Ο ΟΑΣΘ σήμερα: Από-ιδιωτικοποίηση, εκκαθάριση, λειτουργία

του Μανόλη Λαμτζίδη*

Με το νόμο 4482/17, η κυβέρνηση επιχείρησε  μια ριζική ανατροπή στην μέχρι τότε κακή και οικονομικά βλαπτική λειτουργία του ΟΑΣΘ. Το εγχείρημα αυτό είναι πρωτότυπο και νομικά και τεχνικά διότι κινείται ταυτόχρονα σε ένα τρίπτυχο:

α. από-ιδιωτικοποίηση με σεβασμό των περιουσιακών δικαιωμάτων των παλαιών μετόχων –με ειδική πρόβλεψη και για τους πλέον αδύναμους από αυτούς (άρθρ. 25 παρ. 4)  

β. εκκαθάριση με όρους διαφάνειας

και

γ. λειτουργία με όρους αποτελεσματικότητας και στήριξης των πλέον αδύνατων κοινωνικά ομάδων.  

Για 60 χρόνια το πολιτικό σύστημα εγγυόταν τη σταθερότητα της «μετοχής» του ΟΑΣΘ , που την είχε αναγάγει σε «ιερή αγελάδα»!

Ο ΟΑΣΘ πριν την έναρξη εφαρμογής του 4482/2017 ήταν ημιθανής. Η πτώχευσή του ήταν προδιαγεγραμμένη, όπως και η διακοπή του παρεχόμενου μεταφορικού έργου. Οι εργαζόμενοι δεν αμείβονταν την ίδια στιγμή που οι μέτοχοι καρπωνόντουσαν τα οφέλη στο ακέραιο, και τα μέλη του παλαιού Δ.Σ. εξακολοθούσαν να αμείβονται με παχυλές αμοιβές. Κι όλα αυτά στην πλάτη του Ελληνικού Δημοσίου, δηλ. του Ελληνικού λαού.

Σήμερα, ο παλαιός ΟΑΣΘ είναι παρελθόν. Μαζί του συμπαρασύρει ένα ολόκληρο πλέγμα πελατειακών σχέσεων και εξυπηρετήσεων με τους εκπροσώπους των άλλοτε δύο «κραταιών» κομμάτων.

Γι΄αυτό , όσο μεγάλη είναι και η ανοχή τους , άλλο τόσο και  οι προσδοκίες των πολιτών από το εγχείρημα αυτό  είναι μεγάλες.

Οι απαιτήσεις τους είναι  απλές:

Α. Να πληρώνουν ΜΟΝΟ το ακριβές αντίτιμο του κομίστρου,  να παίρνουν ρέστα από τα μηχανήματα και να  μην «τιμωρούνται» με το 10λεπτο της προσαύξησης

Β. Να διασφαλίζονται ανθρώπινες, ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες μεταφοράς τους

Γ. Να εξασφαλίζεται αποτελεσματικός μηχανισμός υποβολής παραπόνων επίλυσης και ικανοποίησής τους. Μία καταγγελία του 2015, που αφορούσε παράπονο μιας νεαρής γυναίκας για κακή επιβολή προστίμου σε βάρος της  «ταξίδεψε» από την Επιτροπή του ΟΑΣΘ, στο Δ.Σ. του ΟΑΣΘ. Από εκεί στην τοπική Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού, στο Συνήγορο του Καταναλωτή, στη συνέχεια στη Γεν. Γραμματεία του Καταναλωτή, στο Υπουργείο Μεταφορών και Συγκοινωνιών, στο Σώμα Ελεγκτών με «επιστροφή» στο Υπουργείο και ξανά στο Σώμα. Και όλα με την ένδειξη της αναρμοδιότητας. Από εκεί,  στο (αλήστου μνήμης) ΣΑΣΘ και τελικά στη ρυθμιστική αρχή ΡΑΕΜ, από όπου έλαβε την απάντηση ότι η αρχή «υφίσταται, αλλά δεν λειτουργεί προσωρινά»!

Δ. Να γνωρίζουν  τις  συναλλαγές του ΟΑΣΘ  του με συνθήκες δημοσιότητας και διαφάνειας

Ε. Να ασκούν έλεγχο μέσω μηχανισμών δημόσιας τακτικής λογοδοσίας του ΟΑΣΘ.

Η πέρα από κάθε πρόβλεψη μαζική συμμετοχή των πολιτών στη συγκέντρωση που έγινε στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης στις 30 Αυγούστου, που οργάνωσε η «Πρωτοβουλία για Δημόσιες Ανθρώπινες Συγκοινωνίες» στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης αποτελεί απόδειξη της συναίνεσης της τοπικής κοινωνίας στην επιτυχία του εγχειρήματος .

Ο νόμος, ο οποίος είναι ιδιαίτερα «ανθεκτικός», δεν μπορεί να εφαρμοστεί μόνο  από τα όργανα και τους εργαζόμενους στον ΟΑΣΘ. Χρειάζεται την αποδοχή της τοπικής κοινωνίας- η  οποία φαίνεται να υπάρχει- αλλά και την ενεργή συμμετοχή της μέσω της δημιουργίας μιας συσσωμάτωσης ή συλλογικότητας (πχ. «Παρατηρητήριο Αστικών Συγκοινωνιών»),  που θα ασκεί κριτική και έλεγχο και  θα καταθέτει υποδείξεις, προτάσεις ή και παράπονα ώστε ο νέος ΟΑΣΘ –μέχρις ότου οι λειτουργίες του να ενσωματωθούν σε ένα νέο ενιαίο σύστημα αστικών συγκοινωνιών από το ένα μέχρι το άλλο άκρο  του πολεοδομικού συγκροτήματος– να γίνει και να παραμείνει καλύτερος!

*Ο Μανόλης Λαμτζίδης, είναι πρώην Πρόεδρος ΔΣΘ, μέλος της νέας διοίκησης του ΟΑΣΘ