Θα τιμηθεί η θυσία του Γιάννη Χαλκίδη πριν 46 χρόνια

Tη μνήμη του αγωνιστή της αντιδικτατορικής αντίστασης, Γιάννη Χαλκίδη, θα τιμήσουν ανήμερα της δολοφονίας του, την Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2013, στις 12 το μεσημέρι, στον τόπο της θυσίας, γωνία Κωνσταντινουπόλεως και Θ. Νάτσινα (πρώην Φιλελλήνων) οι συναγωνιστές του εκείνης της πριν 46 χρόνια εποχής. Ο Γιάννης Χαλκίδης, μαζί με συναγωνιστές του, είχε πάρει μέρος σε μία παράτολμη ενέργεια που απέβλεπε να καταδείξει σε όλο τον κόσμο ότι ο ελληνικός λαός δεν είχε αποδεχθεί αδιαμαρτύρητα τη δικτατορία της χούντας, αλλά αντιστέκονταν με κάθε τρόπο.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1967, την ώρα που η χουντική κυβέρνηση εγκαινίαζε τη ΔΕΘ, το «Πατριωτικό Μέτωπο» Θεσσαλονίκης ανατίναξε κολόνα της ΔΕΗ, βυθίζοντας στο σκοτάδι το χώρο της έκθεσης. Τρεις μέρες αργότερα, τα ξημερώματα της 4ης προς 5^η Σεπτεμβρίου 1967, η γιάφκα της οργάνωσης, ένα μικρό διαμέρισμα στην οδό Φιλελλήνων 65, δέχτηκε την επιδρομή και τα πυρά πάνοπλων ασφαλιτών.

Οι τρεις αγωνιστές που βρίσκονταν μέσα επιχειρούν να διαφύγουν. Ο αιμόφυρτος Γιάννης Χαλκίδης εκτελείται εν ψυχρώ από τα όργανα της δικτατορίας, ενώ τραυματίζεται στο πόδι από σφαίρα ο Γρηγόρης Παντής. Ο τρίτος της ομάδας, ο Νάντης Χατζηγιάννης, θα συλληφθεί στο σημείο όπου έπεσε ο Χαλκίδης και θα βασανιστεί άγρια από τους δήμιους της ΚΥΠ και της Ασφάλειας.

Η Αστυνομία της Χούντας εμφάνισε το στυγερό αυτό έγκλημα ως «ανταλλαγή πυροβολισμών μετά αναρχοκομμουνιστών που αντέταξαν ένοπλον βίαν εις επιχειρήσαντα την σύλληψίν των αστυνομικά όργανα». Όμως, οι αγωνιστές του ΠΑΜ ήταν άοπλοι.

Στις 26 Νοεμβρίου 1967 το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης καταδίκασε τους δύο επιζήσαντες  σε κάθειρξη 20 χρόνων. Μαζί τους δικάστηκαν άλλοι 36 αγωνιστές. Από αυτούς, 22 καταδικάστηκαν σε ποινές από ισόβια μέχρι φυλάκιση με αναστολή.

Η Χούντα όχι μόνο παρασημοφόρησε τους δολοφόνους του Γιάννη Χαλκίδη, αλλά το 1968, με απόφαση του τότε διορισμένου Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, για να σβήσει τα ίχνη του εγκλήματός της, άλλαξε ακόμα και το όνομα του δρόμου όπου δολοφονήθηκε, μετονομάζοντας την οδό Φιλελλήνων σε Θ. Νάτσινα (!). Προφανώς γιατί για τους τυράννους της Χούντας  οι ξένοι που αγωνίστηκαν για την ελληνική ελευθερία ήταν παράδειγμα προς αποφυγήν!

44 χρόνια μετά, το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης μετονομάζει την οδό Νεμέας - παράλληλη προς την οδό Κωνσταντινουπόλεως – σε  οδό Γιάννη Χαλκίδη. Η Επιτροπή Ονοματοδοσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης απορρίπτει αρχικά την απόφαση του Δ.Σ.Θ. με το γελοίο «επιχείρημα» ότι η μετονομασία του δρόμου θα προκαλέσει προβλήματα στην «επίδοση της αλληλογραφίας και στην κοινωνικο-οικονομική ζωή της περιοχής»(!) Αναγκάζεται όμως να αναθεωρήσει την απόφασή της, μπροστά στο κύμα των  αντιδράσεων που έχει προκαλέσει. Παρ’ όλα αυτά ο Δήμος Θεσσαλονίκης δεν έχει φροντίσει να αλλάξει τις πινακίδες της πρώην οδού Νεμέας!

Η μάνα του παράνομου

(στίχοι Ν. Δαμίγου, μουσική Κ. Υψηλάντη)

Ο Γιάννης Χαλκίδης, μέλος της «Δ.Ν.Λαμπράκη», σε ηλικία 27 χρονών πέρασε από την πρώτη μέρα της δικτατορίας στην παρανομία. Ηταν εργάτης, λεβητοποιός-ηλεκτροσυγκολλητής πολύ δυνατός στο σώμα και γενναίος στην ψυχή. Ατρόμητος. Μας συνέδεε πολύ στενή φιλία από το 1964 με την γνωριμία μας και την συνεργασία μας στις γραμμές της νεολαίας Λαμπράκη. Στις 7 το πρωϊ της 21^ης Απριλίου του 1967 βρεθήκαμε για λίγα λεπτά και αναγκαστήκαμε να χωριστούμε, κυνηγημένοι από τους ασφαλίτες της χούντας. Σε λίγες μέρες βρεθήκαμε και πάλι και  φιλοξενηθήκαμε για ένα βράδυ σε συγγενικό του σπίτι. Στη δεύτερη αυτή συνάντηση μαθαίνω ότι, σε επίσκεψη που έκανε στο σπίτι του, η μάνα του η κυρά Σαϊα του λέει τα εξής: ’’Γιατί ήρθες; Ερχονται (οι ασφαλίτες) κάθε λίγο και λιγάκι, θα σε πιάσουνε, μπορεί και να σε σκοτώσουνε αν σε βρούνε’’. ’’Δεν βαριέσαι ρε μάνα, απάντησε, ένα τομάρι έχουμε, ας το πάρουνε, και τί έγινε’’!! Και η μάνα απαντάει: ’’Να σε σκοτώσουνε μέσα στο σπίτι; Να είσαι έξω να κάνεις και κάτι’’ ....(!!!)

        Αυτή η σύντομη τραγική ιστορία, τραγική και για την έκβαση και για την προφητικότητά της, αποτέλεσε την έμπνευση για τους στίχους που έγραψε ο Νίκος Δαμίγος και τους τιτλοφόρησε  ’’Η Μάνα του παράνομου’’.

Σκοτείνιασαν οι ουρανοί

κακιά μηνάνε γέννα

τί κρύβεται στο σύννεφο

γιέ μου τρέμω για σένα

Για δες σκορπίσαν τα πουλιά

λουφάξαν και τ’ αγρίμια

επρόβαλε μα τ’ αψηφάς

το σκιάχτρο, την ασχήμια

Το ξέρω πως δεν ωφελεί

κι’ ορμήνια δεν σου πρέπει

είν’ η ματιά σου καθαρή

παρ’ την ευχή μου σκέπη

Το ξέρω ψάχνεις για να βρεις

καρδιές φλόγα ν’ ανάψεις

να λαμπαδιάσουν γειτονιές

το σκιάχτρο για να κάψεις

Κυριάκος Υψηλάντης