Φαινόμενου ευτροφισμού φύκους στον Ποταμό Επανομής

Το φαινόμενο του ευτροφισμού έχει κάνει την εμφάνισή του από την αρχή του καλοκαιριού στη θαλάσσια περιοχή του Ποταμού Επανομής του Δήμου Θερμαϊκού. Το πρόβλημα παρουσιάστηκε αρχικά με την εμφάνιση μίας μικρής λωρίδας φύκους, η παρουσία του οποίου εξελίχθηκε ραγδαία περίπου από το πρώτο 10ήμερο του Ιουλίου, έχοντας καλύψει πλήρως τον ρηχό ύφαλο που κινείται παράλληλα με την παραλία σε μήκος μεγαλύτερο από δύο χιλιόμετρα, από το σημείο όπου ξεκινούν τα beach bar μέχρι και μετά το Ναυάγιο.

Το φαινόμενο εντοπίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Red Fish Project, που δημιούργησε ο Θοδωρής Καμπούρης, θαλάσσιος βιολόγος MSc, υποψήφιος διδάκτορας Πανεπιστημίου Αιγαίου στο Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών και συντονίζεται -επιβλέπεται από το συγκεκριμένο τμήμα με υπεύθυνο καθηγητή τον δρ. Ιωάννη Μπατζάκα.

Όπως εξήγησε στο GRTimes.gr ο κ. Καμπούρης, κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για φύκη του γένους Cladophora, τα οποία χαρακτηρίζονται ως οπορτουνιστικό και εμφανίζονται σε περιοχές με ευτροφισμό. Τα φύκη ουσιαστικά «αποίκισαν» τον ύφαλο μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, γεγονός που συνιστά γρήγορη εξέλιξη του φαινομένου.
«Η σύγκριση φωτογραφιών που αποτυπώνουν την κατάσταση του υφάλου πέρσι και φέτος, είναι καταλυτικές για το τι έχει συμβεί στο θαλάσσιο περιβάλλον, δεδομένου ότι τα εν λόγω φύκη είναι ενδείκτες ρύπανσης», τόνισε.
Σε κάθε περίπτωση, εξάλλου, ο ευτροφισμός είναι αποτέλεσμα της αύξησης οργανικού φορτίου στη θάλασσα, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται είδη πιο ανθεκτικά στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, τα οποία «εκτοπίζουν» τα υπάρχοντα θαλάσσια είδη.
«Αν αυξηθεί το οργανικό φορτίο, θα συντελεστεί η λεγόμενη οικολογική διαδοχή, δηλαδή θα υπάρξει αποικισμός από άλλο είδος πιο ανθεκτικό, το οποίο με τη σειρά του θα «εκτοπίσει» κι άλλα είδη», εξήγησε ο κ. Καμπούρης.

Και στο Αγγελοχώρι
Κάτι τέτοιο φαίνεται πως έχει συμβεί στο Αγγελοχώρι, στο ύψος του αλιευτικού καταφυγίου, όπου εμφανίστηκαν φύκη του γένους  Ulva.
Πρόκειται για γένος φύκων με ανάλογα χαρακτηριστικά και στις περιοχές που εμφανίζεται, όπως και στην περίπτωση του Cladophora, διαβιούν λιγότερα είδη.
Στο πλαίσιο των παρατηρήσεων διαπιστώθηκε επίσης ότι αυξήθηκε και η θολερότητα του νερού, κάτι που δε συνδέεται απαραίτητα με το φαινόμενο.

Οι αιτίες
Προς το παρόν δεν έχει εντοπιστεί η «πηγή» που ευθύνεται για το φαινόμενο, καθώς απαιτούνται περαιτέρω αναλύσεις.
«Εικασίες μπορούν να γίνουν πολλές, αλλά μια εμπεριστατωμένη έρευνα -ανάλυση φυσικοχημικών χαρακτηριστικών των υδάτων, έλεγχος της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων όσων ασκούν δραστηριότητα στην περιοχή κλπ- θα αναδείξει τον ή τους υπαίτιους του φαινομένου», ανέφερε ο κ. Καμπούρης και πρόσθεσε:
«Σε κάθε περίπτωση, για  την προσέγγιση των χρήσεων της παράκτιας ζώνης, ενός ιδιαιτέρως φυσικού ευαίσθητου περιβάλλοντος, πρέπει να ακολουθούνται και κυρίως να εφαρμόζονται σύγχρονα εργαλεία, όπως η χωροθέτησης bar και καφέ με βάση τη φέρουσα ικανότητα και όχι ανεξέλεγκτα και η λειτουργία πολυπαραγοντικού συστήματος παρακολούθησης».
Σημειωτέον ότι η περιοχή εντάσσεται στο δίκτυο NATURA 2000, γεγονός που σημαίνει ότι η χώρα είναι υποχρεωμένη για τη διατήρηση της καλής οικολογικής της κατάστασης.

Τι είναι ο ευτροφισμός
Ο ευτροφισμός είναι το περιβαλλοντικό φαινόμενο κατά το οποίο η υπέρμετρη αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων συνεπάγεται τη μείωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό και κατά συνέπεια την αλλοίωση της βιοποικιλότητας σε αυτό.
Προκαλείται από τον εμπλουτισμό των υδάτων με απορροές θρεπτικών στοιχείων, όπως νιτρικά και φωσφορικά ιόντα από λιπάσματα και απορρυπαντικά, κάλιο και οργανικά απόβλητα. Αυτά, όταν αποικοδομηθούν, παράγουν θρεπτικά συστατικά, τα οποία είναι η βασική τροφή για το φυτοπλαγκτόν και τα υδρόβια φυτά, που είναι καταναλωτές μεγάλων ποσοτήτων οξυγόνου, μειώνοντας έτσι και τη βιοποικιλότητα στο νερό.
Η έλλειψη οξυγόνου, οδηγεί σε αναερόβιες συνθήκες μέσα στο νερό, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή τοξικών ουσιών όπως είναι το μεθάνιο, το υδρογόνο, η αμμωνία, το υδρόθειο και η φωσφίνη.
Τα βακτήρια και οι τα φύκη αυξάνονται σε αριθμό τόσο, που σχηματίζουν επικάλυμμα στις υδάτινες επιφάνειες, προκαλώντας σκίαση στο νερό κάτω από την επιφάνεια. Χωρίς φως, οι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί στον πυθμένα θανατώνονται, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα τροφής σε άλλα βακτήρια, που συνεχίζουν να αναπτύσσονται.
Καθώς ο αριθμός των βακτηρίων αυξάνεται, η κατανάλωση του διαλυμένου στο νερό οξυγόνου αυξάνεται δραματικά, ενώ η παραγωγή ελαττώνεται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οξυγόνο για τους μη φωτοσυνθετικούς οργανισμούς, όπως τα ψάρια.

Πηγή: grtimes.gr σε ρεπορτάζ της Φωτεινής Στεφανοπούλου