Οι κίνδυνοι από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Τι λέει ο καθηγητής Γενετικής Κων. Τριανταφυλλίδης

Ο ομότιμος καθηγητής της Γενετικής, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, όπως αυτές που εκπέμπουν οι τρεις γιγαντοκεραίες, που βρίσκονται στην περιοχή των κοιμητηρίων της Νέας Μηχανιώνας, ή όπως το σύστημα κεραιών που έχει τοποθετηθεί στην ταράτσα οικοδομής, σε απόσταση αναπνοής από το Λύκειο; Πρέπει να ανησυχούμε ή να εφησυχάζουμε; Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνουμε;

Στα καίρια αυτά ερωτήματα, έδωσε πολύ διαφωτιστικές απαντήσεις ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, στην ομιλία που έκανε το απόγευμα της περασμένης Κυριακής στην αίθουσα εκδηλώσεων του Λυκείου της Νέας Μηχανιώνας.

Μετά από απαίτηση πολλών αναγνωστών, ο «Φάρος του Θερμαϊκού» εξασφάλισε ολόκληρη την ομιλία του καθηγητή κ.Κ.Τριανταφυλλίδη και σας την παρουσιάζει σε τίτλους.

Πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας:

•         Κρατικά δίκτυα  ενδοεπικοινωνίας - τηλεπικοινωνίας (ΕΚΑΒ, Αστυνομία, Πυροσβεστική, Στρατός)

•         Ιδιωτικά δίκτυα  ενδοεπικοινωνίας

•         Ραδιοφωνία

•         Τηλεόραση

•         Κινητή τηλεφωνία

•         Ασύρματη τηλεφωνία

•         Ασύρματο διαδίκτυο (Internet) – Ασύρματοι πομποί (router) Η/Υ

•         Ασύρματες παιχνιδοκονσόλες

•         Φούρνοι μικροκυμάτων

•         Ιατρικές και βιομηχανικές εφαρμογές

•         Ραντάρ

•         Δορυφορικές επικοινωνίες

Στη Μηχανιώνα έχουμε γιγαντοκεραίες και “διαφημιστικές” κεραίες σε μικρή απόσταση από το Λύκειο, τα 2 Γυμνάσια, το Δημοτικό Σχολείο, το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό γήπεδο.

Μας λένε να μην ανησυχούμε γιατί η ακτινοβολία είναι χαμηλή. Έχουμε όμως ερωτήματα:
-Τι σημαίνουν “ασφαλή επίπεδα” ακτινοβολίας;
-Υπάρχουν άλλα επίπεδα ασφαλείας για παιδιά;
-Υπάρχει κάτι άλλο εκτός από τις θερμικές επιπτώσεις;
-Γιατί διαφωνούν οι επιστήμονες και αρκετοί από αυτούς ανησυχούν;

Oι κάτοικοι και οι μαθητές που ανησυχούν και στη Νέα Μηχανιώνα, ζητούν εξηγήσεις

Η έκθεση σε Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία έχει ως αποτέλεσμα:

Α) Θερμικά φαινόμενα

-Φυσικός μηχανισμός: Ταλάντωση και περιστροφή των μορίων

-Βιολογικός μηχανισμός: Αύξηση θερμοκρασίας

Β) Μη Θερμικά φαινόμενα

-Φυσικός μηχανισμός: Σπάσιμο DNA, Αντλία ιόντων κυττάρου

-Βιολογικός μηχανισμός: Ρύθμιση παραγωγής πρωτεϊνών, μεταβολισμός κυττάρων,  πονοκεφάλους, άγχος, διαταραχή στη μνήμη και τη μάθηση,  διαταραχή συγκέντρωσης, αίσθημα κόπωσης, διαταραχή ύπνου - αϋπνίες,  διαταραχή οστεοποίησης στα έμβρυα, αλλαγή συμπεριφοράς, αλλεργίες, σύνθεση ορμονών, ολιγοσπερμία - μείωση γονιμότητας, εξασθένιση ανοσοποιητικού συστήματος-ασθένειες, καρκίνο στον εγκέφαλο και λευχαιμία

Οι πρώτες υπόνοιες ότι τα Η.Π.  μπορεί να προκαλέσουν επιδράσεις στη υγεία

1.    1979: Dr. N. Wertheimer (ειδική στη δημόσια υγεία) και  Ed Leeper (Ηλεκτρολόγος)

2.    Denver (Colorado, ΗΠΑ). Παιδιά που ζούσαν κοντά σε γραμμές υψηλής τάσης είχαν 2 – 3 φορές αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν λευχαιμία

Μείωση της γονιμότητας

Όπως έδειξαν επιστημονικές μελέτες, η έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, μειώνει τη γονιμότητα των ποντικών και των πουλιών.

Η παρατήρηση στα ποντίκια έγινε σε τιμή έκθεσης πολλές φορές κάτω από τα θεσπισμένα όρια στην Ελλάδα.

 Άνδρες:  Μείωση του αριθμού των  σπερματοζωαρίων κατά 30% σε σύγκριση με άνδρες που δεν έκαναν τακτική χρήση κινητού τηλεφώνου (Ουγγαρία).

Μαθητές: Μηνύματα κάτω από θρανία – συσχέτιση με στείρωση (Ιατρικός Σύλλογος Αυστρίας).

 Οι επιπτώσεις

-Διπλασιασμός DNA. Υπάρχουν χιλιάδες σπασίματα, παρεμπόδιση σύνδεσης κομματιών DNA: Mμεταλλαξιγένεση à καρκινογένεση

-Έκθεση DNA σε ηλεκτρομαγνητικό πεδίο  έχει ως αποτέλεσμα τη διάσπασή του. Αυτό ήταν αποδεκτό μόνο για την ιονίζουσα ακτινοβολία

Έκθεση σε Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αλλάζει την πρωτεϊνική έκφραση (BMC Genomics 9:77, 2008).
Τα πειράματα έγιναν στη Φινλανδία

•         Έκθεση επιδερμίδας γυναικών επί 1 ώρα σε Η.Α. αλλάζει τη σύνθεση 8 πρωτεϊνών.

•         Ρυθμός απορρόφησης,  SAR = 2 W/kg. Το πείραμα έγινε σε SAR = 1,3 W/kg.

΄Εκθεση σε 2 min HA (δεξιά) διανοίγει τον αιματο-εγκεφαλικό φραγμό  σε ποντίκια και αυξάνει τη διαπερατότητα σε πρωτεΐνες. Τοξίνες ίσως φθάσουν στον εγκέφαλο. Διαπιστώθηκε καταστροφή νευρώνων.

Οι HΑ αυξάνουν σημαντικά τα απλά και διπλά σπασίματα στο DNA.

Oι ΗΑ επιφέρουν στο DNA το ίδιο είδος βλαβών που προκαλούν οι ιοντίζουσες ακτινοβολίες (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα REFLEX 2004).

•         Η μη επιδιόρθωση των βλαβών του DNA, είναι γνωστό, μπορεί να οδηγήσει σε καρκινογένεση.

Κίνδυνος καρκίνου στον εγκέφαλο

To Ινστιτούτο Karolinska της Σουηδίας έδειξε (Epidemiology 15, 2004) ότι υπερδεκαετής χρήση  κινητού τηλεφώνου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καλοήθους όγκου στο ακουστικό νεύρο (ακουστικό νεύρωμα).

•         To 2006 επιβεβαιώθηκαν στη Σουηδία  τα προηγούμενα συμπεράσματα (Int. Arch. Occup. Environ. Health). Ο κίνδυνος δημιουργίας καρκίνου στον εγκέφαλο είναι αυξημένος από 1,7 – 5,9 φορές.

•         Στην Ινδία οι έρευνες έδειξαν 400% αύξηση του κινδύνου δημιουργίας καρκίνου στον εγκέφαλο.

•         Φινλανδία. Υπερδεκαετής χρήση κινητού αυξάνει τον κίνδυνο γλοιώματος στην πλευρά του κεφαλιού στην οποία κρατούν τη συσκευή. (Τα γλοιώματα προσβάλλουν έως 700 Έλληνες το χρόνο).

•         Δανοί ερευνητές (2006) δεν διαπίστωσαν συσχέτιση ανάμεσα στον κίνδυνο καρκινογένεσης και τη χρήση κινητού τηλεφώνου.

•         Γάλλοι επιστήμονες  έδειξαν ότι η επαγγελματική ή οικιστική έκθεση σε Η.Α. παίζει ρόζο στην εκδήλωση  βλαβών στο DNA (όγκος εγκεφάλου). Πηγή : Int. J. Cancer Nov. 12, 2010)

Μελέτες του Παγκόσμιιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)

Πρόγραμμα Interphone: Π.Ο.Υ. - Εταιρείες: Ισραήλ . Μελέτη 500 περιπτώσεων καρκίνου των σιαλογόνων αδένων

•           Πολύχρονη χρήση  κινητού τηλεφώνου αυξάνει κατά 50% τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου (όγκου) στους σιαλογόνους (παρωτίδα) αδένες.

•         Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν  τα παιδιά και όσοι χρησιμοποιούν το τηλέφωνο υπερβολικά.

•         Αυξημένος κίνδυνος διαπιστώθηκε επίσης σε όσους έκαναν υπερβολική χρήση και κατοικούσαν στην περιφέρεια.

Συμπεράσματα

1. Η αλληλεπίδραση της μη ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με τη βιολογική ύλη είναι τόσο θερμική, όσο και  χημική – βιολογική.
2. Η ελληνική νομοθεσία  εφαρμόζει όρια σε επίπεδα 70% εκείνων που έχει προτείνει η Ε.Ε. (1999). Παρόλα αυτά θεωρούμε ότι δεν προστατεύεται η δημόσια υγεία από τους δυνητικούς κινδύνους των μη θερμικών βλαβών, της HA διότι: έρευνες αποδεικνύουν ότι – κατά περίπτωση - έχουμε βλαπτικές επιδράσεις στην υγεία και όταν η ένταση της ακτινοβολίας είναι μέσα στα επιτρεπόμενα όρια έκθεσης.

Hans-free

Η χρήση Hans-free και η ανοιχτή ακρόαση μειώνουν σημαντικά  την έκθεση του εγκεφάλου από κινητά τηλέφωνα. Ως εκ τούτου, μέχρι την οριστική απάντηση, η υιοθέτηση των εν λόγω προφυλάξεων, ιδίως μεταξύ των νέων, είναι σκόπιμη.

Προτάσεις

•         Το γεγονός ότι τα όρια έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μειώνονται συνεχώς, κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή της αρχής της “συνετούς αποφυγής” έκθεσης σε οιαδήποτε μορφή ακτινοβολίας.

•         Ιδιαίτερη φροντίδα σε έμβρυα (έγκυες),

   άτομα που σκοπεύουν να τεκνοποιήσουν 

•         Παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών.

Η Γαλλία απαγορεύει τη χρήση κινητών στα σχολεία.
Το Ουζμπεκιστάν απαγόρευσε τη χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά.

Αντιθέτως, γονείς στην Ελλάδα χαρίζουν κινητά σε μικρά παιδιά

Χρήσιμες συμβουλές

•         Αποφεύγεται τη συνομιλία με το κινητό κολλημένο στο αυτί.

•         Μειώστε τον χρόνο ομιλίας σας σε λιγότερο από 6΄ κάθε 24 ώρο.

•         Χρησιμοποιείστε ενσύρματο hands free ή blue tooth και το τηλέφωνο σε απόσταση 40 εκ. από το σώμα σας.

•         Χρησιμοποιείστε ανοιχτή επικοινωνία.

•         Τοποθετείστε τον ασύρματο υπολογιστή σας στο τραπέζι και όχι στα πόδια σας.

Συμβουλές για να προστατευθούμε από την ακτινοβολία, χωρίς να αποκηρύξουμε την τεχνολογία

•         Μη κάνετε χρήση κινητού σε μικρούς κλειστούς χώρους, όπως:

•         Ανελκυστήρες, υπόγεια, τούνελ αυτοκινητοδρόμων

•         Μη κάνετε χρήση κινητού στο αυτοκίνητο.

•         16.000 σκοτώθηκαν στις Η.Π.Α. (2001-2007).

Προληπτικά μέτρα

•         Τοποθετήστε τη βάση του ασυρμάτου τηλεφώνου στη μακρύτερη δυνατή απόσταση από  χώρους (κυρίως το κρεβάτι)  που συνήθως περνάτε αρκετές ώρες.

•         Μείνετε (κυρίως τα παιδιά) σε απόσταση τουλάχιστον 1 μέτρου όταν λειτουργεί ο φούρνος μικροκυμάτων .

Προτάσεις

-Πρέπει να αποθαρρύνεται έντονα η παρατεταμένη χρήση κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά – εάν δεν συντρέχει επείγουσα ανάγκη.

 -Να αποφεύγεται η παθητική έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, με την  υποχρέωση του συνδιαλεγόμενου να βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου από τους υπόλοιπους πολίτες.

-Οι βιολογικές επιπτώσεις που ενδεχομένως προκαλούν οι  Η.Α. επιτάσσουν τη μείωση των επιτρεπόμενων ορίων επικινδυνότητας που ισχύουν στη χώρα μας.

Επίλογος

•         Η εφαρμογή της αρχής της “συνετούς αποφυγής” έκθεσης σε οποιαδήποτε μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κρίνεται αναγκαία.

•          Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να δοθεί σε άτομα που σκοπεύουν να τεκνοποιήσουν, σε έγκυες και σε παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών.

•         Κάντε χρήση και όχι κατάχρηση της ηλεκτρομαγνητικής τεχνολογίας.

•         Είναι προτιμότερο να είμαστε προμηθείς, παρά επιμηθείς και  ειδικότερα για τη νέα γενιά των Ελλήνων.