Το γερμανικό ΥΠ.ΕΞ. «κρύβεται» πίσω από το MOG
Αυτό προκύπτει από επιστολή του υπεύθυνου του Προγράμματος Νικόλαου Αποστολόπουλου, διευθυντή MOG, επίτιμου καθηγητή στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου, στην εκπομπή "Αντιθέσεις" της "ΚΡΗΤΗ TV" και τον υπεύθυνό της Γιώργο Σαχίνη, με αφορμή τις αναφορές στην εκπομπή για το πρόγραμμα "Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα" (MOG). Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα αυτό προωθείται από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων στα ελληνικά σχολεία, ως βασικό πρόγραμμα Ιστορίας, με τις αντίστοιχες "εκπαιδευτικές δράσεις" του εν λόγω προγράμματος.
Η επιστολή του διευθυντή MOG, κ. Αποστολόπουλου, στην εκπομπή "Αντιθέσεις" αφορά την εκπομπή που προβλήθηκε στις 16 Απριλίου με αφορμή την προκλητική απόπειρα που προκάλεσε γενικό συναγερμό στην Κρήτη, κι όχι μόνο, για εκδηλώσεις και άλματα από τη ΜΚΟ της Ένωσης Ευρωπαίων Αλεξιπτωτιστών προς τιμήν των Γερμανών ομοϊδεατών τους, του Γ' Ράιχ, στη Μάχη της Κρήτης. Στην ίδια εκπομπή παρουσιάστηκαν μεταξύ άλλων: Η συστηματική αναθεώρηση ιστορικών γεγονότων λόγω και έργω, οι γεωπολιτικές και ιστορικές προεκτάσεις τους, με φόντο και το ελληνικό αίτημα των διεκδικήσεων των Γερμανικών Οφειλών, όπως επίσης οι κινήσεις της Γερμανίας στην Ελλάδα έναντι του αιτήματος για τις Γερμανικές Επανορθώσεις, οι χειρισμοί στην Ελλάδας και η διεθνής διάσταση του θέματος.
Ο κ. Αποστολόπουλος, θέλοντας μεταξύ άλλων να διευκρινίσει ότι το MOG δεν είναι ίδρυμα, όπως θεωρεί ότι διατυπώθηκε στην εκπομπή, αλλά πρόγραμμα, αποκαλύπτει ότι πρόκειται για «ερευνητικό έργο του "Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου" και χρηματοδοτείται, μεταξύ των άλλων, και από το "Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον" του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας». Αποκαλύπτει, δηλαδή, ότι τελικά είναι πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από Ίδρυμα (!), αλλά ακόμη χειρότερα, όχι μέσω μίας αμοιβαίας ισότιμης ελληνογερμανικής συνεργασίας για παράδειγμα στα πλαίσια των δύο υπουργείων Παιδείας, αλλά μίας αμιγώς γερμανο-γερμανικής έμπνευσης επιλογής, που χρηματοδοτεί το υπουργείο Εξωτερικών της ΟΔΓ! Δηλαδή το καθ' ύλην αρμόδιο υπουργείο άσκησης εθνικής πολιτικής στο εξωτερικό.
Άρα, ευθεία και επίσημη ομολογία απόπειρας παρέμβασης στα εκπαιδευτικά ζητήματα άλλου κυρίαρχου κράτους, όπως είναι η Ελλάδα, όπου την αποκλειστική ευθύνη και μέριμνα για τα ζητήματα αυτά έχει η εκλεγμένη κυβέρνησής της και το αρμόδιο εν προκειμένω υπουργείο Παιδείας.
Στη συνέχεια παρατίθεται ολόκληρο το κείμενο του κ. Νικόλαου Αποστολόπουλου, διευθυντή MOG ("Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα") για λογαριασμό του MOG, που εστάλη με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μία εβδομάδα μετά την εκπομπή, στις 23-04-2021. Επίσης, την απάντηση του υπεύθυνου της εκπομπής "Αντιθέσεις" Γιώργου Σαχίνη, που εστάλη χθες Μ. Δευτέρα 26-04-2021 στον διευθυντή του MOG κ. Αποστολόπουλο.
 |
| Στην ιστοσελίδα του MOG αναφέρεται καθαρά ότι χρηματοδοτείται από το ΥΠΕΞ της Γερμανίας |
Η επιστολή του διευθυντή του MOG
Αναλυτικά η επιστολή του διευθυντή του MOG κ. Νικόλαου Αποστολόπουλου έχει ως εξής:
ΘΕΜΑ: Απάντηση MOG στις «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα»
Αξιότιμε κύριε Σαχίνη,
Με έκπληξη και απογοήτευση παρακολουθήσαμε την εκπομπή σας «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα» της 16.04.2021 στον τηλεοπτικό σταθμό Κρήτη TV, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρεστε στο πρόγραμμα «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» (MOG) του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου (Freie Universität Berlin). Εξαιτίας των πολυάριθμων και επαναλαμβανόμενων παραπληνητικών πληροφοριών που εντοπίσαμε στην εν λόγω εκπομπή, είμαστε αναγκασμένοι να πάρουμε θέση ως προς συγκεκριμένες ψευδείς πληροφορίες και ανακρίβειες, που προέρχονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία από τον καθηγητή Γιώργο Μαργαρίτη και εν μέρει υιοθετούνται και από εσάς. Καθώς η αναπαραγωγή των πληροφοριών αυτών είναι επαναλαμβανόμενη, δεν μπορούμε πλέον να υποθέτουμε ότι οφείλεται σε παρανόηση.
Αρχικά, λανθασμένα αναφέρεται στην εκπομπή σας το MOG ως ίδρυμα, καθώς πρόκεται για ερευνητικό έργο του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου και χρηματοδοτείται μεταξύ των άλλων και από το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας. Το πρόγραμμα MOG αναφέρεται συλλήβδην μαζί με ιδρύματα που χρηματοδοτούνται από το γερμανικό κράτος, τα οποία «προκλητικά μας λένε ότι η Ιστορία μας δεν είναι αυτή που νομίζουμε». Επιπλέον «αφετηρία του MOG είναι ότι δεν έχει γραφτεί τίποτα, τα ξεχνά όλα αυτά» (αναφέρεται στην ιστορία της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα. Μια τέτοιας σοβαρότητας μομφή θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχες σοβαρές απόπειρες τεκμηρίωσης. Ωστόσο κάτι τέτοιο δε συμβαίνει στην εκπομπή σας.
Με έμφαση επισημαίνουμε, ότι η προέλευση της χρηματοδότησης του Προγράμματός μας από το Γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών (και όχι από το (γερμανικό) Υπουργείο Παιδείας, όπως επίσης λανθασμένα αναφέρεται) δεν καθιστά ούτε το Αρχείο ούτε την Εκπαιδευτική Πλατφόρμα «γερμανικά». Και τα δύο έχουν παραχθεί από Έλληνες και Γερμανούς επιστήμονες και (εν μέρει) σε συνεργασία του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου με το ΕΚΠΑ και άλλα εγχώρια εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι αιτιάσεις για υποτιθέμενη αναθεώρηση της Ιστορίας μέσω του MOG, που κατά κάποιους τεκμαίρεται από το γεγονός και μόνο της γερμανικής χρηματοδότησης, έχουν αντιμετωπιστεί στην Ανακοίνωση του MOG «Το Πρόγραμμα "Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα (MOG)" απαντά στις κατηγορίες σε ελληνικά ΜΜΕ και στο Διαδίκτυο» που εξέδωσε το Πρόγραμμα στις 19.03.2021, και στις «Γενικές ερωτήσεις σχετικά με το Πρόγραμμα» (FAQ) της ιστοσελίδας μας, τα οποία ο κύριος Μαργαρίτης συστηματικά αγνοεί. Ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ ότι: «Το έργο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» είναι ένα έργο επιστημονικό, με αυστηρή μεθοδολογία και ελέγχους από Έλληνες και Γερμανούς επιστήμονες με αναγνωρισμένη δράση στα πεδία της επιστήμης της Ιστορίας και της Διδακτικής της (βλ. σχετικά την επιστημονική ομάδα του Προγράμματος). Την ευθύνη του έργου έχουν εξαρχής και μέχρι σήμερα ακαδημαϊκοί επιστήμονες. Η πρόθεση του Προγράμματος ήταν και παραμένει «να δημιουργηθεί ένα οπτικοακουστικό έργο σχετικά με την ιστορία της Κατοχής στην Ελλάδα βασισμένο σε επιστημονικά κριτήρια, χρήσιμο για ιστορικούς και εκπαιδευτικούς και των δύο χωρών, χωρίς ανάμειξη πολιτικών παραγόντων ή θεσμών». (βλ. FAQ «Ποιές μπορεί να είναι οι επιδράσεις της χρηματοδότησης του Προγράμματος ως προς τις ελληνογερμανικές σχέσεις»).
Επίσης λανθασμένη είναι η επισήμανση, ότι ένα πρόγραμμα προφορικής ιστορίας σαν το MOG μπορεί να έχει την πρόθεση ή τη δυνατότητα να υποκαταστήσει την επίσημη ιστοριογραφία και τα σχολικά εγχειριδια. Το πρόγραμμα MOG δεν παρέχει μια συνολική εικόνα για την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, ούτε είχε ποτέ τέτοια πρόθεση. Δεν λαμβάνει επίσης μεθοδολογικά θέση υπέρ ή κατά ενός συγκεκριμένου ιστορικού ρεύματος. Παρόλα αυτά, αναδεικνύονται με μεγάλη έμφαση σημαντικές ιστορικές συνιστώσες από τη σκοπιά της ιστοριογραφίας, όπως η Αντίσταση, και μάλιστα όχι μόνο για την ελληνική πλατφόρμα αλλά και για την αντίστοιχη γερμανική, που προορίζεται για τα γερμανικά σχολεία. Εδώ να επισημάνουμε ότι η παρατήρηση του κυρίου Μαργαρίτη (01:43:15) ότι υπάρχει απόφαση της κας Υπουργού «να μπουν αυτά τα πράγματα στα σχολεία» και αμέσως μετά η επίθεσή του εναντίον της Προφορικής Ιστορίας και του MOG ως ακατάλληλα μπορούν να χαρακτηριστούν τουλαχιστον ως κινδυνολογία. Δεν μας είναι γνωστή κάποια απόφαση του Υ.ΠΑΙ.Θ. σχετικά με το MOG. Αλλά αυτό ισχυρίζεται ο κύριος Μαργαρίτης.
Το πρόγραμμα MOG είναι ένα έργο προφορικής ιστορίας, το οποίο έλαβε 93 συνεντεύξεις επιζώντων της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα με σκοπό τη διαφύλαξή τους σε ένα ψηφιακό αρχείο προσβάσιμο στο διαδίκτυο σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Από το υλικό του αρχείου αυτού επιλέχθηκαν 13 συνεντεύξεις, αυτές που κρίθηκαν από διακεκριμμένους και έμπειρους ιστορικούς και παιδιαγωγούς κατάλληλες, τόσο τεχνικά (ροή και καθαρότητα αφήγησης, αφηγηματική στιλπνότητα, κατανοητός λόγος) όσο και από άποψη περιεχομένου (καταλληλότητα για τη διδασκαλία μίας από τις θεματικές ενότητες της εκπαιδευτικής πλατφόρμας της κατοχής).
Η επιλογή αυτή, σε αντίθεση με όσα αναφέρονται στην εκπομπή δεν είναι αυθαίρετη αλλά μεθοδολογικά στοχευμένη. Οι μαρτυρίες δεν εξηγούν τί έγινε στην Kατοχή, ούτε αποτελούν «Corpus γνώσεων» για την περίοδο αυτή της ιστορίας. Ούτε στο πρόγραμμα αυτό, ούτε σε κανένα άλλο πρόγραμμα προφορικής ιστορίας δεν χρησιμοποιούνται οι προφορικές μαρτυρίες ως μοναδικό υλικό εκμάθησης της ιστορίας (Σχετικά με τα οφέλη αλλά και τα όρια της προφορικής ιστορίας και κατ' επέκταση της χρήσης της ως εργαλείου στην εκπαίδευση βλ. σε FAQ. Μια πιο εκτεταμένη πραγμάτευση του θέματος εχουν επιχειρήσει οι συνεργάτες του Προγράμματος, Χάρης Αθανασιάδης και Αρχοντία Μαντζαρίδου στο άρθρο τους: Το ψηφιακό εκπαιδευτικό σενάριο για την Αντίσταση (1941-44)).
Οι συνεντεύξεις αυτές έχουν συνδεθεί διδακτικά με πρόσθετο υλικό (κείμενα και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό), το οποίο προέρχεται από έγκυρες πηγές και έχει ως στόχο να παράσχει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την κατανόηση του πλαισίου καθώς και της όψης της κατοχής, στο οποίο τοποθετείται η αφήγηση που πραγματεύεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο. Έτσι οι συνεντεύξεις δεν είναι ατάκτως ειρημμένες στην πλατφόρμα αλλά ακολουθούν μια διδακτική και μεθοδολογική λογική με βάση επιστημονικά κριτήρια. Η επιλογή του συμπληρωματικού υλικού έχει γίνει από έμπειρους επιστήμονες της διδακτικής της ιστορίας στην Ελλάδα, με γνώμονα το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του (και όχι αντίστροφα, όπως ακούγεται στην εκπομπή στο σημείο. Η χρήση του υλικού στο ελληνικό σχολείο είναι εκ φύσεως προαιρετική, ενώ η ψηφιακή αρχιτεκτονική του παρέχει στον εκπαιδευτικό πολυάριθμες δυνατότητες εφαρμογής. Σε συνδυασμό μάλιστα με τον Οδηγό για τους εκπαιδευτικούς μπορούν οι χρήστες να χρησιμοποιούν το υλικό της Εκπαιδευτικής Πλατφόρμας συνδυαστικά με το λοιπό υλικό των 93 συνεντεύξεων του Αρχείου ή ακόμα και το υλικό του Αρχείου από μόνο του, παράγοντας δικά τους σενάρια.
Επιπλέον, τα σενάρια πλαισιώνονται από την ταινία του έργου «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα», το οποίο αναδεικνύει τους συνδετικούς αρμούς μεταξύ των σεναρίων και περιέχει γενικότερες ιστορικές πληροφορίες σχετικά για την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Οι δυνατότητες που παρέχονται στον εκπαιδευτικό είναι απεριόριστες, όχι μόνο ως προς τον αριθμό των χρησιμοποιούμενων συνεντεύξεων αλλά και ως προς την έκταση και τον τρόπο χρήσης του συμπληρωματικού υλικού σε συνδυασμό με το σχολικό υλικό. Η διδακτική πρόταση του MOG θέτει τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Έτσι, η πολλαπλότητα και ο διαφοροποιημένος χαρακτήρας του συνόλου του συμπληρωματικού υλικού του MOG δεν δικαιολογούν κριτική κατά της πλατφόρμας για μονομέρεια και κακόπιστη επιλεκτική χρήση κάποιων συνεντεύξεων εις βάρος άλλων.
Υπό τα δεδομένα αυτά, η μομφή του κυρίου Μαργαρίτη για διαστροφή και αναθεώρηση της ιστορίας από το Πρόγραμμα MOG, που υιοθετείται κατά πλειοψηφία από τους συμμετέχόντες στην εκπομπή, δεν ευσταθεί. Πόσω μάλλον όταν ο ίδιος περιορίζεται σε συκοφαντικές επαναλήψεις ψευδών ισχυρισμών, χωρίς να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια επιχειρημοτολογικής τεκμηρίωσης των λεγομένων του.
Οι παρεμβάσεις του κυρίου Θεοδώροπουλου καθιστούν απλά προφανή την πλήρη απουσία ενασχόλησής του με το πρόγραμμα MOG. Η αρχική δήλωσή του, ότι κάθε πρωτοβουλία που προέρχεται από ταμεία που χρηματοδοτούνται από γερμανικούς πόρους θα πρέπει να απορρίπτεται, δεν αφήνει περιθώρια διαλόγου. Την ίδια στιγμή είναι απορίας άξιο, πώς ο ίδιος προβαίνει αργότερα σε απόπειρα πληροφόρησης του κοινού της εκπομπής, όταν για παράδειγμα λανθασμένα αναφέρει ότι το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας είναι ένας από τους χορηγούς του προγράμματος MOG.
Αν οi ισχυρισμοί (α) σχετικά με τις αποφάσεις του Υπουργείου και (β) ότι το MOG βασίζει το εκπαιδευτικό υλικό (σχεδόν) μόνο σε 13 μαρτυρίες δεν ευσταθούν, τότε τι ευσταθεί; Μήπως στη περίπτωση του MOG είναι καλύτερα να γίνει καλή χρήση του υπάρχοντος υλικού αντί να διαδίδονται αστήρικτες κατηγορίες;
Σε γενικές γραμμές, στην εκπομπή «Αντιθέσεις - Ιστορικές παραχαράξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα» της 16.04.2021 αναπαράγονται από κάποιους από τους συμμετέχοντες σε ότι αφορά το MOG λάθη και ίσως και ψεύδη, χωρίς καμία τεκμηρίωση. Σε περίπτωση που θα είχατε ενδιαφέρον για μια πληρέστερη δημοσιογραφική κάλυψη του θέματος, σας καλούμε σε μια γόνιμη αντιπαράθεση και εποικοδομητική συζήτηση, προκειμένου να αποκατασταθεί η η αλήθεια καθώς και η σαφήνεια και η αντικειμενικότητα του επιστημονικού - όχι πολιτικού - διαλόγου, που το έργο MOG επιχειρεί να εκκινήσει. Εφόσον το επιθυμείτε, είμαστε στη διάθεσή σας να σας παρουσιάσουμε αναλυτικά το εκπαιδευτικό υλικό και τον προτεινόμενο τρόπο χρήσης του στην εκπαίδευση, στα πλαίσια ενδεχομένως μιας διαδικτυακής συνάντησης.
Ελπίζουμε ότι θα ενημερώσετε τους συμμετέχοντες της εκπομπής και το κοινό σας σχετικά με αυτές τις παρατηρήσεις και επισημάνσεις.
Ευχαριστούμε εκ των προτέρων.
Με εκτίμηση,
Νικόλαος Αποστολόπουλος, Διευθυντής MOG
Επίτιμος καθηγητής, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου»
Η απάντηση του υπεύθυνου της εκπομπής 
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Σαχίνις
Στην επιστολή του διευθυντή του προγράμματος MOG Νικόλαου Αποστολόπουλου, ο υπεύθυνος της εκπομπής "Αντιθέσεις", δημοσιογράφος Γιώργος Σαχίνης, απαντά τα εξής:
«Κύριε καθηγητά,
Εξαρχής θα ήθελα να παρατηρήσω την απουσία εγγράφων, στην Ελληνική γλώσσα, από τα οποία να προκύπτει η δική σας νομιμοποίηση (και ό,τι άλλο, π.χ. ρόλος, θέση, υπευθυνότητα κ.λπ.), καθώς επίσης η μορφή και η νομική υπόσταση του προγράμματος.
Το πληροφοριακό υλικό που εκτίθεται στο site σας δε διευκρινίζει με περισσότερα στοιχεία την εκπροσώπησή σας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ενώ απλώς φαίνεται ότι το συνδιευθύνετε με τον δρ. Φλάισερ.
Η έλλειψη αυτή δε μου επιτρέπει αναλυτική απάντηση για προφανείς λόγους. Σας απαντώ μόνο λόγω επαγγελματικής δεοντολογίας και προσωπικής ευαισθησίας, επειδή θεωρώ ότι το πνεύμα της εκπομπής δεν απέκρυψε ούτε απέστη από την αλήθεια, ακόμη κι αν δεχτούμε την εκδοχή που παρουσιάζετε ο ίδιος στην επιστολή σας.
Θα ήθελα να επισημαίνω εξαρχής ότι η επιμονή σε μια απολύτως ακριβή αντιμετώπιση ζητημάτων ορολογίας μπορεί να αποτελεί ενδεχομένως αντικείμενο ειδικών επιστημονικών συνεδρίων, όχι όμως της δημοσιογραφίας, η οποία είναι προσανατολισμένη στην ενημέρωση, επιδιώκοντας μια γενική προσέγγιση, βασιζόμενη στο αληθές και ακριβές του γεγονότος.
Από τη μακροσκελέστατη επιστολή σας προκύπτει ότι πράγματι και επισήμως το πρόγραμμα χρηματοδοτείται και από το "Ελληνογερμανικό Ίδρυμα για το Μέλλον" του υπουργείου Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, το οποίο, σας υπενθυμίζω, έχει εκπεφρασμένη αντίληψη ότι το «ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα έχει κλείσει, οριστικά και αμετάκλητα».
Υποθέτω ότι γνωρίζετε την επίσημη θέση, αντιθέτως, της Ελληνικής Δημοκρατίας, για τις επιπτώσεις της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, όπως έχει εκφρασθεί με το ομόφωνο από 19/4/2019 ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων, αφού ελήφθη υπ' όψιν το πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής σχετικά με τη διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών, με βάση το οποίο έχει γίνει και η σχετική Ρηματική Διακοίνωση στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, σε συνέχεια ανάλογων διαβημάτων επί κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου και Γεωργίου Α. Παπανδρέου.
Παρά την υπερβολική σας εμμονή σε μη σημαντικές λεπτομέρειες, το γενικό πνεύμα της εκπομπής σε σχέση με αυτό που σας απασχολεί, ότι δηλαδή επιχειρείται στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελληνικής Δημοκρατίας κατεύθυνση αντίληψης της Κατοχής, χρηματοδοτούμενη από το γερμανικό κράτος, ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα. Και μάλιστα ότι χρηματοδοτείται από θεσμό του σκληρού πυρήνα του γερμανικού κράτους (υπουργείο Εξωτερικών), που διαμορφώνει τη διεθνή του, και όχι την εκπαιδευτική του, πολιτική για το ζήτημα, είναι ακόμη πιο σοβαρό, μετά την επίσημη παραδοχή στο δικό σας απαντητικό κείμενο-επιστολή.
Κατά το άρθρο 16 παρ. 2 του Ελληνικού Συντάγματος: «Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».
Επομένως, το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα πρέπει να παρέχει τέτοιου είδους προσανατολισμένη εκπαίδευση, σύμφωνη με τις συνταγματικές αποφάσεις του Εθνικού Κοινοβουλίου (Εθνική Συνείδηση) και ενάντια στην επιβουλή της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας και ενάντια στον φασισμό και τον ναζισμό για να διαπλάσει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.
Η μεθοδολογία την οποία περιγράφετε στην επιστολή σας δεν ταυτίζεται με τους ανωτέρω σκοπούς.
Επομένως, οι απόψεις για τον ρόλο του συγκεκριμένου προγράμματος στην Ελληνική Εκπαίδευση εύλογα τέθηκαν από τους προσκεκλημένους μας για την ενημέρωση της κοινής γνώμης.
Θεωρώ ότι η αποστολή της δημοσιογραφίας και της ελευθεροτυπίας είναι να προβάλει, χωρίς να λογοκρίνει, ούτε την επιστημονική άποψη, όπως αυτή του κ. Μαργαρίτη, ούτε την πολιτική άποψη, όπως αυτή του κ. Θεοδωρόπουλου, στους οποίους αναφέρεστε ονομαστικά, και στους οποίους θα κοινοποιήσω την επιστολή σας, ζητώντας την άποψή τους.
Μου προξενεί δε κατάπληξη ότι στη μακροσκελή επιστολή σας, αν και Έλληνας καθηγητής στη Γερμανία, δε βρήκατε ούτε ένα σημείο να αφιερώσετε έστω δύο γραμμές καταδίκης και διαχωρισμού στο κυρίως θέμα της εκπομπής, την προκλητική απόπειρα που προκάλεσε γενικό συναγερμό στην Κρήτη, κι όχι μόνο, για εκδηλώσεις και άλματα από τη ΜΚΟ της Ένωσης Ευρωπαίων Αλεξιπτωτιστών προς τιμήν των Γερμανών ομοϊδεατών τους, του Γ' Ράιχ, στη Μάχη της Κρήτης. Εκδηλώσεις τιμής προς τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές, που στη Μάχη της Κρήτης όχι μόνο έκαναν αερο-επιδρομή κατάληψης της Κρήτης, αλλά, μεσούσης της "Μάχης", προχώρησαν σε σφαγές, εκτελέσεις και ολοκαυτώματα πληθυσμού και χωριών, ως εκδικητικά αντίποινα, δηλαδή έκαναν Εγκλήματα Πολέμου. Αντίστοιχες απόψεις, σας θυμίζουν, εκφράζουν και στη Γερμανία η "Ένωση Ορεινών Καταδρομών Άνω Φραγγονίας" μαζί με την "Ένωση Γερμανών Αλεξιπτωτιστών", που επισκέπτονται πάνω από 25 χρόνια την Κρήτη και ιδιαίτερα την Κάνδανο και τα Φλώρια, όπου πραγματοποιούν εκδήλωση σε καλοσυντηρημένο ναζιστικό μνημείο με την επιγραφή "Έπεσαν για τη Μεγάλη Γερμανία". Την "Ένωση Γερμανών Αλεξιπτωτιστών" ίδρυσε το 1951 ο Kurt Student και ήταν πρόεδρός της από το 1952-1954. Μέχρι το 1988 προέδρευαν στην Ένωση πρώην στρατιωτικοί της Βέρμαχτ. Φαντάζομαι ότι σας είναι επίσης γνωστό ότι ο ιστορικός-συγγραφέας Χάιντς Ρίχτερ είναι ένας από τους αρθρογράφους στο όργανο της Ένωσης "Der Deutsche Fallschirmjäger" ("Ο Γερμανός Αλεξιπτωτιστής"). Το Πρόγραμμα "Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα", γι' αυτά που παρουσιάστηκαν στην ίδια εκπομπή, δεν είχε δύο κουβέντες να πει ή δεν αποτελούν τμήμα αυτής της συλλογικής μνήμης του ελληνικού λαού, και ειδικά των Κρητών, από τη γερμανική Κατοχή;
Είναι άλλο πράγμα η αναζήτηση της αλήθειας και άλλο πράγμα η απόκρυψή της. Το πρώτο απαιτεί βαθιά, ειλικρινή, συστηματική και επισταμένη μελέτη, αναζητώντας με κάθε λεπτομέρεια, αξιοποιώντας όλα τα σύγχρονα μέσα που παρέχει η τεχνολογική εξέλιξη και τις κατάλληλες επιστημονικές μεθόδους, ώστε να αναδειχθούν όλες οι πτυχές των γεγονότων και οι απόψεις όσων τα έζησαν και πήραν μέρος σε αυτά.
Το δεύτερο όμως απαιτεί, αντίθετα, άλλου είδους προσέγγιση, που με περισσή υποκρισία, στο όνομα του νεωτερισμού, της επίπλαστης αντικειμενικότητας, επικαλούμενη τη λήθη στο όνομα του κατευνασμού των παθών και της εχθρότητας, εξισώνει τον θύτη και το θύμα, ισοπεδώνει τις ευθύνες και κατασκευάζει γεγονότα.
Το πρώτο καλλιεργεί την ανοχή απέναντι στην άλλη άποψη, την αντίθετη ιδέα, προωθεί τον διάλογο, οικοδομεί την ειρήνη, εξασφαλίζει τη συνύπαρξη.
Το άλλο κρύβει και εξαγνίζει την ενοχή, ναρκοθετεί το μέλλον, προετοιμάζει νέες συγκρούσεις και διαιωνίζει το μίσος, ανοίγοντας τον δρόμο στη δυστυχία και την καταστροφή.
Η Ιστορία δεν έχει ανάγκη από επανεγγραφή. Για να μπορεί να αποτελέσει διδαχή για τις επόμενες γενιές μέσω της εκπαίδευσης, θα πρέπει να παραμείνει μακριά από πολιτικές επιρροές και σκοπιμότητες, ιδιαίτερα εκείνες που έχουν σαν σκοπό να αλλοιώσουν την ιστορική μνήμη, να δηλητηριάσουν το συλλογικό ασυνείδητο και να αναδείξουν το ψέμα στη θέση της αλήθειας, προκειμένου να συγκαλυφθούν οι βιαιότητες, οι ανομίες και τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν ενάντια σε λαούς, ενάντια στην ανθρωπότητα. Δυστυχώς, τέτοιου είδους εγκλήματα έζησε η χώρα μας πολλά στη νεότερη ιστορία της, σχετικά με την οποία πασχίζετε να "αναζητήσετε" όψιμες ζωντανές μαρτυρίες.
Η αναγκαία απόσταση
Οι όψιμες ζωντανές μαρτυρίες δεν μπορούν να αποτελούν ισοδύναμες πηγές στην ιστορική έρευνα.
Η σταχυολόγηση συμβάντων βάσει ατομικών εμπειριών, η σχετική αναπαράσταση των συμβάντων, η αφήγηση και η διήγηση δεν έχουν άμεση σχέση με τη θετική καταγραφή των ιστορικών γεγονότων. Η εξιστόρηση των γεγονότων, η τεκμηριωμένη, επιβεβαιωμένη και διασταυρωμένη παράθεση των προς εξέταση στοιχείων είναι βασική δουλειά ενός επαγγελματία ιστορικού.
Η αρχειακή έρευνα, οι μαρτυρίες, ο Τύπος της εποχής, η λογοτεχνία της εποχής, οι στατιστικές και όλες οι πιθανές πηγές δεν αποτελούν ανταγωνιστικά πεδία έρευνας στον βαθμό όπου οι πηγές παρουσιάζονται ευκρινώς μέσω της ανάδειξης των πεπραγμένων των ιστορικών δρόμων.
Η ιστορική αντίστιξη, η μέθοδος συνομιλίας των πρωταγωνιστών μέσω των πηγών, η σύγκριση και η ανάδειξη των όποιων αντιφάσεων διαμέσου αντικρουόμενων - πολλές φορές - πηγών δεν είναι δικαιωματική επιλογή του ιστορικού, αλλά προϋπόθεση εάν ομιλούμε για επιστημονική καταγραφή.
Η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης δεν είναι αναγκαία συμβατή με την προφορική διήγηση και την υποκειμενική μεταφορά των βιωμάτων από κάποιους που τα έζησαν, ούτε και με αυτήν ακόμη την αγωνιστική παράδοση. Πολλές φορές οι ιστορικοί ερευνητές και αναλυτές χρειάζονται μια αναγκαία απόσταση, καθώς η ζωή των ακτιβιστών ή όσων έζησαν τα γεγονότα θέτει άλλες προκείμενες και υπηρετεί κυριολεκτικά άλλες σκοπιμότητες.
Ι. Η μαρτυρία των αγωνιστών διυλίζεται από μια "ανάγκη δικαίωσης" του πρότερου πολιτικού βίου.
ΙΙ. Η παράθεση των γεγονότων μετά το πέρας σημαντικού χρονικού διαστήματος υπόκειται στην αναπόδραστη φθορά της φυσικής μνήμης.
ΙΙΙ. Οι προφορικές μαρτυρίες είναι αρκετά συχνά "φορτισμένες" ψυχολογικά λόγω της ιδιαίτερης φύσης των βιωμάτων των πρωταγωνιστών.
ΙV. Η αναμετάδοση της γνώσης μέσω βιωματικών αφηγημάτων υποκρύπτει αρκετές φορές σκοπιμότητες, πολιτικής και ιδεολογικής φύσης, εκ μέρους των πρωταγωνιστών. Παρατηρείται λοιπόν αρκετά συχνά το παράδοξο φαινόμενο της ελλιπούς γνώσης των ιστορικών πεπραγμένων από τους ίδιους τους φορείς της ιστορίας. Τούτη η παραδοχή είναι απολύτως λογική στον βαθμό όπου οι άμεσοι πρωταγωνιστές έχουν στη διάθεσή τους ως πηγή πληροφόρησης μια πτυχή της πραγματικότητας - ενδεχομένως ελάχιστη - την οποία έχουν βιώσει. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι θεμιτό, αλλά και μεθοδολογικά απαραίτητο οι μαρτυρίες αυτές να συμπληρώνονται από πάσης φύσεως πρωτογενείς πηγές, συμπεριλαμβανομένων των πρωτογενών αρχείων συλλογικοτήτων, κομμάτων κ.λπ., ανάλογα με τον υπό εξέταση κάθε φορά θεματικό άξονα των σχετικών ερευνών.
0. Στην επιστολή σας, άλλωστε, για ποια παραπληροφόρηση ομιλείτε, αφού και εσείς παραδέχεστε ότι από τις 93 συνεντεύξεις επιζώντων της γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα, με μεθοδολογικά κριτήρια (τεχνικά-περιεχομένου) που το πρόγραμμά σας καθόρισε με τους επιστημονικούς του συνεργάτες (!), επιλέχθηκαν οι 13 (!) μόνο για τη διδασκαλία τους στην ελληνική εκπαίδευση και σχολεία. Σας υπενθυμίζω ότι υπάρχουν στην Ελλάδα πάνω από 13.000 τέτοιες προσωπικές καταγραφές, οι οποίες αγνοήθηκαν εν προκειμένω από το πρόγραμμά σας».
 |
| Όσες δεκαετίες κι αν περάσουν δεν πρόκειται να ξεχαστούν οι Ναζιστικές θηριωδίες στην Ελλάδα |
«Καταδικάστε τις ναζιστικές θηριωδίες»
Η απάντηση καταλήγει με ανοιχτό κάλεσμα στον κ. Αποστολόπουλο να συμμετάσχει στην εκπομπή της "ΚΡΗΤΗ ΤV", "Αντιθέσεις":
«Σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να μην κινδυνεύσει να αλλοιωθεί ή να βεβηλωθεί η ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού με αδόκιμες πρωτοβουλίες, εκπαιδευτικούς εκσυγχρονιστικούς πειραματισμούς και τεχνουργήματα, αλλά ενδεχομένως ακόμη και για τη διαφύλαξη του κύρους του εγχειρήματός σας, πριν καν ξεκινήσετε, καλό θα ήταν να σπεύσετε να δώσετε διαβεβαιώσεις της ειλικρίνειάς σας και της επιστημονικής σοβαρότητας και της ηθικής υπόστασης του περιεχομένου τού υπό εκπόνηση έργου σας, καταδικάζοντας απερίφραστα τις ναζιστικές-γερμανικές θηριωδίες, που διαπράχθηκαν σε βάρος του ελληνικού λαού από την τότε χιτλερική κυβέρνηση της Γερμανίας και τον Γερμανικό Στρατό, κατά την περίοδο της Κατοχής.
Είναι το ελάχιστο που μπορείτε να κάνετε, τιμώντας τη μνήμη όλων όσων σφαγιάσθηκαν και γενικά υπέφεραν κι έχασαν τη ζωή τους εκείνη την περίοδο που επιχειρείτε να προσεγγίσετε, όπως διατείνεσθε ο ίδιος, εκπαιδευτικά.
Η εκπομπή "Αντιθέσεις", με βάση τις αναφορές σας, σας καλεί να αποδεχτείτε την πρόσκληση συμμετοχής σας στην τηλεοπτική της "στέγη", στην "ΚΡΗΤΗ TV", σε άμεσο χρόνο που με ευχέρεια και για τις ανάγκες του χρόνου που θα μπορείτε να διαθέσετε θα προκαθορίσουμε αμοιβαία (με την υπενθύμιση ότι η εκπομπή μεταδίδεται κάθε Παρασκευή της εκάστοτε εβδομάδας, με εξαίρεση την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής του Επιταφίου), με τη συμμετοχή και άλλων παραγόντων επί του θέματος και φυσικά και των αναφερομένων ονομαστικά στην επιστολή σας, κυρίων Γ. Μαργαρίτη και Σ. Θεοδωρόπουλου.
Με χαιρετισμούς από την Ελλάδα των Αγώνων και Θυσιών με το αίμα του Λαού της, για το πανανθρώπινο αξίωμα της Ελευθερίας και το Δικαίωμα στην Ιστορική Μνήμη, ως επιταγή αποκατάστασης των Εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας που συνέβησαν και στην Πατρίδα μας την περίοδο της γερμανικής Κατοχής.
Με την αίσθηση ότι έτσι οικοδομείται η συμφιλίωση και η ειρηνική συνύπαρξη των λαών σε ισότιμη βάση και αλληλοκατανόηση.
Γιώργος Σαχίνης – δημοσιογράφος Υπεύθυνος Εκπομπής "Αντιθέσεις" - "ΚΡΗΤΗ TV"».
Ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, Γιώργος Μαργαρίτης
H απάντηση του καθηγητή Γιώργου Μαργαρίτη
Στην επιστολή του διευθυντή του MOG απαντά και ο καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ Γιώργος Μαργαρίτης, επισημαίνοντας τα εξής:
«Σχετικά με την επιστολή του "Μνήμες από την Κατοχή" στην "ΚΡΗΤΗ TV", αφού σας ευχαριστήσω κύριε Σαχίνη για την κοινοποίηση της επιστολής, έχω σε πρώτη ανάγνωση να παρατηρήσω τα εξής με βάση τα σημεία της εκπομπής σας που ομιλώ περί του προγράμματος MOG, με βάση τους χρόνους ανάρτησης της εκπομπής σας:
Τα αποσπάσματα της επιστολής που με αφορούν είναι σε εισαγωγικά.
-Το MOG "αναφέρεται ως ίδρυμα αλλά είναι πρόγραμμα".
Πρόγραμμα μεν αλλά χρηματοδοτείται και στηρίζεται από Ίδρυμα και Ιδρύματα (μεταξύ αυτών και το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας).
Τα ιδρύματα, ως γνωστόν, δρουν μέσω προγραμμάτων. Είναι ο φορέας που φιλοξενεί και στηρίζει προγράμματα.
Να το πούμε (σωστά) "Πρόγραμμα του Ιδρύματος"; (των Ιδρυμάτων στην προκειμένη περίπτωση;).
Η επιστολή δε ρητά αναφέρει ότι τα ιδρύματα (ό.π.) χρηματοδοτούνται από το γερμανικό κράτος και από άλλους φορείς. Όπως;
-Πράγματι η παρέμβασή μου είχε/έχει στόχο να αποδείξει ότι όλες αυτές οι συντονισμένες προσπάθειες έχουν στόχο να κάνουν τους Έλληνες να θεωρήσουν ότι η ιστορία τους δεν είναι αυτή που νομίζουν.
Επιπρόσθετα θεωρώ ιστορικά και πολιτικά αφύσικη την επέμβαση του υπουργείου Εξωτερικών μιας χώρας στο εκπαιδευτικό σύστημα μιας άλλης χώρας (κυρίαρχης και ανεξάρτητης - ή μήπως όχι;).
- "Αφετηρία του MOG είναι ότι δεν έχει γραφτεί τίποτα, τα ξεχνά όλα αυτά".
Πάνω στην περίοδο της Κατοχής έχουν γραφτεί εκατοντάδες επιστημονικά βιβλία, άρθρα, διατριβές, εργασίες, μελέτες κ.λπ. Έχουν αναδειχτεί εκατομμύρια σελίδες αρχειακών υλικών, κειμένων, φωτογραφιών κ.λπ. Έχουν δημοσιευτεί για την Ελλάδα τουλάχιστον δέκα χιλιάδες μαρτυρίες, απομνημονεύματα, συνεντεύξεις και πολλές άλλες ανέκδοτες σε πλήθος αποθετήρια, μουσεία, κέντρα κ.λπ., ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα. Υπάρχει μια βαριά σχετική διεθνής βιβλιογραφία.
Το πρόγραμμα του MOG τα αγνοεί όλα αυτά (είτε δεν τα γνωρίζει, είτε δεν ενδιαφέρεται γι' αυτά).
Για το πρόγραμμα η ιστορία της περιόδου (πάνω στην οποία στηρίζει τη διδακτική του πρόταση) συνοψίζεται σε 93 προφορικές μαρτυρίες (καλές ή κακές δεν έχει καμία σημασία). Από αυτές μάλιστα επιλέγονται δεκατρείς (13) για να "ντύσουν" τις εκπαιδευτικές ενότητες.
Στην ιστορία της ιστοριογραφίας ή στην ιστορία της διδασκαλίας της ιστορίας πρόκειται προφανώς για την απόλυτη αφαιρετική επίδοση!
Και επιπλέον ο/οι συντάκτης/ες της επιστολής έχουν το θράσος να πουν ότι "μιας τέτοιας σοβαρότητας μομφή (βλ. παραπάνω) θα έπρεπε να συνοδεύεται από αντίστοιχες σοβαρές απόπειρες τεκμηρίωσης"!
-Η επιστολή ψέγει την αναφορά στο γερμανικό ομοσπονδιακό υπουργείο Παιδείας, ενώ διευκρινίζει ότι μόνο το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών χρηματοδοτεί και εμπλέκεται στο πρόγραμμα.
Ζητώ συγνώμη, αλλά οι συντελεστές του προγράμματος έχουν επίμονα διευκρινίσει ότι το πρόγραμμα προορίζεται και για διδασκαλία σε γερμανικά σχολεία. Χωρίς να γνωρίζουμε τόσο καλά όσο ο/οι συντάκτης/ες της επιστολής το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα, θα θεωρούσαμε μάλλον απίθανο να εποπτεύει τα γερμανικά σχολεία το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας. Άρα πώς θα μπει το πρόγραμμα στα γερμανικά σχολεία;
Εάν δε, πραγματικά, το γερμανικό ομοσπονδιακό υπουργείο Παιδείας δεν έχει εμπλοκή στο πρόγραμμα, τότε οι ιθύνοντες του προγράμματος MOG παραπλανούν ισχυριζόμενοι ότι θα υπάρξει αμοιβαιότητα και ότι το πρόγραμμα θα διδάσκεται και σε ελληνικά και σε γερμανικά σχολεία.
Ας μας το διευκρινίσουν.
- Στο νέο αναλυτικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της Ιστορίας στα ελληνικά σχολεία έχει δημιουργηθεί πλαίσιο δραστηριοτήτων που φέρει την ονομασία "εργαστήρι της ιστορίας". Υποστηρίζουμε ότι το "παράθυρο" αυτό δημιουργείται για να εξυπηρετηθούν προγράμματα τύπου MOG.
Στην περίπτωση που οι του MOG δε χρησιμοποιήσουν στις εκπαιδευτικές εξορμήσεις τους αυτό το "παράθυρο" θα ήταν ενδιαφέρον να γνωρίζουμε σε ποιες διδακτικές ώρες θα γίνουν τα όσα προτείνει το MOG να γίνουν.
-Θα παρακαλούσα, τέλος, τον/τους συντάκτη/ες της επιστολής να σταματήσουν να διαστρεβλώνουν τα όσα ακούν. Περί προφορικής ιστορίας ο λόγος, στην οποία δήθεν επιτίθομαι.
Η προφορική ιστορία - καλύτερα η συλλογή/καταγραφή μαρτυριών - είναι ένα από τα πολλά εργαλεία που διαθέτει η επιστήμη της Ιστορίας. Η αρχειοδιφία/αρχειονομία, η αρχαιολογία κ.λπ. είναι παρόμοια εργαλεία.
Από το σημείο αυτό ως την αυτονόμηση της "προφορικής ιστορίας" και την υποκατάσταση της Ιστορίας από αυτήν η διαφορά είναι τεράστια. Και πολύ συχνά είναι εκ του πονηρού.
-Τέλος, σε καμία περίπτωση δε θα ήθελα να αμφισβητήσω την επιστημονικότητα του προγράμματος MOG. Εξάλλου, μια προσεκτική περιδιάβαση στις βιβλιογραφικές αναφορές και τις παραπομπές των κειμένων του ιστότοπου του προγράμματος μάς δίνει με ακρίβεια το στίγμα της επιστημονικότητας αυτής.
Αυτά και, αν χρειαστεί, θα επανέλθω.
Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ».
Πηγή: http://www.cretetv.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.