Που κόλλησε η θαλάσσια συγκοινωνία;

του Σπύρου Βούγια*
Επισκέφτηκα πριν από λίγες μέρες ένα φίλο που αποφάσισε να μείνει μόνιμα στην απέναντι πλευρά της ακτής του Θερμαϊκού, στην Περαία, παρότι εργάζεται στο κέντρο. Ηταν αργά το απόγευμα, ο ήλιος είχε αρχίσει να βάζει φωτιά στον ορίζοντα και η πόλη, ωραιότερη από ποτέ, ανέπνεε ανακουφισμένη ένα ευεργετικό αεράκι μετά το μεσημεριανό καύσωνα.

Αρκετός κόσμος πλατσούριζε ακόμη στη θάλασσα και τα τραπέζια είχαν στρωθεί ξανά για τα βραδινά ουζάκια. Ο Θερμαϊκός φαινόταν ήρεμος και καθαρός αλλά και εντελώς άδειος, χωρίς ένα πλεούμενο με μηχανή, ιστιοφόρο ή έστω μια βάρκα. Συζητώντας αργότερα με τους ανθρώπους της περιοχής, μιλήσαμε αναπόφευκτα για τη θαλάσσια αστική συγκοινωνία και τους λόγους της μη εφαρμογής της τόσα χρόνια. Αισθανόμουν ικανοποίηση που όλοι επιβεβαίωναν τη σημασία της ιδέας για την ανάπτυξη της περιοχής αλλά και αμήχανα γιατί δεν μπορούσα να εξηγήσω τις αιτίες της μεγάλης καθυστέρησης.

Δε χρειάζεται να θυμίσω την προϊστορία της πρότασης και τις περιπέτειές της από το 1986 που την κατέθεσα στην πόλη για πρώτη φορά. Στην αρχή σκόνταψε στην απόπειρα επέκτασης της Παλιάς Παραλίας και ύστερα, μετά το 2004, στη μικροκομματική εκδικητική αντίδραση της Περιφέρειας που έβαλε την υπόθεση στο αρχείο, παρά τις επιστημονικές εισηγήσεις. Εξι χρόνια μετά, το 2010, με την αλλαγή στη διοίκηση του δήμου οι συνθήκες φάνηκε να είναι πάλι ευνοϊκές.
Η ταυτόχρονη παρουσία μου στο υπουργείο Μεταφορών οδήγησε στην επικαιροποίηση της μελέτης βιωσιμότητας καθώς και στην προετοιμασία των τευχών της διακήρυξης ενός ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού προς ιδιώτες επενδυτές που θα δρομολογήσουν τα σκάφη.

Σύμφωνα με τη μελέτη, απαιτούνται 6-8 ταχύπλοα, με χωρητικότητα 150-200 άτομα και εισιτήριο 2 ευρώ. Με εκτιμώμενο χρόνο διαδρομής τα 20 λεπτά, προβλέπονται περίπου 15.000 μετακινήσεις ημερησίως που καθιστούν το έργο απολύτως βιώσιμο οικονομικά, χωρίς καμιά επιδότηση. Παράλληλα, προετοιμάστηκε η διαδικασία για ένταξη στο ΕΣΠΑ Κεντρικής Μακεδονίας της κατασκευής των στάσεων στην Περαία, τη μαρίνα Καλαμαριάς, το Ποσειδώνιο και το κέντρο (πλατεία Ελευθερίας) με χαμηλό κόστος και ήπιες προδιαγραφές. Τέλος, σχεδιάστηκαν από νέους αρχιτέκτονες και παρουσιάστηκαν τα περίπτερα αναμονής των επιβατών στις στάσεις. Στην παρουσίαση των βραβείων, ο δήμαρχος δεσμεύτηκε να συγκροτήσει άμεσα το διαδημοτικό φορέα που θα προκήρυσσε το διεθνή διαγωνισμό, ενώ ο αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης υποσχέθηκε να εντάξει τη μελέτη εφαρμογής και την κατασκευή του έργου στα ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας.

Κι όμως, από τότε, οκτώ μήνες μετά, δεν παρουσιάστηκε καμιά πρόοδος, καμιά ουσιαστική ενέργεια δεν προωθήθηκε στην πράξη. Ετσι, βρέθηκα πάλι να προσπαθώ να εξηγήσω τα ανεξήγητα στους φίλους της Περαίας που παρακολουθούσαν την κουβέντα. «Εδώ, καράβια χάνονται», είπε θυμόσοφα κάποιος, «στην κυριολεξία, όμως».

*Ο Σπύρος Βούγιας είναι συγκοινωνιολόγος, καθηγητής ΑΠΘ, πρώην υπουργός