Φάρος του Θερμαϊκού: Εμ. Εμμανουηλίδης: "Έργο της χούντας η δολοφονία"

Ο Εμμανουηλίδης μιλάει στον Σπ.Κουζινόπουλο μπροστά στο μνημείο του Λαμπράκη

"Δουλειά της χούντας, ήταν η δολοφονία του Λαμπράκη", μας είχε πει λίγο πριν τον θάνατό του ένας από τους πρωταγωνιστές της υπόθεσης εκείνης, δίνοντας μια συγκλονιστική νέα διάσταση στις συνθήκες της εκτέλεσης του μαραθωνοδρόμου της Ειρήνης.

Καθώς ξεμακραίνει ο χρόνος από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ο άλλοτε κατ' επάγγελμα "εθνικόφρων" Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, που μαζί με τον μεταφορέα Σπύρο Γκοτζαμάνη είχε κατηγορηθεί και καταδικαστεί σαν συμμέτοχος στο θάνατο του μάρτυρα της Ειρήνης, για πρώτη φορά δημόσια έρριξε την ευθύνη στους επίδοξους τότε πραξικοπηματίες για την οργάνωση και εκτέλεση του εγκλήματος. Και μάλιστα παρουσιάζει και ορισμένα ισχυρά κατά την άποψή του στοιχεία για την τεκμηρίωση των καταγγελιών του.

Φυσικά, δεν είναι καινούριοι οι ισχυρισμοί του Εμμανουηλίδη ότι είναι αμέτοχος του εγκλήματος ούτε νέα η επιμονή του πως άλλοι οργάνωσαν το αποτρόπαιο έγκλημα που είχε συνταράξει το Μάη του 1963 την ελληνική και την παγκόσμια κοινή γνώμη. Όμως για πρώτη φορά μετά από χρόνια, ύστερα από έρευνες που ο ίδιος λέει ότι έκανε προσδιορίζει τους κύκλους που οργάνωσαν τη δολοφονία και τη συγκάλυψαν, προσπαθώντας να αποδείξει τη δική του αθωότητα, καθώς επιμένει πως είναι ένας "σύγχρονος Ντρέυφους".

"Αν είχα πράγματι εγώ σκοτώσει το Λαμπράκη, σήμερα θα ήμουνα με περιουσία, θα τα κονόμαγα και δεν θα έψαχνα δεξιά και αριστερά για ένα πακέτο τσιγάρα. Αν ήμουνα ο δολοφόνος, σήμερα θα ζούσα άνετα", μας είπε ο Εμμανουηλίδης το 1988, προσθέτοντας πως "αντίθετα μ' αυτόν, όλοι όσοι μπλέχτηκαν στην υπόθεση Λαμπράκη από τους αστυνομικούς και τους ανθρώπους του παρακράτους, σήμερα είναι με βίλες, με περιουσίες και πολλά λεφτά. Όποιος ανακατεύτηκε με αυτή την ιστορία και γνώριζε πρόσωπα και πράγματα, τον βοήθησαν για να του κλείσουνε το στόμα. Αντίθετα όσοι δεν γνώριζαν και τυχαία μπλέχτηκαν, όπως εγώ, δεν γύρισαν να μας δουν. Σπόρια πουλούσα στην παραλία και με κυνηγούσαν".

Και επιμένει πως το μόνο που μπορεί να του καταλογιστεί για την υπόθεση Λαμπράκη, είναι η συμμετοχή του στην αντισυγκέντρωση που είχε οργανωθεί από την αστυνομία κάτω από την αίθουσα όπου πραγματοποιούνταν η πρώτη δημόσια συγκέντρωση της νεοσύστατης τότε "Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης" με ομιλητή το Γρηγόρη Λαμπράκη.

"Έρριξαν σε μας όλη την ευθύνη της δολοφονίας, για να σκεπάσουν και να προφυλάξουν τους πραγματικούς δολοφόνους και τους εγκεφάλους που οργάνωσαν το έγκλημα", επιμένει ο Εμμανουηλίδης. Και προσδιορίζει μάλιστα σαν τον κύριο ένοχο στην οργάνωση και συγκάλυψη της δολοφονίας, τον τότε υπομοίραρχο της ασφάλειας Δημήτριο Κατσούλη, ένα άτομο με μεγάλη πράγματι δραστηριότητα στην υπόθεση Λαμπράκη, που όμως, λες και κάποιο αόρατο ισχυρό χέρι να τον προστάτευε, έμεινε στο απυρόβλητο και δεν ασχολήθηκε καν με την περίπτωσή του η δικαιοσύνη.

Η "Καθημερινή" για την απόφαση της δίκης

"ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ"

"Το πρωί εκείνο της 22 Μαϊου, μας ειδοποίησε ο Καπελώνης να είμαστε στις 5 το απόγευμα στο 5ο αστυνομικό τμήμα, όπου μας ήθελαν για μια δουλειά. Μαζευτήκαμε εκεί καμμιά διακοσαριά άτομα και σηκώθηκε και μας μίλησε ο υπομοίραρχος Κατσούλης, λέγοντας πως έπρεπε να πάμε και να εμποδίσουμε τους κομμουνιστές να κάνουν τη συγκέντρωση για την Ειρήνη και ότι εμείς θα παριστάναμε τους αγανακτισμένους πολίτες. "Στόχος μας είναι ο Λαμπράκης", είπε ο υπομοίραρχος πριν διαλυθούμε.

Κι όμως, συνεχίζει ο Εμμανουηλίδης, ο Κατσούλης δεν είχε καμμιά δουλειά στο 5ο τμήμα, γιατί υπηρετούσε στην Εθνική Ασφάλεια, στο τμήμα "δίωξης κομμουνισμού", ενώ αν ήθελε κάποιος από το 5ο να μας μιλήσει, υπήρχαν εκεί και ο διοικητής του και ο προϊστάμενος του παραρτήματος της Εθνικής Ασφάλειας.

Ο Κατσούλης, συμμετείχε επίσης με πολιτικά και στην αντισυγκέντρωση δίνοντας οδηγίες, αν και τη μέρα εκείνη ήταν εκτός υπηρεσίας. Ήταν ένα πολύ σκοτεινό άτομο και για τον Κατσούλη μετά το φόνο του Λαμπράκη, μέσα στην Εθνική Ασφάλεια, στην οδό τότε Πρίγκηπος Νικολάου, ο Μαργαρίτης που ήταν κουμπάρος του Καπελώνη μαζί με τον Κολωνιάρη κι έναν ακόμη αξιωματικό έλεγαν: "Πάλι μας τα έκανε μούσκεμα ο Κατσούλης".

Για τον Κατσούλη, ο Εμμανουηλίδης προσθέτει πως απ' ότι είχε μάθει ήταν πράκτορας της ΚΥΠ και ο σύνδεσμος μεταξύ ασφάλειας-ΚΥΠ, παίρνοντας εντολές από τον Καραμπέρη που υπηρετούσε στην ΚΥΠ Θεσσαλονίκης και μετείχε από τότε στην "Επαναστατική Επιτροπή" που είχε δημιουργηθεί με επικεφαλής τον επίδοξο ακόμη τότε δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο.

"Είμαι σίγουρος ότι η παρέα του Παπαδόπουλου οργάνωσε τη δολοφονία, επιδιώκοντας την αποσταθεροποίηση και την αναταραχή", λέει ο Εμμανουηλίδης.

Η άποψη αυτή, έχει ίσως κάποια βάση αν σκεφθεί κανείς την πορεία που διέγραψε εκείνος ο αστυνομικός. Για τη δράση του οποίου υπάρχουν μαρτυρίες από πολλές πλευρές. Διέταζε ακόμη και ανωτέρους του, ενώ αν και είχε καταδικαστεί τελεσίδικα για την κλοπή της μοτοσυκλέτας του συνδικαλιστή φοιτητή Λάκη Μακρή, όχι μόνο δεν αποτάχθηκε από τη χωροφυλακή αλλά πήρε και προαγωγή.

Μετά τη δολοφονία του Λαμπράκη, ο Κατσούλης μετατέθηκε στην Αθήνα, όπου σαν έμπιστο πρόσωπο τοποθετήθηκε επικεφαλής της φρουράς στη δίκη του "ΑΣΠΙΔΑ", είχε δε δεσμούς με τη χούντα σ' όλη τη διάρκεια της δικτατορίας και ενεργό ανάμιξη στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, όπως είχε αποκαλύψει ο πράκτορας της ΚΥΠ Πίμπας. Αποστρατεύθηκε για τη δράση του αυτή με το βαθμό του ταγματάρχη αμέσως μετά τη μεταπολίτευση.

Ρωτήσαμε τον Εμμανουηλίδη γιατί όλα αυτά για τον Κατσούλη τα λέει τώρα κι όχι τότε που αποκαλύφθηκε η υπόθεση και μετά στη δίκη.

"Λάθος κάνεις, απαντάει. Για τον Κατσούλη τα είχα πει και στην προανάκριση και στην ανάκριση. Τη φράση του Κατσούλη "στόχος μας είναι ο Λαμπράκης", την είχε αναφέρει στην πρώτη του κατάθεση και ο μάρτυρας Μίτσης που ήταν στη συγκέντρωση στο 5ο τμήμα. Κι όμως ο Κατσούλης δεν κλητεύθηκε καν. Δεν αναφέρθηκε το όνομά του σε καμιά φάση της ανάκρισης, το κουκούλωσαν. Είχε υποχρέωση ο εισαγγελέας να γυρίσει τη δικογραφία για παραπέρα διερεύνηση του θέματος αυτού. Τι δουλειά είχε ο Κατσούλης στο 5ο τμήμα και τη συγκέντρωση;

Φρόντισαν να μην βγει στην επιφάνεια το όνομα του Κατσούλη, γιατί φοβόνταν μήπως συλληφθεί. Σκέφτονταν ότι αν πήγαινε φυλακή ο Κατσούλης, θα βρωμούσε, θα τα ξερνούσε όλα και θα αποκάλυπτε τους παραπάνω απ' αυτόν".

"ΞΕΡΩ ΤΟΥΣ ΑΛΗΘΙΝΟΥΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΣ..."

Το Φλεβάρη του 1975, κι αφού στο μεταξύ ο Εμμ. Εμμανουηλίδης είχε μείνει 8 χρόνια παρά 20 μέρες στη φυλακή για την υπόθεση Λαμπράκη, κάνει αίτηση αναθεώρησης της δίκης, αναφέροντας στο σχετικό υπόμνημα που κατέθεσε στον ’ρειο Πάγο, ότι γνωστός δικηγόρος της Θεσσαλονίκης είχε εκμυστηρευθεί σε επίσης γνωστό παράγοντα αυτής της πόλης, πως γνωρίζει τον αληθινό δολοφόνο του Λαμπράκη, ο δικηγόρος, ηταν συνήγορος υπεράσπισης του Εμμανουηλίδη στη "δίκη Λαμπράκη" και συνήγορος επίσης του αρχιδικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου στη δίκη των πραξικοπηματιών της Χούντας.

Ο παράγοντας που εξετάσθηκε στον ’ρειο Πάγο κατέθεσε ότι πράγματι είχε μια συζήτηση με τον δικηγόρο κι αυτός είπε ότι ο Εμμανουηλίδης δεν μπορεί να είναι ο δολοφόνος του Λαμπράκη. "Αν σου πω ποιός είναι ο δολοφόνος του Λαμπράκη θα το κρατήσεις μυστικό;" τον ρώτησε. Ο παράγοντας όμως απάντησε πως δεν μπορούσε να δώσει μια τέτοια υπόσχεση κι έτσι δεν έγινε η αποκάλυψη του ονόματος. Για το ίδιο θέμα, κλήθηκε να καταθέσει και ο δικηγόρος που όμως αρνήθηκε να πει οτιδήποτε, λέγοντας ότι επειδή ήταν συνήγορος του Εμμανουηλίδη στη δίκη, κωλύεται να καταθέσει οτιδήποτε. Έτσι χάθηκε εκείνη η ευκαιρία να ριχτεί κάποιο, έστω αμυδρό, φως στην υπόθεση.

Από την πραγματογνωμοσύνη στο σημείο της δολοφονίας

Ολα αυτά τα

στοιχεία, που επικαλείται ο Εμμανουηλίδης, δημιουργούν κάποιο σοβαρό προβληματισμό και δίνουν νέα διάσταση στην υπόθεση, όμως δεν απαντούν σ' ένα ερώτημα: Αν δεν ευθύνονται οι Γκοτζαμάνης και Εμμανουηλίδης για το έγκλημα, τότε με ποιό τρόπο δολοφονήθηκε ο Λαμπράκης;

Σύμφωνα με την εκδοχή που επικράτησε στη δίκη, μόλις ο Λαμπράκης βγαίνοντας από την αίθουσα όπου γίνονταν η συγκέντρωση των φίλων της Ειρήνης έφτασε στη γωνία Ερμού-Βενιζέλου-Σπανδωνή, ξεκίνησε την ίδια στιγμή το τρίκυκλο που μέχρι εκείνη την ώρα ήταν σταματημένο στο τέλος της οδού Σπανδωνή, σε απόσταση 5 μέτρων. Μόλις το τρίκυκλο έφτασε δίπλα στον Λαμπράκη, ο Εμμανουηλίδης που ήταν πάνω στην καρότσα τον χτύπησε με ένα σιδερολοστό στο κεφάλι, έπεσε ο Λαμπράκης και το τρίκυκλο που οδηγούσε ο Γκοτζαμάνης πέρασε από πάνω του, αποτελειώνοντάς τον.

Ο Εμμανουηλίδης, ισχυρίζεται αντίθετα πως όταν το τρίκυκλο έφτασε στη γωνία, το σώμα του Λαμπράκη ήταν ήδη πεσμένο στο κατάστρωμα του δρόμου και το τρίκυκλο πέρασε από πάνω του. Αν είναι σωστή αυτή η εκδοχή, τότε πως βρέθηκε πεσμένος ο Λαμπράκης;

"Μπορεί κάποιος να τον χτύπησε την ώρα που ο Λαμπράκης διαμαρτύρονταν στην αστυνομία που άφηνε ανενόχλητους τους τραμπούκους" επιμένει στους ισχυρισμούς του ο Εμμανουηλίδης.

Σπύρος Κουζινόπουλος

Διαβάστε στη συνέχεια:
Μισός αιώνας από τη δολοφονία Λαμπράκη