Δισέλιδο αφιέρωμα της ΕΦΣΥΝ στις "Σελίδες Κατοχής"

Δισέλιδο αφιέρωμα, υπό τον τίτλο "Το πογκρόμ εκτελέσεων από τους ναζί στη Θεσσαλονίκη" δημοσιεύει στο σημερινό της φύλλο, στις σελίδες 36 και 37 η "Εφημερίδα των Συντακτών", για το νέο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΑΤΟΧΗΣ. Το βιβλίο, θα παρουσιαστεί την προσεχή Πέμπτη 17 Ιανουαρίου, ώρα 8:30 μμ στον ΙΑΝΟ της Αθήνας (Σταδίου 24).

Στην εκδήλωση, θα απευθύνει χαιρετισμό ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Νίκος Βούτσης, ενώ για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Ηλίας Νικολακόπουλος, ομ. καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών-πρόεδρος Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), Βασιλική Λάζου, ιστορικός-διδάσκουσα Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Βασίλης Σκουρής, δημοσιογράφος

Το δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών
Όπως αναφέρει η εφημερίδα στο αφιέρωμά της:

Άγνωστα στοιχεία για την περίοδο της ναζιστικής Κατοχής στη Μακεδονία, το διάστημα 1941-1944, παραθέτει στο νέο του βιβλίο "Σελίδες Κατοχής" μετά από πολυετή έρευνα ο Σπύρος Κουζινόπουλος. Σκιαγραφώντας μέσα από μαρτυρίες, αδημοσίευτα έγγραφα και ντοκουμέντα τη μαύρη περίοδος της κατεχόμενης από τους Ναζί Θεσσαλονίκης. Τους τόπους βασανιστηρίων και εκτελέσεων, την εξοντωτική πείνα, τις ηρωϊκές πράξεις αντίστασης, τα σαμποτάζ, τις αποδράσεις καθώς και δύο άγνωστα τραγούδια του Τσιτσάνη για το ΕΑΜ που "θάφτηκαν" μεταπολεμικά

Τελευταίο γράμμα εκτελεσμένου: "Μη με κλάψετε"

Τα πογκρόμ εκτελέσεων από τους ναζί στη Θεσσαλονίκη

Ατέλειωτες σκηνές πόνου, δακρύων, απελπισίας και θλίψης έζησε ο
ελληνικός λαός στα τριάμισι χρόνια της ναζιστικής σκλαβιάς. Εκτελέσεις, βασανιστήρια, λιμός, ήταν τα «αγαθά» που γνώρισε η χώρα μας κάτω από την μπότα του εθνικοσοσιαλισμού. Μακρύς ο κατάλογος των εκτελεσμένων πατριωτών. Ποταμοί αίματος, εκατόμβες θυμάτων. Κοντεύουν τα 1.500 άτομα μόνο στη Θεσσαλονίκη. Εκτελέσεις ομαδικές, ως αντίποινα για πράξεις της αντίστασης, αλλά και μεμονωμένες, για … «ψύλλου πήδημα». Οι Γερμανοί στήνανε συχνά μπλόκα και διενεργούσαν συλλήψεις πολιτών, ώστε να τους έχουν στα χέρια τους αιχμάλωτους και να απαντούν με αντίποινα σε κάθε αντιστασιακή ενέργεια. Και μόνο το άκουσμα των τοπωνυμιών «Ντουντουλάρ», «αεροδρόμιο Σέδες» και, κυρίως, «Παύλος Μελάς», «Επταπύργιο» και «Κόκκινο Σπίτι», ήταν ικανό να προκαλέσει τρόμο στους Θεσσαλονικείς στη διάρκεια της Κατοχής.

Ο Κώστας Χατζήμαλης, γραμματέας της ΚΟΘ 

του ΚΚΕ ήταν ένας από τους 101 εκτελεσμένους

από το "Παύλος Μελάς" στις 6 Ιουνίου 1944 

Το κολαστήριο του "Παύλος Μελάς"
Το στρατόπεδο «Παύλος Μελάς», όπου εκτός από τους Θεσσαλονικείς κρατούνταν εκατοντάδες όμηροι από όλη την Ελλάδα, ήταν ο τόπος όπου συγκέντρωναν τους περισσότερους μελλοθάνατους. Στην άκρη του στρατοπέδου, οι ομαδικές εκτελέσεις ήταν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Λόγω των ομαδικών σφαγών που λάμβαναν χώρα, οι έγκλειστοι στο «Παύλος Μελάς» το αποκαλούσαν αμέσως μετά την απελευθέρωση «το ματωμένο Μπούχενβαλντ των Βαλκανίων».
Η πρώτη ομαδική εκτέλεση ομήρων από το στρατόπεδο οργανώθηκε από τους χιτλερικούς στο Καλόκαστρο Σερρών τον Οκτώβριο του 1941. Σε αντίποινα για ενέδρα που είχαν στήσει μέλη της ανταρτοομάδας Μερκουρίου, η οποία δρούσε στην περιοχή, οι Γερμανοί πήραν από το «Παύλος Μελάς» δέκα κρατούμενους από τη Νιγρίτα και τους εκτέλεσαν στην κρεμάλα. Ο απαγχονισμός τους έγινε στην πλατεία του χωριού, παρουσία όλων των κατοίκων, ύστερα από διαταγή των κατοχικών δυνάμεων που είχαν φτάσει στο Καλόκαστρο. Τα σώματα των εκτελεσμένων παρέμειναν κρεμασμένα σε κοινή θέα για τρεις ημέρες, ενώ οι κάτοικοι του χωριού έπρεπε να αναλάβουν τη μακάβρια υποχρέωση της φύλαξης των νεκρών σωμάτων.

Έγγραφο για την εκτέλεση 11 πατριωτών στη Μίκρα

Το "Κόκκινο Σπίτι"
Άλλος συνήθης τόπος εκτελέσεων ήταν το «Κόκκινο Σπίτι», μια αποθήκη στο δασύλλιο της Τριανδρίας, εκεί που σήμερα είναι το υπαίθριο “Θέατρο Γης”. Μπροστά στους διάτρητους από σφαίρες τοίχους του κτίσματος αυτού, στο οποίο γίνονταν εκτελέσεις πριν ακόμη από την Κατοχή, στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα εκατοντάδες αγωνιστές της Αντίστασης, για να ταφούν στη συνέχεια λίγα μέτρα πιο πέρα. Η αποθήκη είχε στην κυριολεξία βαφτεί κόκκινη από το αίμα των Ελλήνων πατριωτών.

Οι εκτελέσεις στο Γεντί-Κουλέ
Συχνές ήταν και οι εκτελέσεις στο Επταπύργιο. Εκατοντάδες αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης είχαν οδηγηθεί στα σκοτεινά κελιά του Γεντί Κουλέ, και πολλοί από αυτούς βρήκαν το θάνατο πίσω από τις φυλακές. Σύμφωνα με τα όσα εξιστόρησε ο Κυριάκος Σεϊτανίδης, που την εποχή εκείνη και για πολλά χρόνια αργότερα διατηρούσε παντοπωλείο απέναντι από Επταπύργιο:
Από το ’40 μέχρι και το ’44, εκατοντάδες πέρασαν από το Επταπύργιο και εκτελέστηκαν στο ρέμα πίσω από τις φυλακές. Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου μία Τετάρτη του 1944, που επειδή τα ξημερώματα οι αντάρτες είχαν σκοτώσει δύο Γερμανούς, οι δυνάμεις κατοχής διάλεξαν για αντίποινα 72 παλικάρια από τα μπουντρούμια, ηλικίας 20 με 25 χρόνων, και τα εκτέλεσαν. Πριν όμως βγουν από τις φυλακές, βρήκαν το κουράγιο οι αγωνιστές αυτοί να χορέψουν στην αυλή, τραγουδώντας το «Έχετε γεια βρυσούλες», και να ψάλουν τον εθνικό μας ύμνο.

Η  δημοσιογράφος και λογοτέχνης Βίκα Υψηλάντη-

Καλαϊτζή εκτελέστηκε στις 26-8-1944 μαζί με άλλους

17 πατριώτες από τους ταγματασφαλίτες του Δάγκουλα

Εκτελέσεις χωρίς την πολυτέλεια του στρατοδικείου
Στην αρχή της Κατοχής, οι περισσότερες εκτελέσεις γίνονταν στη βάση καταδικαστικών αποφάσεων που εκδίδονταν από το Γερμανικό Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης, καθώς οι κατακτητές προσπαθούσαν να κρατήσουν τα προσχήματα. Αργότερα βέβαια, όσο οι κατακτητές έβλεπαν ότι πλησιάζει το τέλος τους, εκτελούσαν πατριώτες και χωρίς την «πολυτέλεια» του στρατοδικείου.
Το στρατοδικείο των ναζί λειτουργούσε στην οδό Εθνικής Αμύνης, στην αίθουσα του παλιού Κακουργιοδικείου. Εκεί, κάθε Τρίτη και Παρασκευή, εκδίδονταν αποφάσεις «με τη σέσουλα», που σχεδόν πάντα ήταν καταδίκη σε θάνατο ή δις σε θάνατο. Η πρώτη εκτέλεση στη Θεσσαλονίκη ήταν αυτή του Γιώργου Πολυχρονάκη, μέλους μιας ομάδας η οποία απέκρυπτε και φυγάδευε στρατιώτες των Συμμάχων. Στις 18 Αυγούστου του 1941 ο Πολυχρονάκης στήθηκε στα έξι μέτρα στην περιοχή του Γεντί Κουλέ, «επί αποκρύψει Άγγλων αιχμαλώτων», όπως έλεγε η απόφαση του στρατοδικείου.
Οι καταδίκες βέβαια δεν ήταν μόνο για περιπτώσεις δολιοφθοράς και αντιστασιακής δραστηριότητας κατά των δυνάμεων του κατακτητή. Δεκάδες άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο και στήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα για μια οκά πατάτες, για μια σοκολάτα ή για ένα κομμάτι λάστιχο που τόλμησαν να πάρουν από τις γερμανικές αποθήκες, τις γεμάτες με προϊόντα που οι ναζί είχαν κλέψει από τη χώρα.