η τρόικα πεισθεί πως με μια διαφορετική συνταγή η Ελλάδα μπορεί να πετύχει τους ίδιους στόχους, τότε υπάρχει η δυνατότητα επίτευξης προσαρμογών στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να «αποκρούσει» ψηφισμένα μέτρα στο μνημόνιο 2, όπως η μείωση των Ειδικών Μισθολογίων στο Δημόσιο 12% κατά μέσο όρο από 1ης Ιουλίου (αφορά δικαστικούς, ιατρούς, καθηγητές πανεπιστημίου, ένστολους, κληρικούς) και οι απολύσεις 15.000 δημοσίων υπαλλήλων.
Οσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, στις προγραμματικές δηλώσεις ο πρωθυπουργός θα αναφερθεί στη διαδικασία που θα ακολουθηθεί για αυτές, τη σύνδεσή τους με την ανάπτυξη και όχι μόνο με εισπρακτικούς στόχους, καθώς και στη διατήρηση της κυριότητας του κράτους στα δίκτυα.

Η γραμμή άμυνας
Τη γραμμή άμυνας της νέας κυβέρνησης για τις πρώτες 72 ώρες που θα βρεθεί η ηγεσία της τρόικας στην Αθήνα άρχισε να διαμορφώνει χθες το οικονομικό επιτελείο, το οποίο συνεδρίασε για πρώτη φορά υπό το νέο υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος αναμένεται να ορκιστεί την Πέμπτη.
Στόχος της σύσκεψης ήταν να καθοριστεί μια κοινή στάση σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις της τρόικας για πέντε βασικά θέματα και στη συνέχεια να διευκρινιστούν από όλα τα συναρμόδια υπουργεία τα σημεία της διαπραγματεύσης με την ηγεσία των ελεγκτών, οι οποίοι αναμένεται να φτάσουν την Πέμπτη και να αποχωρήσουν το Σάββατο, αφού έχουν γνωρίσει όλα τα βασικά στελέχη της νέας κυβέρνησης.
Με δεδομένο αυτό εξηγείται και η σύνθεση της χθεσινής σύσκεψης, η οποία αποτελούσε το μισό Υπουργικό Συμβούλιο. Συγκεκριμένα, στη σύσκεψη συμμετείχαν, εκτός από τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, ο αναπληρωτής υπουργός, Χρήστος Σταϊκούρας, και ο υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για θέματα φορολογίας, Γιώργος Μαυραγάνης. Παρόντες ήταν επίσης ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λυκουρέντζος, ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Αντώνης Μανιτάκης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Θανάσης Σκορδάς, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ευάγγελος Λιβιεράτος, ο γ.γ. του ΥΠΕΚΑ, Μανούσος Βολουδάκης, ο γ.γ. Ενέργειας, Κωνσταντίνος Μαθιουδάκης.

Τα βασικά θέματα
Τα θέματα που τέθηκαν επί τάπητος ήταν πέντε βασικές μεταρρυθμίσεις, η υλοποίηση των οποίων απαιτεί κοινή στάση από όλους τους υπουργούς της κυβέρνησης.
1. Το πρώτο θέμα είναι η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, η οποία με βάση τον αρχικό σχεδιασμό του δευτέρου μνημονίου θα έπρεπε να φέρει 3 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα μέχρι και το 2014. Ολοι είναι βέβαιο ότι έχει καθυστερήσει σημαντικά. Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί και ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Αντ' αυτού όμως παραμένει μια πρόταση, στην οποία είχε καταλήξει ο διάλογος των τριών κομμάτων που είχαν στηρίξει την κυβέρνηση Παπαδήμου.
Εκτός από το νομοσχέδιο που αποτελεί το βασικό κορμό των αλλαγών, δεν έχει προχωρήσει καθόλου και η βελτίωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, με αποτέλεσμα τα ληξιπρόθεσμα αντί να μειώνονται να έχουν αυξηθεί στα 45 δισ. ευρώ, από 30 δισ. πριν από δύο χρόνια.
2. Το δεύτερο θέμα είναι η μείωση του μεγέθους του ελληνικού Δημοσίου, από όπου το μνημόνιο έχει προϋπολογίσει εξοικονόμηση δαπανών συνολικού ύψους 11,5 δισ. ευρώ. Από τα χρήματα αυτά, 6 δισ. ευρώ θα πρέπει να εξοικονομηθούν από τις ΔΕΚΟ, 3 δισ. από τους μισθούς του κεντρικού Δημοσίου και άλλα 2-2,5 δισ. από την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης. Η καθυστέρηση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων επί ένα τρίμηνο έχει ως αποτέλεσμα μέτρα τα οποία θα έπρεπε να έχουν εφαρμοστεί από την 1η Ιουλίου (όπως π.χ. οι περικοπές κατά 12% στα ειδικά μισθολόγια) να αναστέλλονται επ’ αόριστον.
Επίσης, η υλοποίηση του μέτρου της μείωσης του προσωπικού του Δημοσίου κατά 150.000 άτομα μέχρι και το τέλος του 2015 τίθεται υπό αμφισβήτηση με δεδομένη την προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων που απαρτίζουν την κυβέρνηση.
3. Το τρίτο θέμα είναι η απελευθέρωση των αγορών υπηρεσιών, προϊόντων και ενέργειας, που επίσης έχει καθυστερήσει σημαντικά. Σε ό,τι αφορά την αγορά προϊόντων, είναι μόνιμες πια οι παρατηρήσεις από θεσμικούς και μη ξένους παράγοντες που κατηγορούν την Ελλάδα ότι έχει πάρει ένα σωρό μέτρα αλλά οι τιμές της αγοράς έχουν μειωθεί ελάχιστα. Στην αγορά υπηρεσιών, παρά τις προσπάθειες του υπουργείου Οικονομικών, που παίζει ρόλο συντονιστικό στην όλη υπόθεση, τα υπόλοιπα υπουργεία δεν φαίνεται να συμβαδίζουν, με αποτέλεσμα το άνοιγμα να προχωρά με ρυθμούς χελώνας.
4. Στη συζήτηση απελευθέρωση της αγοράς εργασίας αναμένεται να υπάρξουν και τα μεγαλύτερα προβλήματα, αφού μαζί με τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας θα πρέπει να υιοθετηθούν και μέτρα του μνημονίου για μειώσεις σε μισθούς, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων και άρση της μετενέρεγειας. Σε όλα αυτά η νέα ελληνική κυβέρνηση έχει δηλώσει σαφώς τις αντιρρήσεις της και μάλιστα ο τομέας της εργασίας αναμένεται ότι θα είναι και ο πλέον σκληρός της διαπραγμάτευσης με την τρόικα. Επίσης, στο μερίδιο του υπουργείου Εργασίας περιλαμβάνεται η πορεία των ασφαλιστικών ταμείων.
Με βάση το μνημόνιο, ο νέος υπουργός Εργασίας θα έπρεπε να έχει στα χέρια του μια νέα αναλογιστική μελέτη που να δείχνει την πορεία του συνόλου του ασφαλιστικού συστήματος. Αν υπάρξουν αποκλίσεις από το στόχο για αύξηση όχι μεγαλύτερη του 2,5% του ΑΕΠ στις δαπάνες Υγείας μέχρι και το 2050, η τρόικα θα ζητήσει πρόσθετα μέτρα στον τομέα των συντάξεων. Για παράδειγμα, η οριζόντια ρύθμιση του κουρέματος των εφάπαξ είναι ένα μέτρο που θα συζητηθεί, καθώς επίσης και το μέτρο της μείωσης των αποζημιώσεων ώστε να αυξηθεί η κινητικότητα της εργασίας.
5. Ενα ακόμη μεγάλο θέμα διαπραγμάτευσης με την τρόικα θα είναι και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Ο πρωθυπουργός είναι σαφής στις κατ' ιδίαν συναντήσεις που έχει με τους υπουργούς του, ότι η αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου θα πρέπει να προχωρήσει, ώστε να μπορέσουμε να γλιτώσουμε μισθούς και συντάξεις.
Αυτό σημαίνει, σχετικά με τις δημόσιες επιχειρήσεις, την εκχώρηση-πώληση σε ιδιώτες όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μέρους του μετοχικού κεφαλαίου ακόμη και για τις επιχειρήσεις στρατηγικού χαρακτήρα και τη διατήρηση στο δημόσιο των δικτύων υποδομών όπως το βασικό δίκτυο της ΔΕΠΑ και το δίκτυο της ΔΕΗ. Στην ακίνητη περιουσία, εγκαταλείπεται η ιδέα του θεσμού της επιφάνειας, με εξαίρεση τις αποκρατικοποιήσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει, όπως αυτή του παλιού αεροδρομίου του Ελληνικού. Με άλλα λόγια, η αξιοποίηση της υπόλοιπης ακίνητης περιουσίας, η αξία της οποίας υπολογίζεται σήμερα στα 35-40 δισ. ευρώ, θα γίνει μέσω πώλησης και όχι συμβάσεων μακροχρόνιας παραχώρησης όπως ήταν η εντολή από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Αναγκαία είναι η επιτάχυνση της αξιοποίησης των περιφερειακών υποδομών, όπως είναι τα λιμάνια (πλην του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης) και τα περιφερειακά αεροδρόμια αλλά και οι αυτοκινητόδρομοι, τομείς οι οποίοι εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν μεγάλο αριθμό νέων θέσεων εργασίας. Μια ακόμη προσπάθεια είναι το Δημόσιο να μειώσει τη συμμετοχή του και στις ελλειμματικές δημόσιες επιχειρήσεις, κυρίως την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, με παραχώρηση μέρους του μεταφορικού της έργου σε ιδιώτες, αλλά και στην ΕΑΣ και την ΕΛΒΟ.