Όταν ο υφυπουργός επικαλείται την... έλλειψη στοιχείων για τη δολοφονία από τη χούντα του Γιώργου Τσαρουχά

Ο πόνος αποτυπώθηκε στην έκφραση του Τσαρουχά,
την ώρα που ξεψυχούσε από τα βασανιστήρια, ενώ στο
πρόσωπο φαίνονται τα σημάδια από τα χτυπήματα 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Απορίες και εύλογα ερωτήματα, προκαλεί η ενέργεια του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, Δημήτριου Ελευσινιώτη, ο οποίος απαντώντας σε επιστολή του δήμου Θεσσαλονίκης, την οποία έφεραν στη Βουλή με ερώτησή τους οκτώ βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που ζητούσε να γίνει τόπος ιστορικής μνήμης ο χώρος της πρώην ΚΥΠ Θεσσαλονίκης, όπου δολοφονήθηκε από τη χούντα ο βουλευτής της Αριστεράς, Γιώργος Τσαρουχάς, δικαιολογεί την άρνηση δηλώνοντας ότι το Πολεμικό Μουσείο… δεν διαθέτει ιστορικά στοιχεία!

Ο Τσαρουχάς χτυπήθηκε και στη δολοφονία Λαμπράκη

Η απάντηση αυτή του μέλους της κυβέρνησης, έρχεται μάλιστα λίγες μέρες πριν την 46^η επέτειο από την επιβολή της χούντας των συνταγματαρχών, που είχε μετατρέψει το χώρο της τότε ΚΥΠ Θεσσαλονίκης, πίσω από τις εγκαταστάσεις του Γ΄Σώματος Στρατού, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, σε τόπο μαρτυρίου εκατοντάδων αντιπάλων του δικτατορικού καθεστώτος.

Το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης στις 21 Φεβρουαρίου 2013,  με επιστολή του προς τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Π. Παναγιωτόπουλο, διατύπωνε την έντονη διαμαρτυρία του για την άρνηση του Πολεμικού Μουσείου στην ανάδειξη ως τόπου μνήμης, του χώρου της πρώην ΚΥΠ.  Kαθώς εκεί, βασανίστηκαν εκατοντάδες πολίτες της Θεσσαλονίκης που αντιτάχθηκαν στην εφτάχρονη τυραννία της χούντας.

Απαντώντας ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Δ. Ελευσινιώτης, δηλώνει ότι δεν μπορεί να υιοθετηθεί το αίτημα αυτό διότι… «το Πολεμικό Μουσείο δεν διαθέτει αρχείο και ιστορικά στοιχεία αναφορικά με τα λεγόμενα του δήμου Θεσσαλονίκης  για την ύπαρξη χώρου στο Μουσείο, στον οποίο βασανίστηκαν αγωνιστές κατά της Απριλιανής δικτατορίας του 1967 και στον οποίο άφησε την τελευταία του πνοή ο Γιώργος Τσαρουχάς, βουλευτής της ΕΔΑ, ώστε να αναδειχθεί ως τόπος μνήμης, ιστορικής αυτογνωσίας, τιμής στον αντιδικτατορικό αγώνα», όπως λέει συγκεκριμένα.

Το έγγραφο του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας

Επειδή τόσο ο υφυπουργός, όσο και το τοπικό συμβούλιο του παραρτήματος Θεσσαλονίκης του Πολεμικού Μουσείου επικαλούνται «έλλειψη αρχείου και ιστορικών στοιχείων», τους παραπέμπουμε να διαβάσουν, αν μη τι άλλο, την με αριθμό 43-65/1979 “Απόφαση και Πρακτικά δημοσίας συνεδριάσεως του εν Θεσσαλονίκη Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου”, το οποίο από τις 16 Μαϊου μέχρι τις 8 Ιουνίου 1979 δίκασε την υπόθεση της στυγερής δολοφονίας του Γιώργου Τσαρουχά. Στις 275 σελίδες εκείνου του δικαστικού ντοκουμέντου, ξεπροβάλλει όλος ο ζόφος, ο τρόμος και το άλγος που επικρατούσε στο κολαστήριο της ΚΥΠ Θεσσαλονίκης. Με βάση την απόφαση του δικαστηρίου, ο αρχηγός της ΚΥΠ Θεσσαλονίκης, συνταγματάρχης Στέφανος Καραμπέρης, που ήταν μέλος της λεγόμενης «Επαναστατικής Επιτροπής» των πραξικοπηματιών, καταδικάστηκε σε κάθειρξη 10 ετών για τη δολοφονία Τσαρουχά και άλλοι αξιωματικοί της ΚΥΠ και της Ασφάλειας σε μικρότερες ποινές.

    

Από τη δίκη για τη δολοφονία Τσαρουχά. Υποβάλει ερωτήσεις
σε μάρτυρα ένας εκ των κατηγορουμένων, ο άλλοτε πανίσχυρος
πρόεδρος του Εκτάκτου Στρατοδικείου της χούντας Καραπάνος

Ο εφιάλτης των βασανιστηρίων

Ο Τσαρουχάς, που είχε καταφέρει να διαφύγει τη σύλληψη στις 21 Απριλίου 1967, ήταν επί 13 μήνες ο επικεφαλής της σημαντικότερης αντιδικτατορικής οργάνωσης στη Θεσσαλονίκη, του «Πατριωτικού Μετώπου»(ΠΑΜ), καθώς επίσης Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του παράνομου τότε ΚΚΕ.  Αμέσως μετά τη σύλληψή του, τις πρώτες ώρες της 9^ης Μαϊου 1968, οδηγείται στο «χειρουργείο», όπως ονομάζονταν το ειδικό γραφείο όπου γινότανε οι ανακρίσεις και όπου υπήρχαν διάσπαρτα μαστίγια από βούνευρο, συσκευές ηλεκτροσόκ και άλλα όργανα βασανιστηρίων.

Αν και γνωρίζουν ότι είναι καρδιοπαθής, πάνω από δέκα βασανιστές, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη της ΚΥΠ, Σταύρο Αναστασιάδη και τις οδηγίες του Καραμπέρη, πέφτουν με μανία επάνω του για να του αποσπάσουν πληροφορίες σχετικά με τα στελέχη του ΚΚΕ και του ΠΑΜ που βρισκόταν στην παρανομία.

Η χούντα είχε προσπαθήσει να εμφανίσει ψευδώς τον θάνατο του Τσαρουχά
ότι επήλθε "εντός αυτοκινήτου από καρδιακή προσβολή" για να κρύψει τα βασανιστήρια

Επέπεσαν "δίκην αγρίων θηρίων"

Όπως αναφέρονταν στο παραπεμπτικό βούλευμα που εκδόθηκε μετά την πτώση της χούντας για τη δολοφονία του Γ.Τσαρουχά, οι ανακριτές του  επέπεσαν «δίκην  αγρίων θηρίων επί του ανυπεράσπιστου θηράματός των… πλήττοντες αυτόν… και δια της χρησιιμοποιήσεως προς τούτο τεμαχίου σχοινίου ή μαστιγίου σε διάφορα μέρη και την κεφαλήν…». Πάνω στο κορμί του πρώην βουλευτή της αριστεράς τα τραύματα που του προκαλούν οι βασανιστές του διαδέχονται το ένα το άλλο. Περισσότερα από δέκα πέντε, θα εντοπίσει αργότερα η ιατροδικαστική έρευνα. Το τελευταίο χτύπημα των δημίων, θα είναι και το θανατηφόρο. Μια έκφραση βαθειάς οδύνης και ανείπωτου πόνου σχηματίζεται στο πρόσωπό του, καθώς αφήνει την τελευταία του πνοή στο «χειρουργείο».

Στην απόφαση του δικαστηρίου που μετά την μεταπολίτευση θα δικάσει τους υπεύθυνους για τη στυγερή αυτή δολοφονία, σημειώνονταν χαρακτηριστικά:

Ο Γεώργιος Τσαρουχάς υπέστη εντός της ΚΥΠ εις μικρόν χρονικόν διάστημα υπέρ τας 15 σοβαράς εν όψει της υγείας του κακώσεις εις πολλά μέρη του σώματός του, εξ ών τινές δια μαστιγίου εις παραλλήλους γραμμάς, έτεραι δια γρόνθων ή άλλου αμβλέως οργάνου. Αι κακώσεις αύται ήσαν τόσον έκδηλοι, ώστε ουδέ η υπό το κράτος φόβου τινός συνταχθείσα την ημέραν του θανάτου του ιατροδικαστικήν έκθεσιν, ηδυνήθη να τας αγνοήσει πλήρως, καίτοι επειράθη να σμικρύνη την σημασίαν των. Πολλαί δε τούτων εγένοντο αντιληπταί προς της νεκροψίας και υπό τινων μαρτύρων και κατηγορουμένων, οι οποίοι και εβεβαίωσαν το δικαστήριον περί αυτών…

Αργύρης Μπάρας

Πως σακάτεψαν τον Αργύρη Μπάρα

Για να σχηματίσουμε πλήρη άποψη για τι συνέβαινε στο «χειρουργείο» της ΚΥΠ Θεσσαλονίκης, κατά την ανάκριση στην οποία υποβάλλονταν οι αντίπαλοι του δικτατορικού καθεστώτος, αξίζει να αναφέρουμε ένα υπόμνημα που είχε αποστείλει στις 5 Δεκεμβρίου 1969, κρυφά μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού, προς τη Διεθνή Αμνηστία, τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, την Διεθνή Ένωση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τη Διεθνή Ένωση Νομικών, ο συναγωνιστής του Τσαρουχά, Αργύρης Μπάρας, στέλεχος του ΚΚΕ, που βασανίστηκε στον ίδιο χώρο, μόλις οι δήμιοι «ξεμπέρδεψαν» με τον τέως βουλευτή.

Έγραφε μεταξύ των άλλων ο Μπάρας:

… Συνελήφθην την 9-5-1968 εις Θεσσαλονίκην και οδηγήθηκα σιδεροδέσμιος, χτυπημένος και κατάκοιτος μέσα σε μία κουβέρτα στο Γ΄ Σώμα Στρατού. Εκεί υποβλήθηκα στα πλέον φρικτά και απάνθρωπα βασανιστήρια….Μέσα βασανισμού εχρησιμοποιήθησαν: σιδεροσωλήνες, ξύλινες ράβδοι, συρμάτινα μαστίγια κ.α.

Εκ των βασανιστηρίων τα οποία εγένοντο κατ΄εξακολούθησιν, ελιποθύμησα τέσσαρες φορές και έμνεινα αναίσθητος επί αρκετήν ώραν. Μου αχρήστευσαν τα οπίσθια μέρη του κορμιού μου ώστε και σήμερα ακόμη αισθάνομαι πόνους και τα σημάδια εξακολουθούν να είναι εμφανή. Μου έσπασαν και αχρήστευσαν  κυριολεκτικώς τα δύο χέρια μου τα οποία έθεσαν κατόπιν επί ένα μήνα εις τον γύψον στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Μου έσπασαν επίσης τρία πλευρά της ωμοπλάτης.

Ύστερα από αυτά τα βασανιστήρια και όταν συνήλθα από την λιποθυμία, άρχισε νέα διαδικασία βασανισμού. Με χτυπούσαν μανιακά σε όλο το κορμί μου από τις πλάτες και τα πλευρά ως τα κάτω άκρα των ποδιών μου, κάνοντάς τα μία πληγή που έπλεε στο αίμα. Μετά με γύρισαν ανάσκελα και με τα χέρια πάντοτε δεμένα πίσω και σπασμένα, άρχισαν να με χτυπούν λυσσωδώς με σιδεροσωλήνες κλπ στο στήθος μου μέχρι αναισθησίας. Έκανα αιμόπτυση και λιποθύμησα. Όταν συνήλθα, με γύρισαν στο πλάϊ και άρχισαν οι μισοί από τη μία μεριά και οι υπόλοιποι από την άλλη να με κλωτσούν με όλη τους τη δύναμη ακόμη και στα κρίσιμα μέρη της καρδιάς, με αποτέλεσμα να μου κοπεί η αναπνοή και να λιποθυμήσω. Όταν συνήλθα πάλι, άρχισαν να με ποδοπατούν στο κεφάλι λέγοντας: «Ακόμα δεν πέθανες; Πρώτη φορά έχουμε δει τέτοιο δαμάλι. Θα πεθάνεις πράκτορα της Μόσχας. Πάρτο χαμπάρι. Δεν πρόκειται να βγεις από εδώ μέσα ζωντανός αν δεν κάνεις δήλωση μετανοίας». Επίσης έλεγαν ένα σωρό βρωμόλογα και βρισιές ακατονόμαστες.

Όταν για τέταρτη φορά ανέκτησα τις αισθήσεις μου, είδα ένα στρατιωτικό γιατρό να ακροάζεται την καρδιά μου και να συνιστά με αυστηρότητα στους δημίους μου την άνευ χρονοτριβής μεταφορά μου στο Νοσοκομείο, διότι άλλως θα πεθάνω…. Βλέποντας τις συνεχείς αιμοπτύσεις με μετέφεραν στο 424 Νοσοκομείο, δηλώνοντας στους υπευθύνους ότι «η κατάστασίς του αυτή, οφείλεται  εις αυτοκινητιστικόν ατύχημα». Δήλωσα στους γιατρούς: «Αυτή η ανθρώπινη άμορφη μάζα που βλέπετε, είναι εγκληματικό έργο των δημίων μου της ΚΥΠ και της ασφάλειας. Οι γιατροί με έκπληξη και απορία είπαν: «Δεν είναι δυνατόν να σε έχουν κάνει έτσι ανθρώπινα χέρια»….

Ο Θόδωρος Καζέλης

Μαζί με τον Μπάρα, τη μέρα της δολοφονίας του Τσαρουχά, είχε συλληφθεί στη γιάφκα της οδού Γραβιάς και ο Θόδωρος Καζέλης, επικεφαλής του ΠΑΜ Θεσσαλονίκης για τη νεολαία, ο οποίος μεταφέρθηκε επίσης στο κολαστήριο της ΚΥΠ. Στη δίκη των δολοφόνων, που έγινε το 1979, περιέγραψε τα βασανιστήρια που υπέστη ο ίδιος:

Όταν με πήγαν στο Γ΄ Σώμα Στρατού, με βάλανε σε ένα κελί, από τα τρία που υπήρχαν στην ΚΥΠ.  Στο πρώτο εγώ, στο δεύτερο ο Μπάρας και στο τρίτο ο Μάστορας. Μου δέσανε τα χέρια πισθάγκωνα, με ρίξανε στο κελί…. Εκεί άρχισε το ξύλο με κλωτσιές, γροθιές και χαστούκια. Ο Δανέλης άρχισε να με χτυπάει με ένα μαστίγιο που στις άκρες είχε σιδεράκια. Όλη μέρα άκουγα βογγητά από τα διπλανά κελιά. Στην αρχή νόμισα ότι τα βογγητά αυτά προέρχονταν από κασέτα μαγνητοφώνου για να μας τρομοκρατήσουν. Μόνο κάποια στιγμή είδα να βγάζουν τον Μπάρα από το κελί του. Ήταν μόνο με το σλιπάκι, τα χέρια του κρέμονταν σακατεμένα και ήταν κατάμαυρος, γεμάτος λάσπη και αίμα…

Ο χώρος των γραφείων της ΚΥΠ Θεσσαλονίκης. Στο μέσον
δεξιά, τα τρία κελιά. Το "χειρουργείον" ήταν μετά το W.C.

Τα βασανιστήρια σε μια παράλυτη

Οι βασανιστές της χούντας, χρησιμοποιούσαν διαφορετικούς μεθόδους βασανισμού κάθε φορά, ανάλογα με την περίπτωση. Εκτός από τα μαστίγια, τον φάλαγγα, τις εικονικές εκτελέσεις, τα χτυπήματα με σιδεροσωλήνα, χρησιμοποιούνταν ευρύτατα τα ηλεκτροσόκ. Αυτό συνέβη στην περίπτωση της φιλόλογου Ασπασίας Καρρά, η οποία είχε συλληφθεί τρεις μήνες αργότερα, στις 25 Αυγούστου 1968, μαζί με το δικηγόρο Αλέξανδρο Ιωσηφίδη και τον Μιχάλη Γλερίδη για συμμετοχή στο Πατριωτικό Μέτωπο.

Στην Ασπασία Καρρά, παρότι ήταν παράλυτη από πολυομελίτιδα, της έκαναν στο «χειρουργείο» της ΚΥΠ επί δύο ώρες ηλεκτροσόκ με… συνταγή γιατρού. Και όπως αφηγήθηκε η ίδια, στη δίκη κατά των βασανιστών της, που έγινε στα τέλη Νοεμβρίου 1975:

Ξαφνικά, κάποιος με κουκούλωσε. Με σήκωσαν και με σύρανε με την κουβέρτα στο κεφάλι, καθώς έχω και το πρόβλημα, και βρέθηκα μπροστά σε μια φάτσα που ήταν ίδιος ο Άιχμαν. Ένα πρόσωπο σκληρό και μάτια γυάλινα. Μου λέει, «Κάτσε είμαι γιατρός». Κάθομαι. Εξετάζει την καρδιά μου, εξετάζει και τα μέλη, το σώμα μου, τα χέρια μου και τα πόδια μου. Σημαδεύει τα γερά μέρη του σώματός μου, γιατί δεν είναι όλα γερά, λόγω της πολιομυελίτιδας. Και ξαφνικά πάλι, εκεί που καθόμουνα, η κουβέρτα στο κεφάλι.

Κάπου με πήγαν. Με ξάπλωσαν σε ένα κρεβάτι, όχι σε στρώμα, αλλά πάνω σε σούστα, ένα σομιέ (έτσι νόμιζα), και η κουβέρτα πάνω στο κεφάλι. Δέσανε τα δυο μου πόδια μαζί από τη μια πλευρά, όπως του Εσταυρωμένου. Μου ζήτησαν πάλι να τους αποκαλύψω πώς έστελνα στο εξωτερικό τα σημειώματα και πώς ενημέρωνα. Δεν απάντησα. Τότε, τραβήξανε και το φόρεμά μου ψηλά και κάποιος έδωσε εντολή να λειτουργήσουν τα μοτέρ.

Αρχίσανε να ακουμπάνε ηλεκτροφόρα σύρματα στο δεξί μου χέρι που ήταν γερό, στο αριστερό μου χέρι και στον αφαλό. Τα μοτέρ δούλευαν και μια φωνή έλεγε: «Δεξί χέρι, αριστερό πόδι, αφαλός! Δεξί χέρι, αριστερό πόδι, για να μείνεις για πάντα στο κρεβάτι. Στον αφαλό, για να μη κάνεις παιδιά κομμουνιστάκια!». Ένα χέρι μπήχτηκε στα μαλλιά μου και κρατούσε γερά το κεφάλι μου κάτω, διότι το σώμα πάλλονταν, τινάζονταν, εγώ ούρλιαζα, ο πόνος μεγάλος, μα εκείνοι συνέχιζαν και απαιτούσαν να τους πω αυτό που ήθελαν.  

(Τα στοιχεία είναι από το υπό έκδοση βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Οι επτά πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη του 20^ου αιώνα» που θα κυκλοφορήσει σύντομα)