Τιμήθηκε η επέτειος ίδρυσης της Νέας Μηχανιώνας

Με ένα Μηχανιώτικο λαϊκό γλέντι, την περιφορά της ιερής εικόνας της Παναγίας Φανερωμένης και την κατάθεση στεφάνων στην προτομή του Μαργαρίτη Ευαγγελίδη, ολοκληρώθηκαν την Κυριακή οι διήμερες εκδηλώσεις για τα 90 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Μηχανιώνας, που οργάνωσε ο δήμος Θερμαϊκού.

Στεφάνια στην προτομή του ιδρυτή της Νέας Μηχανιώνας, κατέθεσαν ο δήμαρχος Θερμαϊκού κ. Γιάννης Αλεξανδρής και η Δημοτική Κοινότητα Νέας Μηχανιώνας.

Ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο ιστορικός κ. Θεοδόσης Τσιρώνης, Ιστορικός, υπάλληλος του ΔΗΠΠΑΚΥΘ,  που στάθηκε ιδιαίτερα στις ταλαιπωρίες των προσφύγων, στην άφιξη τους στη Νέα Μηχανιώνα, τον αγώνα για το χτίσιμο του χωριού και τις προσπάθειες επιβίωσης. Ολόκληρη η ομιλία του κ. Τσιρώνη στο τέλος

Το απόγευμα της Κυριακής στην Κεντρική Πλατεία της Ν. Μηχανιώνας, ο Πολιτιστικός  Μορφωτικός  Σύλλογος Νέας Μηχανιώνας πραγματοποίησε Μικρασιατικό γλέντι με θέμα «90 Χρόνια ταξίδι ψυχής μα όχι λησμονιάς». Και όπου όχι μόνο τα μέλη του χορευτικού συγκροτήματος του ΚΑΠΗ αλλά και οι απλοί Μηχανιώτες που παρακολούθησαν την εκδήλωση, χόρεψαν με την καρδιά τους παραδοσιακούς χορούς.

Νωρίτερα, το Σάββατο, στην Κεντρική Πλατεία της Ν. Μηχανιώνας, πραγματοποιήθηκε μία εκπληκτική εκδήλωση με αναβίωση παλιών παιχνιδιών (κεραμιδάκια, μπιζ, βόλους, κότσια, πεντόβολα κλπ), με στόχο τη διατήρηση και διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Στην εκδήλωση συμμετε’οχαν οι Ναυτοπρόσκοποι της Ν. Μηχανιώνας, τα παιδικά τμήματα του Πολιτιστικού Αθλητικού Συλλόγου Ν. Μηχανιώνας «ΜΗΧΑΝΙΩΤΕΣ», του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Ν.Μηχανιώνας, του Πολιτιστικού Συλλόγου Ξιροχωρίου, του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέου Αγιονερίου «ΤΟ ΜΙΣΤΙ» και η χορευτική ομάδα του Κ.Α.Π.Η. Ν. Μηχανιώνας.

Η ομιλία του ιστορικού κ. Θ. Τσιρώνη

Ο ιστορικός κ. Θ.Τσιρώνης, μιλώντας στην εκδήλωση που έγινε στον ιερό ναό της Παναγίας Φανερωμένης, για τον εορτασμό των 90 χρόνων από την ίδρυση της Νέας Μηχανιώνας, ανέφερε τα ακόλουθα:

Σεβαστοί Πατέρες, κύριε Δήμαρχε και εκπρόσωποι της Δημοτικής Αρχής, συνδημότες και συμπολίτες στη Νέα Μηχανιώνα,

φέτος συμπληρώνονται ενεννήντα έτη από τη δημιουργία της κοινής μας πατρίδας. Το 1924, οι πρόγονοί μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας έφτασαν σε μία άγνωστη μέχρι τότε για αυτούς τοποθεσία και εναπόθεσαν σ’ αυτήν τις προσδοκίες τους και τους πόθους τους για τη συνέχιση του κοινού τους βίου, μετά από τον Ξεριζωμό και την Προσφυγιά.

Αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες υπό τις οποίες ιδρύθηκε ο νέος συνοικισμός, μπορεί εύλογα να απορήσει για ποιο λόγο να τιμούμε σήμερα αυτή την επέτειο που είναι συνυφασμένη με μία Εθνική Τραγωδία, τη Μικρασιατική δηλαδή Καταστροφή, τις συνέπειες της οποίας βίωσαν σε προσωπικό και σε οικογενειακό επίπεδο και όλοι όσοι κατέφυγαν σ’ αυτόν τον τόπο που βρισκόμαστε εμείς σήμερα.

Οι άνθρωποι εκείνοι εγκατέλειψαν δίχως τη βούλησή τους τις πατρογονικές τους οικίες, τα σχολεία τους, τις περιουσίες τους και τα ιερά για αυτούς χώματα που φιλοξένησαν τους τάφους των προγόνων τους. Έπρεπε να ξεκινήσουν εκ του μηδενός την καινούργια τους ζωή και να αποδείξουν ότι δεν θα αφεθούν έρμαιοι στη μοίρα των εξελίξεων που δεν μπορούσαν οι ίδιοι να προκαθορίσουν. Με τον τρόπο αυτό μεταμόρφωσαν την Τραγωδία σε Δημιουργία, την Ταπείνωση σε Αυτοπεποίθηση για τις δυνάμεις τους και δεν επέτρεψαν τη Λήθη να επισκιάσει τη Μνήμη και την Ταυτότητα. Έδωσαν στη νέα πατρίδα το όνομα της παλαιάς και επέλεξαν μία τοποθεσία που να παραπέμπει και να διατηρεί άσβεστη τη νοητή εικόνα της. Η προσθήκη της λέξης «Νέα» στην ονομασία «Μηχανιώνα» αυτό ακριβώς δηλώνει. Οι πρώτοι κάτοικοί της δεν προέρχονταν βεβαίως στο σύνολό τους από τα ίδια μέρη: σύμφωνα με μία πρώτη επίσημη καταγραφή τους, το 1926, από το Γεωργικό Γραφείο Εποικισμού της Θεσσαλονίκης, ήταν στην πλειοψηφία τους Μικρασιάτες, από τη Μηχανιώνα, το Καστέλλι και άλλα χωριά της Χερσονήσου της Κυζίκου, καθώς και από την Αγία Παρασκευή στη Χερσόνησο του Τσεσμέ. Μαζί τους εγκαταστάθηκαν όμως και Ανατολικοθρακιώτες, προερχόμενοι κυρίως από το Αβδήμι.

Οι συνθήκες διαβίωσής τους, ιδιαίτερα το πρώτο διάστημα, ήταν δυσμενείς. Το ζήτημα της κατασκευής των νέων κατοικιών ήταν πρώτο στην ιεράρχηση των αναγκών τους και ακολουθούσε η αντιμετώπιση των επικίνδυνων ασθενειών, που βρίσκονταν σε έξαρση, εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσής τους. Επίσης, δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητη η εξαρχής απόκτηση κοινής ταυτότητας, αφού κυριαρχούσε ακόμα η συνείδηση της ξεχωριστής προέλευσης, ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους.

Δεν επιθυμώ όμως να σας κουράσω με την παράθεση γεγονότων που στους περισσότερους από εσάς είναι ήδη γνωστά από το οικογενειακό περιβάλλον και τα διαβάσματά σας. Αντίθετα, θα ήθελα να εστιάσω την προσοχή μου σε συγκεκριμένες, αδημοσίευτες μέχρι σήμερα απόψεις και γεγονότα, σύγχρονα των πρώτων ετών της προσφυγικής εγκατάστασης, που αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ζωής στη Νέα Μηχανιώνα.

Ένα μόλις χρόνο μετά την εγκατάσταση των προσφύγων, το Μάιο του 1925, η ενασχόλησή τους με την αλιεία είχε μεταμορφώσει το χωριό και προκαλούσε το δέος όσων γηγενών Θεσσαλονικέων την επισκέπτονταν. Ένας από αυτούς, έχει καταγράψει τις εντυπώσεις τους από τη Νέα Μηχανιώνα ως εξής:

«Ένα χωριό πεντακοσίων σπιτιών της Κυζικηνής Χερσονήσου που μεταφέρθηκε ολόκληρο σε ένα όρμο μεταξύ του Καρά-Μπουρνού και της Επανομής. Και ο όρμος αυτός που μετεβλήθηκε σε λιμάνι, άλλοτε έρημο, βρίθει σήμερα από τον αλιευτικό στόλο των φιλοπόνων Μηχανιωτών. Η Μηχανιώνα, συνοικισμός κατά το ήμισυ αλιευτικός και κατά το ήμισυ αγροτικός χάρη στην παραγωγική ενίσχυση του Εποικισμού είτε σε γεωργικά εφόδια, είτε σε αλιευτικά δάνεια, κατέστη ήδη αυτάρκης».

Οι νέοι κάτοικοι αγάπησαν εξαρχής το νέο τους χωριό και φαίνεται πως πάλεψαν από κοινού και δεν άφησαν τελικά τις διαφορετικές τους ρίζες να σταθούν εμπόδιο στον αγώνα και την αγωνία τους για να το βελτιώσουν. Αυτή είναι ακριβώς η διαπίστωση που μας μεταφέρει ένας δημοσιογράφος, μόλις το 1929:

«παρέχουν την ενθουσιώδη εντύπωση ότι αποτελούν μία δύναμη, μία ενιαία και αξιοπρόσεκτη δύναμη, η οποία ανέλαβε το έργο της αναδημιουργίας και της προόδου».

Οι κάτοικοι ωστόσο δεν περιορίστηκαν μόνο στην εξασφάλιση της οικονομικής τους αυτάρκειας, αλλά και στη διατήρηση της συλλογικής τους μνήμης και ταυτότητας. Ξεχωριστό ρόλο διαδραμάτιζαν στους τομείς αυτούς η Εκκλησία και η Κοινότητα. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα σε δύο περιπτώσεις: αρχικά, όπως μαρτυρεί η αδημοσίευτη αλληλογραφία του τότε Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιου Αλεξιάδη, το 1927, η εκκλησιαστική επιτροπή του ναού της Νέας Μηχανιώνας διεκδίκησε την επιστροφή εκκλησιατικών σκευών και κειμηλίων που ανήκαν στις εκκλησίες της Κοινότητάς τους στην Τουρκία, από πρόσφυγα ιερέα στο Βόλο, που εφέρετο να τα κατέχει. Τα αντικείμενα αυτά ήταν απαραίτητα για τη λειτουργία του νέου τους ναού. Στάλθηκε ως απεταλμένος της Κοινότητας ο Παναγιώτης Κάλφας για να τα παραλάβει, ενώ και ίδιος ο Γεννάδιος μεσολάβησε σε εκκλησιαστικούς και δικαστικούς αξιωματούχους,  ώστε να ικανοποιηθεί η επιθυμία των Μηχανιωτών, οι οποίοι:

«με κόπο και μόχθο ίδρυσαν ένα πενιχρό και μικρό ναό για να βρίσκουν σ’ αυτόν παρηγοριά στην οδυνηρή προσφυγική ζωή τους και να παραμένουν πιστοί στην αγάπη τους προς την πατρίδα».

Η δεύτερη περίπτωση αφορά στην έναρξη λειτουργίας της Κοινότητας της Νέας Μηχανιώνας. Αρχικά, η Νέα Μηχανιώνα υπαγόταν διοικητικά στην Κοινότητα της Επανομής. Από πολύ νωρίς ωστόσο, οι κοινοτικοί προύχοντες από τις παλιές πατρίδες και ο ιερέας τους κινητοποιήθηκαν για την αυτονόμησή τους, που τελικά επιτεύχθηκε το 1926. Το Κοινοτικό Συμβούλιο της Νέας Μηχανιώνας, σε μία κίνηση με ισχυρό συμβολισμό, που παρέπεμπε στους αδιάρρηκτους δεσμούς ανάμεσα στους κοινοτικούς και εκκλησιαστικούς θεσμούς, συνεδρίασε για πρώτη φορά, στις 23 Φεβρουαρίου 1928, εντός του ιερού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και εξέλεξε παμψηφεί πρώτο Πρόεδρο της Κοινότητας, τον Γεώργιο Μαλλή. Το επόμενο έτος, το Κοινοτικό Συμβούλιο, υπό την προεδρία του Αθανάσιου Σβολάκη, σε μία πρώτη του κίνηση για την κατοχύρωση της συλλογικής τοπικής μνήμης, αναγνώρισε επίσημα τη συμβολή του Μηχανιώτη στην καταγωγή Μαργαρίτη Ευαγγελίδη «για τις πολλαπλές και ανεκτίμητες υπηρεσίες που προσέφερε μέχρι σήμερα, τόσο στην παλιά Μηχανιώνα, όσο και στη Νέα Μηχανιώνα» και αποφάσισε ομόφωνα «να τον ανακηρύξει επίτιμο Πρόεδρο της Κοινότητας της Νέας Μηχανιώνας και να του διαβιβάσει την άπειρη ευγνωμοσύνη όλων των συμπατριωτών του».

Σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί συμπολίτες,

η Νέα Μηχανιώνα, όπως τη γνωρίζουμε εμείς σήμερα ελάχιστα θυμίζει τα πρώτα έτη της ίδρυσής της. Οι κάτοικοί της στο πέρασμα του χρόνου τη μεταμόρφωσαν και της έδωσαν τη σύγχρονή της όψη. Δεν πρέπει ωστόσο να λησμονήσουμε τους αγώνες τους να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους μετά από μία οδυνηρή Τραγωδία που τους στέρησε τις προηγούμενες πατρίδες τους, αλλά τους οδήγησε στη νέα τους πατρίδα. Υπό την έννοια αυτή,  έχασαν μία πατρίδα, αλλά κέρδισαν μία άλλη. Η Τραγωδία μεταμορφώθηκε λοιπόν, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, σταδιακά και με μόχθο, σε Δημιουργία, και ο φόρος τιμής ανήκει επάξια σ’ αυτούς. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που σήμερα τιμούμε όλοι μαζί την επέτειο της συμπλήρωσης των εννενήντα χρόνων από τη δημιουργία της Νέας Μηχανιώνας.