Tο Ολοκαύτωμα μέσα από τα μάτια παιδιών του τότε

Συνέντευξη Τύπου, δόθηκε το μεσημέρι για την παρουσίαση έκθεσης ζωγραφικής υπό τον τίτλο «Κοιτώντας πίσω: Οι αναμνήσεις ενός παιδιού από το Ολοκαύτωμα μέσα από τα μάτια παιδιών του σήμερα», που θα φιλοξενήσει από τις 9 Μαρτίου έως τις 7 Απριλίου 2016 το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Πώς διδάσκεις το Ολοκαύτωμα στα παιδιά; Και μάλιστα χωρίς να στιγματίσεις την ψυχή τους; Πώς μπορείς μέσα από τις στάχτες μιας τόσο σκοτεινής περιόδου να «γεννήσεις» ελπίδα;

«Χρειάζεται ειδική διδασκαλία και ειδικοί τρόποι για να μην αφήσουμε σημάδια», εξηγούσε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ. Αλλά και «εξαιρετικά εκπαιδευτικά εργαλεία», σαν το βιβλίο της Hannah Gofrit «Ήθελα να πετάξω σαν πεταλούδα» (εκδ. Yad Vashem), όπως συμπλήρωνε η Στέλλα Καλέ, εκπαιδευτικός και μεταφράστρια του βιβλίου στα ελληνικά. Ενός βιβλίου που, όπως είπε, «μέσα από τη διήγηση της πρωταγωνίστριας, της μικρής Χάνα, δίνει ένα μήνυμα ελπίδας, ότι το καλό μπορεί να υπερβεί το κακό».

Αυτό το βιβλίο, που έγινε η αφορμή για να διδαχθούν μαθητές και μαθήτριες από σχολεία της Ευρώπης και των ΗΠΑ, μέσα από τα μάτια ενός μικρού κοριτσιού για την περίοδο του Ολοκαυτώματος στην Πολωνία και κατ' επέκταση σε όλη την Ευρώπη, αποτέλεσε και τη βάση της έκθεσης,

Μαθητές από το Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, το Judischen Gymnasiums Moses Mendelssohn του Βερολίνου και το «The Dr Miriam & Sheldon G. Adelson Educational Campus» στο Λας Βέγκας διάβασαν το βιβλίο, ακολούθησαν με αγωνία τις περιπέτειες της μικρής εβραιοπούλας-πρωταγωνίστριας και ξεπερνώντας τον αρχικό φόβο ένιωσαν τη χαρά της επιβίωσης και -εν τέλει- της ίδιας της ζωής. Αφού η μικρή Χάνα επέζησε της θηριωδίας και, σήμερα, στα 81 της χρόνια ζει στο Ισραήλ.

Η συνεργασία των σχολείων υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης του δικτύου Εβραϊκών σχολείων του οργανισμού Centropa, ο οποίος ασχολείται με τη διάσωση της μνήμης και τη διαφύλαξη της εβραϊκής κληρονομιάς.

«Οι Εβραίοι δεν έχουν δικαίωμα στη μάθηση»

Η Χάνα ήταν μόλις έξι ετών, όταν την πρώτη ημέρα του σχολείου, τον Σεπτέμβριο του 1941 είδε το «σκληρό πρόσωπο» της ζωής. «Πού πας;» τη ρώτησε ο φύλακας, όταν προσπάθησε να διαβεί τη σχολική πύλη και να πάει στην τάξη της, με τη φίλη της Μαρίσα. «Στο σχολείο, στην πρώτη τάξη» απάντησε η μικρή Χάνα, με περηφάνια και συνέχισε να περπατά. Ο φύλακας της μπλόκαρε τον δρόμο και τής είπε: «Όχι, όχι εσύ». Τότε, η Χάνα με την αθωότητα ενός παιδιού τού απάντησε: «Μα, είμαι ήδη έξι- πραγματικά είμαι!», για να εισπράξει την απάντηση: «Οι Εβραίοι δεν έχουν δικαίωμα στη μάθηση. Κανείς Εβραίος στο σχολείο μας. Πήγαινε σπίτι!».

Αυτή τη σκηνή (μία από τις πολλές που ζωγράφισαν οι μικροί μαθητές) μετέφεραν στον καμβά ο Δαυίδ Νατάν και η Γενοβέφα Πολύμου, από το Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, που με ζωηρά χρώματα -«για να νικήσουν τον φόβο», όπως εξηγούσε νωρίτερα η Γενοβέφα, που μαζί με τη συμμαθήτριά της Νταίζη εκπροσώπησαν τους «πρωταγωνιστές» της έκθεσης, τα παιδιά, στη συνέντευξη Τύπου- αποτύπωσαν τον παραλογισμό του Ολοκαυτώματος.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε δύο θεματικές ενότητες: η μία ακολουθεί τη διήγηση του βιβλίου και η άλλη έχει ως βάση τα έργα των μαθητών της 6ης Δημοτικού από το Λας Βέγκας, οι οποίοι σε digital art αποτύπωσαν την αγωνιώδη προσπάθεια της Χάνα να κρατήσει ελεύθερη την ψυχή της (εξ ου και ο τίτλος «Ήθελα να πετάξω σαν πεταλούδα»), ακόμη και όταν κλεισμένη σε μια ντουλάπα προσπαθούσε να επιβιώσει.

Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, της Πρεσβείας του Ισραήλ στην Ελλάδα και του Δήμου Θεσσαλονίκης και εντάσσεται στο πρόγραμμα εκδηλώσεων μνήμης για τα 73 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού από τη Θεσσαλονίκη για τα ναζιστικά στρατόπεδα Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Τρίτη 8 Μαρτίου, στις 7 το απόγευμα.