Ενίσχυση των πόρων προς τους Δήμους, ζητά η Αυτοδιοίκηση

Να υπάρξει από την κυβέρνηση γενναία αύξηση των πόρων προς την τοπική αυτοδιοίκηση, δεδομένου ότι τα έσοδα των ΟΤΑ, μετά την εφαρμογή των μνημονιακών παρεμβάσεων, μειώθηκαν πολύ κάτω από το μισό των αναμενομένων εσόδων, επισήμανε ο αντιπρόεδρος της επιτροπής οικονομικών της ΚΕΔΕ, Θεόδωρος Παπαδόπουλος, δήμαρχος Θέρμης, μιλώντας στο προσυνέδριο της ΚΕΔΕ που έγινε στην Ξάνθη.

-       Για την άρση της αδικίας που υπήρξε σε βάρος των Δήμων της χώρας, πρότεινε στη νέα κυβέρνηση σειρά μέτρων όπως η συμμετοχή στην αύξηση των εσόδων των φόρων, συμμετοχή στα έσοδα από Π.Ο.Ε., αύξηση του μεριδίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, τη διάθεση 2 δις € από το νέο ΕΣΠΑ, για τη δημιουργία Επιχειρησιακού Προγράμματος για τους Δήμους κ.α.

Η ομιλία του κ.Θ.Παπαδόπουλου έχει ως εξής:

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

Τα οικονομικά των δήμων είναι το μεγαλύτερο θύμα της κρίσης. Δεν είναι μόνο ότι περιορίστηκαν τα έσοδα μας, τόσο οι ΚΑΠ όσο και τα ίδια έσοδα, αλλά απαιτήθηκε από τους δήμους να οδηγηθούν και σε πλεονάσματα. Την ίδια στιγμή που η πρωτοβάθμια ΤΑ κλήθηκε να δημιουργήσει αναχώματα στην κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση που άφησε αδιάφορο το κεντρικό κράτος. Και όμως τα καταφέραμε! Όχι μόνο επιζήσαμε, όχι μόνο είμασταν ο πρώτος και πιο αξιόπιστος φορέας της γενικής κυβέρνησης που παρουσιάζει, τα τελευταία χρόνια, συνεχή πλεονάσματα αλλά κυρίως γιατί σταθήκαμε δίπλα και συμπαρασταθήκαμε εμπράκτως με όλες τις δυνάμεις μας, στον χειμαζόμενο δημότη μας.

Τα αποτελέσματα μας δίνουν τη δυνατότητα να επιβεβαιώσουμε αυτό που τόσο καιρό λέγαμε. Εάν η κεντρική κυβέρνηση ακολουθούσε την ίδια αποτελεσματικότητα στην οικονομική της πολιτική όπως οι δήμοι, σήμερα δεν θα μιλούσαμε για ελλείμματα.

Δυστυχώς η κεντρική κυβέρνηση διαχρονικά, δεν φαίνεται να έχει καταλάβει τι γίνεται. Δεν καταλαβαίνει ούτε από την γνωστή ιστορία του χότζα που πάνω που έμαθε τον γάιδαρό του να μην τρώει, αυτός ψόφησε…

Μία είναι η στρατηγική λύση στα αναπτυξιακά αδιέξοδα και τις δυσλειτουργίες της δημοκρατίας μας. Η ενίσχυση της αποκέντρωσης. Η δομή, όμως οι αρμοδιότητες και η λειτουργία των αποκεντρωτικών θεσμών εξαρτώνται ευθέως από το μοντέλο κρατικής οργάνωσης της χώρας. Οι θεσμοί τοπικής δημοκρατίας, ετεροπροσδιορίζονται τόσο περισσότερο όσο πιο συγκεντρωτική και πιο γραφειοκρατική είναι η Διοίκηση. Η ασφυκτική εξάρτηση, με πρόσχημα τον έλεγχο και την εποπτεία, στην οποία τείνει σήμερα ο νομοθέτης, δεν είναι δόκιμο μοντέλο, αφού οδηγεί σε απόλυτο Συγκεντρωτισμό, ο οποίος και «Δημοκρατικός» να είναι, δεν μπορεί επ΄ουδενί να απαντήσει με ρεαλισμό και αποδεκτές λύσεις στα σύνθετα προβλήματα, που γεννά η παγκοσμιοποίηση, η επιβεβλημένη εταιρικότητα για υποστατά και ανταγωνιστικά θεσμικά υποκείμενα και η καθημερινότητα της ζωής. Η λύση βρίσκεται στην «προγραμματισμένη Αποκέντρωση» με βάση τις αρχές της Εγγύτητας και της Επικουρικότητας. Δηλαδή η εξουσία ασκείται στο πρώτο και πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο και σε περίπτωση αδυναμίας, ένα άλλο επίπεδο ασκεί επικουρικά και μετά από συμφωνία, τις αρμοδιότητες, όχι την εξουσία.

Θεμελιώδες κομμάτι της αποκέντρωσης είναι η αποκέντρωση πόρων. Στην περίπτωση μας όχι μόνο δεν παρατηρείται ενίσχυση των πόρων της Αυτοδιοίκησης αλλά και προσπάθεια περαιτέρω περιορισμού τους.

Η εκτίμηση απόδοσης ΚΑΠ, στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2015, ανέρχεται σε 2.735,1  εκατομ. € όταν οι αναμενόμενοι πόροι, με βάση τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2014, είναι 2.783 εκατομ. €. Τα έσοδα των δήμων, μετά την εφαρμογή των μνημονιακών παρεμβάσεων, μειώνονται πολύ κάτω από το μισό των αναμενομένων εσόδων όπως τα είχε προβλέψει ο Ν. 3852 (Καλλικράτης)

ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2015 ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ

	εκατομ. €	εκατομ. €
	α) Π/Σ 2015	β) ΕΣΟΔΑ ΔΗΜΩΝ	β/α	% ν. 3852/2010
ΦΠΑ	14.411	910	6,31%	12%
ΦΕΦΝΠ	13.184	1.133	8,60%	21,30%
ΕΝΦΙΑ	3.512	164	4,67%	11,30%

Παρατηρούνται επίσης ορισμένες λαθροχειρίες. Ενώ τα έσοδα των ΚΑΠ αποτελούν ποσοστιαία συμμετοχή σε συγκεκριμένους φόρους, τα έσοδα των φόρων αυξάνονται, αλλά των δήμων μειώνονται!

Σύμφωνα με τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2015 τα έσοδα από τον Φόρο Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων αναμένεται να αυξηθούν κατά 406 εκατ. € ή 2,3%. Αντίθετα, τα έσοδα των δήμων, που αποτελούν ποσοστιαία συμμετοχή στον εν λόγω φόρο, μειώνονται.

Το ίδιο παρατηρείται και με τον ΕΝΦΙΑ. Ενώ τα έσοδα από τους φόρους περιουσίας αυξάνονται (κατά 80 εκατ. € ή 2,3%) τα αντίστοιχα έσοδα των δήμων μειώνονται.

Περίπου το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στο ΦΠΑ που μία αύξηση 519 εκατ. € ή 3,7% αντιστοιχεί σε 0,9 εκατ. € για τους δήμους ή ποσοστιαία αύξηση 0,17%.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το Νόμο 3852/2010 τα έσοδα των ΚΑΠ υπολογίζονται στο σύνολο των εσόδων του Φόρου εισοδήματος και του ΦΠΑ. Παρόλα αυτά στους ΚΑΠ του 2015 δεν έχουν υπολογιστεί τα έσοδα από Παρελθόντα Οικονομικά Έτη (ΠΟΕ) του φόρου εισοδήματος και του ΦΠΑ.

Τα έσοδα Π.Ο.Ε. των αμέσων φόρων αναμένεται να ανέλθουν σε 2.474 εκατ. €, αύξηση 17,5% σε σχέση με το 2014 και τα Π.Ο.Ε. των εμμέσων φόρων αναμένεται να ανέλθουν σε 756 εκατ. €, αύξηση 51,1%. Παρά το ότι το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους επανειλημμένα έχει παραδεχθεί το δίκαιο του αιτήματος, σε κανένα από τα ποσά των ΠΟΕ δεν φαίνεται να συμμετέχει η ΤΑ.

Οι δήμοι, σε μακροοικονομικό επίπεδο, παρουσιάζουν:

• Θετικά οικονομικά αποτελέσματα, που ξεπερνούν τις προσδοκίες του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Σταθερότητας
• Αποτελεσματική διαχείριση κι με αυτό τον τρόπο συνεισφέρουν στη δημιουργία του πρωτογενούς πλεονάσματος,
• Οικονομική σταθερότητα και
• Μείωση των υποχρεώσεων τους

αντί να επιβραβεύονται βλέπουν να μειώνονται τα έσοδα τους από τις κρατικές επιχορηγήσεις α) σε απόλυτους αριθμούς, β) σε σχέση με τις αυξήσεις των φορολογικών εσόδων στα οποία συμμετέχουν οι ΚΑΠ και γ) σε σχέση με τα προβλεπόμενα από τον Ν. 3852/2010 έσοδα.

Για την άρση αυτής της αδικίας προτείνουμε

-       Συμμετοχή στην αύξηση των εσόδων των φόρων που αποτελούν το χρηματοδοτικό καλάθι των ΚΑΠ, όπως ορίζει ο Ν. 3852/2010

-       Συμμετοχή των δήμων στα έσοδα από Π.Ο.Ε.

-       Σαφή αύξηση του μεριδίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με προτεραιότητα σε μικρούς και ορεινούς Δήμους που δεν διαθέτουν διαχειριστική επάρκεια.

-       Να διατεθούν 2 δις € από το νέο ΕΣΠΑ, για τη δημιουργία Επιχειρησιακού Προγράμματος για τους Δήμους με τελικούς δικαιούχους τους Δήμους και ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης την ΕΕΤΑΑ Α.Ε. και τους Δήμους.

-       Να αποσαφηνιστεί πιο θα είναι το ανταποδοτικό όφελος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το πλεόνασμα που συνεισέφερε στα δημοσιονομικά της χώρας.

-       Να αποδοθούν στους δήμους οι αναγκαίοι πόροι για τη συντήρηση και λειτουργία μεταφερόμενων δομών.

-       Να επανέλθει το ποσοστό κατανομής εσόδων του Πράσινου Ταμείου στους δήμους από 2,5% που είναι σήμερα, στο αρχικό 10%, κυρίως για έργα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής.

-       Να μειωθεί το επιτόκιο δανεισμού των δήμων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων στο ύψος του επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

-       Να καλυφθούν οι οικονομικές απώλειες των δήμων λόγω της κατάργησης της Δημοτικής Αστυνομίας και της κάλυψης δαπανών από φθορές λόγω της κατάργησης των Σχολικών Φυλάκων.

Δυστυχώς, δύο παρεμβάσεις του Υπουργείου Οικονομίας μας δημιουργεί πολλές ανησυχίες. Η πρώτη αφορά στην ενσωμάτωση στη λίστα Βαρουφάκη που εστάλη στο Eurogroup της έκφρασης «Οι Ελληνικές αρχές θα επανεξετάσουν και ελέγξουν δαπάνες σε κάθε τομέα των κυβερνητικών δαπανών (π.χ. παιδεία, άμυνα, μεταφορές, ΟΤΑ, κοινωνικά επιδόματα)». Προφανώς δεν έχουμε κανένα πρόβλημα στον αποτελεσματικό έλεγχο και τη βελτίωση της διαχείριση των δαπανών μας. Όμως η εμπειρία μας έχει δείξει ότι η «δημιουργική ασάφεια» του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους πάντα καταλήγει, χωρίς καμία ουσιαστική προετοιμασία ή μελέτη,  σε οριζόντια και άδικα μέτρα ιδιαίτερα κατά της ΤΑ.

Το δεύτερο ανησυχητικό δείγμα ήταν η απάντηση του κ. Βαρουφάκη στο tweet του κ Σ. Μάνου, με το οποίο προσέγγιζε θετικά την πρόταση κατάργησης της κρατικής επιχορήγησης στους δήμους. Θα πρέπει εξ αρχής να τονίσουμε ότι η άμεση αντίδραση του Υπουργείου Εσωτερικών ήταν αποτελεσματική και προς τη σωστή κατεύθυνση. Επιτρέψτε μου μόνο τρία σημεία να υπενθυμίσουμε στον κ καθηγητή:

1.    Καμία χώρα στον κόσμο, αναπτυγμένη ή υπό ανάπτυξη, δεν υπάρχει χωρίς σύστημα κρατικών επιχορηγήσεων ΟΤΑ

2.    Τα 2,5 δις που αναφέρει ο κ. Σ. Μάνος δαπανώνται το 1 δις για μεταφερόμενες αρμοδιότητες, κυρίως προνοιακά επιδόματα (700-800 εκατ €) που οι δήμοι απλώς διακινούν και το 1,5 δις για μισθούς.

3.    Η απόλυτη πλειοψηφία των φορολογικών εσόδων της χώρας εισπράττεται στα δύο μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα (Αθήνα Θεσσαλονίκη).  Εάν εφαρμοστεί η πρόταση Μάνου τι θα γίνει η υπόλοιπη Ελλάδα; Τι γνώμη έχει για την περιφερειακή ανάπτυξη;

 Όπως είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό η ΚΕΔΕ έχει επεξεργασμένη πρόταση για την δημοσιονομική αποκέντρωση, τα βασικά χαρακτηριστικά της οποίας ανέλυσε ο κ. Πρόεδρος της επιτροπής οικονομικών στην ομιλία του. Επίσης με την εφαρμογή του «Καλλικράτη» και ιδιαίτερα με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων της απογραφής 2011, προχωρήσαμε στο σχεδιασμό ενός νέου τρόπου κατανομής των ΚΑΠ. Νομίζω ότι πρέπει να προχωρήσουμε στην ολοκλήρωση αυτού του σχεδιασμού. Κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες που τέθηκαν προσωρινά θα πρέπει να επανεξεταστούν και σταδιακά να οδηγηθούμε στην πλήρη εφαρμογή του τρόπου κατανομής των ΚΑΠ. 

Στην επιτροπή οικονομικών συζητήσαμε το θέμα και τα μέλη της συμπλήρωσαν με τις παρακάτω απόψεις:

-               Να δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να διαθέτουν την ΣΑΤΑ για οποιαδήποτε δαπάνη, ύστερα από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου.

-               Να εξετασθεί η νέα γενιά παρακρατηθέντων πόρων μετά την λήξη της απόδοσης του ποσού των 1,7 δις. €

-               Προτείνεται η παράταση του προγράμματος ΘΗΣΕΑΣ μέχρι την 31-12-2015

-               Να εξεταστεί η δυνατότητα τακτοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλών και το 2015, αν υπάρχει αδιάθετο ποσό.

Ένα επίσης μεγάλο θέμα που συζητήθηκε στην επιτροπή οικονομικών είναι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των δήμων. Οι προτάσεις αφορούν τόσο τις ληξιπρόθεσμες οφειλές μας στο δημόσιο όσο και προς τρίτους. 

Α. Για βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους προσώπων προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία

Προτείνεται

Η τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 79 του ν. 4316/2014 ως εξής:

«1.Οι βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους προσώπων, έως την 31ή Δεκεμβρίου 2014, προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία…»

Η διάταξη σήμερα ισχύει για τις βεβαιωμένες οφειλές έως 30 Νοεμβρίου 2014.

Β. Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους προσώπων προς τρίτους

Προτείνεται

1.           Η παράταση  του προγράμματος εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ΟΤΑ Α’ Βαθμού και ΝΠΔΔ αυτών  με την ένταξη και των οφειλών προς τρίτους έτους 2014.

2.           Δυνατότητα ένταξης και ΟΤΑ Α’ Βαθμού και ΝΠΔΔ αυτών  που δεν έχουν κάνει χρήση του προγράμματος τα προηγούμενα έτη.

Να θεσπιστεί πλήρης απαλλαγή από πρόσθετες επιβαρύνσεις, ανεξαρτήτως της διάρκειας ολοκλήρωσης του συμψηφισμού (που προβλέπεται από το άρθρο 79 Ν. 4316/14).

Τέλος, επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω ότι με επιστολή του Προέδρου της ΚΕΔΕ κ. Πατούλη, που έγινε δεκτή από το ΔΣ,  θεωρούμε τις προτάσεις του Υπουργείου Οικονομικών για τις ρυθμίσεις οφειλών των πολιτών, προς τη θετική κατεύθυνση και προτείνουμε στην αν. Υπουργό κ. Βαλαβάνη μία ανάλογη ρύθμιση και για τους δημότες μας.

Επίσης προτείνουμε να υπάρξει πρόβλεψη πίστωσης στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2015 για:

-    Την πρόσληψη γενικών γραμματέων και ιδιαιτέρων γραμματέων σε όλους τους Δήμους.

-    Την πρόσληψη Ειδικών Συμβούλων ή Ειδικών Συνεργατών ή Επιστημονικών Συνεργατών σε αριθμό αντίστοιχο με αυτό των αντιδημάρχων.

-    Την κάλυψη εξόδων παράστασης για όλους τους αντιδημάρχους.

-    Την κάλυψη εξόδων μετακίνησης δημοτικών συμβούλων σε όλους τους Δήμους.

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

Το επερχόμενο τακτικό συνέδριο μας έχει να αντιμετωπίσει πολλά και καυτά προβλήματα. Το οικονομικό θα είναι ένα από αυτά. Κάτι γνώριμο για μας αφού και τις εποχές των παχιών αγελάδων πάλι το οικονομικό των δήμων ήταν ψηλά στην ατζέντα της Αυτοδιοίκησης. Σήμερα όμως, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, θα πρέπει να επεξεργαστούμε και να εξοπλιστούμε με προτάσεις ώριμες και εφικτές. Γιαυτό σας καλούμε να  βοηθήσετε την επιτροπή οικονομικών με ότι σκέψεις απόψεις ή προβλήματα αντιμετωπίζεται. Από τη μεριά μας θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για τη υποστήριξη του δύσκολου έργου σας.