Η ιστορική σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου στις Κορυσχάδες

Οι εκλεγμένοι Εθνοσύμβουλοι μπροστά στο Σχολείο των Κορυσχάδων

Πριν από 80 χρόνια, συνέβαινε στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας ένα από τα πιό συγκλονιστικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας: Ήταν η σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου, της “Βουλής” της αγωνιζόμενης κατά των χιτλερικών κατακτητών Ελλάδας. Οι εκλογές για την ανάδειξη των 250 εθνοσυμβούλων είχαν γίνει μυστικά στις περισσότερες περιοχές της χώρας, με τη συμμετοχή 1.800.000 πολιτών, ανδρών και γυναικών. 

Τη διενέργεια των εκλογών είχε αποφασίσει η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η λεγόμενη “κυβέρνηση των βουνών”, που είχε σχηματιστεί με πρωτοβουλία του ΕΑΜ το Μάρτιο του 1944.

Το προεδρείο του Εθνικού Συμβουλίου

Στις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου, που διήρκεσαν δύο εβδομάδες και έληξαν στις 27 Μαίου 1944, συμμετείχαν πέντε καθηγητές πανεπιστημίου, δύο μητροπολίτες, οκτώ στρατηγοί, είκοσι δημόσιοι υπάλληλοι, πέντε βιομήχανοι, δέκα δημοσιογράφοι, δεκαπέντε γιατροί, είκοσι πέντε δικηγόροι, είκοσι τρεις αγρότες, δέκα καθηγητές γυμνασίου, είκοσι δύο εργάτες κ.ά.

Οι Κορυσχάδες πήραν το όνομά τους από την αρχαιοελληνική λέξη «κόρυς» που σημαίνει περικεφαλαία, καθώς κατά την αρχαιότητα, πολύ κοντά στο χωριό λειτουργούσε μεταλλείο από το οποίο εξορυσσόταν μέταλλο, με το οποίο κατασκευάζονταν όπλα και περικεφαλαίες.
Εκείνες οι μυστικές εκλογές για την ανάδειξη των αντιπροσώπων που έγιναν σε εφαρμογή της ιδρυτικής πράξης της ΠΕΕΑ, είχαν διεξαχθεί σε συνθήκες βαθιάς παρανομίας και κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των κατακτητών, σε όλες τις περιοχές της Ελλάδος εκτός από την Ανατολική Μακεδονία και την Θράκη, λόγω βουλγαρικής τρομοκρατίας, την Κρήτη και τα νησιά -πλην Εύβοιας και Λευκάδας, όπου δεν έφτασε εγκαίρως η εγκύκλιος της ΠΕΕΑ. Παρ' όλα αυτά, υπήρξαν και εκπρόσωποι από τις βουλγαροκρατούμενες περιοχές στο Εθνικό Συμβούλιο.

                                         23 Απρίλη του 1944. Οι γυναίκες ψηφίζουν για πρώτη φορά. 

Η εκλογική διαδικασία

Η εκλογική διαδικασία, είχε γίνει σε δύο φάσεις: Στις 25 Απριλίου 1944, με άμεση μυστική ψηφοφορία του λαού, αναδείχθηκαν οι εκλέκτορες, ενώ στη συνέχεια στις 30 Απριλίου, και αναδείχθηκαν από αυτούς οι αντιπρόσωποι του Εθνικού Συμβουλίου. Οι αντιπρόσωποι αυτοί πολιτικά ανήκαν στο ΚΚΕ, στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος, στην Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, στο Κόμμα των Αριστερών Φιλελευθέρων και στο Μεταρρυθμιστικό Κόμμα, ενώ αρκετοί ήταν και οι ανεξάρτητοι. Τελικά στο Εθνικό Συμβούλιο πήραν μέρος και 22 βουλευτές της βουλής του 1936, έπειτα από σχετική πράξη της ΠΕΕΑ για συμμετοχή και βουλευτών της Βουλής που είχε διαλύσει η δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

Οι εργασίες του Συμβουλίου, που διεξήχθησαν στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου των Κορυσχάδων, ολοκληρώθηκαν σε 14 συνεδριάσεις, από τις 14 έως και τις 27 Μαΐου του 1944. Στη διάρκειά τους οι Εθνοσύμβουλοι ενέκριναν τέσσερα ψηφίσματα, σημαντικότερα των οποίων ήταν το Α΄ και Β΄ ψηφίσματα. Με το Δ' ψήφισμα επικυρώθηκε η ιδρυτική πράξη της ΠΕΕΑ και εγκρίθηκαν όλες οι πράξεις της που είχαν εκδοθεί μέχρι τις 14 Μαΐου του 1944 καθώς και όλες οι μέχρι τότε προγραμματικές της δηλώσεις.

Δημοσιογράφοι της Αντίστασης στους Κορυσχάδες. Από αριστερά:
Ν.Καρβούνης, Βάσος Γεωργίου, Κώστας Βιδάλης, Σόλων Γρηγοριάδης,
Δημήτρης Χατζής. Όρθιος ο Γραμματέας του ΕΑΜ, Θανάσης Χατζής

Μία περιγραφή από το Νίκο Καραντινό

Σε ένα κείμενό του, που δημοσιεύθηκε σε ειδική έκδοση του Δήμου Καρπενησίου, ένας από τους συνέδρους του Εθνικού Συμβουλίου, ο αείμνηστος δημοσιογράφος Νίκος Καραντινός, πρόεδρος αργότερα του Συνδέσμου Αντιστασιακών Δημοσιογράφων, περιέγραφε με παραστατικό τρόπο τη διεξαγωγή των εργασιών του Εθνικού Συμβουλίου:

"Μέρα Κυριακή 14 Μάη 1944, σ' αυτό το μικρό ορεινό χωριό της Ρούμελης, στην αίθουσα του Σχολείου, συνέρχεται το Εθνικό Συμβούλιο. Μία επιγραφή "Επίδαυρος 1821-Κορυσχάδες 1944", δένει σφιχτά δύο μεγάλες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας. Οι αγωνιστές του 1821 που θεμελίωσαν με ποτάμια αίμα τη Λευτεριά στη γη μας ανταμώνουν τους μαχητές της Εθνικής Αντίστασης. Ύστερα από 123 χρόνια με τους ίδιους μεγάλους στόχους και τα ίδια οράματα.

Μέσα στο ΣΧολείο μια μεγάλη μακριά αίθουσα. Στη μια άκρη της το Προεδρείο κι από κάτω το βήμα. Το χωριό έχει προσφέρει χαλιά για να σκεπάσουν τα σανίδια. Η μεγάλη αίθουσα έχει μια αξέχαστη διακόσμηση που γι' αυτή δούλεψαν οι ζωγράφοι της Αντίστασης. Παραστάσεις από τον ξεσηκωμό του '21 αλλά και αγωνιστικές εικόνες που παρουσιάζουν την τιτάνια πάλη του λαού στις πόλεις και τα βουνά για να διώξει τον ξένο κατακτητή, για να θεμελιώσει την καινούρια ανεξάρτητη, Δημοκρατική Ελλάδα.

Στη δεξιά από το Προεδρείο, οι θυρεοί των Συμμάχων στον αντιφασιστικό αγώνα: της Αγγλίας, Αμερικής, Σοβιετικής Ένωσης και Γιουγκοσλαβίας. Και στη μέση ένας μεγάλος Φοίνικας. Το μυθικό πουλί που ξαναγιεννιέται από τη στάχτη του, που είναι το σύμβολο του ακατάβλητου ελληνικού γένους. Η γαλανόλευκη, και οι σημαίες των Συμμάχων, πλαισιώνουν τους θυρεούς.

Τα μέλη της ΠΕΕΑ και ο Μητροπολίτης Ιωακείμ. Από αριστερά: Κ. Γαβριηλίδης, Στ. Χατζήμπεης, Άγγελος Αγγελόπουλος,
Εμμ. Μάντακας, Γ. Σιάντος, Πέτρος Κόκκαλης, Αλεξ. Σβώλος, Ευρ. Μπακιρτζής, Ηλ. Τσιριμώκος, Ν. Ασκούτσης

Στα πρώτα καθίσματα, τα μέλη της Π.Ε.Ε.Α: Ευριπίδης Μπακιρτζής, Εμμανουήλ Μάντακας, Γιώργης Σιάντος, Ηλίας Τσιριμώκος, Κώστας Γαβριηλίδης, Πέτρος Κόκκαλης. Οι άλλοι έχουν πάει στο Κάϊρο, για να εντείνουν τις προσπάθειές τους, να κάνουν ότι μπορούν για την εθνική ενότητα.

Είναι επίσης παρόντες οι ιεράρχες της Αντίστασης, ο Κοζάνης Ιωακείμ και ο Ηλείας Αντώνιος. Επίσης και πολλοί κληρικοί της περιοχής. Από πίσω, μέχρι τη μέση της αίθουσας οι εθνικοί σύμβουλοι. Ένας διάδρομος και κατόπιν τα λαϊκά καθίσματα. Έχουν έρθει από όλα τα γύρω χωριά αγρότες, να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου, την πρώτη του ιστορική συνεδρίαση.

ΟΙ εθνικοί Σύμβουλοι, εργάτες, αγρότες, επιστήμονες, δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, καθηγητές του Πανεπιστημίου, δημοσιογράφοι, παλαίμαχοι λαϊκοί αγωνιστές, φωτεινοί οδηγητές του ελληνικού λαού. Στο Εθνικό Συμβούλιο υπάρχουν επίσης και αρκετοί βουλευτές της Βουλής του 1936, που διέλυσε ο βασιλιάς Γεώργιος και που σύμφωνα με μια πράξη της Π.Ε.Ε.Α. Είναι αυτοδίκαια μέλη του Εθνικού Συμβουλίου.

Οι γυναίκες επίσης εκπροσωπούνται στο Εθνικό Συμβούλιο, με τρεις αντιπροσώπους. H ιστορική συνεδρίαση άρχισε ακριβώς στις 2 μετά το μεσημέρι. Η αίθουσα του Εθνικού Συμβουλίου, γεμάτη. Όλοι οι Εθνικοί Σύμβουλοι στις θέσεις τους. Ούτε ένα από τα λαϊκά καθίσματα άδειο. Στις πόρτες και στους διαδρόμους στριμώχνεται το πλήθος για να παρακολουθήσει τη συνεδρίαση.

Ξαφνικά έξω από το Σχολείο αντηχεί ο Εθνικός Ύμνος που παίζει η στρατιωτική μπάντα κι έπειτα από λίγο μια δυνατή φωνή μέσα στην αίθουσα: “Προσοχή! Αντάρτες χαιρετίστε την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης. Παρουσιάστε όπλα!”. Τα μέλη της Π.Ε.Ε.Α μπαίνουν μέσα στην αίθουσα ενώ όρθιοι Σύμβουλοι και λαός ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο.

Έπειτα, έγινε δοξολογία στην οποία χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ και ακολούθησε η ορκωμοσία των μελών του Εθνικού Συμβουλίου. Όρθιοι οι Εθνοσύμβουλοι με το χέρι σηκωμένο, επαναλαμβάνουν τον όρκο, που λέξη προς λέξη απαγγέλει ο παπάς. Είναι μια στιγμή συγκίνησης και αφάνταστου μεγαλείου.

Ο όρκος

                       “Ορκίζομαι, ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου,

                        σαν μέλος του Εθνικού Συμβουλίου, έχοντας σαν γνώμονα

                        το συμφέρον της Πατρίδας μου και του Ελληνικού Λαού.

                        Ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία, για την απελευθέρωση της χώρας μου

                        από το ζυγό των κατακτητών,

                        ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες

                        και θα είμαι συμπαραστάτης και οδηγός στον αγώνα

                        για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα”

Όταν πια τελείωσε η ορκωμοσία, οι σύμβουλοι ένας-ένας έρχονται στο Προεδρείο για να υπογράψουν το πρωτόκολλο”, καταλήγει η εξιστόρηση για το ιστορικό εκείνο συνέδριο από τον δημοσιογράφο Νίκο Καραντινό.

Εθνοσύμβουλοι μπροστά στο Σχολείο των Κορυσχάδων

Τα ψηφίσματα

Το ιστορικό Α΄ ψήφισμα, γνωστό και ως "Ψήφισμα των Κορυσχάδων", αποτελούσε μια μορφή επαναστατικού συντάγματος ανάλογου με εκείνα των εθνοσυνελεύσεων στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας 1821 – 1827. Είχε εγκριθεί ομόφωνα και αποτελούνταν από 15 θεμελιώδη άρθρα.

• Με το άρθρο 2 διακηρυσσόταν όχι μόνο ότι "όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό" αλλά και ότι "ασκούνται από τον λαό" και πως "η αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη αποτελούν θεμελιώδεις θεσμούς του δημόσιου βίου των Ελλήνων".
• Το άρθρο 4 χαρακτήριζε τις λαϊκές ελευθερίες "ιερές και απαραβίαστες" υπογραμμίζοντας ότι το αγωνιζόμενο έθνος θα τις προστατεύσει από κάθε απειλή απ΄ όπου και αν προέρχεται.
• Το άρθρο 5 καθιέρωνε, για πρώτη φορά στην ελληνική πολιτική ιστορία, "ισότητα πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών",
• Το άρθρο 6 ανακήρυσσε την εργασία "βασική κοινωνική λειτουργία" που "δημιουργεί δικαίωμα για την απόλαυση όλων των αγαθών της ζωής".

Επίσημη γλώσσα αναγνωριζόταν η "γλώσσα του λαού". Τέλος το άρθρο 8 όριζε ότι "πρωταρχικός σκοπός και γνώμονας για την άσκηση των εξουσιών είναι ο απελευθερωτικός αγώνας του έθνους" και ότι το Εθνικό Συμβούλιο, η ΠΕΕΑ, οι ένοπλοι και άοπλοι πολίτες υπηρετούν πριν απ΄ όλα αυτό το σκοπό, αναγνωρίζοντας τον ΕΛΑΣ ως εθνικό στρατό "ένοπλο τμήμα του έθνους που μάχεται για την απελευθέρωση της πατρίδας και τις ελευθερίες του λαού".

Το Β΄ ψήφισμα αποτελούταν από ένα μόνο άρθρο που όριζε ότι σε περίπτωση ανάγκης μπορεί να αποφασιστεί η διάλυση του Εθνικού Συμβουλίου από την ΠΕΕΑ και την αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου σε κοινή συνεδρίαση με πλειοψηφία των 3/4 των παρευρισκομένων.

Τα ψηφίσματα υπέγραψαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, οι αντιπρόεδροι Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ και Ιωάννης Μιχαήλ και οι κοσμήτορες Δ. Μαριόλης, Λ. Καραμαούνας, Σ. Παπαπολίτης και Μαρία Σβώλου.

Αναπαράσταση της αίθουσας συνεδριάσεων της ΠΕΕΑ

Ποιοί ήταν οι εθνοσύμβουλοι

Οι εθνοσύμβουλοι ήταν οι:

ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΑΣ

Αθηνών: Αλέξανδρος Σβώλος, Άγγελος Αγγελόπουλος, Πτολεμαίος Σαρηγιάννης, Γεώργιος Γεωργαλάς, Πέτρος Κόκκαλης, Γιάννης Ζέβγος, Θανάσης Χατζής, Δ. Μαριόλης, Σταύρος Κανελλόπουλος, Δημήτρης Βλαντάς, Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, Κώστας Σωτηρίου, Νίκος Καρβούνης, Καίτη Νισυρίου-Ζέβγου, Γιάννης Καλομοίρης, Δημήτριος Στρατής, Σάββας Παπαπολίτης, Ιωάννης Μηλιάδης, Σ. Βλαχούλης και Μαρία Σβώλου.

Αττικής: Ορέστης Ράμμος

Πειραιώς: Εμμανουήλ Μάντακας, Πέτρος Ρούσος, Χρύσα Χατζηβασιλείου, Γεώργιος Σημίτης, Κ. Παπαγιάννης, Αν. Κουτσογιάννης, Αλ. Μπαρτζής και Σταμάτιος Χατζήμπεης

Θηβών: Γ. Μόσχος, Σ. Σαράτσης, Γ. Σταμάτης

Μεγάρων: Σ. Πέππας

Λειβαδιάς: Λ. Πρωτούλας

Σαλαμίνας: Δημήτριος Πάλλας

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Αγρινίου-Τριχωνίδας: Αναστ. Ακρίδας, Κ. Καζατζής, Θανάσης Κακογιάννης, Τάσος Πετρίδης

Βάλτου: Παντελής Καρασεβδάς, Κων. Σαλταούρας

Δομοκού: Άρης Βελουχιώτης

Λοκρίδας: Γ. Θανασέκος

Δωρίδος: Βασ. Κουτσάγγελου

Ευρυτανίας: Αργ. Θεοδωρόπουλος

Θέρμου: Δημ. Γαλανόπουλος

Μεσσολογγίου: Κ. Μακρυκώστας, Γιάννης Τσέκος

Ναυπακτίας: Σ. Μασμανίδης

Ξηρομέρου: Βασ. Τσέλιος (Γεροδήμος)

Παρνασίδος: Ηλίας Ψαρρός

Λαμίας-Φθιώτιδος: Ηλίας Τσιριμώκος, Ηλ. Μανιάτης, Τάκης Φίτσιος, Ιωάννης Τσιριμώκος

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Λαρίσης: Κ. Γυφτοδήμος (Καραγιώργης), Α. Σταφυλάρας, Φωτεινή Φιλιππίδου, Αθ. Κατσαρός, Δημήτρης Ψιάρης

Αλμυρού: Κ. Ματίκας

Βόλου: Γιάννης Ιωαννίδης, Μιλτιάδης Πορφυρογένης, Μιλτ. Παπακώστας, Γ. Κοντοράτος, Βασ. Αποστολίδης, Αν. Σφέτζος

Πηλίου: Η. Κουφοδήμος (Πηλιορείτης)

Αγιάς: Λεων. Καλέργης

Ελασσόνος: Β. Δαδαλιάνης

Καρδίτσας: Γιώργης Σιάντος, Γ. Καραγιάννης, Σολ. Αλεξανδρής, Αθ. Παπαδόπουλος

Καλαμπάκας: Σ. Κούτσης

Τρικάλων: Στέφανος Σαράφης, Δημ. Δεληγιάννης, Ζ. Παπαζαχαρίας, Βασ. Κόκκινος

Τυρνάβου: Γ. Δογάνης

Φαρσάλων: Γ. Παπαθανασίου

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Θεσσαλονίκης: Νίκος Δηλαβέρης, Ι. Κωνσταντινίδης, Ευριπίδης Μπακιρτζής, Λεωνίδας Στρίγκος, Μάρκος Βαφειάδης, Λεωνίδας Καραμαούνας, Δημ. Μπαλάσκας, Δημήτριος Μαραγκός, Ρ. Παπαδημητρίου, Μιχάλης Σινάκος, Μιχαήλ Σταματίου, Κ. Λώλος

Καβάλας: Δημήτρης Παρτσαλίδης

Καστοριάς: Χρ. Δήμου, Μιχαήλ Κεραμιτζής, Διαμαντής Τσιστίνας

Κοζάνης: Σ. Θεοδοσιάδης, Φίλιππος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Πανταζόπουλος

Κιλκίς: Κώστας Γαβριηλίδης

Πολυγύρου: Πέτρος Καρακούσης

Σερβίων: Μητροπολίτης Ιωακείμ

Σερρών: Διονύσης Μενύχτας

Φλωρίνης: Ανδρέας Τζίμας, Α. Σίμος

Αρναίας: Α. Μάρκου

Bοΐου: Αθ. Καρούτας

Γρεβενών: Θεμιστοκλής Ηλιάδης

Εδέσσης: Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, Σόλων Γρηγοριάδης, Κ. Κόστος, Ξ. Κοτανίδης, Χ. Τουρτούρης

Κατερίνης: Ιω. Λεβίδης

Βεροίας: Ι. Ιωσηφίδης

Καρατζόβας (Αλμωπίας): Κ. Κοντόπουλος

Λαγκαδά: Χ. Χρυσάφης

ΗΠΕΙΡΟΥ

Άρτας: Σ. Γκεσούλης, Χ. Κοντοχρήστος, Ελ. Κολιάτσης

Ιωαννίνων: Αλκιβιάδης Λούλης, Α. Παπαβρανούσης, Κ. Κολοβός

Φιλιατών: Δ. Θεολόγης

Πρεβέζης: Κ. Μπουραζάνης

Ζαγορίου: Ν. Τσιάντης

Καλαμάτα: Περ. Ζίπας

Καστανοχωρίου: Δημ. Κοτζιάς

Πωγωνίου: Παν. Τζιτζιάνης

Κονίτσης: Βασ. Σακελλαρίδης

Φιλιπιάδος: Β. Παπαδήμας

Νικοπόλεως: Π. Ντούσιος

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Πύργου Ηλείας: Μητροπολίτης Αντώνιος, Σ. Πετραλιάς, Γ. Αργυράκης

Σπετσών: Δ. Παπαγεωργίου

Ολυμπίας: Φωτόπουλος

Ύδρας: Α. Γεωργοπαπαδάκος

Καλαμών: Γ. Κοροντζής, Ε. Δημητρακόπουλος, Γ. Δάλας, Μάχη Μαυροειδή

Αμαλιάδος: Π. Αργυρόπουλος, Κ. Αποστολόπουλος

Τροιζηνίας: Γ. Κωστενέλος

Κορινθίας: Ν. Γρηγορόπουλος

Γορτυνίας: Τ. Γαλανόπουλος

Κυνουρίας: Νικόλ. Μάστορης

Γυθείου: Βασίλειος Γιαννακούρος

Οιτύλου: Γ. Σαραντάκος

Μεγαπόλεως: Παν. Σιμόπουλος

Μαντινείας: Τιμ. Παπαδάκης

Τριπόλεως: Γρ. Μυίγας, Ιασ. Αργυρόπουλος

Φιλιατρών: Κ. Σταθόπουλος, Ηλίας Ανάργυρος

Καλαβρύτων: Δημήτρης Μίχος

Πατρών: Λαλ. Ρούσος, Ανδρ. Μανούσος, Γ. Κανελλάτος, Θρ. Κωνσταντίνου, Γιαν. Πρεβεζάνος

Αιγίου: Δημ. Σχίζας, Δημ. Τρουπής

Αιγιαλείας: Τ. Γιαννόπουλος

Λακεδαιμονίας: Πιέρρος Πετροπουλάκης

Επιδαύρου Λιμηράς: Απ. Μακρής

Πυλίας: Βασ. Κανελλόπουλος

Μεσσήνης: Γιάννης Βουρνάς

Τριφυλλίας: Παν. Παπαδόπουλος

ΝΗΣΙΩΝ

Χαλκίδος: Β. Καρλατήρας, Ι. Καλαμπαλίκης

Ιστιαίας: Γ. Σούρας

Καρυστίας: Μ. Νιάσκος

Λευκάδος: ιερέας Στάθης Κτενάς

Κρήτης: Νικόλαος Ασκούτσης, Σ. Ζάχος

Βιβλιογραφία

-Δήμος Καρπενησίου, Επίδαυρος 1821-Κορυσχάδες 1944, Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, κείμενα Νίκος Καραντινός, Καρπενίσι 2016

-«Εθνικό Συμβούλιο, Επίδαυρος 1821-Κορυσχάδες 1944, Περιληπτικά πρακτικά εργασιών της πρώτης συνόδου του», έκδοση: Κοινότητα Κορυσχάδων Ευρυτανίας, 1988

-Κομμουνιστική Επιθεώρηση 1941-1944, τχ 9

-Ν.Αλιβιζάτος, Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση 1922-1974:Όψεις της ελληνικής εμπειρίας, Θεμέλιο, Οκτώβριος1995

-Α.Δημαράς, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος (1940-1949), τ. ΙΣΤ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000, 

-Χρονικό του 20ου αιώνα, 1992,εκδόσεις Δομική

-Π.Ροδάκης –Μ.Γραμμένος, Η έκθεση Σιάντου για τα Δεκεμβριανά, εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1997

-Γ. Σιάντος,: Η ιστορική αγόρευση του Γιώργη Σιάντου στο εθνικό συμβούλιο. Θα νικήσουμε γιατί πιστεύουμε στη δύναμη του λαού. Η αυτοδιοίκηση και η εθνική πολιτοφυλακή αγκωνάρια της λαϊκής δημοκρατίας, έκδοση Ριζοσπάστη 1944, (ΑΣΚΙ)

-ΠΕΕΑ Επίσημα Κείμενα. Πράξεις και Αποφάσεις, Έκδοση Αρχείου Εθνικής Αντίστασης

- Κείμενα της Εθνικής Αντίστασης, τόμος Β, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1981, σελ. 159-161).

-Δημήτριος Ι. Ζέπος, Λαϊκή δικαιοσύνη εις τας ελευθέρας περιοχάς της υπό κατοχήν Ελλάδος, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986.

-Γεωργούλας Μπέικος, ΕΑΜ και Λαϊκή Αυτοδιοίκηση, χ.ε., Θεσσαλονίκη 1976.

-Γεωργούλας Μπέικος, Η λαϊκή εξουσία στην Ελεύθερη Ελλάδα, τ. 2ος, Θεμέλιο, Αθήνα 2005.

-Θανάσης Τσουπαρόπουλος, Οι λαοκρατικοί θεσμοί της Εθνικής Αντίστασης. Ιστορική και Νομική Προσέγγιση, Αθήνα, εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1989.

-Χρήστος Τυροβούζης, Αυτοδιοίκηση και «Λαϊκή» Δικαιοσύνη 1942-1945, Προσκήνιο, Αθήνα 1991.

-Γιάννης (Ζαν Μαρί) Σκαλιδάκης, Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (1944) Ένας τύπος επαναστατικής εξουσίας Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι Διδακτορική διατριβή που εκπονήθηκε στο Τµήµα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ µε επιβλέποντα καθηγητή τον Γιώργο Μαργαρίτη, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2012

-Ευστ. Γεωργόπουλος, Εμφύλιος Πόλεμος - το πρώτο αίμα 1942-1944, περιοδικό "Στρατιωτική Ιστορία", Περισκόπιο, Αθήνα 2010.

-Μεγάλη Σοβιετική Εγκυγκοπαίδεια, τ.10ος, Ακάδημος, Αθήνα 1979.

-Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.Β΄ (συμπλήρωμα), Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, Αθήνα 2006.

- Βασίλης Ραφαηλίδης, Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού Κράτους 1830-1974, Εκδ.Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1993.

- Κ. Ιωάννου, Πως πλαστογραφείται η ιστορία της Αντίστασης, Εκδ. Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας, Αθήνα 2008.