Πως θα τοποθετηθούν τα οκτώ αγκυροβόλια

Παρουσιάζουμε στη συνέχεια όλα τα στοιχεία, όπως αυτά δημοσιεύονται στο σχετικό «Τεύχος τεχνικών δεδομένων και προδιαγραφών», για το πώς θα εγκατασταθούν τα οκτώ αγκυροβόλια στο θαλάσσιο χώρο της Επανομής και του Αγγελοχωρίου για την προστασία των λιβαδιών της Ποσειδωνίας. Αγκυροβόλια που χαρακτηρίζονται ως «φιλικά περιβαλλοντολογικά».  

ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΦΙΛΙΚΩΝ ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΩΝ ΣΤΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΥΔΑΤΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ  

Πρόταση χωροθέτησης για την εγκατάσταση φιλικών συστημάτων αγκυροβολίας

Οι σταθμοί μελέτης, όπως περιγράφεται στο κείμενο, είναι οι ακόλουθοι τρεις: 

Ι. Ο σταθμός του Αγγελοχωρίου. Ο σταθμός αυτός είναι πιο κοντά και από τους τρεις στο εσωτερικό του Θερμαϊκού κόλπου. Στη συγκεκριμένη περιοχή ο λειμώνας είναι από τους πιο επιβαρυμένους.

Στο σταθμό αυτό δεν παρατηρείται ιδιαίτερη δραστηριότητα από σκάφη αναψυχής και λουόμενους. Αντίθετα, υπάρχει μια μικρή μαρίνα, η οποία εξυπηρετεί τις ανάγκες των παράκτιων αλιέων, των οστρακοαλιέων, και ένα μικρό αριθμό ερασιτεχνικών σκαφών.

Ο σχετικά αραιός λειμώνας που καταγράφεται στην περιοχή δε θα μπορούσε να αποδοθεί σε φθορές από τις άγκυρες των σκαφών. Πρόταση: προτείνεται η εγκατάσταση δύο πιλοτικών συστημάτων φιλικής προς τους λειμώνες του Posidonia oceanica αγκυροβολίας. Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να τοποθετηθούν σε ικανοποιητική απόσταση από το αλιευτικό καταφύγιο, ώστε η προσέγγιση των σκαφών να μη δυσχεραίνεται. Επίσης, θα πρέπει να τοποθετηθούν σε σημεία σχετικά προφυλαγμένα με βάση τα κυρίαρχα ρεύματα που επικρατούν στη συγκεκριμένη θαλάσσια ζώνη.

ΙΙ. Ο βόρειος σταθμός της Επανομής. Ο σταθμός μελέτης στο βόρειο τμήμα της Επανομής, βρίσκεται περίπου στη ζώνη του εγκαταλειμμένου camping της Επανομής (περιοχή Παραλία). Βόρεια του συγκεκριμένου τμήματος, υπάρχει επίσης ένα αλιευτικό καταφύγιο, το οποίο φιλοξενεί και σκάφη αναψυχής. Παράλληλα, στην περιοχή υπάρχουν και θηνία (νταλιάνια).

Πρόταση: όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, προτείνονται δύο συστήματα φιλικής αγκυροβολίας, τα οποία ίσως να πρέπει να τοποθετηθούν νότια του αλιευτικού καταφυγίου (προς τη «μύτη» της Επανομής). Στην περιοχή δεν υπάρχει ιδιαίτερη κίνηση σκαφών (ούτε κατά τους θερινούς μήνες). Ένα σημείο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ότι από τους τρεις σταθμούς που μελετήθηκαν, με βάση τις εμπειρικές παρατηρήσεις της ομάδας μελέτης φαίνεται να είναι ο πιο εκτεθειμένος στις υδροδυναμικές συνθήκες. Ειδικότερα, παρατηρείται ένας σχετικά έντονος κυματισμός στις απογευματινές ώρες.

ΙΙΙ. Ο νότιος σταθμός της Επανομής. Ο λειμώνας του φανερόγαμου Posidonia oceanica στο νότιο τμήμα της Επανομής είναι στην καλύτερη οικολογική κατάσταση από τους προηγούμενους δύο. Ένα ενδεικτικό χαρακτηριστικό της ακτογραμμής που συνηγορεί στην παρουσία ενός καλά αναπτυγμένου «φυσικού φράγματος», όπως είναι ο λειμώνας του συγκεκριμένου φανερόγαμου, είναι η εκτεταμένη παραλία, η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή «λουομένων».

Κατά τους θερινούς μήνες παρατηρείται έντονη δραστηριότητα αναψυχής (λουόμενοι, θαλάσσια σπορ, ερασιτεχνική αλιεία). Παράλληλα, στην περιοχή υπάρχουν και θηνία (νταλιάνια). Η έντονη δραστηριότητα στην περιοχή, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες, θα μπορούσε να αποτελέσει μία πρόσθετη πίεση στους λειμώνες του φανερόγαμου Posidonia oceanica, το οποίο βρίσκεται σε σχετικά καλή οικολογική κατάσταση.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, το οποίο θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη είναι ότι ο λειμώνας στη συγκεκριμένη περιοχή εμφανίζεται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από την ακτογραμμή. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι ο λειμώνας ξεκινά, αρκετά πιο βαθιά από την περιοχή που ορίζουν οι σημαδούρες ως «περιοχή λουομένων» (ο λειμώνας βρίσκεται πέρα από τα όρια ασφαλείας της παραλίας λουομένων).

Πρόταση: σχετικά με τους τρεις σταθμούς που μελετήθηκαν στην παρούσα έρευνα, ο δειγματοληπτικός σταθμός στο νότιο τμήμα της Επανομής φιλοξενεί το λειμώνα του φανερόγαμου Posidonia oceanica με την καλύτερη οικολογική κατάσταση. Παράλληλα, πρόκειται για την περιοχή με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες.

Κατά συνέπεια, προτείνεται η εγκατάσταση τεσσάρων σταθμών φιλικής αγκυροβολίας. Οι παραπάνω σταθμοί μπορούν να εξυπηρετήσουν : 1. ανάγκες σκαφών αναψυχής 2. ανάγκες παράκτιων αλιέων κατά τους χειμερινούς μήνες 3. προσωρινό σταθμό εξυπηρέτησης για τα θαλάσσια σπορ (π.χ. εγκατάσταση εξέδρας για «αλεξίπτωτο») 4. σταθμό ασφαλείας για τα ναυαγοσωστικά μέσα, όπως αυτά ορίζονται, εφόσον η συγκεκριμένη παραλία είναι χαρακτηρισμένη ως παραλία λουομένων, κ.ά.

Συνοπτικά, προτείνονται οκτώ σταθμοί φιλικής αγκυροβολίας: 2 στο Αγγελοχώρι 2 στο Βόρειο τμήμα της Επανομής 4 στο Νότιο τμήμα της Επανομής

1.1.2 Περιγραφή

Τα προτεινόμενα αγκυροβόλια αποτελούνται από μια διάταξη με τα ακόλουθα μέρη : • την (κοχλιοειδή ή ελικοειδή) άγκυρα • τα ενδιάμεσα στοιχεία και • τον επιφανειακό πλωτήρα Ανάλογα με το είδος του υποστρώματος της θέσης τοποθέτησής τους, προτείνεται : - κοχλιοειδής άγκυρα για τις θέσεις των σχετικά μεγάλων «ανοιγμάτων» με αμμώδες υπόστρωμα, ή - ελικοειδής άγκυρα για τις θέσεις των μικρότερων «ανοιγμάτων» με καλά ανεπτυγμένο τον τάπητα του λειμώνα.

Κοχλιοειδής άγκυρα: Η άγκυρα του τύπου αυτού (τύπου Harmony S) έχει το σχήμα κοχλία («βίδας») που αποτελείται από έναν σωληνωτό άξονα με ελικοειδή πτερύγια στο κατώτερο και στο ανώτερο μέρος του, εξολοκλήρου κατασκευασμένη (τόσο ο άξονας όσο και τα πτερύγια) από γαλβανισμένο με θερμική επεξεργασία χάλυβα, που διεισδύει και «βιδώνεται» με κατάλληλο τρόπο στο υπόστρωμα του πυθμένα.

Για διευκόλυνση της διείσδυσης, το κατώτερο μέρος του άξονα είναι κατάλληλα αιχμηρά διαμορφωμένο, ενώ στο ανώτερο μέρος του άξονα υπάρχει κρίκος από το ίδιο υλικό, για διευκόλυνση της πρόσδεσης των υπολοίπων στοιχείων της διάταξης. Τα χαρακτηριστικά της όπως : το συνολικό μήκος / ύψος, η συνολική εξωτερική διάμετρος και ο αριθμός των πτερυγίων και η διάμετρος του σωληνωτού άξονα, είναι ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση.

Η προτεινόμενη άγκυρα για σκάφη 12 έως 18 m (καλύπτει προφανώς και τις ανάγκες μικρότερων σκαφών) έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά :

- συνολικό μήκος / ύψος L = 2.000 mm

- συνολική εξωτερική διάμετρος πτερυγίων D = 350 mm

- εξωτερική διάμετρος άξονα d = 60 mm - αριθμός πτερυγίων = 2

Ελικοειδής άγκυρα: Η άγκυρα του τύπου αυτού (τύπου Harmony P) έχει το σχήμα ελικοειδούς ελατηρίου ή εκπώμαστρου (τριμπουσόν), από γαλβανισμένο με θερμική επεξεργασία χάλυβα, που διεισδύει και «βιδώνεται» με κατάλληλο τρόπο στο υπόστρωμα του πυθμένα. Με το «βίδωμα» αυτό, το άκαμπτο σώμα της άγκυρας διανοίγει και δημιουργεί μία συγκεκριμένη «διαδρομή» στο υπόστρωμα, χωρίς να κόβει ή να καταστρέφει στοιχεία που συνθέτουν τον τάπητα του λειμώνα, ο οποίος αποτελείται από ένα πυκνό δίκτυο περιπλεγμένων ριζωμάτων και ριζών.

 Έτσι η αντίσταση της άγκυρας στην έλξη, εκτός από το σημαντικό όγκο υλικού του πυθμένα τον οποίο περικλύει, ενισχύεται και από τη διασπορά των τάσεων στο δίκτυο των ριζωμάτων και ριζών που την περιβάλλει. Τα χαρακτηριστικά της όπως : το συνολικό μήκος / ύψος, η συνολική εξωτερική διάμετρος, ο αριθμός περιστροφών της έλικας και η διάμετρος του υλικού, είναι ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση.

Η προτεινόμενη άγκυρα για σκάφη 12 έως 18 m (καλύπτει προφανώς και τις ανάγκες μικρότερων σκαφών) έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά : - συνολικό μήκος / ύψος L = 1.500 / 1.600 mm - συνολική εξωτερική διάμετρος D = 350 mm - διάμετρος χάλυβα (έλικας) d = 30 mm - αριθμός περιστροφών = 8 / 9

Ενδιάμεσα στοιχεία: Τα στοιχεία αυτά παρεμβάλλονται, συνδέουν και προσδένουν την (κοχλιοειδή ή ελικοειδή) άγκυρα με τον επιφανειακό πλωτήρα (σημαδούρα). Αυτά είναι :

• Το υλικό σύνδεσης, συνήθως σχοινί και σπανιότερα αλυσίδα ή συρματόσχοινο. Τα μεταλλικά υλικά (αλυσίδες, κλπ) είναι περισσότερο ανθεκτικά στις τάσεις εφελκυσμού αλλά παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα οξείδωσης (σκουριάς) και γι΄ αυτό, όταν χρησιμοποιούνται, πρέπει να είναι επενδυμένα από μονωτικό υλικό (συνήθως υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο HDPE). Έτσι χρησιμοποιούνται συχνότερα εύκαμπτα συνθετικά υλικά, όπως πολυεστερικά, πολυαμιδικά, πολυπροπυλενικά ή πολυαιθυλενικά σχοινιά, που είναι μεν λιγότερο ανθεκτικά στις τάσεις εφελκυσμού, αλλά έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, ιδιαίτερα όταν δεν υπόκεινται σε φθορές από τριβή.

Τα χαρακτηριστικά τους όπως : το υλικό κατασκευής, η διάμετρος και ο αριθμός των κλώνων, είναι ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση. Έτσι, για τα προτεινόμενα αγκυροβόλια, για σκάφη 12 έως 18 m, προτείνεται : τρίκλωνο πολυαμιδικό σχοινί, συνολικού πάχους (διαμέτρου) 24 – 30 mm. Το μήκος του θα πρέπει να είναι ελαφρά μεγαλύτερο από το βάθος της θέσης τοποθέτησης, έτσι ώστε αφενός μεν να μπορεί να προσαρμόζεται στις μικρές ή μεγαλύτερες αυξομειώσεις του βάθους (άμπωτη παλίρροια, κυματισμός, κλπ) και αφετέρου, η γωνία που σχηματίζει με τον πυθμένα να είναι όσο το δυνατό πλησιέστερη στην ορθή (καθόσον όσο απομακρύνεται από αυτή τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η αντοχή του στις τάσεις εφελκυσμού).

• Ο βυθισμένος πλωτήρας, που τοποθετείται επί του υλικού σύνδεσης, σε μικρό σχετικά ύψος πάνω από τους λειμώνες Ποσειδωνίας και λειτουργεί ως ένα είδος σταθεροποιητή του χαμηλότερου τμήματος του υλικού σύνδεσης σε κατακόρυφη θέση, ώστε οι αρνητικές επιδράσεις του στην Ποσειδωνία και το υπόστρωμά της (από τη μετακίνηση και το σύρσιμο του υλικού σύνδεσης), να είναι ελάχιστες ή τουλάχιστον οι μικρότερες δυνατές.

Έτσι, με δεδομένο το μήκος των φύλλων της Ποσειδωνίας τόσο στην περιοχή μελέτης όσο και στην Μεσόγειο, για τα προτεινόμενα αγκυροβόλια, το ύψος τοποθέτησης του βυθισμένου πλωτήρα (δηλαδή το μήκος του κατώτερου τμήματος του σχοινιού που συνδέει την ελεικοειδή άγκυρα με τον βυθισμένο πλωτήρα) δεν πρέπει να είναι μικρότερο από το ένα (1) μέτρο. Το προτεινόμενο υλικό κατασκευής του βυθισμένου πλωτήρα είναι εξωτερικά, υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο (HDPE), πληρωμένο εσωτερικά με αφρώδες υλικό, το προτεινόμενο σχήμα του είναι το σφαιρικό, χωρίς άξονα, με δύο αντίθετους μεταλλικούς  κρίκους, επενδυμένους από μονωτικό υλικό, το προτεινόμενο χρώμα είναι το κίτρινο και το προτεινόμενο μέγεθός του είναι 11 – 25 lt

Επιφανειακός πλωτήρας (σημαδούρα, ρεμέτζο):  Ο επιφανειακός πλωτήρας, αφενός μεν εντοπίζει τη θέση του αγκυροβολίου και αφετέρου, παρέχει τη δυνατότητα πρόσδεσης (ενός σκάφους) σ΄ αυτό, αφού αποτελεί την απόληξη του ανώτερου τμήματος του υλικού (σχοινιού) σύνδεσης.

Για το παρών αγκυροβόλιο, προτείνεται επιφανειακός πλωτήρας κίτρινου χρώματος, κωνικού σχήματος, μεγέθους 650 lt, από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο (HDPE) εξωτερικά, πληρωμένο εσωτερικά με αφρώδες υλικό, χωρίς άξονα, με δύο αντίθετους μεταλλικούς κρίκους, επενδυμένους από μονωτικό υλικό. Σκόπιμη θεωρείται τόσο η αναγραφή αρίθμησης στους επιφανειακούς πλωτήρες που θα τοποθετηθούν, όσο και ο φορέας που είναι υπεύθυνος για την τοποθέτηση και τη συντήρησή τους.

Τοποθέτηση: Το ουσιαστικότερο αλλά και το δυσκολότερο σημείο για την τοποθέτηση της διάταξης των προτεινόμενων αγκυροβολίων είναι η τοποθέτηση (το «βίδωμα») της (κοχλιοειδούς ή ελικοειδούς) άγκυρας, αφού τα υπόλοιπα (ενδιάμεσα και επιφανειακά) στοιχεία, ουσιαστικά προσδένονται στην άγκυρα αυτή. Ανάλογα με το είδος και το μέγεθος της άγκυρας και κυρίως ανάλογα με το υπόστρωμα της θέσης τοποθέτησής της (δηλαδή ανάλογα με την πυκνότητα και το βαθμό περιπλοκής των ριζωμάτων και ριζών Ποσειδωνίας, όπως και με τη φύση, το μέγεθος και την κατανομή των κόκκων του πυθμένα) επιλέγεται ο χειρωνακτικός ή ο μηχανικός (υδραυλικός) τρόπος τοποθέτησης.

Χειρωνακτική τοποθέτηση: Κατά τη μέθοδο αυτή, δύο δύτες δουλεύοντας αντικριστά, «βιδώνουν» πλήρως την άγκυρα μέσα στο υπόστρωμα, με τη βοήθεια ενός λοστού ο οποίος διέρχεται ανάμεσα από 2 υποδοχές στην κορυφή της άγκυρας. Οι περιορισμοί της μεθόδου (τεχνικής) αυτής σχετίζονται αφενός μεν με τη φυσική δύναμη που πρέπει να εξασκήσουν οι δύτες και αφετέρου, με το μήκος του λοστού που θα χρησιμοποιηθεί. Η μέθοδος αυτή είναι τεχνικά δυνατή, αλλά δεν συνίσταται λόγω των χτυπημάτων που δέχεται ο τάπητας του θαλάσσιου λειμώνα κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης.

Μηχανική (υδραυλική) τοποθέτηση: Κατά τη μέθοδο αυτή, που συνιστάται ως η καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη, το «βίδωμα» της άγκυρας γίνεται από ειδικό μηχάνημα, το οποίο (ως ένα μεγάλο κατσαβίδι) πιέζει και περιστρέφει υδραυλικά την άγκυρα, μέχρι το πλήρες «βίδωμά» της στο υπόστρωμα, με τη βοήθεια δύο δυτών, οι οποίοι το κατευθύνουν και λειτουργούν ως σταθερά σημεία, χωρίς να καταβάλλουν σημαντική φυσική δύναμη και προσπάθεια.

Ο ειδικός εξοπλισμός περιλαμβάνει :

- την επιφανειακή μονάδα παραγωγής υδραυλικής ισχύος,

- τους σωλήνες μεταφοράς της υδραυλικής ισχύος από τη μονάδα παραγωγής της στην κεφαλή και

- την κεφαλή, όπου στερεώνεται το πάνω μέρος της άγκυρας, η οποία με τη βοήθεια των δυτών που την κρατούν σταθερή, κατευθύνει (πιέζει και περιστρέφει) την άγκυρα.

Η μέθοδος αυτή επιτρέπει :

- την αποφυγή σημαντικής φυσικής δύναμης – προσπάθειας από τους δύτες,

- την άσκηση σημαντικής περιστροφικής δύναμης (εάν χρειαστεί),

- τον σχεδόν απόλυτο έλεγχο της καταβαλλόμενης δύναμης,

- την αποφυγή χτυπημάτων στο υπόστρωμα του θαλάσσιου λειμώνα (για την ελικοειδή άγκυρα).

Επισημάνσεις

• Πριν την τοποθέτηση - Καθορισμός των συνθηκών χρήσης - Αναγνώριση των τοπικών συνθηκών (άνεμος, κυματισμός, σύνθεση και πυκνότητα πυθμένα και υποστρώματος, κλπ) - Ορθή επιλογή ακριβούς θέσεις τοποθέτησης

• Κατά την τοποθέτηση - Χρήση μη επιθετικών τεχνικών για τη μετακίνηση εξαρτημάτων άγκυρας και εξοπλισμού εγκατάστασής της (π.χ. ρυμούλκηση του εξοπλισμού με φουσκωτό πλωτήρα, κλπ) - Κατάλληλη αιχμηρή διαμόρφωση του κάτω άκρου της άγκυρας (για διευκόλυνση διείσδυσής της στο υπόστρωμα) - Πλήρες «βίδωμα» της άγκυρας στο υπόστρωμα (Σε περίπτωση ατελούς «βιδώματος», η άγκυρα θα πρέπει να «ξεβιδωθεί» και να μεταφερθεί σε άλλη θέση, ώστε να «βιδωθεί» πλήρως).

Οικολογικά οφέλη:

Η εγκατάσταση των προτεινόμενων αγκυροβολίων (και ιδιαίτερα αυτών με ελικοειδή άγκυρα), δηλαδή μιας μόνιμης άγκυρας, σε ένα υγιές υπόστρωμα θαλάσσιου λειμώνα, δεν παρουσιάζει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Το σχήμα της ελικοειδούς άγκυρας δεν καταστρέφει ούτε το φύλλωμα ούτε το ρίζωμα των φυτών του λειμώνα.

Καμία έκταση από την επιφάνεια του υποστρώματος του λειμώνα δεν καλύπτεται. Δεν υπάρχουν φαινόμενα τριβής εφόσον το σύστημα έχει βιδωθεί επαρκώς μέσα στο υπόστρωμα. Δεν υπάρχει κάποια αλλοίωση στον τάπητα κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης της άγκυρας. Η εγκατάσταση της άγκυρας δεν απαιτεί κάποιο βαρύ εξοπλισμό, ο οποίος θα μπορούσε να προκαλέσει δευτερογενείς επιπτώσεις.