Η "Νύχτα των κρυστάλλων", 86 χρόνια μετά

Μία σημαντική επέτειο, όπως την περιβόητη «νύχτα των κρυστάλλων», πριν από 85 ακριβώς χρόνια, τη νύχτα της 9^ης Νοεμβρίου 1938, πρέπει όλη η ανθρωπότητα να τη θυμάται και να παραδειγματίζεται από αυτή. Καθώς αποτέλεσε το πρώτο μαζικό πογκρόμ εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία και έδειξε καθαρά τότε το αληθινό πρόσωπο του χιτλερικού εθνικοσοσιαλισμού.

Το πογκρόμ εκείνο από αφορμή μία δολοφονική επίθεση, αποκλήθηκε «νύχτα των κρυστάλλων», επειδή οι Ναζί ξέσπασαν πάνω στις ιδιοκτησίες των Εβραίων, σπάζοντας τις βιτρίνες πολλών καταστημάτων τους.

Όλα ξεκίνησαν δύο μέρες νωρίτερα, όταν ένας Γερμανοεβραίος, ο Χέρσελ Γκρίσπαν, σκότωσε στο Παρίσι τον γραμματέα της γερμανικής πρεσβείας Ερνστ Φον Ρατ. Ο φόνος του Γερμανού διπλωμάτη χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για τις επιθέσεις που εκδηλώθηκαν εναντίον των Εβραίων σε όλη τη Γερμανία. Φαινομενικά, οι επιθέσεις αυτές ήταν αυθόρμητες, αλλά στην πραγματικότητα «ενορχηστρώθηκαν» από τη ναζιστική κυβέρνηση.

Κατά τη νύχτα των κρυστάλλων, καταστράφηκαν 1.574 συναγωγές, πάνω από 7.000 εβραϊκά καταστήματα και 29 πολυκαταστήματα, ενώ 30.000 Εβραίοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο αριθμός των Γερμανοεβραίων που σκοτώθηκαν είναι ασαφής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, κυμαίνεται από 36 έως 200, ενώ μεταξύ των νεκρών περιλαμβάνονται και αρκετοί μη Εβραίοι, που είχαν την ατυχία να μοιάζουν.

Το γεγονός προκάλεσε παγκόσμια κατακραυγή. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Γερμανία.

Η “νύχτα των κρυστάλλων” θεωρείται ως η αρχή του ολοκαυτώματος. Ως ένα τέτοιο συμβάν πρέπει να το οριοθετήσουμε. Ξεκίνησε με τη λεηλασία των εβραϊκών περιουσιών και κατέληξε στα κρεματόρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Απ’ όταν ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία, σε κάθε του ομιλία δεν έπαυε να κατηγορεί τους Εβραίους για την ήττα της Γερμανίας κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και την οικονομική της καταστροφή. Αυτό, βέβαια είχε ως σκοπό την δήμευση και εκμετάλλευση των εβραϊκών περιουσιών. Για να επιτύχει πιο εύκολα το μίσος των Γερμανών κατά των Εβραίων ανέπτυξε τις ρατσιστικές, γνωστές του θεωρίες,  περί κατώτερης φυλής που με παγκόσμιες συνωμοσίες θέλει να κυριαρχήσει τον κόσμο. Έτσι το έδαφος ήταν πλέον πρόσφορο για την περαιτέρω συμπεριφορά, των Γερμανών, που, χωρίς ενοχές σκότωναν, κατέστρεφαν και εξευτέλιζαν τους Εβραίους.

Οι Εβραίοι, εκείνη την εποχή, πληθυσμιακά ήταν περίπου το 1% του Γερμανικού πληθυσμού των 55 εκατομμυρίων. Είχαν ζήσει στην Γερμανία για πολλούς αιώνες και η μόνη τους διαφορά από το σύνολο των Γερμανών ήταν το διαφορετικό τους θρήσκευμα.

Είχαν πολεμήσει γι αυτήν που πίστευαν πατρίδα τους με ηρωισμό και είχαν διαπρέψει σε πολλά επαγγέλματα. Γι’ αυτό, τους ήταν πολύ δύσκολο, σχεδόν αδιανόητο, να πιστέψουν σ’ αυτό που έβλεπαν να εξελίσσεται. 

Σταδιακά αποκλείστηκαν από την Γερμανική κοινωνία. Οι ρατσιστικοί νόμοι της Νυρεμβέργης του 1935 διαδέχονταν ο ένας τον άλλον. Κατ’ αρχήν τους στέρησαν την Γερμανική υπηκοότητα και απαγόρευσαν τους μεικτούς γάμους μεταξύ γηγενών και Eβραίων. Τα παιδιά εκδιώχθηκαν από τα σχολεία, άντρες και γυναίκες απολύθηκαν από τις εργασίες τους, αποκλείστηκαν από τον Γερμανικό στρατό, ακόμα, τους απαγορεύτηκε να κάθονται στο ίδιο παγκάκι του πάρκου με Γερμανό συμπολίτη τους.

 Άρχισε παράλληλα, μια άνευ ορίων και λογικής προπαγάνδα με ενορχηστρωτή τον Γιόζεφ Γκέμπελς. Σε εφημερίδες, πόστερς,  ραδιόφωνο, ομιλίες, ακόμα και σε αίθουσες διδασκαλίας, σαν συνέπεια αναπτύχθηκε ένας καλά οργανωμένος αντισημιτισμός μέσα και έξω από την Γερμανία. 

Οι Εβραίοι έχασαν τα πάντα. Τα σπίτια τους, την δουλειά τους τις οικονομίες τους χωρίς να έχουν δικαίωμα διαμαρτυρίας.  Η τεράστια αυτή αντισημιτική καμπάνια αποκορυφώθηκε με το κινηματογραφικό φιλμ «O αιώνιος Εβραίος» που παρουσίαζε τους Εβραίους ως το θανατικό που μολύνει τον κόσμο. Από δω και πέρα, άρχιζαν τα μεγάλα μαρτύρια των Εβραίων. Κανείς δεν νοιαζόταν γι’ αυτούς, κανένας δεν θεωρούσε άδικο ότι κακό τους συνέβαινε, κανείς δεν ήταν πρόθυμος να τους βοηθήσει.

Τον Μάρτιο του 1938 ο Χίτλερ επέκτεινε τα σύνορα του Γ’ Ράιχ με την προσάρτηση της Αυστρίας. Αμέσως κι εκεί εφαρμόσθηκαν πειθαρχικά κτηνώδη μέτρα εναντίον των Εβραίων. Τα ίδια που είχαν εφαρμοσθεί και στην Γερμανία. Τους απογύμνωσαν από κάθε κινητή και ακίνητη περιουσία τους επέβαλαν εξευτελιστικά βασανιστήρια όπως να καθαρίζουν γονατιστοί επί ώρες με βούρτσες τα πεζοδρόμια εν μέσω πλήθους που τους περιγελούσε. 

Οι Εβραίοι, παγιδευμένοι μέσα στο μίσος που τους περικύκλωνε, προσπάθησαν   να φύγουν.  Καμία όμως Ευρωπαϊκή χώρα δεν έδειχνε πρόθυμη να τους παράσχει άσυλο. Περίπου 930 Εβραίοι, που κατάφεραν να ναυλώσουν ένα μικρό πλοίο περιπλανιόνταν για μήνες από την Κούβα στις ΗΠΑ απελπισμένοι και εξαθλιωμένοι ώσπου τους ανάγκασαν να επιστρέψουν πάλι στην Ευρώπη όπου τους περίμενε η ίδια  τύχη με τους υπόλοιπους αδελφούς τους.

Η Νύχτα των κρυστάλλων ήταν το αποκορύφωμα του συσσωρευμένου άκρατου μίσους που είχε φωλιάσει στις καρδιές των Γερμανών μετά από χρόνια έντεχνα καλλιεργημένης προπαγάνδας. Η αφορμή δόθηκε όταν ένας δεκαεφτάχρονος Εβραίος ο Χέρτσελ Γκρίνσπαν, από αγανάχτηση για τα βασανιστήρια που είχαν υποστεί οι γονείς του από τους Ναζί, σκότωσε έναν ανώτερο υπάλληλο της Γερμανικής Πρεσβείας, τον  Ερνστ φον Ρατ. Αυτή την αφορμή ζητούσε ο Γκέμπελς για να διευθύνει το πρώτο επίσημο Πογκρόμ κατά των Εβραίων. Τα Εβραϊκά μαγαζιά λεηλατήθηκαν και κάηκαν, 90 Εβραίοι εκτελέστηκαν, 500 Συναγωγές παραδόθηκαν στις φλόγες και οι πρώτοι 25.000 Εβραίοι εστάλησαν σε στρατόπεδα. 

Μοιάζει σαν κυνικό αστείο το ότι οι Ναζί έβαλαν πρόστιμο στους Εβραίους ζητώντας ν’ αποζημιωθούν για τις καταστροφές που οι ίδιοι είχαν προκαλέσει.

Πραγματική κόλαση που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί αν δεν την έχει ζήσει. Οι καθ’ όλα ίσοι πριν από μερικά χρόνια Εβραίοι, με τους άλλους Γερμανούς πολίτες έτρεχαν από δω και από κει χωρίς να ξέρουν που πηγαίνουν, χωρίς σπίτι χωρίς ρούχα, χωρίς τρόφιμα. Ένας απέραντος βουβός θρήνος απελπισμένων ανθρώπων, παιδιών, γερόντων, αναπήρων που είχαν μείνει απροστάτευτοι στην κόλαση των επίγειων θηρίων. 

Από κει και πέρα ο δρόμος ήταν ένας. Αυτός που οδηγούσε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους θαλάμους αερίων που ο  Χίμλερ είχε ονομάσει ειρωνικά  Χιμελστράσσε, δηλαδή «ο δρόμος προς  τον ουρανό!»

Έχουμε καθήκον όλοι να θυμόμαστε τις αγριότητες εκείνες που έδειξαν το αληθινό πρόσωπο του εθνικοσοσιαλισμού. Πολύ περισσότερο που στις μέρες μας ο ναζισμός ξανασηκώνει κεφάλι…