Σπατάλη και αδιαφάνεια στις εργολαβίες καθαρισμού

του Γιώργου Θεοδωρόπουλου*

Η ΠΚΜ πληρώνει πάνω από 1 εκατ. ευρώ ετησίως για να μην προσλάβει καθαρίστριες. Με αφορμή την τροποποίηση του άρθ. 49 του Ν. 4325/2015 με την οποία θα παραταθεί η ισχύς των συμβάσεων των καθαριστριών έως 31/12/2016, έρχεται στην επιφάνεια το άκρως προβληματικό πλαίσιο καθαριότητας των δημόσιων υπηρεσιών, των ΝΠΔΔ, των ΝΠΙΔ και των ΟΤΑ, έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά την κατάργηση των κενών οργανικών θέσεων καθαριστριών με το αρθ.33 του Ν.4024/2011.

Το πλαίσιο, σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, καθορίζεται από τα ακόλουθα:

Με τις διατάξεις της παρ. 3, του άρθρου 2 του Ν. 2314/1953 (Α.59), ορίζεται ότι «προκειμένου περί Περιφερειακών Υπηρεσιών, δύναται διά κοινής αποφάσεως του αρμοδίου Υπουργού και του Υπουργού των Οικονομικών να καθορισθεί παγία επιχορήγησις διά τον καθαρισμόν των καταστημάτων τούτων, αντί της προσλήψεως καθαριστριών επί ημερομισθίω ή ωρομισθίω».

Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 37 του Ν. 2072/1992, ορίζεται ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) επιτρέπεται να αναθέτουν με σύμβαση έργου κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, την εκτέλεση του έργου της καθαριότητας κτιριακών εγκαταστάσεων και των παραρτημάτων τους σε ειδικά συνεργεία καθαρισμού, εφόσον η αμοιβή του αναδόχου δεν υπερβαίνει την απαιτούμενη δαπάνη για την πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων του οικείου κλάδου ή ειδικότητας. Αν δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από εταιρείες ή επιχειρήσεις, επιτρέπεται η ανάθεση με σύμβαση έργου σε ιδιώτες επαγγελματίες.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων και της σχετικής νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Πρ. 41/2004, IV Τμ. Ε.Σ.), η ανάθεση με σύμβαση έργου από το Κράτος ή ΝΠΔΔ των εργασιών καθαρισμού δημόσιων υπηρεσιών σε ιδιωτικά συνεργεία καθαριότητας, επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που η αμοιβή του αναδόχου δεν υπερβαίνει τη δαπάνη πληρώσεως των κενών οργανικών θέσεων. Παρέπεται δε ότι, αν δεν υπάρχουν κενές οργανικές θέσεις υπαλλήλων καθαριότητας, η διάταξη του άρθρου 37 του Ν. 2072/1992 δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής.

«Ενδεικτικές οδηγίες»

Με βάση τα παραπάνω, σε κάθε Περιφέρεια της χώρας εγκρίνεται κατ’ έτος και για κάθε Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) ξεχωριστά το λεγόμενο «Πάγιο κατ’ αποκοπή χορήγημα καθαριότητας». Το χορήγημα αυτό κατανέμεται στους «δικαιούχους» προϊσταμένους κάθε Δ/νσης των υπηρεσιών της Π.Ε. καθώς και των περιφερειακών υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας. Ο τρόπος με τον οποίο κάθε προϊστάμενος θα προχωρήσει στην επιλογή προσωπικού για τον καθαρισμό δεν καθορίζεται νομοθετικά. Για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας η Δ/νση Οικονομικού έχει καθορίσει «ενδεικτικές οδηγίες» για τον τρόπο επιλογής, προτείνοντας τα παρακάτω: «Ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος για την εύρεση προσωπικού καθαρισμού, θεωρούμε ότι είναι η επιλογή εταιρίας καθαρισμού, η οποία θα προσλάβει τον απαιτούμενο αριθμό καθαριστών, αναλαμβάνοντας με αυτό τον τρόπο τη μισθοδοσία και τις ασφαλιστικές εισφορές του προσωπικού, την παροχή εργαλείων καθαρισμού και των υλικών καθαριότητας. Οι δικαιούχοι του χορηγήματος, δηλαδή, θα προχωρήσουν σε έρευνα αγοράς για εταιρίες του είδους και θα έρθουν σε επαφή με όσο το δυνατό περισσότερες απ’ αυτές».

Επίσης, στις οδηγίες επισυνάπτεται και «ενδεικτικό υπόδειγμα σύμβασης» ανάμεσα στον προϊστάμενο και την ανάδοχο εταιρία. Στη σύμβαση δεν υπάρχουν όροι και ρήτρες για την τήρησή της, κυρίως όσον αφορά τις υποχρεώσεις του αναδόχου προς τους εργαζόμενους. Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι προφανή, σχετικά με τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος και της διαφάνειας, καθώς και της τήρησης της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας από την ανάδοχο εταιρία. Κανένας περαιτέρω έλεγχος δεν προβλέπεται και δεν ασκείται είτε προς τους προϊσταμένους από την υπερκείμενη υπηρεσία είτε από τους προϊσταμένους προς τους αναδόχους. Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του!

Πρόσληψη μόνιμου προσωπικού

Σε κάποιες Π.Ε. (Πιερία, Κιλκίς) το έργο έχει ανατεθεί σε πρώην συμβασιούχους καθαρίστριες με υπογραφή ατομικών συμβάσεων χωρίς μεσολάβηση εργολάβων. Κλείνοντας το 2015 η Οικονομική Επιτροπή της ΠΚΜ εγκρίνει τη διάθεση του πάγιου χορηγήματος για το 2016 σε κάθε Π.Ε. Το διατιθέμενο ποσό για το 2016 για ολόκληρη την ΠΚΜ φτάνει τις 928 χιλιάδες ευρώ. Στο παραπάνω ποσό πρέπει να προστεθούν επιπλέον περίπου 100 χιλιάδες για την προμήθεια υλικών καθαριότητας. Η καθαριότητα, λοιπόν, στις υπηρεσίες που εποπτεύονται από την ΠΚΜ κοστίζει πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ.

Η σταδιακή πρόσληψη μόνιμου προσωπικού σε συνδυασμό με την ορθολογική προμήθεια υλικών καθαριότητας είναι σίγουρο ότι θα διασφάλιζε την εκτέλεση του μεγαλύτερου μέρους του έργου της καθαριότητας με πλήρη εργασία και ασφάλιση για τους εργαζόμενους. Μέχρι την πλήρη κάλυψη των οργανικών θέσεων που καταργήθηκαν και που πρέπει να επαναπροβλεφθούν στα νέα οργανογράμματα, θα μπορούσε το κενό να καλυφθεί από συμβάσεις μικρότερης διάρκειας με πλήρη όμως διασφάλιση των εργαζομένων.

Οι συμβασιούχες καθαρίστριες με τις υψωμένες παλάμες με τα πλαστικά γάντια πρέπει να σταθούν αλληλέγγυες με τις εκατοντάδες συναδέλφους τους που δουλεύουν κάτω από συνθήκες «γαλέρας» στους εργολάβους που συνυπογράφουν συμβάσεις με τους εκπροσώπους των δημόσιων υπηρεσιών.

Η κυβέρνηση αντί να πανηγυρίζει για την παράταση ισχύος των συμβασιούχων καθαριστριών πρέπει να προχωρήσει σε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και να πάψει να κρύβεται, όπως και η προηγούμενη, πίσω από το νόμο του 1953!

Αυτή η ντροπή πρέπει να τελειώσει, είναι ζήτημα αξιοπρέπειας.

* Ο Γιώργος Θεοδωρόπουλος είναι μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας