WWF Ελλάς: "Προστατέψτε τις ακτές και τα δάση"

Έκκληση για βοήθεια, προκειμένου να μην περάσουν τα σχέδια της κυβέρνησης και της τρόϊκας για την καταστροφή των ακτών και των δασών της Ελλάδος, απευθύνει το ανεξάρτητο Ελληνικό τμήμα του παγκόσμιου δικτύου προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος WWF.  Τονίζοντας ότι θα πρέπει όλοι να χτίσουμε ένα μέλλον όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά.

Σε σχετική ανακοίνωση του WWF (WorldWideFundforNature»= «Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση»), τονίζονται τα ακόλουθα:

Τι κοινό έχει το νομοσχέδιο του αιγιαλού με το δασικό; Αλληλοσυμπληρώνονται, ώστε μεγάλες εκτάσεις σε αδόμητες παράκτιες περιοχές να χάσουν το προστατευτικό πλαίσιο που τις θωρακίζει μέχρι σήμερα. Στις περισσότερες περιπτώσεις μιλάμε για πανέμορφα τοπία, αλλά και για τόπους μεγάλης οικολογικής αξίας. Είναι αυτό που λέμε «περιοχές φιλέτα».

Σίγουρα η Ελλάδα χρειάζεται επενδύσεις για να αναπτυχθεί. Πώς λοιπόν τα νομοσχέδια αυτά τις προωθούν; Παρέχοντας ένα δίκαιο πλαίσιο που δεν θα αλλάζει κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση; Με τη δημιουργία υποδομών για μακροχρόνιες επενδύσεις που θα αναδείξουν και θα προστατεύσουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά της χώρας μας; Όχι!

Η λογική που προωθείται είναι η αφαίρεση της περιβαλλοντικής προστασίας που έχει διατηρήσει τη Ελλάδα - τα νησιά μας, τα βουνά και τα δάση μας - στη μοναδική σημερινή της μορφή. Μοναδική για μας αλλά και για τα εκατομμύρια τουρίστες που γι’αυτό το λόγο κάθε χρόνο έρχονται στη χώρα μας.

Η αληθινή διάσταση της λογικής αυτής θα αποκαλυφθεί αργά ή γρήγορα: ‘εξυπηρέτηση’ συγκεκριμένων επενδυτών, που συνολικά υποβαθμίζει το τουριστικό προϊόν μας. Εκχώρηση του μοναδικού φυσικού μας πλούτου με ελάχιστο αντίτιμο, που θα φέρει κέρδη για μερικούς κοντόφθαλμους επενδυτές, αλλά θα πληρωθεί πολλαπλάσια από τις επόμενες γενιές. Πόση ζημιά θα έχει ήδη προκληθεί στο περιβάλλον της «ομορφότερης χώρας του κόσμου» ώσπου να φανεί ξεκάθαρα η καταστροφική λογική των νομοσχεδίων αυτών;

Ακτές

Από κοντά παρακολουθούμε τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν το νέο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών για τον αιγιαλό. Γιατί είμαστε αντίθετοι;

·         Για πρώτη φορά, νομιμοποιούνται αυθαίρετα κτίσματα στην παραλία.

·         Για πρώτη φορά, επιτρέπεται η ολοκληρωτική κατάληψη παραλιών από επιχειρηματικές εκμεταλλεύσεις (μπαράκια, ξαπλώστρες κλπ).

·         Δίνεται το δικαίωμα σε οποιονδήποτε εκμεταλλεύεται εμπορικά μια παραλία να χτίσει λιμανάκια, να επιχωματώσει ή να μπαζώσει,  «εφόσον κριθεί ότι η επιχωμάτωση είναι

·         απαραίτητη για τη λειτουργία της επιχείρησης» (άρθ. 13, παρ. 5).

·         Μειώνει το πλάτος της υποχρεωτικά αδόμητης και κοινόχρηστης παραλίας από 50 μέτρα σε 10 μέτρα. Το υπόλοιπο μπορεί τώρα να χτιστεί, να περιφραχθεί, κλπ.

·         Αφαιρεί την απαγόρευση που ίσχυε μέχρι σήμερα για αποκλειστική χρήση της παραλίας.

Ένα νομοσχέδιο καταστροφικό για το περιβάλλον αλλά και για το δικαίωμά μας σε ελεύθερες και φυσικές παραλίες.

Στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διαβούλευσης, στο opengov.gr, καταθέσαμε αναλυτική κριτική. Την επόμενη μέρα στείλαμε επιστολή στον κάθε βουλευτή. Πιέζουμε ώστε να καταλάβουν πως ένας τέτοιος νόμος δεν πρέπει να φτάσει στη Βουλή.

Ευτυχώς, υπήρξαν άμεσες και μαζικές αντιδράσεις. Δίκτυα και πρωτοβουλίες πολιτών δημιουργήθηκαν). Παραδώσαμε 112 χιλιάδες υπογραφές που συγκεντρώθηκαν διεθνώς στο AVAAZ στο Υπουργείο Οικονομικών. Σήμερα, έχουν ξεπεράσει τις 140 χιλιάδες. Μια σειρά από ανεξάρτητους φορείς αντέδρασαν άμεσα, όπως για παράδειγμα η Ένωση Διοικητικών Δικαστών.

Μήπως το νομοσχέδιο θα φέρει ένα σημαντικό οικονομικό όφελος για τη χώρα, που θα αντισταθμίσει το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος του; Μάλλον το αντίθετο. Τα στοιχεία δείχνουν πως οι τουρίστες επιλέγουν προορισμό με πρώτο κριτήριο το περιβάλλον. Ποια θα είναι η επίπτωση σε βάθος χρόνου στη ‘μεγαλύτερη βιομηχανία της χώρας’, όταν οι παραλίες μας θα πάψουν να είναι φυσικές;

Ο Διευθυντής του WWF Ισπανίας απηύθυνε έκκληση στους Έλληνες υπουργούς: «Μην καταστρέψετε τις ακτές σας, όπως εμείς»! Ως αποτελέσματα του χαλαρού νομικού πλαισίου στην Ισπανία, σήμερα το 75% των ακτών της έχει οικοδομηθεί, ενώ ταυτόχρονα σχεδόν μισό εκατομμύριο θερινές κατοικίες είναι κενές. Πολλοί αναλυτές μάλιστα εκτιμούν ότι η φρενήρης οικοδομική δραστηριότητα στις ακτές τροφοδότησε μια χρηματοπιστωτική φούσκα που συνέβαλε στην αποσταθεροποίηση του Ισπανικού τραπεζικού συστήματος και στην πρόσφατη οικονομική κρίση. Αυτό πιστεύουμε πως χρειάζεται η Ελλάδα σήμερα;

Πού βρισκόμαστε σήμερα
Παρόλο που η κυβέρνηση άφησε να εννοηθεί ότι ‘θα λάβει τις αντιδράσεις υπόψη’, είμαστε σε επιφυλακή. Ανησυχία μας είναι ότι, αντί για ουσιαστικές αλλαγές, μπορεί να αλλάξει μόνο η μορφή του νομικού κειμένου: οι διατάξεις του μπορεί να κατέβουν διάσπαρτες και ‘κρυμμένες’ σε άσχετα νομοσχέδια. Ή να κατατεθεί με διαδικασία κατεπείγοντος, επειδή αποτελεί μνημονιακή δέσμευση. Τέτοιες πρακτικές δυστυχώς έχουμε δει σε πολλές περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια ώστε να καλυφθούν τα ίχνη νομοσχεδίων που διαφορετικά θα προξενούσαν αντιδράσεις.

Δάση

Από στιγμή σε στιγμή περιμένουμε και το νομοσχέδιο για τα δάση να κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση. Δυστυχώς, αντίθετα με το νομοσχέδιο του αιγιαλού, οι αντιδράσεις ως τώρα ήταν πολύ μικρότερες καθώς το θέμα δεν έχει προβληθεί ιδιαίτερα. Όμως το κόστος του θα είναι εξίσου μεγάλο, ειδικά καθώς «κουμπώνει» με το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, ώστε και το δασικό τμήμα των νησιωτικών «φιλέτων» να αποχαρακτηριστεί αλλά και στην ακτή να μπορούν να κατασκευαστούν τουριστικές εγκαταστάσεις πάνω στο κύμα.
Με μια ματιά, το νομοσχέδιο αυτό:

·         Αποχαρακτηρίζει οικολογικά πολύτιμες φυσικές εκτάσεις, κυρίως στα νησιά της χώρας μας και σε παραθαλάσσιες περιοχές, που μέχρι σήμερα προστατεύονταν. Όταν οι εκτάσεις αυτές καίγονται δε θα κηρύσσονται πια αναδασωτέες και θα μπορούν ακόμα και να χτιστούν.

·         Νομιμοποιεί αυθαίρετα ακόμα και μέσα σε προστατευόμενες περιοχές.

·         Ανοίγει τον δρόμο για μια σειρά από επεμβάσεις, ακόμα και στις προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας. Στόχος είναι η διευκόλυνση κάθε είδους τουριστικών υποδομών.

Όσο για τη μάστιγα των πυρκαγιών, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που αντί να εντείνει την πρόληψη, μάλλον δίνει περισσότερα κίνητρα σε κάθε λογής εμπρηστές και καταπατητές.

Με το νέο σχέδιο νόμου που τέθηκε σε ηλεκτρονική διαβούλευση τον περασμένο Σεπτέμβρη, τα δάση μένουν έκθετα σε κάθε είδους επεμβάσεις. Ολόκληρες δασικές εκτάσεις μένουν χωρίς καμία προστασία, ενώ σε όσα δάση και δασικές εκτάσεις εξακολουθεί να αναγνωρίζει το νομοσχέδιο, οι επιτρεπτές επεμβάσεις αυξάνονται και εντείνονται. Για παράδειγμα, ακόμα και σε προστατευόμενες δασικές περιοχές Natura 2000 θα επιτρέπεται η εκχέρσωση για αγροτική εκμετάλλευση, οι κάθε είδους κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, αλλά και οι τουριστικές εγκαταστάσεις (μέχρι και γήπεδα γκολφ!).

Ταυτόχρονα, αίρεται η απόλυτη απαγόρευση χρήσης για τις αναδασωτέες εκτάσεις. Με άλλα λόγια, ‘ό,τι ήταν δάσος, δεν πρόκειται να ξαναγίνει δάσος’!

Ακόμα, ανοίγει το παράθυρο για τη νομιμοποίηση σωρείας αυθαιρεσιών στα δάση και τις δασικές εκτάσεις. Για παράδειγμα, δίνονται, για πολλοστή φορά, νέες προθεσμίες για τη νομιμοποίηση δραστηριοτήτων που συνεχίζονται χωρίς τις απαραίτητες άδειες, όπως λατομεία, κατασκηνώσεις, χιονοδρομικά κέντρα, εγκαταστάσεις μέσα σε πάρκα και άλση, κ.ά. 

Συνολικά, το νομοσχέδιο ‘κλείνει το μάτι’ σε οποιονδήποτε ως τώρα συναντούσε το ‘εμπόδιο’ της περιβαλλοντικής προστασίας για να εκμεταλλευτεί μια δασική έκταση. Το μήνυμα ακόμα και για τους επίδοξους εμπρηστές είναι σαφές.

Στο πλαίσιο της διαβούλευσης και σε συμμαχία με τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις της Ελλάδας αντιδράσαμε άμεσα, απευθύνοντας το μόνο λογικό αίτημα: την ολοκληρωτική απόσυρσή του σχεδίου νόμου.

Όπως και με τον αιγιαλό, δεν λέμε ότι η νομοθεσία που ισχύει σήμερα είναι η ιδανική. Υπάρχουν πολλές ελλείψεις, που συμβάλλουν σημαντικά στις καταστροφές των πυρκαγιών που βλέπουμε κάθε χρόνο. Ακόμα, ο μεγάλος πλούτος που κρύβουν τα δάση μας σήμερα δεν λαμβάνεται υπόψη, ούτε υπάρχουν οι βάσεις για την οικονομική αξιοποίησή του. Όμως, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν προωθεί την οικονομική αξιοποίηση σε βάθος χρόνου, για παράδειγμα με την αειφορική παραγωγή δασικών προϊόντων (π.χ. ξυλείας), αλλά στο άμεσο ‘ξεπούλημα’ που σήμερα θα ωφελήσει ορισμένους, αλλά μακροπρόθεσμα θα φέρει τεράστιο κόστος στους πολλούς.

Πού βρισκόμαστε σήμερα
Τους περασμένους μήνες συγκεντρώσαμε υπογραφές διαμαρτυρίας ενάντια στο νομοσχέδιο. Η ώθηση των υπογραφών μας έδωσε τη δυνατότητα να υποβάλλουμε αναλυτικά σχόλια στον τέως Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος, Σταύρο Καλαφάτη. Όπως όμως και με το νομοσχέδιο του αιγιαλού, περιμένουμε από στιγμή σε στιγμή το δασικό νομοσχέδιο να κατέβει για ψήφιση στη Βουλή. Η τελική του μορφή μας είναι αυτή τη στιγμή άγνωστη.