Έξι σκέψεις για τον πόλεμο

του Γιάννη Μυλόπουλου

Ο πόλεμος είναι το απόλυτο κακό. Είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Είναι φωτιά, καταστροφή και θάνατος. Κι ακόμη χειρότερα, ο πόλεμος δεν απονέμει ποτέ δικαιοσύνη. Το μόνο που απονέμει είναι το δίκαιο του ισχυροτέρου.

Σκέψη 1η: «Κανείς δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη. Γιατί ενώ στον καιρό της ειρήνης τα παιδιά θάβουν τους γονείς, στον καιρό του πολέμου οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους», έλεγε ο Ηρόδοτος.

Ο πόλεμος είναι το απόλυτο κακό. 

Είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Είναι φωτιά, καταστροφή και θάνατος. Κι ακόμη χειρότερα, ο πόλεμος δεν απονέμει ποτέ δικαιοσύνη. Το μόνο που απονέμει είναι το δίκαιο του ισχυροτέρου.

Ο πόλεμος δηλαδή μας γυρίζει πίσω σε εποχές που θέλουμε να ξεχάσουμε. Σε εποχές όπου το δίκιο το είχαν πάντα οι ισχυροί και το άδικο το είχαν πάντοτε οι αδύναμοι.

Ο θεσμός της οργανωμένης κοινωνίας γεννήθηκε για να δώσει ένα τέλος στο νόμο της ζούγκλας, στο νόμο του ισχυροτέρου. Γι’ αυτό και το καλύτερο που έχει να κάνει όποιος θέλει να βοηθήσει σε έναν πόλεμο δεν είναι να στέλνει όπλα και να τον τροφοδοτεί.

Κανείς ποτέ δεν βρήκε το δίκιο του πολεμώντας.

Η ειρήνη είναι αυτή που απονέμει δικαιοσύνη και δίνει ευκαιρίες ανάπτυξης και ευημερίας. Αν λοιπόν κάποιος θέλει να προσφέρει καλή υπηρεσία σε έναν πόλεμο, επιλέγει τις διαπραγματεύσεις και την ειρήνη. Με όποιον τρόπο και με όποιο μέσο.

Σκέψη 2η: «Μηδενί δίκην δικάσεις πριν αμφοίν μύθον ακούσεις». Που σημαίνει ποτέ να μην δικάζεις χωρίς να ακούς και τις δύο πλευρές.

Όσο και αν πιστεύει κανείς ότι ο ένας εκ των δύο έχει καταφανές άδικο κι ο άλλος ένα βουνό δίκιο, το να παίρνει τη μεριά του φανερά αδικημένου σε έναν πόλεμο δεν είναι εγγύηση ούτε ότι τον βοηθά, ούτε ότι απονέμει δικαιοσύνη.

Τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας τον ξεκίνησαν οι Ρώσοι. Εισέβαλαν σε μια ανεξάρτητη χώρα και με τη στρατιωτική υπεροπλία τους προσπαθούν να επιβάλουν αυτό που εκείνοι θεωρούν δίκαιο και σωστό.

Είναι προφανές ότι οι Ρώσοι παραβιάζουν τη διεθνή νομιμότητα και καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, προκαλώντας μια τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή στην Ουκρανία.

Παρά το γεγονός όμως ότι η Ουκρανία, ως ασθενέστερη και ως θύμα μιας βάρβαρης πολεμικής επίθεσης γίνεται εύκολα συμπαθής, πρέπει να ακουστεί και η άλλη πλευρά για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.

Η πρόσφατη ιστορία αποκαλύπτει ότι και η Ουκρανία δεν είναι… αθώα περιστερά. Καθώς εδώ και χρόνια χρησιμοποιεί εθνικιστικές ομάδες, όπως τα αποκαλούμενα τάγματα του Αζόφ, προκειμένου να εξαπολύουν εκστρατείες εθνοκάθαρσης σε βάρος των Ρωσόφωνων της ανατολικής Ουκρανίας.

Σκέψη 3η: Σε έναν πόλεμο δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Υπάρχει μόνο μια επιλογή κι αυτή είναι η ειρήνη.

Εσείς με ποιον είστε; Με την Ουκρανία ή… μήπως με τη Ρωσία;

Είναι η πιο συνηθισμένη ερώτηση τον τελευταίο καιρό. Ακόμη και ο Νίκος Χατζηνικολάου, θέλοντας να εγκλωβίσει τον Αλέξη Τσίπρα στη λογική του άσπρου και του μαύρου, τον ρώτησε ποιον υποστηρίζει… κατά βάθος.

Με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης βεβαίως να μην πέφτει στην παγίδα και να απαντά ότι σε έναν πόλεμο το καλύτερο που έχεις να κάνεις, αν θέλεις να βοηθήσεις, είναι να είσαι με την ειρήνη.

Σε έναν πόλεμο λοιπόν σαν κι αυτόν δεν παίρνεις το μέρος κανενός. Και οπωσδήποτε δεν στέλνεις στρατιωτική βοήθεια για να πολεμήσεις κανέναν από τους δυο. Εξαντλείς όλες τις προσπάθειές σου για να τον σταματήσεις.

Επενδύεις στη διπλωματία και επιδιώκεις την ειρήνη.

Οι Τούρκοι το έχουν αντιληφθεί αυτό και παίζοντας το ρόλο του ειρηνοποιού, αναβαθμίζουν διεθνώς τη θέση τους εισπράττοντας τα εύσημα και από τις ΗΠΑ και από τη Ρωσία.

Αντίθετα εμείς, με μια επιπόλαιη προσωπική απόφαση του πρωθυπουργού στην οποία δεν συναίνεσε ούτε ο υπουργός των εξωτερικών του, επιλέξαμε οικειοθελώς τον φαινομενικά εύκολο δρόμο του δεδομένου εχθρού μιας εκ των δύο πλευρών, ενισχύοντας στρατιωτικά την Ουκρανία.

Που όμως μας εμπλέκει σε έναν πόλεμο στον οποίο από μέρος της λύσης, γίναμε οικειοθελώς και αυτοβούλως μέρος του προβλήματος.

Το γεγονός ότι ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μας υποχρεώνει να στέλνουμε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες από τις 27 επέλεξαν να μην εμπλακούν στρατιωτικά.

Κι ακόμη, το γεγονός ότι είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ, δεν μας επιβάλλει να στείλουμε στρατιωτική βοήθεια. Αφού οι περισσότερες από τις 37 χώρες του ΝΑΤΟ επέλεξαν να μην στείλουν στρατιωτική βοήθεια.

Αυτό που έπρεπε εξ αρχής να κάνει η Ελλάδα ήταν να επιμείνει στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Ουκρανία. Ιατροφαρμακευτικό υλικό, τρόφιμα, ρούχα, κουβέρτες και ό,τι άλλο χρειάζεται ο πληττόμενος βίαια Ουκρανικός λαός, η χώρα μας έπρεπε να το προσφέρει αφειδώς.

Όχι όμως στρατιωτική βοήθεια γιατί αυτή ανατροφοδοτεί τον όλεθρο του πολέμου με τον οποίο εξ αρχής έπρεπε να δηλώσουμε πως είμαστε αντίθετοι.

Σκέψη 4η: Η κυριαρχία των ΗΠΑ για να διατηρηθεί χρειάζεται ένα αντίπαλο δέος. Το οποίο όταν δεν υπάρχει πρέπει να κατασκευαστεί.

Η πλευρά της Δύσης, η πλευρά των ΗΠΑ και των χωρών του ΝΑΤΟ δηλαδή, δεν είναι αθώα του αίματος του πολέμου.

Οι δυτικοί παραβιάζουν εδώ και χρόνια την υπόσχεση που έδωσαν στη Ρωσία το 1991, όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ, σύμφωνα με την οποία το ΝΑΤΟ δεν θα περνούσε τα σύνορα του Έλβα στην Πολωνία και δεν θα προχωρούσε απειλητικά στη γειτονιά των Ρώσων.

Μια απλή ματιά στον χάρτη των χωρών που ανήκουν στο ΝΑΤΟ πριν και μετά το 1991 δείχνει την επεκτατική και συγχρόνως απειλητική για τη Ρωσία πολιτική της Δύσης.

Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν ήταν παρά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Η πλευρά των ΗΠΑ και των χωρών του ΝΑΤΟ αντί να προσπαθήσει από το 1991 μέχρι σήμερα να ενσωματώσει τη Ρωσία σε μια ειρηνική συμμαχία, εκείνο που προσπάθησε ήταν να την απομονώσει από την υπόλοιπη Δύση, πολιορκώντας την μέσω του ΝΑΤΟικού εξοπλισμού.

Αν λοιπόν η Ρωσία είναι ο εκτελεστικός βραχίονας αυτού του πολέμου, οι ΗΠΑ και η ΝΑΤΟική συμμαχία είναι υπεύθυνες γιατί τον προκάλεσαν.

Όσο για την Ουκρανία, αυτή είναι μια αδύναμη χώρα που όπως συμβαίνει συνήθως, πληρώνει τα σπασμένα των δύο αντιμαχόμενων πλευρών.

Σκέψη 5η: Ο εχθρός σήμερα δεν είναι η Ρωσία. Αν μια χώρα απειλεί την κυριαρχία της Δύσης, αυτή είναι η Κίνα.

Οι περισσότεροι σήμερα, ζώντας στον απόηχο του ψυχρού πολέμου, εξακολουθούν να πιστεύουν στο αφήγημα του κομμουνιστικού κινδύνου.

Πιστεύοντας ότι ο Πούτιν είναι κομμουνιστής και ότι η Ρωσία είναι υπερδύναμη που απειλεί την κυριαρχία των ΗΠΑ.

Ούτε το ένα ισχύει, ούτε το άλλο. Ο Πούτιν έχει ενσωματώσει πλήρως τις μεθόδους της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς στην ανάπτυξη της Ρωσίας. Οι Ρώσοι ολιγάρχες ανά τον κόσμο αφενός και οι ανισότητες στο εσωτερικό της χώρας αφετέρου, είναι οι καλύτεροι μάρτυρες αυτής της αλήθειας.

Αλλά και η Ρωσία, από εκεί που ήταν η δεύτερη στον κόσμο οικονομική δύναμη στα χρόνια του ψυχρού πολέμου, σήμερα έχει υποχωρήσει στην 11η θέση στον πλανήτη.

Η δύναμη που στ’ αλήθεια απειλεί οικονομικά τις ΗΠΑ σήμερα είναι η Κίνα, η οποία έχει γίνει εκείνη η δεύτερη οικονομικά δύναμη του κόσμου, μετά τις ΗΠΑ.

Άρα η σκέψη της αποδυνάμωσης της Ρωσίας, ως οιωνεί κινδύνου για τη Δύση, είναι παρωχημένη. Εκείνοι που ωφελούνται από τη διαμάχη Ρωσίας – Δύσης σήμερα είναι οι Κινέζοι. Οι οποίοι προς το παρόν ενισχύονται και σιωπηρά υποστηρίζουν τη Ρωσία στον πόλεμο φθοράς της με τη Δύση.

Σκέψη 6η: Η Ελλάδα λόγω ιστορίας και λόγω γεωστρατηγικής θέσης πρέπει να επιμείνει στο δόγμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που την κάνει δύναμη ειρήνης και όχι μέρος κανενός πολέμου.

Η εγκατάλειψη του δόγματος της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που η Ελλάδα ακολούθησε μέχρι σήμερα και η αυτόκλητη επιλογή του ρόλου του «προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης», μόνο δεινά και συμφορές θα φέρει.

Γιατί αυτό σημαίνει ότι θα είμαστε εκείνοι που θα αποδυναμωθούμε γεωστρατηγικά, θα χάσουμε παραδοσιακούς ιστορικά και χρήσιμους για την ελληνοτουρκική διένεξη φίλους και θα γευτούμε πρώτοι τις συνέπειες της απερίσκεπτης επιλογής μας.

Ήδη η απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων Ρώσων τουριστών το επόμενο καλοκαίρι δίνει μια πρόγευση των οικονομικών συνεπειών της εμπλοκής μας στον πόλεμο. Κι έπεται συνέχεια για την επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης, μετά τη μεγαλύτερη εξάρτησή μας από το εισαγόμενο από τη Ρωσία φυσικό αέριο, αποτέλεσμα της άφρονος ενεργειακής πολιτικής της βίαιης και βεβιασμένης απολιγνιτοποίησης της χώρας.