Μεγάλη έκθεση για τη ζωή και το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη

«Μανόλης Αναγνωστάκης: Μιλώ... Τεκμήρια και μαρτυρίες», είναι ο τίτλος μεγάλης έκθεσης με ντοκουμέντα από τη ζωή και τα κείμενα του Μανόλη Αναγνωστάκη, που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης, από την ερχόμενη Πέμπτη 15 Οκτωβρίου και για δύο μήνες στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης.

Στις προθήκες της έκθεσης (των "εξι + 1" ενοτήτων) μεταξύ των αδημοσίευτων στην πλειονότητα τους εκθεμάτων -ντοκουμέντων (χειρόγραφα, φωτογραφίες, ηχητικά αποσπάσματα του λόγου του, εκδόσεις, έγγραφα κ.ά.) θα παρεμβάλλεται υαλοπίνακας, στον οποίο θα είναι χαραγμένοι στίχοι του ποιητή "διευκρινιστικοί" "επιβεβαιωτικοί" ή "σχολιαστικοί" των εκθεμάτων.
Στο πλαίσιο της έκθεσης προγραμματίζεται ημερίδα για τη ζωή και το έργο του Μανόλη Αναγνωστάκη στις 20 Νοεμβρίου, ενώ η ίδια ημερίδα θα επαναληφθεί στο Ρέθυμνο (τόπο καταγωγής του ποιητή) στις 28 Νοεμβρίου.
Η έκθεση, αποτελεί ουσιαστικά την τρίτη και τελευταία ενότητα της σειράς εκδηλώσεων για το "Έτος Μανόλη Αναγνωστάκη" (90 χρόνια από τη γέννηση και 10 από το θάνατό του) που διανύουμε.
Τον συντονισμό της έκθεσης έχουν οι: Ελένη Χοντολίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ., πρόεδρος της Α΄ Κοινότητος Δήμου Θεσσαλονίκης και Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, προϊσταμένη του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού. Την επιμέλεια και τον σχεδιασμό της η Ελεωνόρα Σκουτέρη- Διδασκάλου, κοινωνική ανθρωπολόγος, τ. αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ., ενώ επιστημονικοί σύμβουλοι είναι κι έχουν την επιμέλεια των κειμένων οι: Βενετία Αποστολίδου, φιλόλογος, καθηγήτρια Α.Π.Θ., Μιχάλης Μπακογιάννης, φιλόλογος, επίκουρος καθηγητής Α.Π.Θ και Δρ. Μιλτιάδης Πολυβίου, αρχιτέκτων. 

Τα κείμενα του εκπαιδευτικού προγράμματος επιμελήθηκε η Σωτηρία Καλασαρίδου, Δρ. Διδακτικής της Λογοτεχνίας και τον μουσειογραφικό σχεδιασμό οι: Δρ. Μιλτιάδης Πολυβίου, αρχιτέκτων. Μιχάλης Θεοφίλου, αρχιτέκτων, ARCHKT - Αρχιτεκτονικής Σχεδιασμός & κατασκευή σε συνεργασία με την Αναστασία Καραδημητρίου, αρχιτέκτονα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
Δυστυχώς, δεν έγινε δυνατό να εξασφαλισθεί κονδύλιο για την έκδοση τόμου- καταλόγου της έκθεσης και των αδημοσίευτων ντοκουμέντων που κατάφεραν να συγκεντρώσουν οι διοργανωτές της. 
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή καθημερινά στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, από τις 15 Οκτωβρίου ως και τις 15 Δεκεμβρίου.

Μικρό Βιογραφικό

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη  Θεσσαλονίκη 10 Μάρτη του 1925, σπούδασε ιατρική και στη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην ΕΠΟΝ. Το 1943-1944 ήταν αρχισυντάκτης του περιοδικού "Ξεκίνημα", που ανήκε στον εκπολιτιστικό όμιλο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Για την ενεργό του πολιτική δράση στο φοιτητικό κίνημα φυλακίστηκε το 1948, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Βγήκε από τη φυλακή με την γενική αμνηστία το 1951.
Την περίοδο 1955-1956 ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη Βιέννη και κατόπιν άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου για ένα διάστημα στη Θεσσαλονίκη, ενώ το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Δημοσίευσε κείμενά του για πρώτη φορά στο περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα (1942) και αργότερα στο φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα (1944), του οποίου υπήρξε και αρχισυντάκτης για μία περίοδο. Ποιήματά του, καθώς και κριτικές δημοσιεύτηκαν αργότερα σε αρκετά περιοδικά. Την περίοδο 1959-1961 εξέδιδε το περιοδικό Κριτική, ενώ υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια (1973). 
Το 1986 του απονεμήθηκε το Α΄ Βραβείο ποίησης για το έργο του «Τα Ποιήματα 1941-1971» και το 2002 το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας από τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία, ενώ το 1997 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
“ Ο Αναγνωστάκης”, γράφει ο Γιώργος Καφταντζής το 1955, “τοποθέτησε στη βιτρίνα της νέας μας ποίησης ένα καινούριο μπουκαλάκι με άγνωστο δηλητήριο. Μα αν έλειπε δε θα ‘ξερε κανείς πως η ζωή μας αυτούς τους καιρούς είχε την κατρακύλα της. Είναι για την ελληνική τέχνη ότι ο πόνος για το κορμί το ανθρώπινο. Προειδοποιεί τον κίνδυνο.”.
Με ποίηση “απόδειξη, όχι επίδειξη”.
..έφυγε τα ξημερώματα της 23ης Ιουνίου 2005, καταβεβλημένος από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα.

Κι ήθελε ακόμη

Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει. Όμως εγώ  Δεν παραδέχτηκα την ήττα.

Έβλεπα τώρα

Πόσα κρυμμένα τιμαλφή έπρεπε να σώσω

Πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες.

Μιλάτε, δείχνετε πληγές, αλλόφρονες στους δρόμους

Τον πανικό που στραγγαλίζει την καρδιά σας σα σημαία

Καρφώσατε σ’ εξώστες με σπουδή φορτώσατε το εμπόρευμαΗ διάγνωσίς σας ασφαλής: Θα πέσει η πόλις.
Εκεί, προσεκτικά, σε μια γωνιά, μαζεύω τάξη,
Φράζω με σύνεση το τελευταίο μου φυλάκιο
Κρεμώ κομμένα χέρια στους τοίχους, στολίζωΜε τα κομμένα κρανία τα παράθυρα, πλέκω,
Με κομμένα μαλλιά το δίχτυ μου και περιμένω
Όρθιος και μόνος σαν και πρώτα περιμένω.

Μιλώ

Μιλώ για τα τελευταία σαλπίσματα των νικημένων στρατιωτών
Για τα κουρέλια από τα γιορτινά μας φορέματα
Για τα παιδιά μας που πουλάν τσιγάρα στους διαβάτες

Μιλώ για τα λουλούδια που μαραθήκανε σους τάφους και τα σαπίζει η βροχή
Για τα σπίτια που χάσκουνε δίχως παράθυρα σαν κρανία ξεδοντιασμένα
Για τα κορίτσια που ζητιανεύουν δείχνοντας στα στήθια τις πληγές τους

Μιλώ για τις ξυπόλυτες μάνες που σέρνονται στα χαλάσματα
Για τις φλεγόμενες πόλεις τα σωριασμένα κουφάρια σους δρόμους
Τους μαστροπούς ποιητές που τρέμουνε τις νύχτες στα κατώφλια

Μιλώ για τις ατέλειωτες νύχτες όταν το φως λιγοστεύει τα ξημερώματα
Για τα φορτωμένα καμιόνια και τους βηματισμούς στις υγρές πλάκες
Για τα προαύλια των φυλακών και για το δάκρυ των μελλοθανάτων.

Μα πιο πολύ μιλώ για τους ψαράδες
Π’ αφήσανε τα δίχτυα τους και πήρανε τα βήματά Του
Κι όταν Αυτός κουράστηκε αυτοί δεν ξαποστάσαν
Κι όταν Αυτός τους πρόδωσε αυτοί δεν αρνηθήκαν
Κι όταν Αυτός δοξάστηκε αυτοί στρέψαν τα μάτια
Κι οι σύντροφοι τους φτύνανε και τους σταυρώναν
Κι αυτοί, γαλήνιοι, το δρόμο παίρνουνε π’ άκρη δεν έχει
Χωρίς το βλέμμα τους να σκοτεινιάσει ή να λυγίσει.
Όρθιοι και μόνοι μες στη φοβερή ερημία του πλήθους.