Αυλαία τέλους για τους τελευταίους ΕΠΟΝίτες της Θεσσαλονίκης

Κατάθεση στεφάνου το 2014 από τους τελευταίους Επονίτες στο χορταριασμένο μνημείο που υπάρχει στο ΑΠΘ

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Κάποιες φωτογραφίες που ανασύραμε από το αρχείο μας, ήρθαν να μας θυμίσουν τις συναντήσεις που οργάνωναν μέχρι πριν λίγα χρόνια τέτοια μέρα, 23 Φεβρουαρίου, 82^η επέτειο ίδρυσης της θρυλικής ΕΠΟΝ, της μεγαλύτερης οργάνωσης της ελληνικής νεολαίας που υπήρξε ποτέ στη χώρα, οι τελευταίοι επιζώντες επονίτες φοιτητές. Η τελευταία τους συνάντηση είχε γίνει πριν πέντε χρόνια, το 2020, σε μια καφετέρια στην περιοχή της Διαγωνίου. Σήμερα δυστυχώς δεν βρίσκεται κανείς από αυτούς στη ζωή.

Η τελευταία παλιά επονίτισα της Θεσσαλονίκης, που ήταν η οφθαλμίατρος Άννα Θεοφυλάκτου, στέλεχος της ΕΠΟΝ του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από τους ιδρυτές της της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης, πέθανε τον Ιούνιο του 2023 σε ηλικία 99 ετών.

Μία από τις τελευταίες συναντήσεις των επιζώντων τότε Επονιτών της Θεσσαλονίκης το 2017. Σήμερα δεν ζει κανείς

Οι συναντήσεις  των παλιών ΕΠΟΝιτών φοιτητών του ΑΠΘ είχαν γίνει θεσμός στη Θεσσαλονίκη, δεδομένου ότι πραγματοποιούνταν κάθε χρόνο 23 Φεβρουαρίου αμέσως μετά τη μεταπολίτευση του 1974. Αρχικά με πρωτοβουλία του αείμνηστου δικηγορου Γιάννη Τριάρχου. Τα πρώτα χρόνια, η εκδήλωση γίνονταν με τη μορφή συνεστίασης σε μεγάλες αίθουσες. Τα τελευταία χρόνια, και καθώς οι αγωνιστές  του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα λιγόστευαν όλο και περισσότερο, το χρέος για το συντονισμό των τελευταίων επιζώντων επονιτών είχε αναλάβει εθελοντικά η Καίτη Τσαρουχά-Κομψοπούλου. Η οποία είχε και την ιδέα έκδοσης το έτος 2020,  για τα 77 χρόνια τότε της ΕΠΟΝ Μακεδονίας, ενός 16σέλιδου φυλλαδίου σετικά με την ιστορική εκείνη επέτειο, σε κείμενα και τεκμήρια των Σπύρου Κουζινόπουλου και Χρήστου Ζαφείρη. Ιδέα που την υλοποίησε ο Γιώργος Συννεφάκης, στη μνήμη του θείου του, Κώστα Συννεφάκη, Καπετάνιου του 50ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

Στις συναντήσεις αυτές, ξυπνούσαν οι μνήμες και κάποιοι από τους παλαίμαχους Επονίτες ξαναθυμούνταν μετά από δεκαετίες, στιγμές του σκληρού αγώνα που έδωσαν στα μαύρα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Άλλοι με την προκήρυξη στο χέρι, άλλοι με το πινέλο και τη μπογιά γράφοντας συνθήματα για τη λευτεριά στους τοίχους, άλλοι με το θρυλικό "χωνί". Αλλά και με τα τραγούδια του αγώνα που εμψύχωσαν και ενέπνευσαν όχι μόνο τους νέους της Θεσσαλονίκης, αλλά και τον υπόλοιπο υπόδουλο λαό της πρωτεύουσας της ελληνικής Μακεδονίας.

Η τελευταία συνάντηση, το 2020 των Επονιτών της Θεσσαλονίκης

Πολλές φορές οι παλαίμαχοι αγωνιστές δάκρυζαν όταν θυμούνταν περιστατικά εκείνου του μεγαλειώδους αγώνα, ιδιαίτερα  όταν γίνονταν αναφορά στις ιστορικές κινητοποιήσεις που είχαν οργανώσει η ΕΠΟΝ και το ΕΑΜ, με τη μπότα των Ναζί να τσαλαπατάει τον υπόδουλο λαό, για τον εορτασμό των εθνικών επετείων της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου, για τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης αλλά και κατά της κατά της καθόδου των Βουλγάρων φασιστών στην κεντρική Μακεδονία. Διαδηλώσεις από τους ΕΠΟΝίτες, με τα πολυβόλα των κατακτητών να είναι στραμμένα επάνω τους.

Κι όταν λίγο πριν το τέλος της συνάντησης, ξεκινούσε το πιάνο να παίζει εμβατήρια της Εθνικής Αντίστασης και τραγούδια του αγώνα, οι υπέργηροι αγωνιστές άρχιζαν όλες και όλοι μαζί να  τραγουδάνε με ένα στόμα, με όση δύναμη διέθεταν και με βουρκωμένα τα μάτια, τον ύμνο της ΕΠΟΝ «Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία/ το θάρρος, την ορμή, τη λεβεντιά/ πετάμε στον αγώνα, στη θυσία/ για την Ελλάδα, για τη λευτεριά...», καθώς επίσης τον ύμνο του ΕΑΜ  «Λευτεριά πανώρια κόρη/ κατεβαίνει απ' τα όρη...», το Θούριο της Εθνικής Αντίστασης «Βροντάει ο Ολυμπος, αστράφτ' η Γκιώνα/ μουγκρίζουν τ' Αγραφα σειέτ' η στεριά/ στ' άρματα, στ' άρματα εμπρός στον αγώνα για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά...» και άλλα.