Όταν τα ΜΑΤ δολοφονούσαν τον Τάσο Μαγλαρίδη

Οι αντιστασιακοί παρελαύνουν στη Νεάπολη με σημαιοφόρο τον αξέχαστο Παναγιώτη Πούλο

του Σπύρου Κουζινόπουλου 

Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 1980, με κυβέρνηση Ν.Δ., ένα ακριβώς έτος πριν την πτώση της μετά τις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 που οδήγησαν στη θριαμβευτική εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και μερικούς μήνες πριν την επίσημη αναγνώριση από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου της Εθνικής Αντίστασης. Στη Θεσσαλονίκη οι προσκείμενοι στο ΚΚΕ δήμαρχοι του πολεοδομικού συγκροτήματος, αποφασίζουν στις τοπικές παρελάσεις για τον γιορτασμό της 28ης Οκτωβρίου να συμμετέχουν και οι αντιστασιακοί. 

Στην παρέλαση που πραγματοποιείται στη Νεάπολη τα ΜΑΤ επιτίθενται και τραυματίζουν βαρύτατα τον 76χρονο αγωνιστή Τάσο Μαγλαρίδη, ο οποίος μετά από πάλη με το θάνατο θα υποκύψει στο ΑΧΕΠΑ ένα μήνα μετά. 

Τάσος Μαγλαρίδης

Το εξοργιστικό είναι ότι ενώ ο θάνατος του Μαγλαρίδη - που μετείχε στην παρέλαση με ένα τμήμα 20 περίπου αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, μελών του παραρτήματος Νεάπολης της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΕΑ)- προήλθε από τα χτυπήματα με κλομπς στο κεφάλι, με αποτέλεσμα να υποστεί βαρειά κρανιογκεφαλική κάκωση, η Αστυνομία Θεσσαλονίκης καταβάλει έντονες προσπάθειες για τη συγκάλυψη της δολοφονίας, παρουσιάζοντας την αστεία εκδοχή ότι ο βαρύτατος τραυματισμός του Μαγλαρίδη προήλθε από ... "πτώση λόγω συνωστισμού". Eίχε μάλιστα επιστρατευθεί και η δεξιά εφημερίδα "Ελληνικός Βορράς" η οποία επικαλούμενη "πηγές" έγραφε ότι "από την προανάκριση προέκυψε ότι ο Μαγλαρίδης κατά τη διάρκεια των επεισοδίων παρασύρθηκε από τα μέλη της ομάδας που θα παρήλαυναν με αποτέλεσμα να πέσει κάτω και να τραυματισθεί". 

Για να δούμε το πως εξελίχθηκαν εκείνα τα γεγονότα, ας παρακολουθήσουμε την ανταπόκριση που στείλαμε και δημοσιεύθηκε την επόμενη μέρα στην εφημερίδα περιγράφοντας τον εορτασμό στις 28 Οκτωβρίου 1980 της επετείου του ΟΧΙ στον κεντρικό Δήμο και στους υπόλοιπους Δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. 

"Στη Νεάπολη, ενώ όλα έδειχναν ότι ο γιορτασμός για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου εξελίσσονταν ομαλά, τα ΜΑΤ μετέβαλαν την παρέλαση σε πεδίο μάχης με πολλούς τραυματίες. Μετά την κατάθεση στεφάνων οι αγωνιστές της Αντίστασης τοποθετήθηκαν πίσω από τη μπάντα του Δήμου Νεάπολης, έτοιμοι για την παρέλαση, όταν εμφανίστηκαν οι άνδρες των ΜΑΤ που κατευθύνθηκαν εναντίον τους, ενώ ο κόσμος φώναζε: "Όχι στη νέα τρομοκρατία", προσπαθώντας να προστατεύσει τους αντιστασιακούς. Οι άνδρες των ΜΑΤ χτυπούσαν με τα κλομπς όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Παρά τον ξυλοδαρμό, οι ήρωες της Αντίστασης κρατώντας τη σημαία τους προχώρησαν και παρέλασαν. 

Κάποια στιγμή, ο ενωμοτάρχης του 10ου αστυνομικού τμήματος Νικόλαος Πριτσίνης επιτέθηκε με μανία κατά του αγωνιστή του ΕΛΑΣ και μέλος της ΠΕΑΕΑ Τάσου Μαγλαρίδη και άρχισε να τον χτυπάει με μανία στο κεφάλι. Και όταν από τα χτυπήματα έπεσε κάτω μέσα σε μία λίμνη αίματος, άρχισε να τον ποδοπατά. Εκατοντάδες λαού έσπευσαν να υπερασπιστούν τους αγωνιστές που συνέχισαν την παρέλαση κάτω από τις επευφημίες και τις ζητωκραυγές του πλήθους. Από τα ΜΑΤ συνελήφθη το μέλος της ΚΝΕ Δημήτρης Δημητριάδης. Ο αριθμός των τραυματιών είναι μεγάλος και ανάμεσά τους και δυο 12χριονα παιδιά." 

Αξίζει να σημειωθεί ότι την ίδια μέρα αστυνομικές δυνάμεις είχαν προσπαθήσει να αποτρέψουν παρελάσεις και στους άλλους Δήμους της Θεσσαλονίκης που είχαν αριστερούς δημάρχους και κυρίως στους Αμπελόκηπους, τις Συκιές, τη Σταυρούπολη, την Πολίχνη και την Καλαμαριά. 

Φωτογραφία από τις εφημερίδες της εποχής: Ο Τάσος Μαγλαρίδης αιμόφυρτιος μεταφέρεται από Νεαπολίτες 

 Η περιγραφή μιας μαθήτριας 

Μια από τις μαθήτριες σχολείου της Νεάπολης που περίμεναν τη σειρά τους για να παρελάσουν, έγραψε αργότερα: "Είδα περίπου είκοσι ηλικιωμένους ανθρώπους που κρατούσαν υψωμένο ένα πανό που έγραφε: ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ και από κάτω τα γράμματα ΠΕΑΕΑ γραμμένα με την πιο φωτεινή απόχρωση του κόκκινου να προχωρούν προς τον κεντρικό δρόμο όπου γίνονταν η παρέλαση. Δεν πρόλαβαν να κάνουν πέντε έξι βήματα και είδα όλους τους αστυνομικούς, που ήταν ακροβολισμένοι στο μήκος του δρόμου, και άλλους που βγήκαν από ένα κάθετο στενό, να κατευθύνονται προς αυτούς τους γέρους. 

Εφημερίδα Μακεδονία 2 Δεκεμβρίου 1980

Οι αστυνομικοί σε λίγα δευτερόλεπτα άρχισαν να τρέχουν προς το μέρος τους, να τους σπρώχνουν προς τα πίσω. Αυτοί αντιστέκονταν σθεναρά στο σπρώξιμο και χαμογελούσαν με περηφάνια. Για κάποια δευτερόλεπτα ίσως και λεπτά, υπήρχε πίεση κι απ’ τις δυο πλευρές, όπως πιέζουμε δυο επιφάνειες για να κολλήσουν. Ξαφνικά το σκηνικό άλλαξε, ακούγονταν φωνές και βρισιές από τους αστυνομικούς, το πανό κατέβηκε βίαια, ενώ οι γέροι φώναζαν: ΖΗΤΩ Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ!! 

 Οι αστυνομικοί έβγαλαν με γρήγορες κινήσεις τα κλόμπς κι άρχισαν να χτυπούν τους γέρους. Κάποιοι προσπαθούσαν να προστατευτούν βάζοντας τα χέρια τους στο κεφάλι, ενώ άλλοι δοκίμασαν να φύγουν. Τα εμβατήρια που ακούγονταν κατά την διάρκεια της παρέλασης είχαν σταματήσει και ακουγόταν μόνο ένας βόμβος. Ξαφνικά την ώρα που οι αστυνομικοί χτυπούσαν τους γέρους, ακούστηκε από τα μικρόφωνα μια δυνατή καθαρή φωνή, γεμάτη αγωνία και αγανάκτηση: ΧΤΥΠΑΝΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ. ΧΤΥΠΑΝΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ! ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗΚΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ! ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥΣ… Κάποιοι αγανακτισμένοι νεαροί που κατευθύνθηκαν προς το μέρος της συμπλοκής με σκοπό να βοηθήσουν τους χτυπημένους, οι αστυνομικοί τους απομάκρυναν με βρισιές και σπρωξίματα".

Μαρτυρία του Μαγλαρίδη λίγο πριν το θάνατο 

Είχαμε επισκεφθεί τον τραυματία Τάσο Μαγλαρίδη στο θάλαμο 362 του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ όπου νοσηλεύονταν με βαρειά κρανιοεγκεφαλική κάκωση, όπως είχαν διαπιστώσει και οι δύο ιατροδικαστές που τον εξέτασαν. Ήταν λίγο πριν μπει στο χειρουργείο για να υποβληθεί σε επέμβαση στο κεφάλι εξαιτίας των τραυμάτων από τα ΜΑΤ. Παρά τους αφόρητους πόνους από τα τραύματα που τον ταλαιπωρούσαν, κατόρθωσε σύντομα να μας εξιστορήσει τις συνθήκες του βαρύτατου τραυματισμού του. Όπως μας είχε αφηγηθεί: "Βρισκόμουν με άλλους αγωνιστές της Αντίστασης κοντά στην ένδοξη σημαία του αγώνα μας και θέλαμε να παρελάσουμε, σύμφωνα και με το επίσημο πρόγραμμα του Δήμου Νεάπολης. 

Ξαφνικά, τελείως απροκάλυπτα μας επιτέθηκαν τα ΜΑΤ με κλομπς μαζί και αστυνομικοί του τμήματος Νεάπολης. Εμένα έπεσε επάνω μου ένας ενωμοτάρχης κι ένας ακόμη αστυνομικός και με γροθιές και με κλωτσιές άρχισαν να με χτυπάνε στο κεφάλι, μέχρι που με πήραν τα αίματα, καθώς και στα πόδια. Δεν κάναμε σε κανένα τίποτε. 

Το μόνο που ζητούσαμε ήταν η συμμετοχή μας στην επέτειο του ΟΧΙ του λαού μας στο φασισμό καθώς και την αναγνώριση της Εθνικής μας Αντίστασης". Τελικά ο Τάσος Μαγλαρίδης μετά τον τιτάνιο αγώνα που έδινε επί ένα ολόκληρο μήνα για να κρατηθεί στη ζωή θα υποκύψει στα τραύματά του στις 30 Νοεμβρίου, η κηδεία του στην οποία μετείχαν χιλιάδες κατοίκων της Θεσσαλονίκης θα μετατραπεί σε μαχητικό συλλαλητήριο, ενώ ο θάνατός του θα προκαλέσει πολιτικό σεισμό με όλα τα κόμματα να επισημαίνουν τις ευθύνες της κυβέρνησης Ράλλη για τη δολοφονία.