Οι μεταρρυθμίσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και η απλή αναλογική

σκίτσο του Αρκά, "δανεισμένο" για την περίσταση

του Σπύρου Κουζινόπουλου
Νέες φιέστες, ετοιμάζει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης. Και ξοδεύει πολλές χιλιάδες ευρώ από τα χρήματα των φορολογούμενων πολιτών για να εκφοβίσει τον κόσμο με πληρωμένα διαφημιστικά μηνύματα, ότι ο "Κλεισθένης", που εκπόνησε το υπουργείο Εσωτερικών για τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, τάχα... "καταστρέφει τις ζωές μας".

Κι όλες αυτές οι φανφάρες του δημάρχου Αμαρουσίου προς τι; Για να γίνει αρεστός στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να λάβει το, πολυπόθητο γιαυτόν, "χρίσμα", προκειμένου να είναι στις επόμενες δημοτικές εκλογές αυτός ο "γαλάζιος" υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων.
Αλήθεια, από πόσα δεινά θα είχε γλυτώσει η χώρα, πόσο πιο αποτελεσματικός θα ήταν ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και πόσες καλύτερες υπηρεσίες θα απολάμβαναν οι πολίτες των Δήμων και των Κοινοτήτων, αν εφαρμόζονταν από πολλά χρόνια πριν οι προωθούμενες από το σχέδιο «Κλεισθένης» αλλαγές;  Αλλά βλέπετε, οι κυβερνήσεις που διοίκησαν τον τόπο, όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, ήθελαν την Τοπική Αυτοδιοίκηση υποταγμένη, ζητιάνα κάθε φορά και ικέτιδα στα υπουργικά και βουλευτικά γραφεία για λίγα ψίχουλα, προκειμένου να επιτελέσει το έργο της.
Με μεγάλη ικανοποίηση, διάβασα ότι σταματάει επιτέλους η μείωση της κρατικής επιχορήγησης που έφτασε περίπου στο 60% τα τελευταία χρόνια. Και η ικανοποίηση αυτή ενισχύθηκε από τη δήλωση του υπουργού Εσωτερικών, ότι αυξάνεται η επιχορήγηση στους ΟΤΑ με επιπλέον 300 εκατομμύρια ευρώ.  
Σίγουρα οι προβλεπόμενες αλλαγές στον «Καλλικράτη» δεν είναι ότι καλύτερο, δεν είναι  το τέλειο, θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη πιο μεγάλα, πιο θαρραλέα και αποφασιστικά βήματα. Όμως, συνυπολογίζοντας τη συγκυρία, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή η κυβέρνηση, τις πιέσεις και τον πόλεμο που δέχεται, πρέπει να παραδεχτούμε ότι προωθούμενη μεταρρύθμιση, αλλάζει σημαντικά το τοπίο, γίνεται καλύτερο για το θεσμό και κάνει πιο αποτελεσματικό το ρόλο και το έργο όσων ασχολούνται με την αυτοδιοίκηση.
Εδώ και δύο περίπου χρόνια, που άνοιξε η συζήτηση για τις επερχόμενες αλλαγές στους ΟΤΑ,  η κυρίαρχη ομάδα της ΚΕΔΕ καταβάλλει συστηματικά προσπάθειες να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη, μεταθέτοντας όλη τη συζήτηση για τις αλλαγές στον Καλλικράτη, μόνο στο εκλογικό σύστημα. Το αστείο στην περίπτωση είναι ότι καταφέρονται κατά της απλής αναλογικής, δήμαρχοι και αυτοδιοικητικές παρατάξεις που όλα τα προηγούμενα χρόνια ήταν ένθερμοι υποστηρικτές αυτού του πλέον αντιπροσωπευτικού εκλογικού συστήματος. Βλέπετε, το κομματικό συμφέρον και η ανάγκη εξεύρεσης κάλπικων επιχειρημάτων για αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, τους ωθεί σε σύμπραξη για το ζήτημα αυτό με τα πιο σκουριασμένα μυαλά, τα πιό αντιδραστικά στοιχεία.
Συζητώντας με πολλούς στις τελευταίες συνελεύσεις και συνέδρια της ΚΕΔΕ, στην οποία μετέχω ως αντιπρόσωπος της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, όταν ισχυρίζονται ότι θα υπάρξει τάχα πρόβλημα κυβερνησιμότητας, τους ρωτάω κάτι πολύ απλό: Από το 2010 τουλάχιστον, όταν τελείωσε η, όπως αποδείχθηκε, τόσο επιζήμια για την Ελλάδα περίοδος της αυτοδυναμίας, τη χώρα κυβερνούν δικομματικές ή τριτοκομματικές κυβερνήσεις. Έμεινε λοιπόν η χώρα έστω μία ημέρα ακυβέρνητη; Γιατί αυτό να μην μπορεί να γίνει και στην αυτοδιοίκηση, ένα χώρο όπου πρωτίστως πρέπει να επικρατεί η αντίληψη της συνεργασίας, της συνεννόησης, της αλληλοβοήθειας  και της σύμπραξης;
Θέλω να αναφέρω την πολύ χαρακτηριστική περίπτωση της δημοτικής παράταξης «Συμπολιτεία Θερμαϊκού» της οποίας έχω την τιμή να είμαι επικεφαλής. Η παράταξή μας, ένα αδέσμευτο αυτοδιοικητικό σχήμα, αν και δημιουργήθηκε πολύ λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές του 2014, κατάφερε να πάρει ποσοστό 20%. Αλλά με το σύστημα που ίσχυε, να εκλέξει μόνο 3 δημοτικούς συμβούλους, ενώ κανονικά με απλή αναλογική θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον τους διπλάσιους και πλέον. Με συνέπεια οι ψηφοφόροι, αν και ψήφισαν το ψηφοδέλτιό μας, να  βλέπουν ότι τους εκπροσωπούν στο δημοτικό συμβούλιο άτομα από άλλους συνδυασμούς. Πόσο λοιπόν δίκαιο, πόσο αντιπροσωπευτικό, πόσο λογικό και τίμιο είναι αυτό; Μάλλον κάπως αλλιώς το λένε, μάλλον καταλήστευση ψήφων πρέπει να αποκαλείται, αλλά δεν τολμούν να το παραδεχτούν.
Την καθιέρωση της απλής αναλογικής στην αυτοδιοίκηση, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και οι "γαλάζιοι" δήμαρχοι και περιφερειάρχες, την χαρακτήρισαν ως «καταπάτηση της δημοκρατικής βούλησης των πολιτών». Και ισχυρίζονται ότι υπάρχει κίνδυνος, η αντιπολίτευση να έχει περισσότερους συμβούλους από την παράταξη του δημάρχου. Εγώ λέω ότι και σ’ αυτή την περίπτωση, δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα με τη διοίκηση οποιουδήποτε Δήμου της χώρας. 
Αναφέρω μία πολύ χαρακτηριστική περίπτωση: Τον Φεβρουάριο του 1934, είχαν διεξαχθεί σε όλη τη χώρα δημοτικές εκλογές και στο δήμο Σερρών, είχε πλειοψηφήσει ο δεξιός υποψήφιος Γεωργιάδης. Όμως επειδή υπήρχε πρόβλημα με την εκλογή του, ακυρώθηκε η ανάδειξή του στο δημαρχιακό αξίωμα και στις 18 Μαρτίου 1934 ξαναέγιναν εκλογές, αυτή τη φορά μόνο για δήμαρχο, με συνέπεια να εκλεγεί ο κομμουνιστής Διονύσης Μενύχτας, που μαζί με τον Μήτσο Παρτσαλίδη της Καβάλας, υπήρξαν οι πρώτοι αριστεροί δήμαρχοι στην ιστορία της χώρας. Στους τέσσερις μήνες που έμεινε στο αξίωμα του δημάρχου ο Μενύχτας, πριν τον καθαιρέσει από τη θέση αυτή το συντηρητικό κατεστημένο της εποχής και τον εξορίσει στον Άη-Στράτη, ο δήμος διοικήθηκε μία χαρά, αν και η πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου ανήκε στον δεξιό δήμαρχο που ακυρώθηκε η εκλογή του.  
Όσο για τα περί καταπάτησης της δημοκρατικής βούλησης, το αστείο είναι ότι όσοι τα αναμασούν, προέρχονται από την παράταξη εκείνη που άφησε εποχή στη χώρα για τις καλπονοθευτικές της μεθοδεύσεις και το βιασμό της λαϊκής βούλησης. Με αποκορύφωμα τις εκλογές του 1961, στις οποίες, σύμφωνα με τις καταγγελίες της ΕΔΑ και του Γεωργίου Παπανδρέου, «ψήφιζαν ακόμη και τα δέντρα και οι νεκροί».
Ας σταματήσουν επιτέλους. Τους πήραμε χαμπάρι ότι όλος αυτός ο θόρυβος ξεσηκώθηκε για να συνεχιστεί η ανεξέλεγκτη παραμονή των συγκεκριμένων θορυβοποιών στο τιμόνι των Δήμων. Κυριολεκτικά για την ... καρέκλα.
Ας τελειώνουμε επιτέλους με όλα αυτά τα στρεβλά και τα καλπονοθευτικά. Ας δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μία καλύτερη τοπική αυτοδιοίκηση, πιο λειτουργική, πιο αποδοτική, που θα στέκεται δίπλα στον πολίτη, που θα αφουγκράζεται τις ανάγκες τους και θα πάψει να αποτελεί έναν γραφειοκρατικό μηχανισμό με φορομπηχτικό καθαρά προσανατολισμό. Είναι χρέος και καθήκον όλων μας.

*Ο Σπύρος Κουζινόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας, δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Θερμαϊκού και επικεφαλής της δημοτικής παράταξης "Συμπολιτεία Θερμαϊκού"