Η Τούμπα των ηρωϊκών αγώνων και της Αντίστασης

Πρόσφυγες μπροστά σε παράγκα της προσφυγομάνας Τούμπας

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Τούμπα δεν είναι μόνο ο ΠΑΟΚ, αλλά και η ελάχιστα γνωστή λαμπρή αγωνιστική ιστορία που έγραψαν οι κάτοικοί της εδώ και τουλάχιστον ένα αιώνα. Δεδομένου ότι αυτή η η συνοικία της Θεσσαλονίκης, υπήρξε όχι μόνο προσφυγομάνα, αλλά και άφησε παρακαταθήκες σημαντικών αγώνων στο πλευρό του δημοκρατικού και προοδευτικού κινήματος της χώρας κατά τις περιόδους του μεσοπολέμου, της Εθνικής Αντίστασης και της δικτατορίας της χούντας.

Οι «Λαμπράκηδες», τα … μαύρα καλσόν και η εγκύκλιος 1010

Συνεστίαση της Νεολαίας Λαμπράκη Σερρών με τον Μ.Θεοδωράκη. Δίπλα στον Μίκη (από δεξιά του): ο βιομήχανος Δημ. Σκουλίδης, ο δικηγόρος γραμματέας της ΕΔΑ Σερρών, Κώστας Σοφιδιώτης και ο μαθητής γυμνασίου Σπ. Κουζινόπουλος 

του Σπύρου Κουζινόπουλου*

Ήταν μέσα Μαρτίου του 1965, πριν 60 χρόνια. Τη χώρα κυβερνάει η «Ένωση Κέντρου» με τον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος εκτός από πρωθυπουργός, ήταν και υπουργός Παιδείας. Στα γυμνάσια της χώρας, κοινοποιείται μία εγκύκλιος με την υπογραφή του επονομασθέντος και «Γέρου της Δημοκρατίας». Επρόκειτο για την περιβόητη εγκύκλιο «1010», βάση της οποίας απαγορεύονταν στους μαθητές να είναι μέλη της αριστερής οργάνωσης «Νεολαία Λαμπράκη».

Η αποφυλάκιση-όνειδος του Μαξ Μέρτεν πριν 66 χρόνια

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Στις 5 Νοεμβρίου του 1959, με νόμο που είχε ψηφίσει στη Βουλή η τότε κυβέρνηση της ΕΡΕ, αποφυλακίστηκε και απελάθηκε από την Ελλάδα ο διαβόητος εγκληματίας πολέμου Μαξ Μέρτεν, ο Ναζί αξιωματικός που οργάνωσε το Ολοκαύτωμα των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Επρόκειτο για μία ακόμη πράξη δουλοπρέπειας των μεταπολεμικών κυβερνήσεων απέναντι στους ξένους "προστάτες" της χώρας αλλά και στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα της εποχής.

Μια σημαντική τελετή για τους ΕΠΟΝϊτες φοιτητές του ΑΠΘ

Μερικοί από τους τελευταίους επιζώντες ΕΠΟΝίτες φοιτητές σε μια κατάθεση στεφανιού στο μνημείο του ΑΠΘ το 2014

Μία πολύ σημαντική εκδήλωση ήταν αυτή που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα χτες Δευτέρα σε αμφιθέατρο του ΑΠΘ, με πρωτοβουλία του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου και της Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων Μακεδονίας (ΕΔΙΑ) για την συμβολή των ΕΠΟΝιτών φοιτητών του ΑΠΘ στον αντιστασιακό αγώνα και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί στις 30 Οκτωβρίου 1944.

Η εκτέλεση ενός δήμιου: Στέφαν Κλέτσκοφ

 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Λίγο διάστημα μετά την απελευθέρωση από την τριπλή Γερμανο-βουλγαρο-ιταλική κατοχή της Ελλάδας, τουφεκίζονταν στην κεντρική πλατεία της Δράμας από εκτελεστικό απόσπασμα των ανταρτών του ΕΛΑΣ ένας από τους αρχιδήμιους των Βουλγάρων φασιστών στην κατεχόμενη Ανατολική Μακεδονία, ο Κλέτσκοφ. Mε τον τρόπο αυτό, πλήρωνε για τα εγκλήματα που διέπραξε στην περιοχή: τις εκτελέσεις, τα βασανιστήρια, τις λεηλασίες αλλά και τον αφανισμό της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας της περιοχής.

Οι κουρελήδες της Λευτεριάς

του Μάρκου Μπόλαρη

Η μονάδα που έπρεπε να παρουσιαστεί ως επίστρατος στις 29 Οκτώβρη του '40 ήταν Ορεινή Πυροβολαρχία στο Πράβι, τη σημερινή Ελευθερούπολη. Ντύθηκαν. Φόρτωσαν στα μουλάρια τα κανόνια του ορεινού, τους πυροσωλήνες, τις ρόδες, τα κασόνια με τις βόμβες και τις σφαίρες, σκηνές, είδη διοίκησης, είδη μαγειρείου, ότι βρέθηκε από τρόφιμα, ότι υπήρχε από ζωοτροφές, φορτώθηκαν τα  σακκίδιά τους με τα λιγοστά προσωπικά τους αντικείμενα, πήραν ανά χείρας κράνη, όπλα , ξιφολόγχες, σφαίρες και μπήκαν πεζή  στην πορεία. 

Εκδήλωση στο ΑΠΘ για τη συμβολή της ΕΠΟΝ στην απελευθέρωση από τους Ναζί

Η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (Ε.Δ.Ι.Α) Μακεδονίας 1940–1974 και το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης συνδιοργανώνουν εκδήλωση αφιερωμένη στην 81η επέτειο της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, με ειδική αναφορά στη δράση της ΕΠΟΝ και τη συμβολή της νεολαίας στην Εθνική Αντίσταση. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί σήμερα Δευτέρα 3 Νοεμβρίου 2025, στην αίθουσα Β (ισόγειο) του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, με ώρα έναρξης 17:00.

Oι Άγγλοι, οι Ναζί και η Θεσσαλονίκη

81 χρόνια απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί

του Σπύρου Κουζινόπουλου*

Η παραπληροφόρηση, δεν είναι μόνο σημερινό φαινόμενο, αλλά ακολουθούνταν πάντα από τις δυνάμεις εκείνες που ήθελαν να συσκοτίσουν, να διαστρεβλώσουν, να σερβίρουν ανακρίβειες στον ελληνικό λαό. Με πρώτους διδάξαντες, τους μεγάλους «φίλους» και «προστάτες» της χώρας μας, όπως έγινε και στην περίπτωση της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί, στις 30 Οκτωβρίου 1944. Οι οποίοι μάλιστα «είδαν» τους … Άγγλους να απελευθερώνουν τη Θεσσαλονίκη την άγια εκείνη ημέρα.

Οι ομαδικές εκτελέσεις και τα Ολοκαυτώματα της Κατοχής

81 χρόνια απελευθέρωσης από τους Ναζί

"Το μπλόκο της Κοκκινιάς". Χαρακτικό του Α.Τάσσου

Συμπληρώθηκαν φέτος ογδόντα ένα χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, της Βόρειας Ελλάδας και της υπόλοιπης χώρας από τους χιτλερικούς κατακτητές. Με την ευκαιρία αξίζει να θυμηθούμε τα δεκάδες Ολοκαυτώματα που προκάλεσαν οι Γερμανοί Ναζί στην Ελλάδα και να παραδειγματιστούμε από τη θυσία χιλιάδων συμπατριωτών μας που εκτελέστηκαν ή δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ. 

Οι εφημερίδες της Εθνικής Αντίστασης στο νομό Σερρών

Το μυστικό τυπογραφείο στο χωριό Μυρίνη Σερρών όπως το ξεθάψαμε σκουριασμένο σκάβοντας το 1986

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Ο άθλος που επιτέλεσε ο παράνομος Τύπος της Εθνικής Αντίστασης στα 3,5 μαύρα χρόνια της  κατοχής της πατρίδας μας, υπήρξε φαινόμενο από τα σπάνια στην ελληνική ιστορία. Αξίζει ιδιαίτερη αναφορά στις 20 και πλέον αντιστασιακές εφημερίδες που εκδίδονταν στο νομό Σερρών στα χρόνια της Βουλγαρικής και Γερμανικής ναζιστικής κατοχής 1941-1944.

Εκδήλωση στην Καλαμαριά για την απελευθέρωση από τους Ναζί

Με την επετειακή εκδήλωση «30 Οκτωβρίου 1944 – Η Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης», ο Δήμος Καλαμαριάς τιμά την ιστορική ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2025, στις 19:00, στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Σταύρος Κουγιουμτζής» (Χηλής 12 & Τριπόλεως).

Η είσοδος του πρώτου αντάρτη του ΕΛΑΣ στην Καλαμαριά

81 χρόνια απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί

Δημοσίευμα της εφημερίδας Ελευθερία στις 26 Μαίου 1945

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Βαδίζοντας  προς τη Θεσσαλονίκη οι δυνάμεις του 31ου Συντάγμνατος Χαλκιδικής του ΕΛΑΣ, έδωσαν μάχη τα ξημερώματα της 30ης Οκτωβρίου στην περιοχή του Φοινικα με τους υποχωρούντες Γερμανούς. Και καθώς η αντίστασή τους ήταν σκληρή, διατάχθηκε μια μικρή ομάδα ανταρτών να μεταβεί στην Καλαμαριά για να ζητήσει ενισχύσεις από τους άνδρες του Εφεδρικού ΕΛΑΣ της συνοικίας. Αυτοί ήταν και οι πρώτοι Ελασίτες που είδαν οι κάτοικοι της Καλαμαριάς και τους υποδέχτηκαν με ξέφρενο ενθουσιασμό

H δολοφονία από τα ΜΑΤ του Τάσου Μαγλαρίδη

Οι αντιστασιακοί παρελαύνουν στη Νεάπολη με σημαιοφόρο τον αξέχαστο Παναγιώτη Πούλο

του Σπύρου Κουζινόπουλου 

Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 1980, με κυβέρνηση Ν.Δ., ένα ακριβώς έτος πριν την πτώση της μετά τις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 που οδήγησαν στη θριαμβευτική εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και μερικούς μήνες πριν την επίσημη αναγνώριση από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου της Εθνικής Αντίστασης. Στη Θεσσαλονίκη οι προσκείμενοι στο ΚΚΕ δήμαρχοι του πολεοδομικού συγκροτήματος, αποφασίζουν στις τοπικές παρελάσεις για τον γιορτασμό της 28ης Οκτωβρίου να συμμετέχουν και οι αντιστασιακοί. 

Όταν ο ΕΛΑΣ έσωζε στις 30-10-1944 τις υποδομές της Θεσσαλονίκης

81 χρόνια απελευθέρωσης της πόλης από τους Ναζί

Το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας στο Πεδίον του Άρεως, απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο,
όπως ήταν λίγο μετά τη δημιουργία του, στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας της Θεσσαλονίκης

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Μία τεράστια συνεισφορά των δυνάμεων του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ προς τη Θεσσαλονίκη, ήταν η συντονισμένη προσπάθεια που κατέβαλαν οι ανταρτικές δυνάμεις για να αποτραπεί η καταστροφή των βασικών υποδομών της πόλης. Δεδομένου ότι οι Γερμανοί κατακτητές τις είχαν υπονομεύσει με μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών για να τις ανατινάξουν, κατά την αποχώρησή τους από την πρωτεύουσα του Μακεδονικού Ελληνισμού.

Πως γιορτάστηκε για πρώτη φορά η απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή

81 χρόνια απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί

Στο βήμα ο τότε πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου και μετέπειτα δήμαρχος Θεσσαλονίκης Θανάσης Γιαννούσης

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Οι εκδηλώσεις που έγιναν στη Θεσσαλονίκη για τον γιορτασμό της 81ης επετείου απελευθέρωσης  της πόλης από τους Ναζί, στις 30 Οκτωβρίου 1944, με την είσοδο των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, μας γυρίζουν 45 χρόνια πίσω, όταν η τότε δημοτική αρχή της πόλης είχε αποφασίσει τον εορτασμό της επετείου για πρώτη φορά από την απελευθέρωση, σκίζοντας το πέπλο αμνησίας και λησμονιάς που επιμελώς είχε απλωθεί γύρω από την συγκλονιστική εκείνη επέτειο.

Η σκληρή μάχη με τους Γερμανούς στο όρος Κατσίκα

Στην πορεία των ανταρτών του ΕΛΑΣ για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 

Ο χώρος της μάχης στο όρος Κατσίκα. Στο βάθος ασπρίζουν τα απομεινάρια από τα πολυβολεία των Γερμανών. 

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Μία από τις σκληρές μάχες που έδωσαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ υλοποιώντας το σχέδιο που είχε εκπονήσει η Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας για να κατευθυνθούν τα τμήματά της προς απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ήταν και η περίφημη "μάχη της Κρήνης Χαλκιδικής", η επίθεση δηλαδή κατά του γερμανικού στρατοπέδου που υπήρχε στο βουνό Κατσίκα, πάνω από τα Πετράλωνα Χαλκιδικής και το ξακουστό σπήλαιό τους.