Η σκληρή μάχη στο όρος Κατσίκα

Στην πορεία των ανταρτών του ΕΛΑΣ για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 

Ο χώρος της μάχης στο όρος Κατσίκα. Στο βάθος ασπρίζουν τα απομεινάρια από τα πολυβολεία των Γερμανών. 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία από τις σκληρές μάχες που έδωσαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ υλοποιώντας το σχέδιο που είχε εκπονήσει η Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας για να κατευθυνθούν τα τμήματά της προς απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ήταν και η περίφημη "μάχη της Κρήνης Χαλκιδικής", η επίθεση δηλαδή κατά του γερμανικού στρατοπέδου που υπήρχε στο βουνό Κατσίκα, πάνω από τα Πετράλωνα Χαλκιδικής και το ξακουστό σπήλαιό τους.

Τα Πετράλωνα είναι ένα ημιορεινό χωριό του Νομού Χαλκιδικής και καταλαμβάνεται κατά ένα μεγάλο μέρος από το όρος Κατσίκα, από την κορυφή του οποίου φαίνεται όλη η Χαλκιδική πανοραμικά. Σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου από το χωριό, στο όρος Κατσίκα, βρίσκεται το γνωστό σπήλαιο των Πετραλώνων στο οποίο έχουν βρεθεί ανθρωπολογικά ευρήματα και τα παλαιότερα ίχνη κατοίκησης του ελληνικού γεωγραφικού χώρου.

Ένα μικρό τμήμα από τους πρώτους αντάρτες του ΕΛΑΣ στη Μακεδονία

Εκεί, σ' αυτό το βουνό, με υψόμετρο 660 μέτρα, οι Γερμανοί είχαν στήσει στρατόπεδο, εγκαθιστώντας  με βαρύ οπλισμό ένα τάγμα του στρατού κατοχής για να εποπτεύουν όλο τον κάμπο των δύο γειτονικών νομών Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης. Κατά του γερμανικού στρατοπέδου επιτέθηκαν στα μέσα Σεπτεμβρίου 1944 αντάρτες του 31ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ μετά την πορεία τους από τα υψώματα του Αγίου Προδρόμου όπου είχαν αναμετρηθεί με βουλγαρικό τάγμα. Οι στρατιώτες των κατακτητών, που αιφνιδιάστηκαν από την επίθεση των ανταρτών του ΕΛΑΣ, οι οποίοι τους έπιασαν κυριολεκτικά στον ύπνο, είχαν απώλειες πάνω από είκοσι νεκρούς και τραυματίες Γερμανούς.

Στη μάχη εκείνη κατά της γερμανικής μονάδας, οπλοπολυβόλο των κατακτητών τραυμάτισε σοβαρά έναν από τους επιτιθέμενους, τον αείμνηστο λογοτέχνη και χαράκτη Γιώργο Φαρσακίδη, τσακίζοντας τα δυο χέρια του και παραμορφλωνοντάς τα για όλη την υπόλοιπη ζωή του.  Αιμόφυρτος ο γνωστός χαράκτης, που χάνοντας συνεχώς αίμα είχε κινδυνεύσει να πεθάνει από αιμορραγία, θα μεταφερθεί στο πρόχειρο νοσοκομείο των ανταρτών που λειτουργούσε στη Βάβδο. Τελικά θα βγει  από το νοσοκομείο τον Μάρτιο του 1945 και παρά την παραμόρφωση των χεριών του, δεν σταματάει τον αγώνα. 

Ο αείμνηστος Γιώργος Φαρσακίδης

Η επίθεση των ανταρτών είχε γίνει με βάση ένα λεπτομερές σχεδιάγραμμα του οχυρωμένου γερμανικού στρατοπέδου, που είχε κάνει την προηγούμενη μέρα στο βουνό "Κατσίκα", στη διάρκεια ανίχνευσης ο Γιώργος Φαρσακίδης, ο οποίος αργότερα στο προσωπικό του ημερολόγιο περιέγραψε τη μάχη της Κρήνης ως εξής:

"...Τους ζυγώσαμε έρποντας και ως τα πρώτα συρματοπλέγματα. Αγουροξυπνημένοι οι Γερμανοί πλένονταν αμέριμνοι, πειράζονται, πλατσουρίζουν με τα νερά. Κάποιοι απ' όλους θα πέσουν αργότερα νεκροί, μα κανείς τους δεν ξέρει πως ο θάνατος παραμονεύοντας στο σκοτάδι, τους έχει βάλει στο στόχαστρο. Έχω ζήσει τους Γερμανούς στο συγκρότημα Αλλατίνι. Γνώρισα "καλούς" και "κακούς". Είδα να κυλάει ένα δάκρυ τους πάνω σε φωτογραφία με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Τον πανικό μέσα στα μάτια όσων κινούσαν για το μέτωπιο της Ρωσίας. 

Χαρακτικό του Φαρσακίδη: "Μεταφορά τραυματία"

Τους έχω ακούσει να καταριούνται τον πόλεμο. ΜΙσώ τον πόλεμο, τον Χίτλερ, την αλαζονεία του φασισμού. Ωστόσο θα ήθελα, αν το μπορούσα, πολεμώντας το φασισμό, να μη βρισκόμουνα στην ανάγκη να σκοτώσω κανένα. Ούτε και τώρα νιώθω μίσος γι' αυτούς με τους οποίους θα αλληλοσκοτωθούμε σε λίγο. Ίσως να αποτελώ την εξαίρεση. Άλλωστε ο Γρηγοράκης μου το 'πε, πως όλοι αυτοί οι "απαράδεκτοι συναισθηματισμοί" έχουν τις ρίζες τους στη μικροαστική μου καταγωγή....". 1

Τελικά, όπως προείπαμε, η μάχη κατά την οποία οι Γερμανοί είχαν πάνω από 20 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες τους, υπήρξε νικηφόρα για τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, ανοίγοντας το δρόμο για την προέλασή τους προς τη Θεσσαλονίκη προκειμένου να γλυτώσει όσο πιο γρήγορα γίνονταν από την αιματοβαμένη μπότα του Ναζισμού και των δωσίλογων συνεργατών τους. 

1. Γιώργος Φαρσακίδης, Σε άνιση μάχη..., χ.ε., Θεσσαλονίκη 2012, σ. 44-45