Φάρος του Θερμαϊκού: H συγκέντρωση, οι "αντιφρονούντες" και η αστυνομία

Τρίτη 1 Μαΐου 2012

H συγκέντρωση, οι "αντιφρονούντες" και η αστυνομία

Οι "αντιφρονούντες" αποδοκιμάζουν. Ακολουθεί το τρίκυκλο..

Ένα περίπου μήνα μετά τα γεγονότα στο Λονδίνο, ο Λαμπράκης προσκαλείται να μιλήσει στη Θεσσαλονίκη, σε εκδήλωση της ΕΔΥΕΘ (Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης). Τον Λαμπράκη, θα συνοδεύσει στη συμπρωτεύουσα ο πρώην βουλευτής της ΕΔΑ και μέλος της ΕΕΔΥΕ, Μάρκος Δραγούμης. Στο αεροδρόμιο, θα τους υποδεχτούν ο βουλευτής Καβάλας της ΕΔΑ, Γιώργος Τσαρουχάς και μέλη του συμβουλίου της ΕΔΥΕΘ, όπως ο δικηγόρος Γιάννης Πάτσας και ο δημοσιογράφος Νίκος Καστρινός, εκδότης της «Εφημερίδος των Βαλκανίων» που για μισό περίπου αιώνα κυκλοφορούσε στην πόλη.

Η συγκέντρωση των φίλων της ειρήνης, με ομιλητή τον Λαμπράκη, είχε προγραμματιστεί να γίνει στην αίθουσα του κέντρου διασκέδασης «ΠΙΚΑΝΤΙΛΙ», στην πλατεία Αριστοτέλους. Είχαν μάλιστα μοιραστεί και οι σχετικές προσκλήσεις.

Ξαφνικά, το απόγευμα της Τρίτης 21 Μαϊου 1963, ένα 24ωρο πριν την εκδήλωση, τηλεφωνεί ο ιδιοκτήτης της αίθουσας στην ΕΔΥΕΘ, λέγοντας πως δεν μπορεί να την παραχωρήσει, αν οι διοργανωτές της συγκέντρωσης δεν προσκομίσουν άδεια της αστυνομίας. Ειδοποιείται ο Λαμπράκης, ο οποίος βρίσκεται ήδη στη Θεσσαλονίκη και μεταβαίνει στον αστυνομικό διευθυντή Θεσσαλονίκης, συνταγματάρχη Νικόλαο Καμουτσή. Ο Καμουτσής αρνείται να χορηγήσει άδεια με τον ισχυρισμό ότι το «Πικαντίλι», αν και νυχτερινό κέντρο, δεν καλύπτει τους όρους ασφαλείας για δημόσιες συναθροίσεις, επειδή είναι υπόγειο, δεν διαθέτει εξαερισμό και έξοδο κινδύνου. Τότε τα ανακάλυψαν όλα αυτά.

Στη συνέχεια, η ΕΔΥΕΘ απευθύνεται στον ιδιοκτήτη του θεάτρου «Θυμέλη», αλλά κι αυτός αρνείται την παραχώρηση της αίθουσας.

Αργά το βράδυ της Τρίτης, η επιτροπή θα μπορέσει να εξασφαλίσει τα γραφεία και λέσχη μαζί του «Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος» (ΔΣΚ) που βρίσκονται στον τρίτο όροφο ενός παλιού πενταόροφου κτιρίου της Ερμού, στον αριθμό 21, ακριβώς στη διασταύρωσή της με την οδό βενιζέλου και λίγα μόνο μέτρα μακριά από το ξενοδοχείο «Κοσμοπόλιταν» στο οποίο έχει καταλύσει ο Λαμπράκης.

Το βραδάκι της Τετάρτης 22 Μαϊου, στη λέσχη του ΔΣΚ έχει καταργηθεί το αδιαχώρητο και οι συγκεντρωμένοι, περιμένοντας τους ομιλητές, φωνάζουν ρυθμικά τα συνθήματα «Ειρήνη, Δημοκρατία, Ελευθερία», «Ειρήνη, Ύφεση, Αφοπλισμός» και άλλα. Πολλοί, που δεν χωρούν στην ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, μένουν απέξω για να ακούσουν τις ομιλίες από ένα μεγάφωνο που έχει τοποθετηθεί στο παράθυρο του κτιρίου.

Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι συγκεντρωμένοι στο πεζοδρόμιο απέναντι από το κτίριο που δεν δείχνουν να νοιάζονται για το περιεχόμενο των ομιλιών. Οι περισσότεροι από αυτούς κρατούν μεγάλες μαύρες ομπρέλες και κάθε τόσο σηκώνουν τα χέρια για να μουντζώσουν προς την κατεύθυνση του κτιρίου του ΔΣΚ. Όπως διαπιστώνεται, πρόκειται για «αντιφρονούντες» που έχουν συγκεντρωθεί για να αποδοκιμάσουν τον Γρηγόρη Λαμπράκη, επειδή, όπως λένε, με το περιστατικό στο Λονδίνο με τη Φρειδερίκη, έθιξε τα φιλοβασιλικά τους αισθήματα!

Κάποια στιγμή, από το ξενοδοχείο «Κοσμοπολίτ» βγαίνουν τρεις άντρες και αφού περάσουν τη Βενιζέλου, κατευθύνονται προς τον αριθμό 21 της Ερμού. Μόλις πλησιάζουν, κινούνται εναντίον τους μερικοί από τους «αντιφρονούντες». Ο ένας, δίνει δυο-τρεις δυνατές γροθιές στον πιο ψηλό από τους τρεις και αμέσως απομακρύνεται. Ο χτυπημένος, που είναι ο βουλευτής Γρηγόρης Λαμπράκης, μπαίνει βιαστικά στο κτίριο.

Με την άφιξη του Λαμπράκη, αρχίζει η συγκέντρωση. Από το μεγάφωνο ακούγεται η φωνή του Γιάννη Πάτσα που προσφωνεί τους ομιλητές και δίνει το λόγο στον βουλευτή Λαμπράκη. Η συγκέντρωση διαρκεί περίπου μία ώρα και η ομιλία του Λαμπράκη, που ήταν και ο κεντρικός ομιλητής, αναφέρθηκε κυρίως στην ανάγκη του αφοπλισμού των δύο τότε υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, το σταμάτημα των πυρηνικών δοκιμών και τη δημιουργία απύραυλης ζώνης στη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.

Γύρω στις 9:30 περίπου, κι ενώ συνεχίζονται ακόμη οι ομιλίες, κάποιος προσπαθεί να μπει στο κτίριο, αλλά δεν θα τα καταφέρει γιατί θα δεχτεί αρκετά χτυπήματα και θα τραυματιστεί, ενώ οι αστυνομικοί που βρίσκονται δίπλα του ακριβώς… σφυρίζουν αδιάφορα.

Ο Γ.Τσαρουχάς αιμόφυρτος, μετά τα χτυπήματα από τους παρακρατικούς

Σε λιγότερο από 15 λεπτά, φτάνει ένα ασθενοφόρο και ο νεοφερμένος, που δεν είναι άλλος από τον βουλευτή Γιώργη Τσαρουχά, επιβιβάζεται. Τη στιγμή εκείνη δέχεται και άλλα χτυπήματα και στο πρόσωπό του κυλάει αίμα. Η πόρτα του ασθενοφόρου κλείνει, αλλά μόνο για ελάχιστο χρόνο. Οργισμένοι «αντιφρονούντες» την ξανανοίγουν και ξαναχτυπούν τον Τσαρουχά που τώρα πέφτει στο δάπεδο του ασθενοφόρου, ενώ το αυτοκίνητο εμποδίζεται να ξεκινήσει. Ο οδηγός, βλέποντας τόσο πλήθος σε επαφή με το αυτοκίνητο, δεν τολμάει να το κινήσει. Αυτοί που έχουν ανέβει στο πίσω μέρος εξακολουθούν να χτυπάνε τον Τσαρουχά, που τώρα έχει χάσει σχεδόν τις αισθήσεις του. Άλλοι, έξω από το ασθενοφόρο, με ξύλα και ομπρέλες χτυπούν τις λαμαρίνες. Όταν τελικά το αφήνουν να ξεκινήσει, είναι σε κακή κατάσταση και μόλις κάνει λίγα μέτρα, δέχεται πέτρες που θρυμματίζουν τα τζάμια του. Τελικά το αυτοκίνητο θα τα καταφέρει να φτάσει στον σταθμό Α΄ Βοηθειών, όπου θα επιδεθούν πρόχειρα τα τραύματα του Τσαρουχά και, στη συνέχεια, με άλλο ασθενοφόρο, θα μεταφερθεί στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.

Οι τραμπούκοι του παρακράτους, έχουν στο μεταξύ αποκλείσει τη μεγάλη εξώπορτα του κτιρίου για να εγκλωβίσουν στο κτίριο τους οπαδούς της ειρήνης. Κάποιοι από αυτούς δείχνουν να είναι σε έξαλλη κατάσταση και διαρκώς εκτοξεύουν απειλές και βρισιές , ενώ παριστάμενοι αξιωματικοί των δυνάμεων «της τάξης» αδιαφορούν. Και δεν είναι λίγοι, καθώς στο σημείο εκείνο βρίσκονται ο διοικητής του Ε΄ αστυνομικού τμήματος Παπατριανταφύλλου, ο αστυνομικός διευθυντής Ευθύμιος Καμουτσής, ο υποδιευθυντής Διαμαντόπουλος, ο ταγματάρχης Κομνηνός και άλλοι. Λίγο πιο εκεί, στην οδό Βενιζέλου, στέκεται ο στρατηγός Κωνσταντίνος Μήτσου, επιθεωρητής χωροφυλακής, ένας ιδιόρρυθμος «ανώτατος άρχοντας της Βορείου Ελλάδος» όπως έχει χαρακτηριστεί.

Οι αστυνομικοί δεν δείχνουν το παραμικρό ενδιαφέρον και στις εκκλήσεις που διαρκώς κάνει από το μεγάφωνο, ζητώντας την επέμβαση του Νομάρχη και των αστυνομικών αρχών για την απομάκρυνση των παρακρατικών.

Κάποιος από τους αξιωματικούς, ρίχνει την ιδέα να δοθεί εντολή στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ), προκειμένου να σταλούν εκεί λεωφορεία που θα παραλάβουν τους εγκλωβισμένους στο κτίριο οπαδούς της ειρήνης. Η ιδέα εγκρίνεται και καλούνται 7 λεωφορεία.

Η ώρα έχει πάει 10 και κάτι το βράδυ. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης αποφασίζει να βγει και να καλύψει με τα πόδια τα 50 περίπου μέτρα που χωρίζουν τον τόπο της συγκέντρωσης από το ξενοδοχείο του. Βγαίνει και βαδίζει προς τη διασταύρωση Ερμού και Βενιζέλου, ενώ γύρω του ακολουθούν πολύ λίγα άτομα.

Μόλις η μικρή ομάδα φτάνει στη διασταύρωση, θα πέσει πάνω της με μεγάλη ταχύτητα το τρίκυκλο και, σε μερικά δευτερόλεπτα, ο Γρηγόρης Λαμπράκης θα βρίσκεται αιμόφυρτος, σχεδόν νεκρός στο οδόστρωμα.

Σπύρος Κουζινόπουλος

Διαβάστε στη συνέχεια:

Μισός αιώνας από τη δολοφονία Λαμπράκη