Όταν λογοκρίνονταν και το σινεμά από τους δικτάτορες....

Καθώς πλησιάζει η μαύρη επέτειος: 57 χρόνια από τη δικτατορία της χούντας

Τον Απρίλιο του 1967, γράφονταν μια από τις μελανές σελίδες στην ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους, με την επιβολή της δικτατορίας της χούντας, έπειτα από πραξικόπημα, των Γεωργίου Παπαδόπουλου, Στυλιανού Παττακού και  Νικόλαου Μακαρέζου, η οποία τα επόμενα επτά χρόνια θα προσφέρει πόνο, φυλακίσεις και διωγμούς στους Έλληνες και τις Ελληνίδες. Η σχέση της Χούντας με την τέχνη ήταν στο επίπεδο της αξιολόγησης της παιδικής ζωγραφιάς.

Βέβαια όπως κάθε χούντα που σέβεται τον εαυτό της, έτσι και αυτή, επέβαλε λογοκρισία στην τέχνη και φυσικά στον κινηματογράφο. Άλλωστε, στο μυαλό της ο κινηματογράφος ήταν κάτι «το προχωρημένο», όπως άλλωστε είναι έτσι και σε μυαλά που κοσμούν τη σημερινή Βουλή.

Έχει λοιπόν ενδιαφέρον να δούμε μερικές από τις ταινίες που λογόκρινε η δικτατορία και κυρίως τους «λόγους» που επιβλήθηκε η λογοκρισία.

Οι λογοκριτές είδαν την ανυπέρβλητη ταινία του Λουί Μπουνουέλ, «Los Olvidados» ως ένα έργο που στερείται οποιασδήποτε «καλλιτεχνικής αξίας», τον «Τρελό Πιερό» του Ζαν Λικ Γκοντάρ ως «αποκορύφωμα ασυναρτησίας» , ενώ, αντιγράφοντας από το flix, «η «Κόρη μου η Σοσιαλίστρια» για να προβληθεί ελεύθερα έπρεπε να αφαιρεθεί η σκηνή όπου ο αστυνομικός φτιάχνει το μουστάκι του και πως δεν νοείτο ταινία που να παρουσιάζει ανθρώπινη δυστυχία στη χώρα και να «υπονομεύει τις παραδόσεις της» που να μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό».

Μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσουν οι λόγοι που επέλεγαν οι λογοκριτές να απαγορεύσουν ταινίες. Άλλες ταινίες που απαγορεύτηκαν είναι «Η ωραία της ημέρας» με την σέξυ Κατρίν Ντενέβ να φέρνει πονοκέφαλο στα μυαλό των συντηρητικών, το «Κιέριον» του Δήμου Θέου, η «Στεφανία» Γιάννη Δαλιανίδη πού «απευθύνεται στα κατώτερα ένστικτα του κοινού, ενώ συκοφαντεί τας Ελλάδας», «Ο κλέφτης» του Παντελή Βούλγαρη επειδή έδειχνε «πολλή δυστυχία» και πολλές άλλες.

«Η λογοκρισία δεν είναι πρόβλημα θεσμών, είναι πρόβλημα νοοτροπίας», ανέφερε ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης στο τέλος του ντοκιμαντέρ «H Χούντα, η Λογοκρισία και ο Ελληνικός Κινηματογράφος» που προβλήθηκε στην ΕΡΤ το 1997 και ουσιαστικά αφηγείται τη μακρά σχέση του νέου ελληνικού κινηματογράφου (και όχι μόνο) με την Χούντα.

Σε έρευνα και σενάριο της Ευάννας Βερνάρδου και σκηνοθεσία του Νώντα Σαρλή, το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει αρχειακό υλικό, αμέτρητα παραδείγματα από τη λογοκρισία της εποχής αλλά και τις τάσεις που επικράτησαν στην κινηματογραφική διασκέδαση των Ελλήνων, ενώ για το θέμα μιλούν πολλοί δημιουργοί και άνθρωποι του κινηματογράφου: Θόδωρος Αγγελόπουλος, Γιώργος Σταμπουλόπουλος, Μανούσος Μανουσάκης, Γιάννης Σολδάτος, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Λευτέρης Σωφρονάς, Θόδωρος Αδαμόπουλος, Δημήτρης Χατζής και άλλοι.