Εκλεκτές συμμετοχές στην παρουσίαση βιβλίου του Σ.Κουζινόπουλου

Φώτης Κουβέλης, Σοφία Βούλτεψη, Ράϊα Μουζενίδου

της Ελπίδας Πασαμιχάλη

Το βιβλίο  του Σπύρου Κουζινόπουλου Οι μεγάλες πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη του 20^ου αιώνα, που παρουσιάστηκε στην Αθήνα την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2014 στον Ιανό, αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική προσφορά  στην πολιτική ιστορία της νεότερης Ελλάδας, καθώς εξετάζει και ρίχνει φως σε αθέατες πλευρές της πολιτικής ζωής, σε εποχές  σκοτεινές και άγριες , τότε που δολοπλοκούσε το παρακράτος και η ελευθερία του λόγου δεν ήταν αυτονόητο δικαίωμα.

Γρηγόρης Λαμπράκης, Γιάννης Χαλκίδης, Γιώργος Τσαρουχάς. Πολιτικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν και συντάραξαν την Θεσσαλονίκη σε στιγμές ζοφερές του περασμένου αιώνα και συγκλόνισαν το πανελλήνιο. Πολιτικά εγκλήματα φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους, αρκετά από τα οποία μάλιστα έχουν μεταξύ τους μεγάλη χρονική απόσταση και όμως παρουσιάζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά.  Συγκλονιστικές ομοιότητες που οδηγούν τον ερευνητή στη σκέψη, μήπως όλα αυτοί οι φόνοι οργανώθηκαν, μεθοδεύτηκαν  και διαπράχθηκαν από το ίδιο σκοτεινό κέντρο. Το μείζον αυτό ερώτημα που σχετίζεται άμεσα με το παρασκήνιο της πολιτικής ιστορίας αυτού του τόπου, θέτει  και διερευνά ο ερευνητής δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος.

Η εκτενής, συγκροτημένη, και παραστατική  έρευνα του Σπύρου Κουζινόπουλου, γραμμένη με τρόπο συναρπαστικό, που, αν δεν ξέραμε ότι αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα,  θα μπορούσαμε να την διαβάσουμε  και σαν πολιτικό νουάρ μυθιστόρημα, αποκαλύπτει καρέ-καρέ μπροστά στα μάτια του σημερινού ανήσυχου αλλά και έκπληκτου αναγνώστη, κοινές διαδρομές που συνδέουν τις παραπάνω δολοφονίες και έχουν μείνει αθέατες. Στις σελίδες του βιβλίου συναντάμε την πλήρη επαλήθευση της φράσης πως «Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το παρόν και το μέλλον μας, αν δεν έχουμε κατανοήσει το παρελθόν μας».

Για το βιβλίο μίλησαν η δημοσιογράφος και βουλευτής της Ν.Δ. Σοφία Βούλτεψη, η οποία συντόνισε και τη συζήτηση, ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης,  η σκηνοθέτης Ράια Μουζενίδου και ο συγγραφέας, ενώ  μήνυμα έστειλε  ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτης Λαφαζάνης.

Ξεχωριστή σημασία, αλλά και εξαιρετικά διαφωτιστική, ήταν η ομιλία της δημοσιογράφου και βουλευτού της Ν.Δ. Σοφίας Βούλτεψη, η σχέση της οποίας με το θέμα της δημοσιογραφικής έρευνας του Σπύρου Κουζινόπουλου, είναι ιδιαίτερη, άμεση και ουσιαστικά «οικογενειακή» όπως ανέφερε και η ίδια.  Οι νεότεροι ίσως δεν γνωρίζουν,  ότι ο πατέρας της Σοφίας Βούλτεψη, ο αείμνηστος διακεκριμένος δημοσιογράφος Γιάννης Βούλτεψης, συγγραφέας, αντιστασιακός, και μια από τις θρυλικές μορφές της ερευνητικής δημοσιογραφίας στην Ελλάδα σε καιρούς χαλεπούς, ασχολήθηκε δημοσιογραφικά τόσο με την υπόθεση Πολκ όσο και με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Το 1965 μαζί με άλλους δύο δημοσιογράφους, τουςΓιώργο Ρωμαίο και Γιώργο Μπέρτσο, ξεσκέπασε το άθλιο παρακράτος στην «Υπόθεση Λαμπράκη» και για την έρευνα του έλαβε αργότερα τιμητικό βραβείο από το Ίδρυμα Μπότση. Ιδιαίτερα είχε ασχοληθεί επίσης και με την υπόθεση Τζορτζ Πολκ εκδίδοντας μάλιστα το βιβλίο «Τζορτζ Πολκ: Χρέος προς την αλήθεια» (Εκδ. Προσκήνιο)

Η Σοφία Βούλτεψη αναφέρθηκε στις στενές σχέσεις που είχε ο πατέρας της με τον άνθρωπο που υπήρξε το εξιλαστήριο θύμα για την δολοφονία του Πολκ, τον Γρηγόρη Στακτόπουλο, που με εκβιαστική» ομολογία» και πλαστά έγγραφα, είχε καταδικαστεί σε ισόβια. Όπως είπε «Διατηρούσε  (σ. σ. ο Γιάννης Βούλτεψης) στενούς φιλικούς δεσμούς με τον Γρηγόρη Στακτόπουλο, έδωσε μάχη για να αποκατασταθεί το όνομά του και το όνομα της ελληνικής δημοσιογραφίας και μου κληροδότησε αυτή τη φιλία με τον Γρηγόρη Στακτόπουλο, με τον οποίο διατήρησα συχνή επαφή μέχρι την ημέρα που έφυγε»

Το ίδιο συνέβη και με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στην εξιχνίαση της οποίας ο Γιάννης Βούλτεψης υπήρξε πλοηγός και κατέθεσε τα ερευνητικά ντοκουμέντα σε δύο βιβλία «Υπόθεση Λαμπράκη: Η μάχη, Θεσσαλονίκη 1963» και «Υπόθεση Λαμπράκη,  1963 -1967:  Η πορεία, η δίκη, η καταγωγή, η προβοκάτσια» (Εκδόσεις Αλκυών). Όπως είπε η Σοφία Βούλτεψη: «Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, του βουλευτή του λαού, του υφηγητή Πανεπιστημίου, του βαλκανιονίκη πρωταθλητή, του πεζοπόρου του Ολντερμάστον, του Μαραθωνοδρόμου της Ειρήνης έγινε κομμάτι όχι μόνο της ελληνικής ιστορίας της δημοσιογραφίας (που εκείνες τις ημέρες στη Θεσσαλονίκη τίμησε το όνομά της, όπως αναφέρει ο πατέρας μου στο έργο του «Υπόθεση Λαμπράκη»), αλλά και κομμάτι της οικογενειακής μας ιστορίας – στο σπίτι μου υπάρχει σε περίοπτη θέση μια φωτογραφία από τα παιδικά μου χρόνια, να περπατώ σε πορεία ειρήνης λίγο πριν από τη δικτατορία».

Ανάλογη σχέση υπήρχε και με τον βουλευτή Γιώργο Τσαρουχά, που υπήρξε κομμάτι της υπόθεσης Λαμπράκη, το θάνατο του οποίου από φρικτά βασανιστήρια της χούντας των συνταγματαρχών, πληροφορήθηκε ο Γιάννης Βούλτεψης όταν βρισκόταν αυτοεξόριστος στην Ιταλία και όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κόρη του Σοφία «Ο πατέρας μου δάκρυζε κάθε φορά που γινόταν αναφορά στο όνομά του, στα χρόνια που ακολούθησαν».

Να μην ξεχάσουμε που οδηγεί ο διχασμός

 Στην τεράστια σημασία που έχει στους σημερινούς καιρούς η δημοσιογραφική έρευνα του Σπύρου Κουζινόπουλου με το βιβλίο Οι μεγάλες πολιτικές δολοφονίες στη Θεσσαλονίκη του 20^ου αιώνααναφέρθηκαν όλοι οι ομιλητές. Η μαρτυρία των γεγονότων είναι αδυσώπητη, αποκαλυπτική και κομίζει πολλαπλά μηνύματα για το σήμερα.

 Υπενθυμίζοντας ότι τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 ακολούθησε η δικτατορία των συνταγματαρχών, η Σοφία Βούλτεψη έκανε μια διαπίστωση ιδιαίτερης πολιτικής σημασίας: «Σήμερα, μια μερίδα του λαού, τείνει ευήκοον ους σε εφιαλτικές κραυγές από το παρελθόν. Όχι τυχαία. Πιστεύω πως αν η γενιά του Πολυτεχνείου έκανε κάποιο λάθος, ήταν πως έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στην καταστολή, στις συλλήψεις και στα βασανιστήρια και λιγότερη, για την ακρίβεια καμία, στο γεγονός ότι το καθεστώς εκείνο ήταν το πιο φαύλο που γνώρισε ποτέ η χώρα. Σήμερα, ακούμε όλο και πιο συχνά πως οι συνταγματάρχες ήσαν μεν δικτάτορες, αλλά δεν έκλεψαν, πέθαναν φτωχοί στη φυλακή. Κι’ όταν τους αναφέρεις τα σκάνδαλα, τον νεποτισμό, τις λογιστικές αλχημείες, το γεγονός ότι το πρώτο που έκαναν ήταν να αυξήσουν τους μισθούς τους και πως ήσαν οι πρώτοι διδάξαντες του νόμου περί ευθύνης υπουργών, σχεδόν εξεγείρονται. Χρέος μας είναι να μιλήσουμε, να εξηγήσουμε, να διαπαιδαγωγήσουμε, να θυμίζουμε συνεχώς πού οδήγησε το έθνος μας ο διχασμός»

Στο θέμα του διχασμού ως κυρίαρχο μήνυμα του βιβλίου αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης επισημαίνοντας: «Εκείνο που θέλω να καταγράψω με τη δυνατότητα της παρουσίας μου είναι αυτό ακριβώς που η κυρία Βούλτεψη, είπε. Ο διχασμός. Μια αντιπαλότητα η οποία την εποχή εκείνη συνδέεται και με το αίμα. Και μιλάω για την πολιτική αντιπαλότητα των ιδεών. Είναι τα στοιχεία που πρέπει να τα δούμε, να διδαχθούμε και να καταλάβουμε ότι ο διχασμός δεν υπηρετεί ούτε τη συλλογικότητα ούτε τη κοινωνική συνοχή, αλλά ούτε και την διεκδίκηση να ανοίξουν οι δρόμοι για τις ιδέες. Να ανοίξουν οι δρόμοι για τις ιδέες με όποιο αποτέλεσμα μπορούν να καταγράψουν και να φέρουν».

Σε ανάλογο μήκος κύματος και το μήνυμα που έστειλε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ, Παναγιώτης Λαφαζάνης: «Το έργο του Σπύρου Κουζινόπουλου δεν είναι μόνο ιστορικό, αλλά και εξόχως επίκαιρο. Δείχνει σε τούτες τις κρίσιμες σχεδόν εφιαλτικές ώρες για τον τόπο, ότι μπορούμε και πρέπει να αναζητήσουμε δρόμους δημοκρατικής διεξόδου για την πατρίδα μας, ορθώνοντας ένα μεγάλο μέτωπο στις αντιδημοκρατικές πρακτικές, στο φασισμό, στις δυνάμεις της ανωμαλίας, στο κλίμα αυταρχισμού και φυσικά σε όλους αυτούς που επιχειρούν στο όνομα του χρέους να μετατρέψουν τη χώρα  σε προτεκτοράτο και να καταδικάσουν στον εξανδραποδισμό το λαό και τη νεολαία μας».

Σε κλίμα προσωπικής μαρτυρίας η κατάθεση της Ράιας Μουζενίδου ο πατέρας της οποίας ήταν ο  αδελφός του Αδάμ Μουζενίδη, ενός από τους κύριους κατηγορουμένους για τη δολοφονία του Τζορτζ Πολκ. Με πραγματικά συνταρακτικό τρόπο η Ράια Μουζενίδου μίλησε για το άγριο και εφιαλτικό κλίμα των ημερών εκείνων, με τα ανθρώπινα δικαιώματα να παραβιάζονται χωρίς αναστολές και την ερμητική σιωπή που αντικαθιστούσε υποχρεωτικά την ελευθερία του λόγου: «Το γεγονός ότι σήμερα  μπορώ να μιλάω ελεύθερα μου φαίνεται σαν δώρο» είπε χαρακτηριστικά.

Την παρουσίαση του βιβλίου του Σπύρου Κουζινόπουλου στον Ιανό παρακολούθησαν μεταξύ των άλλων ο Γρηγόρης Λαμπράκης γιός του δολοφονηθέντος βουλευτή,  οι δημοσιογράφοι Γιώργος Ρωμαίος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Κώστας Τσαρούχας και  Πάνος Σόμπολος πρόεδρος ΕΔΟΕΑΠ,  οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ Γιάννης Πανούσης, Κατερίνα Μάρκου, Δημήτρης Αναγνωστάκης και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Στρατούλης, Παναγιώτης Κουρουμπλής, Αλέξης Μητρόπουλος, Γιάννης Σταθάς, Τάσος Κουράκης και Δέσποινα Χαραλαμπίδου.

πηγή: bookbar.gr