Η χρεοκοπία και οι συνέπειες της θα χτυπήσουν το Δήμο Ωραιοκάστρου;

του Γρηγόρη Εδιρνέλη*

Τα υπονοούμενα, μισόλογα και υπεκφυγές του Δήμαρχου Ωραιοκάστρου κ. Γαβότση στα τελευταία δημοτικά συμβούλια του 2016, περί πτώχευσης του Δήμου, έχουν συσσωρεύσει μελανά σύννεφα, ανησυχίες και προβληματισμούς στους δημότες και όχι μόνο. Όλοι αναρωτιούνται ποιες θα είναι επακριβώς οι συνέπειες για το Δήμο μας και ειδικότερα για τους δημότες η υπαγωγή του σε καθεστώς επιτήρησης και χρεωκοπίας. 

Ας δούμε λοιπόν τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα σε τρείς Δήμους της χώρας που πτώχευσαν κάτω από το βάρος της αδυναμίας σύνταξης ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.

Βέβαια πρώτα απ’ όλα, ιδιαίτερη σημασία έχει και πρέπει να καταδειχτεί πως, ο νόμος που προβλέπει τα μέτρα «εξυγίανσης» των χρεοκοπημένων Δήμων, αποτελεί ενσωμάτωση οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2011/85), ενώ για πρώτη φορά το πλαίσιο στενότερης επιτήρησης των οικονομικών των Δήμων τέθηκε με το νόμο 4093/2012. Ο νόμος αυτός, φέρει τις υπογραφές των πιο αντιδημοφιλών υπουργών της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου ήτοι: του υπουργού Οικονομικών και στελέχους της Eurobank Γκ. Χαρδούβελη, του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυρ. Μητσοτάκη και σημερινού επικεφαλής της Ν.Δ, του Μάκη Βορίδη ως υπουργού Υγείας, κ.α

Ο Δήμος Σαλαμίνας λοιπόν, ήταν ο πρώτος από μια σειρά Δήμων, που δεν είχαν τη δυνατότητα να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό τους για το 2016.  Και επισήμως λοιπόν πτώχευσε ο Δήμος Σαλαμίνας, ο πρώτος Δήμος της χώρας για τον οποίο εκδόθηκε ΦΕΚ που αναφέρει ότι υπάγεται στο πρόγραμμα εξυγίανσης του άρθρου 174 του νόμου 4270/2015.   Ο Δήμος είχε χρέη πάνω 17 εκατομμύρια ευρώ, ενώ αδυνατούσε να εισπράξει και τα οφειλόμενα από τους δημότες. Ύστερα από διακανονισμό με τους προμηθευτές, τα χρωστούμενα για το 2016 μειώθηκαν στα 7,5 εκατομμύρια ευρώ αλλά και πάλι ο δήμος δεν είχε τη δυνατότητα να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του.

Ο δεύτερος Ελληνικός Δήμος που περιέρχεται σε καθεστώς πτώχευσης (πιο κομψά, που «εντάσσεται σε πρόγραμμα εξυγίανσης») είναι ο Δήμος Γόρτυνας στην Κρήτη. Η εξέλιξη ήταν μάλλον αναμενόμενη τόσο από την τραγική οικονομική κατάσταση που βρισκόταν εδώ και χρόνια ο Δήμος όσο και από την πρόσφατα διαπιστωθείσα αδυναμία του να καταθέσει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.

Τρίτο «θύμα» της "επιδημίας" των χρεοκοπιών έπεσε ο Δήμος Αχαρνών της Αθήνας, που βρισκόταν εδώ και καιρό σε δεινή οικονομική θέση, με οφειλές ύψους 10,27 εκατ. ευρώ και παρά τις ενέργειες που έγιναν με δραστικές μειώσεις στις δαπάνες, δεν κατέστη δυνατό να αποφευχθεί η χρεωκοπία. 

Εκτός όμως από τους τρείς προαναφερόμενους Δήμους υπάρχουν σήμερα και περίπου 20 άλλοι Δήμοι σε όλη τη χώρα που βρίσκονται στο «κόκκινο» λόγω χρεών.

ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ.

Σύμφωνα με τον νόμο 4270/2015 στο Υπουργείο Εσωτερικών λειτουργεί Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με σκοπό τη συνεχή παρακολούθηση, σε μηνιαία βάση, της εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους.

Εφόσον η εκτέλεση του προϋπολογισμού ενός Δήμου παρουσιάζει σοβαρή απόκλιση σε σχέση με τους τιθέμενους στόχους, τότε με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Παρατηρητηρίου, ο προβληματικός Δήμος υπάγεται υποχρεωτικά στο ευήκοο ονομαζόμενο πρόγραμμα εξυγίανσης» του άρθρου 174 του ν. 4270/2015.
Με βάση αυτόν, η υπαγωγή σε πρόγραμμα εξυγίανσης προβλέπει την στενότατη παρακολούθηση των οικονομικών του Δήμου και την άσκηση της οικονομικής διαχείρισης κατ' ουσία από το Υπουργείο Εσωτερικών.  Συγκεκριμένα προβλέπεται σειρά παρεμβάσεων οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αφορούν και τους δημότες.  
Σύμφωνα λοιπόν με τη νομοθεσία, η υπαγωγή σε πρόγραμμα εξυγίανσης προβλέπει την υποχρέωση εφαρμογής σειράς παρεμβάσεων, όπως μέτρα είσπραξης των οφειλών προς τους ΟΤΑ, αύξηση των ιδίων εσόδων από φόρους, τέλη, δικαιώματα και εισφορές, αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) σε ποσοστό έως και 3‰ (τρία τοις χιλίοις), αύξηση του συντελεστή επιβολής του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων και παρεπιδημούντων από 0,5% έως και 2%.

Σύμφωνα με τον νόμο λοιπόν είναι πιθανό το υπουργείο Εσωτερικών να επιβάλει:  Άμεση αύξηση των δημοτικών τελών και συγχωνεύσεις νομικών προσώπων του Δήμου!

Στα υπόλοιπα μέτρα που προβλέπει το πρόγραμμα εξυγίανσης περιλαμβάνονται η  αναστολή προσλήψεων αλλά και η επιβολή εθελοντικών ή ακόμα και υποχρεωτικών μετατάξεων του προσωπικού, ανάλογα με την κρίση του Παρατηρητηρίου του Υπουργείου Εσωτερικών. 

Η κάλυψη της μισθοδοσίας του προσωπικού είναι εξασφαλισμένη καθώς ο νόμος προβλέπει περιορισμό των δαπανών μόνο σε υποχρεώσεις μισθοδοσίας  και τις λοιπές απολύτως ανελαστικές δαπάνες.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει στον νόμο για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δήμου προς τρίτους (π.χ. προμηθευτές) μέσω της απευθείας διάθεσης μέρους ή του συνόλου των θεσμοθετημένων εσόδων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους  που την περίοδο 2013 -2014 με ΚΥΠ, μειώθηκαν κατά 53%.

Διοίκηση από την Αθήνα.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί η πρόβλεψη του νόμου για ουσιαστική εκχώρηση της διοίκησης του Δήμου στο Υπουργείο Εσωτερικών αφού προβλέπεται ο «καθορισμός κατηγοριών πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων του Ο.Τ.Α. που αποστέλλονται υποχρεωτικά για τον έλεγχο νομιμότητας από την αρμόδια για την εποπτεία του Αρχή, πέραν των ήδη προβλεπόμενων».

Με λίγα λόγια στο εξής κάθε απόφαση δημάρχου, αντιδημάρχων, δημαρχιακής επιτροπής ή και του ίδιου του Δημοτικού Συμβουλίου πρέπει πρώτα να περνά από την έγκριση του Παρατηρητηρίου, καταργώντας στην ουσία το αυτοδιοίκητο των Δήμων που μπαίνουν υπό επιτήρηση.

 [Παράθυρο βέβαια για οικονομική ανόρθωση του Δήμου στο μέλλον (;;) δίνουν οι διατάξεις του ίδιου νόμου που προβλέπουν:

- Πρόσβαση σε ειδικό Λογαριασμό Εξυγίανσης των Ο.Τ.Α.

- Δανειοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για την κάλυψη του ελλείμματος του προϋπολογισμού  με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών.

- Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών του Δήμου προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με ευνοϊκούς όρους και προϋποθέσεις.]

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Όταν ο δήμαρχος κ. Γαβότσης αφήνει τώρα τελευταία πυκνά – συχνά και έμμεσα ή άμεσα, υπονοούμενα περί πτώχευσης ή επιτήρησης του Δήμου μας του οποίου ηγείται, καλό θα είναι να γνωρίζει από τώρα και όλες τις προαναφερόμενες συνέπειες που θα επωμιστούν οι δημότες και οι υπάλληλοι του δήμου Ωραιοκάστρου.

Όμως να είναι βέβαιοι όλοι  ότι  σε αυτή την περίπτωση, οι κάθε είδους ευθύνες θα αναζητηθούν τόσο στον ίδιο τον Δήμαρχο όσο και σε όλους όσους διοίκησαν τα τελευταία χρόνια από θέσεις ευθύνης και με την  «οικονομική τους διαχείριση»  και  «χειρισμούς» θα οδηγήσουν το Δήμο Ωραιοκάστρου στην αγκαλιά του παρατηρητήριου.

*Ο Γρηγόρης Εδιρνέλης είναι δημοτικός σύμβουλος και επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης Πολιτών Ωραιοκάστρου «ΑΛΛΗΕΓΓΥΗ – ΑΝΑΤΡΟΠΗ».