Η ιστορία μιας προκήρυξης...

Η ιστορία μιaς προκήρυξης που είχε εκδοθεί στο νομό Ημαθίας την προπαραμονή της εισόδου των γερμανικών στρατευμάτων στη Βέροια. Βρισκόμαστε στις 9 Απριλίου 1941, οι χιτλερικοί έχουν ήδη εισέλθει στη Θεσσαλονίκη και ετοιμάζονται να κατηφορίσουν προς νότο για να καταλάβουν την Αθήνα. Στο άκουσμα της είδησης ότι οι Γερμανοί πρόκειται να μπουν στην πόλη, ο Μητροπολίτης Βέροιας και Ναούσης, Πολύκαρπος, συγκαλεί σύσκεψη στα γραφεία της Μητρόπολης.

Στη σύσκεψη, αποφασίζεται να δημιουργηθεί υπό την προεδρία του μία "Διοικούσα Επιτροπή" που θα κάνει κουμάντο στη Βέροια, μια και οι στρατιωτικές, αστυνομικές και δικαστικές αρχές την είχαν εγκαταλείψει άρον-άρον.

Ο μητροπολίτης Βεροίας Πολύκαρπος

Πρώτη κίνηση της επιτροπής, είναι η έκδοση προκήρυξης προς τους κατοίκους της Βέροιας "να μην καταληφθεί ο λαός υπό πανικού, αλλά να παραμείνουν εις την πόλιν ήσυχοι, καθότι ο στρατός ο Γερμανικός, ανήκων εις έθνος ευγενές και πεπολιτισμένον, εγγυάται την ασφάλειαν των κατοίκων". Μάλιστα δε με την ίδια προκήρυξη της "Διοικούσας Επιτροπής"- στην οποία εκτός του Μητροπολίτη Πολύκαρπου μετείχαν ο διορισμένος από τη δικτατορία Μεταξά δήμαρχος Βέροιας Χατζημιχάλης και άλλοι κάτοικοι, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος της τοπικής εβραϊκής κοινότητας Μεναχέμ Στρούμσα - διατυπώνονταν η απειλή προς όσους τολμήσουν να αντισταθούν στους χιτλερικούς κατακτητές ότι "οι ταραχοποιοί και διαπράττοντες έκτροπα, θα καταγγελθώσι εις το Γερμανικόν στρατοδικείον και θα τιμωρηθώσιν αυστηρώς".
Το πόσο "ευγενικά", πόσο "πολιτισμένα" και με ποια "ασφάλεια" φέρθηκαν οι Ναζί προς τους κατοίκους της Βέροιας και του υπόλοιπου νομού Ημαθίας, προκύπτει από τα εκατοντάδες θύματα που άφησαν πίσω τους κατά το πέρασμά τους, τον αφανισμό όλου του εβραϊκού πληθυσμού της Βέροιας, κάπου 600 άτομα, που κατοικούσαν κυρίως στην περιοχή της Μπαρμπούτας και τους οποίους συγκέντρωσαν βίαια την 1η Μαίου 1943 στην πλατεία Ωρολογιού για να μεταφερθούν στη συνέχεια στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Προκύπτει όμως και από τις δεκάδες εκτελέσεις στις οποίες προχώρησαν στην περιοχή, όπως η ομαδική εκτέλεση 50 πολιτών στις 6 Απριλίου 1944, αλλά και η σύλληψη και μεταφορά στο στρατόπεδο "Παύλος Μελάς" της Θεσσαλονίκης, στις αρχές Ιουνίου 1944, 70 κατοίκων, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν ως όμηροι από τους χιτλερικούς κατακτητές.

Η σύναξη των φασιστών της ΕΕΕ στον Άγνωστο Στρατιώτη, παρουσία του Μητροπολίτη Βέροιας Πολύκαρπου

Σχετικά τώρα με τον μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης Πολύκαρπο Σακελλαρόπουλο (1878-1943), πρέπει να πούμε ότι ήταν ο μοναδικός ανώτερος ιερωμένος που παραβρέθηκε στον Άγνωστο Στρατιώτη, στο Σύνταγμα, για να ευλογήσει τη σύναξη των φασιστών της οργάνωσης "Εθνική Ένωση Ελλάς" (ΕΕΕ), όταν αυτοί κατέβηκαν με ναυλωμένο τρένο στην Αθήνα , στις 24 Ιουνίου 1933, παρελαύνοντας και μιμούμενοι την αντίστοιχη «Πορεία προς τη Ρώμη» που είχε φέρει τον Μουσολίνι στην εξουσία. 
Η ΕΕΕ ήταν πραγματική παραστρατιωτική οργάνωση που ιδεολογικά συνδύαζε τον αντισημιτισμό με τον αντικοινοβουλευτισμό και τον αντικομμουνισμό. Οι «Τριεψιλίτες», όπως αυτοαποκαλούνταν τα μέλη της, είχαν υιοθετήσει ως έμβλημα τον δικέφαλο αετό και οραματίζονταν την αναβίωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Φορούσαν κίτρινα πουκάμισα και μαύρες μπότες για να τονίσουν τη βυζαντινοελληνική προέλευση, χαλύβδινα κράνη και κρατούσαν κλομπ, ενώ πίστευαν στην ανωτερότητα και την καθαρότητα της ελληνικής φυλής. ΟΙ φασίστες της ΕΕΕ, ήταν οι δράστες, τον Ιούνιο του 1931, του εμπρησμού της φτωχής εβραϊκής εργατογειτονιάς του Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη που είχε δεκάδες τραυματίες, έναν νεκρό και οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή της συνοικίας, η οποία βρίσκονταν στην περιοχή που σήμερα είναι το νοσοκομείο "Άγιος Παύλος".
Πάντως πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Μητροπολίτης Βέροιας και Ναούσης Πολύκαρπος, λίγο πριν το θάνατό του, με ιδιόχειρη διαθήκη, άφησε τη διώροφη πετρόκτιστη πατρική του οικία στην Σχολική Εφορία του Γυμνασίου της γενέτειράς του Τσαριτσάνης «δια την ψυχή των γονέων μας και την ιδική μου», προκειμένου τα ενοίκια που θα προκύπτουν να διατίθενται στους άπορους μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου Τσαριτσάνης. Το κτίριο αυτό, που χρησιμοποιήθηκε αργότερα για τη στέγαση του Λυκείου Τσαριτσάνης, φιλοξενεί σήμερα τους πολιτιστικούς Συλλόγους της Τσαριτσάνης.

Πηγή: Οι φωτογραφίες είναι από τη μεταπτυχιακή εργασία του αρχιμανδρίτη Τιμόθεου Χαλκιά, που έγινε στο τμήμα θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ με τίτλο "Εκκλησία και Κοινωνία στη Βέροια. Από την απελευθέρωση μέχρι την μετεμφυλιακή εποχή (1912-1958)