Η Θεσσαλονίκη ως ανθεκτικός προορισμός

του Σπύρου Πέγκα

Όπως όλοι πια γνωρίζουμε, η Θεσσαλονίκη έχει κάνει τα τελευταία χρόνια μια συστηματική προσπάθεια να τοποθετηθεί ως τουριστικός προορισμός στον παγκόσμιο χάρτη. Όλα αυτά τα χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση και η ελληνική οικονομία καταγράφει σημαντικά ποσοστά ύφεσης.

Στη δήμο Θεσσαλονίκης οι περίοδοι της διοίκησης Μπουτάρη είναι ουσιαστικά περίοδοι δημιουργικής διαχείρισης κρίσης. Από το 2011 και μετά, δηλαδή, η πολιτικοοικονομική κατάσταση αλλά και η κατάσταση της κοινωνίας της πόλης είναι στο κόκκινο. Αυτές οι εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες είναι όμως που οδήγησαν στην ευφυή επιλογή της χάραξης μιας μακρόπνοης στρατηγικής τουριστικής ανάπτυξης και εξωστρέφειας και στη σύμπραξη βασικών φορέων της πόλης προς την κατεύθυνση αυτή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 9 εξάμηνα (!) καταγράφεται στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης μια συνεχής άνοδο στις διανυκτερεύσεις ξένων επισκεπτών. Σε αυτό το διάστημα η Θεσσαλονίκη έφθασε να υποδέχεται από 1.300.000 επισκέπτες, το 2010, τους 2.100.000 τέλος του 2014. Τα τελευταία 4 εξάμηνα μάλιστα παρατηρήθηκε μετά από αρνητικούς ρυθμούς χρόνων μια αύξηση και στην επισκεψιμότητα των Ελλήνων τουριστών. Και λέω ‘τουριστών’ διότι σύμφωνα με τις ποιοτικές μετρήσεις υπάρχει μια αναγκαστική, λόγω μη ανάπτυξης της ελληνικής επιχειρηματικότητας, και ξεκάθαρη στροφή στον Έλληνα-τουρίστα από τον Έλληνα –εμπορικό επισκέπτη.

Η αναφορά στους Έλληνες γίνεται για να καταδειχθεί η σταδιακή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας που είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα τον τελευταίο χρόνο. Επιπλέον ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία αφίξεων στο αεροδρόμιο ‘Μακεδονία’ του πρώτου εξαμήνου του 2015. Ενώ δηλαδή οι πρώτοι τρεις μήνες παρουσιάζουν μια σημαντική αύξηση, ακολουθεί μια μικρή πτώση τους επόμενους εαρινοθερινούς μήνες. Τους πρώτους μήνες της χρονιάς σχεδόν ολόκληρη η κίνηση του αεροδρομίου διαχέεται στην πόλη. Από τα μέσα Απριλίου και μετά αρχίζει η κίνηση πλειοψηφικά να στρέφεται προς τους καλοκαιρινούς προορισμούς.

Η μικρή πτώση των αφίξεων λοιπόν δεν οφείλεται στον προορισμό Θεσσαλονίκη, αλλά στην αδύναμη επίδοση της περιφέρειας της πόλης, Χαλκιδική, Πιερία, Ημαθία, που δεν μπόρεσαν να φτάσουν αυτό το πρώτο διάστημα του καλοκαιριού τους περσινούς ρυθμούς επισκεψιμότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και την πολύ δύσκολη χρονιά του 2012 με τις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και τη γενικότερη αβεβαιότητα η Θεσσαλονίκη συνέχισε να αναπτύσσεται τουριστικά. Και είναι πια ακόμα πιο ενθαρρυντικό για την ανθεκτικότητα, την ισχυροποίηση του προορισμού Θεσσαλονίκη, ότι ακόμα και το 2015 με την ακόμα μεγαλύτερη πολιτική ανασφάλεια, με τη βουτιά της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και τα capital controls η πόλη δεν έπαψε να αυξάνει τα ποσοστά πληρότητας στα ξενοδοχεία της.

Σαφώς ο ρυθμός ανάπτυξης αναχαιτίσθηκε και φρέναρε ο ρυθμός κρατήσεων για το επόμενο διάστημα. Όχι όμως σε τέτοιο ποσοστό που δεν μπορεί να καλυφθεί από κρατήσεις των επομένων μηνών του 2015. Αρκεί, βέβαια, να μην είναι και πολιτικές εξελίξεις ραγδαία αρνητικές για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Τρεις, κατά τη γνώμη μου, είναι οι λόγοι εκείνοι, που πιστοποιούν την καθιέρωση πια της Θεσσαλονίκης ως γοητευτικό προορισμό με στοιχεία ανθεκτικότητας σε κάθε κρίση. Η γενικότερη ‘διεθνοποίηση’ της πόλης, η σταθερά αυξητική ροή εισερχόμενου κόσμου από την ευρύτερη περιφέρεια μας, το ‘ζωτικό χώρο’. τον 'Lebensraum' με τη θετική του έννοια, της πόλης, καθώς και οι σημαντικά αυξητικές τάσεις από τις λεγόμενες ώριμες αγορές. Η Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια και ειδικά τα δυο προ- ηγούμενα έχει βρεθεί με καταιγιστικούς ρυθμούς στις σελίδες διεθνών εντύπων, σε ιστοσελίδες και κανάλια παγκόσμιου εν- διαφέροντος. Είτε μέσω των πολιτικών παρουσιάσεων του δημάρχου Μπουτάρη είτε μέσω τουριστικών, οργανωμένων press trips η πόλη είναι πια γνωστή με θετικές αναφορές είτε για τις πολιτικές της καινοτομίες είτε λόγω των αρετών της ως πόλη νεανική, ζωντανή, όμορφη. Διεθνή ιδρύματα και παγκόσμιοι φορείς έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στη Θεσσαλονίκη και με πολλούς τρόπους έχουν πια διαρκή παρουσία στις τοπικές εξελίξεις.

Η διαρκής και συστηματοποιημένη τα τελευταία χρόνια μέσω της δημοτικής 'Διπλωματίας Πόλεων’ επαναπροσέγγιση και επανασύνδεση με άλλες πόλεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και μεσογειακής λεκάνης ευρύτερα, έχει σαν αποτέλεσμα τη διαρκή ροή γειτόνων μας προς τα υλικά ή και άυλα αξιοθέατα της πόλης. Όλα αυτά τα εννιά εξάμηνα, με μοναδική εξαίρεση το 2014 την ΠΓΔΜ, οι Βαλκάνιοι και οι εξ Ανατολής γείτονες μας τιμούν με την παρουσία τους τη Θεσσαλονίκη. Η πόλη είναι πια το κατεξοχήν σημείο αναφοράς ‘ευ ζειν’ για όλους τους πληθυσμούς της ευρύτερης περιοχής και πραγματικά σε συνδυασμό με τη Χαλκιδική αποτελούμε την ‘καλιφορνέζικη ακτή/εκδοχή’ των Βαλκανίων.

Η φιλική πολιτική προς τους Βαλκάνιους γείτονες μας θα συνεχιστεί με επιλεκτικό τρόπο και τα επόμενα χρόνια. Εκεί, όμως, που σκοπεύουμε να εργαστούμε περισσότερο και να κάνουμε την αυξητική τάση των τελευταίων 4 εξαμήνων, ακόμα πιο ισχυρή είναι οι ώριμες αγορές: Γερμανία, Γαλλία, Μπενελούξ, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία.

Η ‘Διπλωματία των Πόλεων’, σε συνεννόηση και με τους υπόλοιπους φορείς τουρισμού της πόλης και τις σημαντικές αεροπορικές εταιρείες που μας κρατάνε σε σύνδεση με την Ευρώπη ολόκληρο το χρόνο, θα στραφεί δυναμικά προς τη δυτική Ευρώπη. Επιθυμία όλων μας είναι να μεγεθύνουμε και τους ποιοτικούς δείκτες, όπως τη μέση κατανάλωση ανά επισκέπτη, τη μέση τιμή δωματίων ξενοδοχείων, την παροχή υψηλών, bespoke, και επομένως πιο κερδοφόρων υπηρεσιών, τον συνεδριακό τουρισμό και τον τουρισμό υγείας μακράς διάρκειας. Το στοίχημα για τη Θεσσαλονίκη τα επόμενα δυο χρόνια είναι ακριβώς αυτό, το ποιοτικό άλμα προς τα εμπρός. Και αυτό το βήμα είναι ακόμα πιο δύσκολο από το προηγούμενο της ποσοτικής αναβάθμισης. Χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια από όλες τις δυνάμεις της πόλης. Και φυσικά, οφείλουμε και εμείς σαν δημοτική αρχή να κάνουμε τα μικρά, ποιοτικά βήματα στην βελτίωση των δεικτών της ποιότητας ζωής μέσα στην πόλη.

*Ο κ. Πέγκας είναι αντιδήμαρχος Τουρισμού, Διεθνών Σχέσεων και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στο Δήμο Θεσσαλονίκης