Ευχές πολιτικών κρατουμένων από το Γεντί Κουλέ

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Ευχές από τους πολιτικούς κρατούμενους στο Γεντί Κουλέ παραμονές των γιορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς του 1952. Ένα περιστέρι της ειρήνης φεύγει από τις φυλακές του Επταπυργίου, μεταφέροντας τις ευχές στους συγγενείς των κρατουμένων για «χαρούμενες γιορτές», ενώ το καραβάκι της ελπίδας και της προσμονής για γρήγορη απελευθέρωση πλέει στα νερά του Θερμαϊκού. Η ημερομηνία γράφει 22 Δεκεμβρίου 1952,

Οι ευχετήριες κάρτες, που φιλοτεχνούνταν από τους ίδιους τους πολιτικούς κρατούμενους στο Γεντί Κουλέ αλλά και στις άλλες φυλακές της χώρας και τους τόπου εξορίας, ήταν κάτι το συνηθισμένο όταν πλησίαζαν οι εορταστικές εκδηλώσεις Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Πάσχα, καθώς και στις εθνικές επετείους. Οι κάρτες αυτές, όπως επισημάνθηκε από την ιστορικό Ιωάννα Παπαθανασίου, νοηματοδοτούσαν συμβολικές παραστάσεις μιας εποχής και μιας ιδιαίτερης συνθήκης ζωής που επιστράτευσε την εικόνα για να υπερβεί τις απαγορεύσεις της αναγκαστικής λογοκρισίας από την οποία περνούσαν όλες οι επιστολές των έγκλειστων στις φυλακές για τις ιδέες και τα πολιτικά τους φρονήματα . Χρώματα και λουλούδια, στάμπα και γκομπλέν, κολλάζ και άλλα χειροτεχνήματα με μέσα πενιχρά, ανεξάρτητα από το  αισθητικό αποτέλεσμα, κρύβουν μέσα τους ώρες δουλειάς, αξίες, εφευρετικότητα και φαντασία.

Για να αντιληφθούμε τις συνθήκες απόγνωσης που βίωναν τέτοιες χρονιάρες μέρες οι έγκλειστοι στις φυλακές πολιτικοί κρατούμενοι, αξίζει να παραθέσουμε μία επιστολή που απέστειλαν στις αρχές από την Καβάλα παραμονές γιορτών στη δεκαετία του ’60 γυναίκες και μανάδες και παιδιά φυλακισμένων για τα φρονήματά τους αγωνιστών:

«...Τις ημέρες αυτές που χαρμόσυνα θα ηχήσουν οι καμπάνες και μηνύματα αγάπης και ειρήνης θα φέρουν στις ανθρώπινες καρδιές, στα σπίτια τα δικά μας, στις οικογένειες που έχουμε πατέρα, σύζυγο ή παιδί πολιτικό κρατούμενο ή εξόριστο, τέτοια χαρά δεν θα τα αγγίξει. Δεκάξι χρόνια οι δικοί μας κρατούνται στις φυλακές και στις εξορίες.... Νέους τους ’κλεισαν στα σίδερα και τώρα είναι ασπρομάλληδες. Ήτανε νέες οι γυναίκες που αφήσανε, μα ο χρόνος και ο πόνος τις γέρασε... Θέλουμε να πιστεύουμε πως κάτι άγγιξε την ψυχή σας από το δράμα αυτών των ανθρώπων, από την πίστη τους στη ζωή, που έγινε σκληρός, έμπρακτος αγώνας για μια πατρίδα μονιασμένη, ειρηνική και ευτυχισμένη».

Σημείωση: Αυτή και πολλές ακόμη κάρτες αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου "Γεντί Κουλέ, η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΙΑΝΟS