Αγωγές κατά δήμων για λακκούβες και κακοτεχνίες

H άθλια κατάσταση που επικρατεί πλέον στο οδικό δίκτυο της ανατολικής Θεσσαλονίκης, σπρώχνει ολοένα και περισσότερους οδηγούς να στρέφονται κατά των Δήμων, ζητώντας αποζημίωση για ζημιές που έπαθε το αυτοκίνητό τους από λακκούβες και κακοτεχνίες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του δήμου Θερμαϊκού, όπου κατατέθηκαν 40-50 παρόμοιες αγωγές μέσα στο 2012.

Στη χειρότερη κατάσταση, βρίσκεται ο παραλιακός δρόμος Ν.Μηχανιώνας-Επανομής, μέσω κτήματος Καραγκιόζη, όπου οι λακκούβες στο δρόμο θυμίζουν… βομβαρδισμένη περιοχή. Και για να τον διασχίσουν οι οδηγοί, κυρίως το βράδυ, χρειάζονται γερά νεύρα, ασφάλεια ζωής αλλά και απόφαση ότι ίσως δουν να αχρηστεύεται το αυτοκίνητό τους.

«Βέβαια», λένε οι κάτοικοι που είναι υποχρεωμένοι να διασχίζουν συχνά και αυτόν και άλλους μισοκατεστραμμένους δρόμους, «είναι κατανοητά τα τεράστια οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι, όμως δεν αποτελεί μεγάλο έξοδο αν μπαλώσουν, έστω προσωρινά τις λακκούβες».

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι οδηγοί που στρέφοντραι κατά των δήμων, διεκδικούν αποζημιώσεις για ελαστικά που έσκασαν ή για ζάντες που καταστράφηκαν από τις λακκούβες των δρόμων και συνήθως λαμβάνουν ένα ποσό της τάξεως των 300-400 ευρώ, όμως υπάρχουν και άλλοι που ζητούν αποζημίωση για μεγαλύτερες βλάβες στα αυτοκίνητά τους (αμορτισέρ κλπ).

Σύμφωνα με το νόμο, οι δήμοι υποχρεούνται να μεριμνούν για τη συντήρηση του οδοστρώματος των δημοτικών οδών, προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφαλής κυκλοφορία των πεζών και των οχημάτων που χρησιμοποιούν τις οδούς αυτές. Σε περίπτωση δε ζημίας που επήλθε συνεπεία παραλείψεως των αρμοδίων οργάνων του Δήμου να συμμορφωθούν με την παραπάνω υποχρέωση, ο Δήμος ευθύνεται σε αποζημίωση του ζημιωθέντος. Υπαίτιος του ατυχήματος είναι ο εναγόμενος Δήμος, ο οποίος δεν φρόντισε να αποκαταστήσει διά των οργάνων του τη λακκούβα στο οδόστρωμα δημοτικής οδού, για τη συντήρηση της οποίας είναι αρμόδιος, ούτε τοποθέτησε πριν από αυτήν τις κατάλληλες πινακίδες, ώστε να προειδοποιούνται οι οδηγοί για την ύπαρξη αυτής.

Το άρθρο 105 του Αστικού Κώδικα ορίζει ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος...» και το άρθρο 106 αυτού ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους».

Κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, οι δήμοι υποχρεούνται να μεριμνούν για τη συντήρηση του οδοστρώματος των δημοτικών οδών, προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφαλής κυκλοφορία των πεζών και των οχημάτων που χρησιμοποιούν τις οδούς αυτές. Σε περίπτωση δε ζημίας που επήλθε συνεπεία παραλείψεως των αρμοδίων οργάνων του Δήμου να συμμορφωθούν με την παραπάνω υποχρέωση, ο Δήμος ευθύνεται σε αποζημίωση του ζημιωθέντος (πρβλ. ΔιοικΕφΑΘ 295/1999, ΔιΔικ 1991.1152).

Την ευθύνη για τη συντήρηση των οδών-έργων έχουν:
-Για τις εθνικές οδούς, τις κεντρικές αρτηρίες πόλεων και τα δημόσια έργα το υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ.

-Για το επαρχιακό δίκτυο και τις δευτερεύουσες οδούς η Τοπική Αυτοδιοίκηση (νομαρχίες, δήμοι και κοινότητες).

Οσον αφορά τη διαδικασία αποζημίωσης:
Στην περίπτωση κατά την οποία όχημα υποστεί φθορά ή βλάβη λόγω κακοτεχνίας του δρόμου ή του έργου αντίστοιχα (όπως π.χ. «πέσιμο» σε λακκούβα), ο κάτοχος του οχήματος πρέπει:
- Να ειδοποιήσει την Τροχαία για να βεβαιώσει επιτόπου τη βλάβη-φθορά του οχήματος λόγω κακοτεχνίας και να εκδώσει στη συνέχεια σχετική βεβαίωση.
- Αντίστοιχη βεβαίωση χορηγεί και η ΕΛΠΑ στους συνδρομητές της, καθώς οι τεχνικοί του τμήματος οδικής βοήθειας της ΕΛΠΑ-ΟΒΕΛΠΑ μπορούν να βεβαιώσουν εγγράφως τη μεταφορά, ρυμούλκηση του οχήματος λόγω βλάβης-φθοράς που προκλήθηκε από την κακοτεχνία.
Η βεβαίωση βλάβης-φθοράς μαζί με ενδεικτική προσφορά αποκατάστασης της βλάβης του οχήματος ή τιμολόγιο, στην περίπτωση που έχει αποκατασταθεί, κατατίθενται αντίστοιχα:
- Στις αρμόδιες περιφερειακές διευθύνσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ ή
- Στα αρμόδια γραφεία των νομαρχιών, δήμων, κοινοτήτων, προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία αποζημίωσης. 
- Στην περίπτωση που δεν υπάρχει συγκεκριμένη άποψη για το πού πρέπει να κατατεθεί η αίτηση αποζημίωσης, οι οδηγοί μπορούν να προσφεύγουν στους αρμόδιους εισαγγελείς της χώρας οι οποίοι αποφαίνονται για το ποιος φορέας φέρει την ευθύνη της αποζημίωσης και προωθούν την αίτηση.
Η ίδια διαδικασία ακολουθείται κατ' επέκταση και σε περίπτωση που υπάρχει τραυματισμός του οδηγού ή των επιβαινόντων.
Υπενθυμίζεται ότι μεγάλος αριθμός οδηγών έχει αποζημιωθεί για ανάλογες περιπτώσεις, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη δικαστικές διαδικασίες στις περιπτώσεις που εκτός από τις υλικές ζημιές υπάρχουν και σωματικές βλάβες.