Το ιστορικό του ΣΥΡΙΖΑ και η πορεία του

Ένα χρονικό για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ από το 2004 που δημιουργήθηκε μέχρι σήμερα, με τις ανακατατάξεις στους κόλπους του και τις συνιστώσες που τον αποτελούν.Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς ή συντομότερα ΣΥΡΙΖΑ, είναι συνασπισμός αριστερών κομμάτων και οργανώσεων στην Ελλάδα. Μέχρι πρόσφατα, δεν αποτελούσε ενιαίο πολιτικό φορέα, αλλά μία συμμαχία κομμάτων και οργανώσεων.

Συγκρότηση

Τυπικά ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκινά την ιστορία του στις εθνικές εκλογές του 2004, αλλά οι διαδικασίες που οδήγησαν στη συγκρότησή του εντοπίζονται στη δημιουργία του Χώρου Διαλόγου για την Ενότητα και Κοινή Δράση της Αριστεράς το 2001. Σε αυτόν συμμετείχαν διάφοροι αριστεροί πολιτικοί φορείς, ενίοτε διαφορετικών ιστορικών ή ιδεολογικών καταβολών, με κοινή όμως δράση στα κομβικά ζητήματα που είχαν απασχολήσει την ελληνική κοινωνία κατά τα τέλη της δεκαετίας του '90 (Νατοϊκή εισβολή στο Κοσσυφοπέδιο, ιδιωτικοποιήσεις, κοινωνικά δικαιώματα).

Αν και ο Χώρος Διαλόγου δεν ήταν πολιτική οργάνωση αλλά μία προσπάθεια μόνιμης όσμωσης των κομμάτων και οργανώσεων που τον συναπάρτιζαν, από τους κόλπους του προέκυψαν κάποιες υποψηφιότητες για τις δημοτικές/νομαρχιακές εκλογές του 2002 με πιο επιτυχημένη αυτήν του αειθαλούς αγωνιστή Μανόλη Γλέζου στην Υπερνομαρχία Αθηνών - Πειραιώς.

Επίσης οι δυνάμεις του Χώρου Διαλόγου, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις κινητοποιήσεις ενάντια στην επιχειρούμενη από το ΠΑΣΟΚ «μεταρρύθμιση Γιαννίτση» στο ασφαλιστικό σύστημα, καθώς και στη λειτουργία του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ, ως φορέα διασύνδεσης των ελληνικών κινημάτων με το παγκόσμιο αντι-νεοφιλελεύθερο κίνημα.

Στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές του 2004 οι περισσότεροι από τους πολιτικούς φορείς του Χώρου Διαλόγου (ΣΥΝ, ΑΚΟΑ, ΚΕΔΑ, ΔΕΑ, ΚΟΕ, Ενεργοί Πολίτες και ανένταχτες προσωπικότητες) αναζήτησαν τις δυνατότητες συμμετοχής σε κοινό ψηφοδέλτιο - μία κίνηση που αυτοαποκλήθηκε «Πρωτοβουλία για τη Συσπείρωση».

Αποτέλεσμα ήταν η συγκρότηση του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς τον Ιανουάριο του 2004, στον οποίο συμμετείχαν όλοι οι παραπάνω εκτός της ΚΟΕ (η οποία όμως δήλωσε ότι τον υποστηρίζει).

Στις εκλογές εκείνες ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε 3,3% και εξέλεξε έξι βουλευτές, όλους προερχόμενους από το ΣΥΝ. Αυτό οδήγησε σε εσωτερικές τριβές και κατηγορίες προς το ΣΥΝ για ηγεμονισμό, αφού τα μικρότερα κόμματα υποστήριζαν ότι υπήρχε συμφωνία για εκλογή του Γιάννη Μπανιά (ΑΚΟΑ) στην Α' Αθήνας η οποία δεν τηρήθηκε.

Βάση της κρίσης αποτέλεσε η άρνηση του ΣΥΝ να τηρήσει τη συμφωνία για απόρριψη της κεντροαριστερής πολιτικής. Αποτέλεσμα των τριβών ήταν η αποχώρηση από τη ΔΕΑ δύο ομάδων, η μια εκ των οποίων σχημάτισε τη συλλογικότητα  Κόκκινο, παραμένοντας εντός του ΣΥΡΙΖΑ.

Τρεις μήνες αργότερα ο ΣΥΝ συμμετείχε αυτόνομα στις Ευρωεκλογές (Ιούνιος 2004), ενώ πολλοί από τους συμμάχους του εξέφρασαν την υποστήριξή τους στον ιδεολογικά συγγενή συνδυασμό «Γυναίκες για μια άλλη Ευρώπη».

 Στον τελευταίο μάλιστα συμμετείχαν και πολλές υποψήφιες που στις εθνικές εκλογές είχαν συμμετάσχει στο ΣΥΡΙΖΑ.

Το Δεκέμβριο του 2004 διεξήχθη το 4ο συνέδριο του ΣΥΝ, όπου υπερίσχυσε με μεγάλη πλειοψηφία η πολιτική πλατφόρμα που (μεταξύ άλλων) ζητούσε αναζωογόνηση και αναβάθμιση του ΣΥΡΙΖΑ.

Νέος πρόεδρος του κόμματος εκλέχθηκε ο Αλέκος Αλαβάνος, υποστηρικτής αυτής της αντίληψης.

Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα αποτέλεσε κομβικό σημείο για την ύπαρξη του ΣΥΡΙΖΑ, αφού διαμόρφωσε τους όρους υπέρβασης της εσωτερικής κρίσης και αναθέρμανσης του εγχειρήματος.

Η επόμενη εκλογική δοκιμασία για τις δυνάμεις της συνεργασίας ήλθε στις δημοτικές / νομαρχιακές εκλογές του 2006, όπου σε πολλές περιοχές στηρίχθηκαν κοινοί υποψήφιοι με αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Σύμβολο

Ως σύμβολο του ΣΥΡΙΖΑ επιλέχθηκε το πεντάκτινο άστρο (δηλωτικό ενότητας), σε συνδυασμό με τον κυματισμό τριών σημαιών: μιας κόκκινης (για την κλασική αριστερά), μιας πράσινης (για την οικολογία) και μιας μωβ (για την "εναλλακτικότητα" και την εναντίωση στον πατερναλισμό).

Εκλογικά Αποτελέσματα

Ευρωεκλογές 2009.

Στις ευρωεκλογές της 7ης Ιουνίου 2009, ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε την πέμπτη θέση με 4,70% και εξέλεξε μόνο έναν ευρωβουλευτή, τον Νίκο Χουντή. Το αποτέλεσμα αυτό θεωρήθηκε ως αποτυχία, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τα διψήφια δημοσκοπικά ποσοστά της άνοιξης του 2008. Συνέπεια του αποτελέσματος ήταν μια νέα εσωκομματική κρίση στον ΣΥΝ και η οξεία κριτική από την μειοψηφική, ανανεωτική του πτέρυγα. Σε συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 14 Ιουνίου 2009, ο Λεωνίδας Κύρκος πρότεινε την διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ διαπιστώνοντας την αποτυχία του εγχειρήματος. Παρόλα αυτά στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΣΥΝ την ίδια μέρα, ασκήθηκε εξίσου οξεία κριτική στην ανανεωτική πτέρυγα, και το κείμενο που αυτή κατέθεσε καταψηφίστηκε με μεγάλη διαφορά. Στην συνεδρίαση της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, την Τετάρτη 17 Ιουνίου 2009, στην οποία ο Αλέκος Αλαβάνος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί από το βουλευτικό αξίωμα, και κατά συνέπεια και από την θέση του επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας. Στην επίσημη ενημέρωση μετά το πέρας της συνεδρίασης, ο συντονιστής της γραμματείας, Γιάννης Θεωνάς, δήλωσε:

“Στη συνεδρίαση της Γραμματείας ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Αλέκος Αλαβάνος παρουσίασε την εκτίμησή του για το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών και ταυτόχρονα εξέφρασε την πρόθεσή του να παραιτηθεί από το βουλευτικό αξίωμα. Η Γραμματεία με ομόφωνη απόφαση των παρόντων δεν αποδέχτηκε την παραίτηση. Παρέπεμψε το θέμα να συζητηθεί στην επόμενη συνεδρίαση της Γραμματείας την προσεχή Δευτέρα”

Αξιοσημείωτο είναι ότι η γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ συνεδρίασε παρά τη δηλωμένη αδυναμία του ΣΥΝ, κύριας συνιστώσας του ΣΥΡΙΖΑ, να μετάσχει στην συγκεκριμένη συνεδρίαση. Την επόμενη εβδομάδα ο Αλέκος Αλαβάνος ανακάλεσε την παραίτησή του. Στις 18-19/7/2009 συνεδρίασε το Πανελλαδικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ για την αποτίμηση του αποτελέσματος των ευρωεκλογών Λίγους μήνες μετά, με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου των βουλευτικών εκλογών της 4 Οκτώβρη, ο Αλέκος Αλαβάνος δήλωσε την πρόθεσή του να μην είναι υποψήφιος βουλευτής.

Όργανα

Μόλις το τελευταίο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε δήλωση ότι αποτελεί ενιαίο κόμμα. Υπάρχουν όμως τα συντονιστικά όργανα και (μετά την 4η Συνδιάσκεψη) και όργανα με αποφάσεις δεσμευτικές για το σύνολο του ΣΥΡΙΖΑ. Τα όργανα αυτά είναι:

α) Πανελλαδική Συνδιάσκεψη. Συνέρχεται περιοδικά και δίνει πολιτικές και οργανωτικές κατευθύνσεις. Απαρτίζεται από εκπροσώπους των τοπικών επιτροπών ΣΥΡΙΖΑ από όλη την Ελλάδα, εκπροσώπους των συνιστωσών, τους Βουλευτές και Ευρωβουλευτές, εκπροσώπους των θεματικών επιτροπών κλπ.

β)Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή. Συνέρχεται περιοδικά και λαμβάνει δεσμευτικές αποφάσεις για πολιτικά και οργανωτικά θέματα. Συμμετέχουν εκπρόσωποι από τους τοπικούς ΣΥΡΙΖΑ (τουλάχιστον ένας ανά πρώην Νομό), εκπρόσωποι συνιστωσών (τρεις ανά συνιστώσα), οι Βουλευτές και Ευρωβουλευτές κ.α.

γ)Γραμματεία. Συνέρχεται τακτικά (κάθε εβδομάδα) και συντονίζει τη δράση και την εκπροσώπηση του σχήματος, έχοντας παράλληλα οργανωτικά καθήκοντα. Αποτελείται από τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, εκπροσώπους από όλες τις συνιστώσες και τέσσερις εκπροσώπους των ανένταχτων (μελών του ΣΥΡΙΖΑ μη ενταγμένων σε συνιστώσες). Παράλληλα λειτουργούν και θεματικές επιτροπές σε συνεργασία με τη Γραμματεία, οι οποίες επεξεργάζονται δράσεις και θέσεις θεματικού χαρακτήρα.

Οι συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα

Τα διάφορα κόμματα και οργανώσεις που απαρτίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι:

(αναφέρονται με αλφαβητική σειρά και επισημαίνεται η ιδεολογική τους αναφορά και το έτος ένταξής τους στο σχήμα):

•Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ) -ευρωκομμουνιστική / οικολογική συνιστώσα – 2004

•Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗΚΚΙ) - σοσιαλιστές / σοσιαλδημοκράτες * 2007

•Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ) – τροτσκιστές κομμουνιστές – 2004

•Ενεργοί Πολίτες - δημοκρατική πατριωτική αριστερά – 2004

•Κίνηση για την Ενότητα Δράσης της Αριστεράς (ΚΕΔΑ) -ενωτικοί κομμουνιστές / αριστεροί – 2004

•Κόκκινο - τροτσκιστές κομμουνιστές – 2004

•Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ) - μαοϊκοί κομμουνιστές – 2007

•Οικοσοσιαλιστές Ελλάδας - Μέλη του Διεθνούς Οικοσοσιαλιστικού Δικτύου (ΕΙΝ) - πολιτική (αριστερή)οικολογία – 2008

•Ρόζα - πολιτική ομάδα που βασίζεται στο ριζοσπαστικό αριστερό

 Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα - 2008

•Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας (ΣΥΝ) - πολυτασικό κόμμα που περιλαμβάνει από κλασικούς μαρξιστές έως σοσιαλδημοκράτες – 2004

•Ανένταχτοι Αριστεροί του ΧώρουΔιαλόγου

•Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα - ΑΠΟ – 2011

•Ριζοσπάστες - 2011(Οι ΑΠΟ και Ριζοσπάστες, προστέθηκαν στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ με την απόφαση της Συνόδου της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ περί συμμετοχής τους στη Γραμματεία, τον Σεπτέμβρη του 2011)

Ο Τύπος του ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνδέεται με μια σειρά έντυπα και μέσα, όπως το περιοδικό Μπλόκο, ο ραδιοφωνικός σταθμός105,5 Στο Κόκκινο και με εφημερίδες όπως η Αυγή και ο Δρόμος της Αριστεράς.

Ιστορικό Εντάξεων

Αρχικά μέλη (κόμματα και οργανώσεις) του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. το 2004 ήταν οι ΣΥΝ, ΑΚΟΑ, η ΚΕΔΑ, ΔΕΑ, Ενεργοί Πολίτες. Στη συνέχεια εντάχθηκε πλήρως και η ΚΟΕ. Αμέσως μετά, το ίδιο έτος, εντάχθηκε και η Οργάνωση Κόκκινο, η οποία διασπάστηκε από τη ΔΕΑ. Πριν τις Εθνικές εκλογές του 2007, εντάχθηκαν ως συνιστώσες του, το ΔΗΚΚΙ και η Οικολογική Παρέμβαση. Παράλληλα, συμμετείχε στα ψηφοδέλτια και εκπρόσωπος του ΛΕΥΚΟ (όχι όμως ως συνιστώσα) το οποίο δεν θεωρείται οτι υπήρξε ποτέ μέρος του ΣΥΡΙΖΑ. Ως το τέλος του2007, διαλύθηκε η Οικολογική Παρέμβαση και ως εκ τούτου έπαψε να είναι μέρος του ΣΥΡΙΖΑ. Το 2008 εντάσσονται ως συνιστώσες, οι πολιτικές Οργανώσεις Ξεκίνημα, Ρόζα και Οικοσοσιαλιστές Ελλάδας. Το 2011 αποχωρεί από το σχήμα το Ξεκίνημα και εντάσσονται οι ΑΠΟ (οργάνωση που διασπάστηκε από το Κόκκινο) και οι Ριζοσπάστες (οργάνωση που διασπάστηκε από τους Ενεργούς Πολίτες).