Από το 1829 που έγιναν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές μέχρι σήμερα
Εκλογές στη Ν.Μηχανιώνα το 1953, για την επαναληπτική ψηφοφορία στο νομό Θεσσαλονίκης, όπου για πρώτη φορά ψήφισαν και οι γυναίκες, εκλέγοντας την Ελένη Σκούρα |
Παρουσιάζουμε στη συνέχεια ένα πανόραμα των εκλογικών αναμετρήσεων που έγιναν στην Ελλάδα, για τις βουλευτικές εκλογές, από την ανεξαρτησία της χώρας μέχρι σήμερα, με τα σημαντικότερα σημεία κάθε εκλογής, τους πρωταγωνιστές της αλλά και τις διακυμάνσεις των κομματικών σχηματισμών που πήραν μέρος. Επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι στα 191 χρόνια του ελεύθερου βίου της Ελλάδας, μόνο τέσσερις φορές έγιναν δύο εκλογικές αναμετρήσεις μέσα στον ίδιο χρόνο και συγκεκριμένα τον Αύγουστο και Νοέμβριο του 1910, τον Μάϊο και Δεκέμβριο του 1915, τον Ιούνιο και Νοέμβριο του 1989 και τέλος τον Μάϊο και Ιούνιο του 2012, δηλαδή στις μέρες μας. Αναλυτικά:
Οι εκλογές του 1829 ήταν οι πρώτες εκλογές με άμεση ψηφοφορία στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Από αυτές προέκυψαν 236 πληρεξούσιοι που αποτέλεσαν την Δ΄Εθνοσυνέλευση που έλαβε χώρα στο Άργος.
Το πλαίσιο των εκλογών καθορίστηκε με απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια που εκδόθηκε από το Πανελλήνιον, σύμφωνα με την οποία δικαίωμα ψήφου είχαν όλοι οι ευρισκόμενοι στην Ελλάδα οι οποίοι ήταν «Έλληνες το γένος».
Την απόφαση αυτή κατάφερε ο Καποδίστριας να γίνει αποδεκτή από το Πανελλήνιον, μόνο μετά από αυθαίρετη πρόσθεση 9 μελών στη σύνθεσή του (πλέον των υπάρχοντων 27). Το Πανελλήνιον αντιδρούσε φοβούμενοι ότι θα επικρατήσουν Φαναριώτες και Έλληνες του εξωτερικού και ζητούσε να περιορισθεί η ψήφος στους αυτόχθονες (γηγενείς) και κτηματίες.
Επιπλέον ο Καποδίστριας ζητούσε αρχικά να εκδώσει απόφαση με την οποία να ορίζονται πρόεδροι των εφορευτικών επιτροπών επίτροποι αποσταλμένοι από την κυβέρνηση και όχι πρόσωπα εκλεγόμενα από τους εκλογείς. Παρά την επιμονή του, δεν εκδόθηκε τέτοια απόφαση.
Εκλογές 1843
Οι εκλογές του 1843 προκηρύχθηκαν στις 7 Σεπτεμβρίου 1843 από την προσωρινή κυβέρνηση του Ανδρέα μεταξά που προέκυψε μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Οι εκλογές των πληρεξούσιων για την εθνοσυνέλευση έγιναν με τον νόμο της 4ης Μαρτίου του 1829 και διήρκεσαν δύο μήνες, Οκτώβριο Νοέμβριο. Εξελέγησαν 243 πληρεξούσιοι από 92 εκλογικές περιφέρειες ανάμεσα τους και εκπρόσωποι υποδουλωμένων περιοχών. Οι πληρεξούσιοι αποτέλεσαν το σώμα της συνταγματικής εθνοσυνέλευσης του 1843 που έγινε στην Αθήνα («Η της Γ’ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις»)
Οι εκλογές του 1844
Η διενέργεια των εκλογών ήταν αποτέλεσμα της λαϊκής επανάστασης και της περικύκλωσης των ανακτόρων με αίτημα την παραχώρηση συντάγματος και την στρατιωτική στάση του Καλέργη. Μετά από αυτά ο Όθων αναγκάστηκε να τοποθετήσει νέα κυβέρνηση το 1843 και αυτή να προκηρύξει εκλογές για την δημιουργία συντάγματος.
Οι εκλογές έγιναν σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο της 4ης Μαρτίου 1829, δηλαδή με «έμμεση και καθολική ψηφοφορία του άρρενος πληθυσμού άνω των 25 ετών». Εξελέγησαν 244 πληρεξούσιοι από 92 εκλογικές περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων και εκπροσώπων των αλύτρωτων περιοχών που συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821.
Οι εκλογές διήρκεσαν αρκετούς μήνες και διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από την κυβέρνηση Μαυροκορδάτου 1844. Οι περισσότερες περιφέρειες τις έκαναν τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1844, ενώ άλλες τον Αύγουστο. Έγιναν με το πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας. Νικητής των εκλογών ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης αρχηγός του Γαλλικού κόμματος, ήταν ο πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός της Ελλάδας. Παρόλο που το κόμμα του ήρθε τρίτο στις εκλογές σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με το Ρωσικό κόμμα, την κυβέρνηση Κωλέττη. Η πρώτη εκλεγμένη Βουλή των Ελλήνων συγκροτήθηκε σε σώμα και συνεδρίασε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1845.
Ιωάννης Κωλέτης |
Ο Ιωάννης Κωλέτης, ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος, προκήρυξε και κέρδισε άνετα τις εκλογές, τον Ιούνιο του 1847, επωφελούμενος της σθεναράς στάσης του έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια των «Μουσουρικών», αλλά και της εκτεταμένης νοθείας, που επιχείρησαν οι κομματάρχες του. Ο ηπειρώτης πολιτικός και εμπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας» δεν θα μπορέσει να απολαύσει επί πολύ τον εκλογικό του θρίαμβο, αφού θα πεθάνει δύο μήνες αργότερα, εξαιτίας νεφρικής ανεπάρκειας, δημιουργώντας πολιτικό κενό. Πάντως, ο Όθωνας, παρά τον χαμό του στενού του συνεργάτη, διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής.
Οι εκλογές του 1850
Στις 14 Οκτωβρίου 1848 παραιτείται η κυβέρνηση Γ. Κουντουριώτη και ο βασιλιάς Όθωνας αναθέτει το σχηματισμό νέας κυβέρνησης στον ναύαρχο Κ. Κανάρη. Η κυβέρνηση ανασχηματίστηκε 3 φορές, δεν μπόρεσε να κρατηθεί στην εξουσία από τις ραδιουργίες αυλικών και στις 12 Δεκεμβρίου 1849 παραιτήθηκε και κατόπιν αυτού ο Όθωνας όρισε κυβερνήτη τον Αντώνη Κριεζή. Η κυβέρνηση αυτή έμεινε στην εξουσία ολόκληρη την τετραετία.
Το Σεπτέμβριο του 1850 ο Όθωνας προκηρύσσει νέες εκλογές στέλνοντας τους αντίπαλους της κυβέρνησης Κριεζή εκτός Ελλάδος. Ο Α. Μαυροκορδάτος διορίζεται πρεσβευτής στο Παρίσι. Και παρότι κέρδισε τη πρωθυπουργία, άργησε να έρθει ν΄ αναλάβει. Στο διάστημα αυτό κυβερνούσε ο Καλλέργης γιατί ο Κανάρης ήταν γέρος και άβουλος. Στις 22 Σεπτεμβρίου ο Μαυροκορδάτος παραιτείται και ο Όθωνας αναθέτει στο Δημ. Βούλγαρη στις 29-9-1855 το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Στις 15 Φεβρουαρίου 1856 ο Όθωνας διαλύει τη βουλή και προκηρύσσει νέες εκλογές που έγιναν με βία, τρομοκρατία και ο Βούλγαρης μιμήθηκε τον Κωλέττη. Έγιναν επεμβάσεις, ξυλοδαρμοί, καλπονοθεύσεις με εμπνευστή και οργανωτή την αυλή για να υπάρχει αρεστή στη μοναρχία κυβέρνηση.
Οι εκλογές του 1856
Το Σεπτέμβριο του 1856 έγιναν νέες βουλευτικές εκλογές τις οποίες κερδίζει ο Βούλγαρης τον οποίο αναγκάζει σε παραίτηση ο Όθωνας στις 13 Νοεμβρίου 1857 και διορίζει νέο πρωθυπουργό, τον Υδραίο Αθανάσιο Μιαούλη, αντίπαλο του Βούλγαρη.
Αθανάσιος Μιαούλης |
Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τον Αύγουστο από την κυβέρνηση Αθανάσιου Μιαούλη, γιού του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη με υπουργούς τους Α. Κουμουνδούρο, Γ.Α. Ράλλη, Ρήγα Παλαμίδη, Θ.Α. Ζαΐμη, Α.Γ. Κουντουριώτη και Δ. Μπότσαρη.
Στις περισσότερες επαρχίες του ελληνικού κράτους οι εκλογές διεξήχθησαν μέσα σε κλίμα τρομοκρατίας υπέρ της εκλογής των κυβερνητικών υποψηφίων. Παρατηρήθηκε και το φαινόμενο εξαγοράς ψήφων. Η κυβερνητική εφημερίδα «Ο Έλλην» (17.10.1859) γράφει σχετικά: «Τινές των βουλευτών δεν επλειοψήφησαν ει μή δι’ αδράς χρηματικής καταβολής. Αι ψήφοι αναφανδόν εδημοπρατήθησαν και εδόθησαν στους πλειοδοτούντας. Λέγεται ότι εις μίαν τινά επαρχίαν οι βουλευταί επλειοψήφησαν δυνάμει 30.000 δραχμών. Εις άλλην δε τινά δυνάμει 100.000. Αν λάβωμεν ως μέσον όρον 50 ή 60.000 δραχμών, επειδή όλαι αι επαρχίαι είναι 48, έν και ήμισυ εκατομμύριον ήθελεν αρκέσει ίνα σχηματισθή κατά το δοκούν η πλειοψηφία της Βουλής».
Οι εκλογές του 1861
Ο βασιλιάς Όθων |
Ακόμη από τις εκλογές του 1859 είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος της Βασιλείας του Όθωνα. Η χώρα οδηγήθηκε στις κάλπες μετά διετία, όταν Πρόεδρος της Βουλής εξελέγη ο εκλεκτός της αντιπολίτευσης Θρασύβουλος Ζαΐμης. Ο Όθωνας διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τον Ιανουάριο του 1861.
Παρά την κορύφωση του αντιδυναστικού αγώνα, ο Όθωνας διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής, με πρωθυπουργό των Αθανάσιο Μιαούλη. Οι εκλογές καταγγέλθηκαν για πρωτοφανείς παρανομίες. «Απωλέσαμεν την πλειοψηφία εν ταις Βουλαίς, αλλ' ο Βασιλεύς σταθεράν έχει την θέλησιν του διατηρήσαι το υπουργείον και διά της λόγχης» έγραφε χαρακτηριστικά ένας πολιτικός της εποχής.
Οι εκλογές 1865
Οι βουλευτικές εκλογές 1865 διεξήχθησαν από την κυβέρνηση Κουμουνδούρου του Μαρτίου 1865, στις 4 Μαΐου 1865, με βάση το νόμο που είχε ψηφίσει η εν Αθήναις Β΄ Εθνική Συνέλευση, που προέβλεπε έναν βουλευτή για «κάθε 10.000 ψυχές».Οι εκλογές 1872
Οι βουλευτικές εκλογές 1872 διενεργήθηκαν τον Φεβρουάριο του 1872 από την κυβέρνηση Δημητρίου Βούλγαρη. Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν στις 2 Μαρτίου 1872.
Οι εκλογές 1879
Τις εκλογές της 23ης Σεπτεμβρίου 1879, ενήργησε η Κυβέρνηση του Αλέξ. Κουμουνδούρου, η οποία δήλωσε ότι θα διεξάγει τίμιες εκλογές. Σε όλο το κράτος οι ανακηρυχθέντες υποψήφιοι είναι 538 και έχουν πληρώσει «δια τα εκλογικά είδη» (παράβολα όπως θα λέγαμε σήμερα) 107.500 δραχμές. Οι βουλευτικές έδρες είναι 209. Οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι 426.442, δηλαδή το 25% του πληθυσμού και οι ψηφίσαντες είναι σχεδόν οι μισοί, 275.974 (το 16,8% του πληθυσμού). Στις εκλογές αυτές πλειοψήφησε το κόμμα του Α. Κουμουνδούρου. Κέρδισε 95 περίπου έδρες (σχετική πλειοψηφία).
Οι εκλογές 1887
Χαρίλαος Τρικούπης |
Ο Τρικούπης κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας 19 χρόνια από το 1875 έως το 1894, παίρνοντας τη θέση του πρωθυπουργού επτά συνολικά φορές και κυβέρνησε τη χώρα για σχεδόν 10 χρόνια από τα 20 αυτής της περιόδου. Στην τελευταία του κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις που είχε δημιουργήσει έναντι των ξένων δανειστών με συνέπεια να επέλθει η πτώχευση της Ελλάδας με την ιστορική φράση του "δυστυχώς επτωχεύσαμεν".
Οι εκλογές 1902
Οι εκλογές τις 17/30 Νοεμβρίου 1902, έγιναν από την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαϊμη και ήταν οι πρώτες του 20ού αιώνα. Το διάταγμα της διάλυσης της βουλής υπέγραψε ο βασιλιάς Γεώργιος στην Κοπεγχάγη, όπου έκανε διακοπές. Αυτοδυναμία δεν κέρδισε κανένα κόμμα, με συνέπεια τα γνωστά Σανιδικά.
Με την προσωνυμία αυτή χαρακτηρίστηκαν τα επεισόδια που ξέσπασαν στην Αθήνα την επομένη των εκλογών, με πρωταγωνιστές τους οπαδούς του Εθνικού Κόμματος («Δηλιγιαννικού»), που ζητούσαν την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον εκλεκτό τους Θεόδωρο Δηλιγιάννη, επειδή πίστευαν ότι ο βασιλιάς παραβιάζει τη συνταγματική τάξη.
Ο Γεώργιος Α' έπρεπε να αναθέσει την πρωθυπουργία είτε στον Θεόδωρο Δηλιγιάννη είτε στον Γεώργιο Θεοτόκη που είχαν αποσπάσει από 102 έδρες ο καθένας, επί συνόλου 234. Επειδή όμως ο εκλεκτός των ανακτόρων, Αλέξανδρος Ζαϊμης είχε συγκεντρώσει μόλις 19 έδρες, αποφάσισε τον διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης. Αυτό έκανε τους οπαδούς του Δηλιγιάννη να βγουν εξοργισμένοι στους δρόμους.
Επί πέντε ημέρες (18 - 23 Νοεμβρίου 1902) η πρωτεύουσα παρουσίαζε εικόνα οχλοκρατούμενης πόλης. Οι «δηλιγιαννικοί» λιθοβολούσαν γραφεία εφημερίδων και καταστήματα, ενώ πρωταγωνίστησαν σε συμπλοκές με οπαδούς του Θεοτόκη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλοί τραυματίες.
Θεόδωρος Δηλιγιάννης |
Ο Ράλλης, που επηρέαζε τα γύρω αρβανιτοχώρια, έφερε τους οπαδούς του με πίπιζες και νταούλια, καθώς και με πιστόλες και μαχαίρια, για να τρομοκρατήσουν τους φιλήσυχους πολίτες. Αλλά το κύριο όπλο των διαδηλωτών ήταν οι σανίδες, τις οποίες αποσπούσαν από νεοανεγειρόμενες οικοδομές της οδού Σταδίου. Γι' αυτό και οι ταραχές αυτές έμειναν στην ιστορία ως «Σανιδικά».
Τελικά, στις 23 Νοεμβρίου 1902 ο βασιλιάς ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Θεόδωρο Δηλιγιάννη και η τάξη αποκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα.
Οι εκλογές 1905
Οι εκλογές στις 20 Φεβρουαρίου 1905, έγιναν απο την κυβέρνηση Θεόδωρου Δηλιγιάννη η οποία ήταν και η νικήτρια των εκλογών με 142 έδρες σε σύνολο 235. Στην συνέχεια μετά την δολοφονία Δηλιγιάννη κυβέρνηση σχημάτισε ο Δημήτριος Ράλλης στις 9 – 22 Ιουνίου 1905. Στις 8 – 21 Δεκεμβρίου 1905 ανέλαβε νέα κυβέρνηση υπο τον Γεώργιο Θεοτόκη.
Οι εκλογές του Αυγούστου 1910
Οι εκλογές στις 8 Αυγούστου 1910 που διενεργήθηκαν από την κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη, ανέδειξαν διπλό αριθμό βουλευτών για την Α΄ Αναθεωρητική Βουλή. Έτσι τα παλιά κόμματα (Θεοτόκη, Ράλλη, Ζαΐμη) συνεργάστηκαν και εμφανίστηκαν σε πολλές περιφέρειες με κοινά ψηφοδέλτια. Οι Λαϊκοί στους οποίους ήταν υποψήφιος και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ζητούσαν μεταρρυθμίσεις και σύνθημα τους ήταν η αλλαγή.
Δυναμική, ήταν η είσοδος του Ελευθέριου Βενιζέλου στην πολιτική σκηνή |
Στις 12 Οκτωβρίου 1910 ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ καταργεί την Α΄ Αναθεωρητική Βουλή και προκηρύσσει εκλογές στις 28 Νοεμβρίου 1910 για την Διπλή Αναθεωρητική Βουλή. Τα παλιά κόμματα και νικητές των προηγούμενων εκλογών χαρακτηρίζουν πραξικοπηματική την απόφαση και απέχουν από τις εκλογές με αποτέλεσμα τη σημαντική νίκη της κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου που με το κόμμα των Φιλελευθέρων είχε πάρει τις 307 από τις συνολικά 362 έδρες
Οι εκλογές του 1912
Οι εκλογές στις 11 Μαρτίου 1912 έγιναν από την κυβέρνηση Βενιζέλου η οποία παρέμεινε και στην εξουσία, καθώς έλαβε 146 από τις συνολικά 181 έδρες. Εκλογές έγιναν και στην Κρήτη και εκλέχτηκαν 69 βουλευτές, αλλα δεν τους δέχτηκαν στην βουλή λόγω του ότι η Κρήτη δεν είχε ακόμα ενωθεί με το Ελληνικό κράτος
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄ |
Οι εκλογές της 31ης Μαϊου 1915 έγιναν από την κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη. Σε αυτές ψήφισαν και οι περιοχές που μόλις είχαν απελευθερωθεί, η Ήπειρος, η Μακεδονία και τα νησιά του Αιγαίου. Στις 10 Αυγούστου 1915 ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχημάτισε κυβέρνηση που όμως παραιτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου λόγω διαφωνίας με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄. Στις 24 Σεπτεμβρίου σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση από τον Αλέξανδρο Ζαϊμη, η οποία επίσης παραιτήθηκε για να σχηματίσει νέα κυβέρνηση στις 25 Οκτωβρίου ο Στέφανος Σκουλούδης
Οι εκλογές του Δεκεμβρίου 1915
Οι εκλογές στις 6 Δεκεμβρίου 1915 κηρύχτηκαν από την κυβέρνηση του Στέφανου Σκουλούδη, η οποία παρέμεινε και μετά από αυτές. Έγιναν χωρίς τον Βενιζέλο ο οποίος δεν συμμετείχε επειδή τις θεώρησε παράνομες, και στην συνέχεια με κίνημα συγκρότησε στη Θεσσαλονίκη την Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας. Ενώ στους Βουλευτές που εκλέχτηκαν προστέθηκαν και 19 από την Βόρεια Ήπειρο. Στις εκλογές εκείνες το «Κόμμα των Εθνικοφρόνων» των Δημ. Γούναρη και Στ.Σκουλούδη πήρε τις 230 έδρες από τις συνολικά 332 της Βουλής.
Οι εκλογές του 1920
Οι βουλευτικές εκλογές του 1920 διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων. Την απόφαση της διεξαγωγής τους έλαβε ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε αναλάβει πρωθυπουργός κατά το Κίνημα Εθνικής Αμύνης, χωρίς να υπήρχε κάποιος έκτακτος ή σπουδαίος λόγος.
Δημήτριος Ράλλης |
Από τις εκλογές αυτές νικητής αναδείχθηκε η Ηνωμένη Αντιπολίτευση, ενώ ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που πριν λίγους μήνες η Βουλή τον είχε ανακηρύξει "άξιον της Ελλάδος ευεργέτην και σωτήρα της πατρίδος", δεν εκλέχθηκε ούτε βουλευτής.
Κυβέρνηση σχηματίζει ο Δημήτριος Ράλλης και στις 24 Ιανουαρίου 1921 ο Ν.Καλογερόπουλος, ενω στο Μικρασιατικό μέτωπο φαίνονται τα πρώτα σύννεφα. Στις 26 Μαρτίου 1921 ο Δ.Γούναρης και μετά στις 22 Μαρτίου ο Π.Πρωτοπαπαδάκης. Τον Αύγουστο επέρχεται η Μικρασιατική Καταστροφή. Μετά έχουμε κυβερνήσεις των Ν.Τριανταφυλλάκου και Στ.Γονατά.
Αλέξανδρος Παπαναστασίου και Ελευθέριος Βενιζέλος |
Η Επαναστατική κυβέρνηση των Πλαστήρα-Γονατά θα προκηρύξει εκλογές στις 16 Δεκεμβρίου 1923 για την ανάδειξη της Δ΄ Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης, η οποία και θα αποφασίσει για το πολίτευμα της Ελλάδας. Οι εκλογές αυτές ήταν οι τελευταίες που έγιναν με σφαιρίδιο. Η Συντακτική Συνέλευση συνέρχεται στις 2 Ιανουαρίου 1924 και στις 4 Ιανουαρίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχηματίζει κυβέρνηση. Ένα όμως μήνα αργότερα, στις 6 Φεβρουαρίου ο Βενιζέλος παραιτείται και τη θέση του παίρνει ο Γεώργιος Καφαντάρης. Στις 24 Μαρτίου 1924 ανακηρύσσεται νέα κυβέρνηση υπό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου.
Οι εκλογές του 1926 με απλή αναλογική
Οι βουλευτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 1926 έγιναν για πρώτη φορά με αναλογικό εκλογικό σύστημα . Δεν συμμετείχε ο Ελευθέριος Βενιζέλος ο οποίος βρισκόταν στο Παρίσι. Αυτοδυναμία δεν κέρδισε καμία παράταξη και έτσι είχαμε οικουμενική κυβέρνηση, την κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαϊμη. Στις εκλογές εκείνες πήραν: Κόμμα Ενώσεως Φιλελευθέρων (Γ.Καφαντάρης, Ανδρ. Μιχαλακόπουλος) 102 έδρες, Λαϊκό Κόμμα (Παναγής Τσαλδάρης) 60 έδρες, Κόμμα Ελευθεροφρόνων (Ιωάννης Μεταξάς) 54 έδρες, Κόμμα Δημοκρατικής Ενώσεων (Αλέξανδρος Παπαναστασίου) 17 έδρες, Ενιαίο Μέτωπο Εργατών-Αγροτών (Κομμουνιστές) 10 έδρες, Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας 10 έδρες κ.α.
Παναγής Τσαλδάρης |
Οι βουλευτικές εκλογές στις 19 Αυγούστου 1928 έγιναν με πλειοψηφικό σύστημα από την κυβέρνηση Ελευθέριου Βενιζέλου (είχε αναλάβει προ 1,5 μηνός μετά την πτώση της κυβέρνησης Αλέξανδρου Ζαϊμη). Το Κόμμα Φιλελευθέρων με 46,94% πήρε τις 178 από τις 250 συνολικά έδρες του κοινοβουλίου.
Οι εκλογές του 1932
Οι εκλογές στις 25 Σεπτεμβρίου 1932 έγιναν από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου. Οι εκλογές έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Κανένα κόμμα δεν κέρδισε την αυτοδυναμία και το αποτέλεσμα ήταν τέτοιο, ώστε ήταν πολύ δύσκολη η συνεργασία κομμάτων, για το σχηματισμό κυβέρνησης.
Μετά από διαβουλεύσεις, κυβέρνηση σχηματίζει ο Παναγής Τσαλδάρης στις 3 Νοεμβρίου 1932 που όμως κράτησε μόλις δύο μήνες, μέχρι τις 16 Ιανουαρίου 1933), οπότε αναλαμβάνει ξανά την κυβέρνηση ο Ελευθέριος Βενιζέλος για να οδηγήσει τη χώρα στις εκλογές του Μαρτίου 1933.
Οι εκλογές του 1933
Τις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933 διενήργησε η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου (είχε αναλάβει προ 1,5 μηνός μετά την πτώση της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη), εφαρμόζοντας το πλειοψηφικό σύστημα με στενή περιφέρεια (98 περιφέρειες).
Στις εκλογές αυτές ο Εθνικός Συνασπισμός των Βενιζέλου, Μυλωνά, Καφαντάρη και Παπαναστασίου πήρε 46,32 % και 110 έδρες ενώ η Ηνωμένη Αντιπολίτευση των Τσαλδάρη, Κονδύλη και Μεταξά πήρε 46,19% και 136 έδρες. Δύο έδρες και 2,01% πήρε το Αγροτικό κόμμα Ελλάδος του Σοφιανόπουλου.
Την επομένη των εκλογών, στις 6 Μαρτίου, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα με πρωταγωνιστή τον Νικόλαο Πλαστήρα, που είχε σκοπό να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση. Το κίνημα αυτό, το οποίο δε φαίνεται να προσπάθησε σοβαρά να το αποτρέψει ο Ελ. Βενιζέλος, απέτυχε και κατάφερε σοβαρότατο χτύπημα κατά της βενιζελικής παράταξης, της συνταγματικής νομιμότητας, του κοινοβουλευτικού θεσμού και της αβασίλευτης δημοκρατίας, για τη σωτηρία της οποίας επιχειρήθηκε. Μετά την αποτυχία του κινήματος, ο Πλαστήρας πρόλαβε να διαφύγει στο εξωτερικό.
Την ίδια μέρα, διορίζεται μεταβατική κυβέρνηση από τον Αλέξανδρο Οθωναίο και στις 10 Μαρτίου 1933 ορκίζεται Πρωθυπουργός ο Παναγής Τσαλδάρης. Τρεις μήνες αργότερα, στις 6 Ιουνίου επιχειρήθηκε δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στη λεωφόρο Κηφισίας.
Οι εκλογές του 1935
Οι εκλογές για την Ε' Εθνοσυνέλευση έγιναν στις 9 Ιουνίου του 1935. Δεν συμμετείχε το Κόμμα Φιλελευθέρων και τα συνεργαζόμενα κόμματα Αγροτικό Κόμμα, Προοδευτικό Κόμμα, Αγροτικό και Εργατικό Κόμμα και το Κόμμα Συντηρητικών Δημοκρατικών. Στις εκλογές εκείνες τα συμπράττοντα κόμματα Λαϊκό Κόμμα και Ριζοσπαστικό Κόμμα πήραν 287 από τις 300 έδρες της Βουλής.
Η σφαγή των εργατών της Θεσσαλονίκης, ήταν προσχεδιασμένη για να οδηγηθεί η χώρα στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά |
Οι εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Δεμερτζή με το σύστημα της απλής αναλογικής. Οι 300 έδρες της Βουλής μοιράστηκαν σε 11 κόμματα, με το Κόμμα Φιλελευθέρων να παίρνει 126 έδρες, το Λαϊκό Κόμμα 72, Τη Ριζοσπαστική Ένωση 60, το Παλλαϊκό Μέτωπο 15 και άλλα μικρότερα κόμματα. Τα κόμματα αδυνατούσαν να σχηματίσουν κυβέρνηση και έτσι η κυβέρνηση Δεμερτζή παρέμεινε. Μετά τον θάνατο του τελευταίου στις 13 Απριλίου 1936, ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Ιωάννης Μεταξάς, με ψήφους και της βενιζελικής παράταξης, εκτός του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο Ιωάννης μεταξάς στις 4 Αυγούστου 1936 ανέστειλε την ισχύ άρθρων του Συντάγματος, επιβάλλοντας έτσι δικτατορικό καθεστώς.
Υποψήφιος βουλευτής Σερρών στις εκλογές του 1946, ήταν και ο νεαρός τότε δικηγόρος, Κωνσταντίνος Καραμανλής |
Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές έγιναν δέκα χρόνια αργότερα, στις 31 Μαρτίου 1946 από την κυβέρνηση Σοφούλη. Οι εκλογές έγιναν μέσα σε όργιο τρομοκρατίας, βίας και διώξεων για τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και τους οπαδούς της αριστεράς. Το καθεστώς αυτό ονομάστηκε Λευκή Τρομοκρατία και τα θύματα του ήταν χιλιάδες. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ κατήγγειλαν το πλαίσιο αυτό και υποστήριξαν την αποχή από τις εκλογές. Τη θέση αυτή εκμεταλλεύτηκε η συντηρητική παράταξη και οι κρατικές αρχές για να κλιμακώσουν το κλίμα τρομοκρατίας που ίσχυε, ενώ ο δεξιός τύπος κήρυττε πως «όσοι δεν ψηφίσουν θα τιμωρηθούν». Η Δεξιά από την πλευρά της θεωρούσε ότι η αποχή του ΕΑΜ-ΚΚΕ ήταν μία προσπάθεια των τελευταίων να μην φανεί η μικρή εκλογική τους απήχηση. Μέχρι τις επόμενες εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950, σχηματίστηκαν 10 κυβερνήσεις συνασπισμού, μιας και λόγω του εκλογικού συστήματος, κυρίως, αλλά και των πολλών κομμάτων που έλαβαν μέρος στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές, κανένα από τα κόμματα της Βουλής δεν διέθετε την απόλυτη πλειοψηφία.
Νικόλαος Πλαστήρας |
Οι εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 διεξήχθησαν διεξήχθηκαν με το σύστημα της απλής αναλογικής του 1946 με μικρές τροποποιήσεις, (περιορισμός αριθμού εδρών από 354 σε 250). Κανένα κόμμα δε συγκέντρωσε απόλυτη πλειοψηφία. Τα μεγαλύτερα σε δύναμη κόμματα ήταν το Λαϊκό Κόμμα του Κων. Τσαλδάρη (18,80%), το Κόμμα Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου (17,24%), η Εθνική Πολιτική Ένωσις Κέντρου (ΕΠΕΚ) με αρχηγό τον Νικόλαο Πλαστήρα (16,44%) και το Κόμμα Γεωργίου Παπανδρέου (10,67%).
Στον πολιτικό χώρο της Δεξιάς πρώτο κόμμα αναδείχτηκε το Λαϊκό Κόμμα υπό τον Κ.Τσαλδάρη με 18,8 των ψήφων (62 έδρες). Διάφορα άλλα κόμματα της δεξιάς έλαβαν μικρότερα ποσοστά (περίπου 18% των ψήφων και 24 έδρες). Το συνολικό ποσοστό των κομμάτων της Δεξιάς όμως συγκριτικά με τις εκλογές του 1946 μειώθηκε σημαντικά, από 68% σε 35%.
Το Κέντρο το εκπροσωπούσαν τρία κόμματα (Φιλελεύθεροι με αρχηγό τον Σ.Βενιζέλο, ΕΠΕΚ με αρχηγό τον Πλαστήρα και ΔΣΚ με αρχηγό τον Γ.Παπανδρέου) και έλαβαν συνολικό ποσοστό 44,3% και 136 έδρες συνολικά.
Η Αριστερά παρουσιάστηκε στις εκλογές με το σχήμα της Δημοκρατικής Παράταξης (ΔΠ) που ιδρύθηκε από τον Αλ. Σβώλο (ΣΚ-ΕΛΔ), τον Σ. Χατζήμπεη (Αριστεροί Φιλελεύθεροι) και τον Ι. Σοφιανόπουλο που είχαν ήδη συνεργαστεί με το ΕΑΜ στο δημοψήφισμα του 1946. Η ΔΠ είχε και την υποστήριξη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ, υπό τον Νίκο Πλουμπίδη, που ήδη από τα τέλη του 1949 προωθούσαν την συγκρότηση ενός "Δημοκρατικού Μετώπου". Η υποστήριξη αυτή του ΚΚΕ εκφράστηκε τελικά με την "πριμοδότηση" ορισμένων υποψηφίων της ΔΠ, κυρίως στα αστικά κέντρα. Η ΔΠ συγκέντρωσε τελικά το 9,70% των ψήφων και 18 έδρες.
Αλέξανδρος Παπάγος και Νικόλαος Πλαστήρας |
Οι βουλευτικές εκλογές του 1951 έγιναν στις 9 Σεπτεμβρίου 1951 από την κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου. Ακολουθήθηκε το σύστημα της απλής αναλογικής. Έτσι σε αυτές τις εκλογές μετείχαν 4 συνασπισμοί και 12 μεμονωμένα κόμματα.
Από το εκλογικό σύστημα ευνοούνται οι τρεις πρώτοι συνασπισμοί, που ήταν ο Ελληνικός Συναγερμός, η νεοσύστατη τότε ΕΔΑ και τα Κόμμα Φιλελευθέρων και ΕΠΕΚ. Αξιοσημίωτο είναι πως το κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου εξαφανίζεται από το κοινοβούλιο, παίρνοντας μόνο 2,10% των ψήφων ενώ το Λαϊκό Κόμμα που χάθηκε τότε.
Σε αυτές τις εκλογές κατέρχεται για πρώτη φορά υποψήφιος ο Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος ως επικεφαλής του νεοσύστατου Ελληνικού Συναγερμού και παίρνει τις περισσότερες ψήφους, δεν αποκτά όμως αυτοδυναμία στη Βουλή, παρά την απροκάλυπτη εύνοια του αμερικανικού παράγοντα και ειδικότερα του τότε σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ελληνοαμερικανού Τομ Καραμεσίνη. Και τούτο διότι με την συμφωνημένη συμμαχία του Κόμματος των Φιλελευθέρων και της ΕΠΕΚ του Πλαστήρα σχηματίστηκε κυβέρνηση συνασπισμού εξ αυτών όπου μαζί είχαν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή (131 από 258 έδρες).
Στις 27 Οκτωβρίου 1951 ανέλαβε Πρωθυπουργός ο Νικόλαος Πλαστήρας.
Οι εκλογές του 1952
Οι εκλογές έγιναν στις 16 Νοεμβρίου 1952 απο την υπηρεσιακή κυβέρνηση Κιουσόπουλου. Ο αριθμός των εδρών του κοινοβουλίου είναι τώρα σταθερός μη μεταβαλλόμενος (300). Ο Γεώργιος Παπανδρέου συνεργάζεται με τον Ελληνικό Συναγερμό, εξασφαλίζοντας έτσι την παρουσία του στη νέα Βουλή. Το σύστημα, ύστερα από συμφωνία Παπάγου και Πλαστήρα, είναι πλειοψηφικό. Ο Παπάγος έχει την υποστήριξη του Αμερικανικού παράγοντα αλλά κυρίως του Τύπου. Λόγω της ακυβερνησίας και της συχνής εναλλαγής κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια, ακόμα και εφημερίδες του φιλελεύθερου κεντρώου χώρου υποστήριξαν τον Παπάγο. Εναντίον της καθόδου του Παπάγου στη πολιτική ήταν οι βασιλείς.
Λόγω του πλειοψηφικού συστήματος, ο Ελληνικός Συναγερμός πέτυχε μία από τις μεγαλύτερες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Επί 300 εδρών έλαβε 247, το 82,33% των εδρών. Η ΕΔΑ με 9,55% των ψήφων, έμεινε εκτός κοινοβουλίου. Στις 19 Νοεμβρίου 1952 ορκίζεται Πρωθυπουργός ο Αλέξανδρος Παπάγος.
Από τις πρώτες μετά την Κατοχή εκλογές στη Νέα Μηχανιώνα |
Η Θεσσαλονικιά Ελένη Σκούρα ήταν η πρώτη ελληνίδα βουλευτής |
Οι εκλογές έγιναν στις 19 Φεβρουαρίου. Είναι οι πρώτες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα όπου ψηφίζουν και οι γυναίκες.
Σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση συνασπίζονται 7 κόμματα στην Δημοκρατική Ένωση, για να αντιμετωπίσουν την ΕΡΕ που είχε ιδρύσει το 1955 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Αξιοσημείωτο είναι ότι για πρώτη φορά τα αστικά κόμματα δέχονται να συμμαχήσουν με την ΕΔΑ, η οποία κατηγορούνταν από την ίδρυση της το 1951 πως κυριαρχείται από κομμουνιστές. Στόχος της Δημοκρατική Ένωσης, με την τόσο ετερογενή σύσταση, ήταν να καταλάβει την εξουσία και να διεξαγάγει εκ νέου εκλογές με αναλογικό σύστημα. Παρόλα αυτά η ΕΡΕ καταλαμβάνει 165 έδρες, δηλαδή το 55% επί του συνόλου των εδρών, κατορθώνοντας να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η ΕΔΑ λαμβάνει 19 έδρες.
Η κοινοβουλευτική ομάδα της ΕΔΑ. Καθισμένος στο κέντρο, ο πρόεδρός της Γιάννης Πασαλίδης και πίσω του ο Ηλίας Ηλιού |
Οι εκλογές έγιναν στις 11 Μαϊου 1958 από την υπηρεσιακή κυβέρνηση Γεωργακόπουλου. Στην αναμέτρηση αυτή πέντε σχηματισμοί (τρία κόμματα και δύο συνασπισμοί) είναι αντιμέτωποι. Η ΕΡΕ κερδίζει με μεγάλη διαφορά, σχηματίζοντας κυβέρνηση με απόλυτη πλειοψηφία.
Η μεγάλη όμως έκπληξη στις εκλογές του 1958 κάνει η ΕΔΑ που καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση και, ενισχυόμενη από την δεύτερη κατανομή ψήφων, φτάνει τις 79 έδρες. Είναι η μοναδική φορά στην Ελληνική Κοινοβουλευτική ιστορία όπου η Αριστερά γίνεται Αξιωματική Αντιπολίτευση. Η κεντρώα παράταξη καταποντίστηκε, λαμβάνοντας ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά στην ιστορία της.
Οι εκλογές έγιναν με νέο εκλογικό νόμο που είχε ψηφιστεί επί υπηρεσιακής κυβέρνησης και προέβλεπε ενισχυμένη αναλογική. Το εκλογικό σύστημα πριμοδοτούσε με βουλευτικές έδρες τα δύο πρώτα κόμματα εις βάρος των υπολοίπων και σκοπό είχε, πλην της πριμοδότησης του νικητή, τη μείωση της δύναμης της αριστερής ΕΔΑ, η οποία προβλεπόταν να έρθει τρίτη. Στο σύστημα αυτό είχαν συμφωνήσει και τα δύο μεγάλα κόμματα της εποχής, ΕΡΕ και Κόμμα Φιλελευθέρων. Πλην όμως η ΕΔΑ τελικά πήρε τη δεύτερη θέση σε ψήφους και έλαβε λόγω της πριμοδότησης τις περισσότερες έδρες στην ιστορία της. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων ήρθε τρίτο και ο αριθμός των εδρών του ελαχιστοποιήθηκε. Στις 17 Μαϊου 1958, ορκίσθηκε η νέα κυβέρνηση Κ.Καραμανλή.
Οι εκλογές βίας και νοθείας του 1961
Οι εκλογές έγιναν στις 29 Οκτωβρίου 1961 από την υπηρεσιακή κυβέρνηση του Κων. Δόβα, μέσα σε κλίμα μεγάλης έντασης και άγριας τρομοκρατίας. Έμειναν στην ιστορία ως «εκλογές βίας και νοθείας». Η κυβέρνηση Καραμανλή, τα σώματα ασφαλείας και ο στρατός κατηγορήθηκαν ότι προέβησαν προεκλογικά σε εκτεταμένη τρομοκρατία εναντίον των κομμάτων του Κέντρου και της Αριστεράς αλλά και σε νοθεία του εκλογικού αποτελέσματος.
Οι εκλογές βίας και νοθείας του 1961, σημαδεύτηκαν από τη δολοφονία στη Θεσσαλονίκη του νεολαίου της ΕΔΑ, Στ.Βελδεμίρη |
Σημειώθηκαν βίαια επεισόδια κατά την προεκλογική εκστρατεία κατά των οπαδών της ΕΔΑ (η οποία συμμετείχε με την ονομασία «ΠΑΜΕ»), ακόμη και κατά υποψηφίων βουλευτών της. Στις συμπλοκές υπήρξαν και νεκροί από πυρά του στρατού και της χωροφυλακής. Στη Θεσσαλονίκη δολοφονήθηκε ο νεολαίος της ΕΔΑ, Στέφανος Βελδεμίρης και στην Αρκαδία ο Διονύσης Κερπενιώτης. Ιδιαίτερα στην επαρχία στρατός, χωροφυλακή και παρακρατικοί ("μαγκουροφόροι") άσκησαν ψυχολογική πίεση στους πολίτες να μη συμμετάσχουν στις προεκλογικές εκδηλώσεις της ΕΔΑ και να μην την ψηφίσουν. Προεκλογικό υλικό της ΕΔΑ κατασχέθηκε κατ' επανάληψη, ενώ πολλές συγκεντρώσεις της παρεμποδίστηκαν είτε με την επέμβαση του στρατού και της αστυνομίας είτε με τη δημιουργία επεισοδίων από πολίτες που εκτελούσαν διαταγές των τελευταίων.
Η νοθεία είχε να κάνει με ψευδείς εγγραφές στους εκλογικούς καταλόγους και διπλοψηφίες. Χαρακτηριστικό είναι ότι βρέθηκαν εγγεγραμμένοι 218 χωροφύλακες να δηλώνουν διεύθυνση κατοικίας την ίδια διώροφη μονοκατοικία. Ο Κων. Καραμανλής αρνήθηκε πάντοτε σθεναρά την οποιαδήποτε υποκίνηση της βίας ή της νοθείας από το κόμμα του και κατήγγειλε ότι η όποια βία ή νοθεία ενορχηστρώθηκε από τα ανάκτορα χωρίς συμμετοχή του. Ως αίτιο για τη βία κατά της ΕΔΑ θεωρείται η μεγάλη επιτυχία που αυτή είχε σημειώσει κατά τις προηγούμενες εκλογές, η οποία είχε ανησυχήσει έντονα τους ακραιφνείς «εθνικόφρονες».Στις 4 Νοεμβρίου 1961 ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση Κ. Καραμανλή.
Ένα σκίτσο του ανεπανάληπτου Μποστ για τη δολοφονία του Γρ.Λαμπράκη, που επιτάχυνε την πορεία προς τις εκλογές του 1963 |
Οι εκλογές έγιναν στις 3 Νοεμβρίου 1963 από την υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαυρομιχάλη, μετά την παραίτηση από την πρωθυπουργία του Κων. Καραμανλή, ύστερα από τη διαφωνία του με τα ανάκτορα για τη δράση των παρακρατικών οργανώσεων, που οδήγησαν στις 22 Μαϊου 1963 στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Ο Μαυρομιχάλης ήταν αποφασισμένος να οργανώσει εκλογές όσο το δυνατό περισσότερο αδιάβλητες. Για πρώτη φορά δεν γίνονται βάσει των εκλογικών καταλόγων του 1940, αλλά βάσει της απογραφής του 1961. Ο Κων. Καραμανλής επιστρέφει από το Παρίσι για τις εκλογές. Μετά την ήττα του αναχώρισε ξανά στο εξωτερικό, αφήνοντας την αρχηγία, του κόμματός του, στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο.
Η Ένωση κέντρου με το 42,04% των ψήφων παίρνει 138 έδρες, η ΕΡΕ με 39,37% παίρνει 132 έδρες, η ΕΔΑ με 14,34% εκλέγει 28 βουλευτές.
Στις 8 Νοεμβρίου 1963 ορκίζεται η κυβέρνηση μειοψηφίας του Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος μή θέλοντας να κυβερνήσει με τις ψήφους της ΕΔΑ, παραιτείται στις 30 Δεκεμβρίου 1963. Ο Βασιλιάς Παύλος Α΄ διορίζει υπηρεσιακή κυβέρνηση, με επικεφαλής τον υποδιοικητή της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννη Παρασκευόπουλο, η οποία θα διενεργήσει τις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου 196
Ορκωμοσία της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου μετά τη σαρωτική της νίκη στις εκλογές του 1964. Γρήγορα θα έλθει η αποσύνθεση... |
Οι εκλογές έγιναν στις 16 Φεβρουαρίου 1964. Κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα απεβίωσε και ο συναρχηγός της Ένωσης Κέντρου, Σοφοκλής Βενιζέλος, υιός του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η Ένωση Κέντρου πέτυχε σαρωτική νίκη, λαμβάνοντας 52,72% των ψήφων και 171 έδρες, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά που έχει λάβει ποτέ πολιτικός σχηματισμός. Η ΕΡΕ, με αρχηγό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, μαζί με το Κόμμα των Προοδευτικών του Σπ.Μαρκεζίνη, πήραν 35,26% και 107 έδρες, ενώ η ΕΔΑ, είχε ποσοστό 11,80% και 22 έδρες.
Στις 18 Φεβρουαρίου 1964 ορκίστηκε η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου στο Τατόϊ, λόγω της ασθένειας του Βασιλιά Παύλου Α΄. Ήταν οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές πριν τη Δικτατορία.
Οι εκλογές του 1974
Η επιστροφή του Κων. Καραμανλή μετά την Μεταπολίτευση |
Οι εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, οι πρώτες μετά τη Δικτατορία της Χούντας, που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κων. Καραμανλή, ανέδειξαν νικήτρια τη Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον ίδιο, με ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και με μοναδικό στην ελληνική πολιτική ιστορία αριθμό ψήφων. Οι εκλογές διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, που έδωσαν στη Ν.Δ. 54,37% και 220 έδρες, στην Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις του Γεωργίου Μαύρου 20,42% και 60 έδρες, στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου 13,58% και 12 έδρες και στην Ενωμένη Αριστερά 9,47% και 8 έδρες.
Οι εκλογές του 1977
Οι εκλογές της 20ης Νοεμβρίου 1977, που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Κων. Καραμανλή, κερδήθηκαν από τον ίδιο με ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία, παρότι παρουσίασε μείωση στις ψήφους, κυρίως λόγω του φιλοβασιλικού κόμματος Εθνική Παράταξη του πρώην Πρωθυπουργού Στέφανου Στεφανόπουλου και του Σπύρου Θεοτόκη. Η Ν.Δ. πήρε 41,84% και 171 έδρες, το ΠΑΣΟΚ 25,34% και 93 έδρες, η ΕΔΗΚ του Γ,Μαύρου 11,95% και 16 έδρες, το ΚΚΕ 9,36% και 11 έδρες, η Εθνική Παράυαξη 6,82% και 5 έδρες και η Συμμαχία των Αριστερών και Προοδευτικών Δυνάμεων του Ηλία Ηλιού 2,72% και 2 έδρες.
Οι εκλογές του 1981. Η κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ
Οι εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981, που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Γ.Ράλλη, κερδήθηκαν από τον Ανδρέα Παπανδρέου, με ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το ΠΑΣΟΚ με 48,07% κατέλαβε 172 έδρες, η Ν.Δ. με 35,87% των ψήφων κατέλαβε 115 έδρες και το ΚΚΕ με 10,93% 13 έδρες. Τα υπόλοιπα κόμματα που συμμετείχαν δεν κατάφεραν να εκλέξουν κανένα βουλευτή.
Οι υποσχέσεις του Ανδρέα παπανδρέου είχαν δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες. μετά ήλθε η διάψευση των ελπίδων.. |
Μόλις διαφάνηκε η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές, ο Ράλλης συνεχάρη τον Παπανδρέου για τη νίκη του και τις επόμενες ημέρες έγινε ομαλά η παράδοση της εξουσίας. Τη διαδικασία επέβλεψε ο Καραμανλής, ο οποίος μάλιστα απέτρεψε την παραίτηση της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας και της ηγεσίας των Σωμάτων Ασφαλείας, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αντιδυτική εξωτερική πολιτική που φαινόταν να υποστηρίζει ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Επτά χρόνια μετά την αποκατάσταση των θεσμών, η ομαλή κυβερνητική αλλαγή του 1981 αποδείκνυε με τον πιο περίτρανο τρόπο την οριστική εδραίωση της δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Οι εκλογές του 1985
Οι βουλευτικές εκλογές του 1985 έγιναν στις 2 Ιουνίου. Το ΠΑΣΟΚ με πρόεδρο τον Ανδρέα Παπανδρέου κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 45,82%, έλαβε 161 από τις 300 έδρες της Βουλής και συνέχισε να κυβερνά (από το 1981). Της Νέας Δημοκρατίας ηγήθηκε στις εκλογές ο Κων.Μητσοτάκης, που είχε διαδεχθεί τον Ευάγγελο Αβέρωφ ως αρχηγό του κόμματος την 1η Σεπτεμβρίου 1984.
Το ΠΑΣΟΚ με 45,82% των ψήφων πήρε 161 έδρες, η Ν.Δ. με 40,85% έλαβε 126 έδρες, το ΚΚΕ με 9,89% πήρε 11 έδρες και το ΚΚΕ Εσωτερικού του Λεωνίδα Κύρκου με 1,84% εξέλεξε έναν βουλευτή.
Οι εκλογές του Ιούνη 1989
Οι εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 που διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, κερδήθηκαν από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Είχε μεσολαβήσει το σκάνδαλο Κοσκωτά, η επέμβαση καρδιάς στον Ανδρέα Παπανδρέου στο Χέρφιλντ και το νοσηρό κλίμα που επικρατούσε στην πολιτική ζωή του τόπου. Η Ν.Δ. με 44,3% των ψήφων κατέλαβε 145 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 39,1% 125 έδρες, ο Συνασπισμός της Αριστεράς με 13,1% και 28 έδρες και από 1 έδρα κατέλαβαν η ΔΗΑΝΑ με 1% και ο ανεξάρτητος Μουσουλμάνος με 0,5%.
Α.Παπανδρέου, Κ.Μητσοτάκης και Χ.Φλωράκης, με τον πρωθυπουργό της βραχύβιας Οικουμενικής Κυβέρνησης Ξενοφών Ζολώτα |
Οι πρόωρες εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 που διεξήχθησαν από υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιωάννη Γρίβα, κερδήθηκαν από τη Νέα Δημοκρατία, αλλά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι εκλογές διεξήχθησαν με μια παραλλαγή της απλής αναλογικής που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση Α.Παπανδρέου.
Ως αποτέλεσμα των εκλογών αυτών, προέκυψε η βραχύβια Οικουμενική Κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα και κόμματα που τη στήριξαν τη Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου (στον οποίο μετείχε τότε και το ΚΚΕ), δηλαδή περίπου από το 98% των Ελλήνων οι οποίοι ψήφισαν τα 3 αυτά κόμματα.
Η Ν.Δ. με 46,19% πήρε 148 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 40,67% πήρε 128 έδρες, και ο Συνασπισμός με 10,97% έλαβε 21 έδρες.
Οι εκλογές του 1990
Οι πρόωρες εκλογές της 8ης Απριλίου 1990 που διεξήχθησαν όταν ολοκλήρωσε το έργο της η Οικουμενική Κυβέρνηση υπό τον Ξ.Ζολώτα, κερδήθηκαν από τον Κων. Μητσοτάκη ο οποίος στις 11 Απριλίου σχημάτισε την κυβέρνηση του 1990. Στις εκλογές εκείνες η Ν.Δ. με 46,89% των ψήφων πήρε 150 έδρες, το ΠΑΣΟΚ με 38,61% έλαβε 123 έδρες, ο Συνασπισμός με 10,29% πήρε 19 έδρες. Οι εκλογές του 1993
Η τελευταία περίοδος του Ανδρέα |
Οι πρόωρες εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993 που προκλήθηκαν από την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη τον Σεπτέμβριο, κερδήθηκαν από τον Ανδρέα Παπανδρέου που σχημάτισε την τρίτη και τελευταία κυβέρνησή του στις 13 Οκτωβρίου.
Οι εκλογές έγιναν με τον εκλογικό νόμο που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, δηλαδή ενισχυμένη αναλογική με τις ρήτρες του +1 και του 3%.Το ΠΑΣΟΚ με 46,88% των ψήφων πήρε 170 έδρες, η Ν.Δ. με 39,30% 111 έδρες, η Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά με 4,88% εξέλεξε 10 βουλευτές και το ΚΚΕ με 4,54% έβγαλε 9 βουλευτές.
Οι εκλογές του 1996
Οι βουλευτικές εκλογές του 1996 έγιναν στις 22 Σεπτεμβρίου. Το ΠΑΣΟΚ, με πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη που είχε διαδεχτεί στις 22 Ιανουαρίου τον άρρωστο Ανδρέα Παπανδρέου, κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 41,49%, έλαβε 162 από τις 300 έδρες της Βουλής και σχημάτισε την δεύτερη κατά σειρά κυβέρνηση. Της Ν.Δ. ηγήθηκε στις εκλογές ο Μιλτιάδης Έβερτ, που είχε διαδεχθεί τον ηττημένο στις εκλογές του 1993, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Το ΚΚΕ πήρε 5,61% και 11 έδρες και ο Συνασπισμός με πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο 5,12% και 10 έδρες, ενώ το ΔΗΚΚΙ του Δημήτρη Τσοβόλα με 4,43% πήρε 9 βουλευτές.
Η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ οδήγησε στο βατερλό της. |
Οι εκλογές του 2000 έγιναν στις 9 Απριλίου. Το ΠΑΣΟΚ με πρόεδρο τον Κώστα Σημίτη κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 43,79%, έλαβε 158 από τις 300 έδρες της Βουλής και σχημάτισε την τρίτη του κατά σειρά κυβέρνηση. Της Ν.Δ. ηγήθηκε στις εκλογές ο Κώστας Καραμανλής, που είχε διαδεχθεί τον ηττημένο στις εκλογές του 1996, Μιλτιάδη Έβερτ. Η Ν.Δ. με ποσοστό 42,74% πήρε 125 έδρες, το ΚΚΕ με 5,52% πήρε 11 έδρες, ο Συνασπισμός με 3,20% πήρε 3 έδρες.
Οι εκλογές του 2004
Οι βουλευτικές εκλογές του 2004, έγιναν στις 7 Μαρτίου. Η Νέα Δημοκρατία με πρόεδρο τον Κώστα Καραμανλή κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 45,36%, έλαβε 165 έδρες (από σύνολο 300) της Βουλής και σχημάτισε κυβέρνηση, τερματίζοντας την ενδεκάχρονη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Του ΠΑΣΟΚ ηγήθηκε στις εκλογές ο Γιώργος Παπανδρέου, που είχε διαδεχθεί τον απερχόμενο πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, ως αρχηγός του κόμματος τον Φεβρουάριο. Στις εκλογές αυτές το ΠΑΣΟΚ πήρε 40,55% και 117 έδρες, το ΚΚΕ 5,90% και 12 έδρες, ο Συνασπισμός 3,26% και 6 έδρες.
Δέσμιος των βαριδίων της Ν.Δ. ο Κώστας Καραμανλής δεν υλοποίησε τις εξαγγελίες |
Οι εκλογές του 2007 διεξήχθησαν στις 16 Σεπτεμβρίου. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν νίκη του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, με ποσοστό 41,84% και 152 έδρες (από το σύνολο των 300) στη Βουλή. Το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 38,10% πήρε 102 έδρες, το ΚΚΕ με 8,15% εξέλεξε 22 βουλευτές, ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) με πρόεδρο τον Αλέκο Αλαβάνο πήρε 5,04% και 14 έδρες, ενώ ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ) του Γιώργου Καρατζαφέρη με ποσοστό 3,80% έλαβε 10 έδρες.
Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές, ο Γιώργος Παπανδρέου δήλωσε το βράδυ της ίδιας μέρας ότι θα ζητήσει την ανανέωση της εμπιστοσύνης της βάσης του κόμματος. Λίγο αργότερα ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε εμμέσως πλην σαφώς ότι θα είναι και αυτός διεκδικητής της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ. Ο Γ. Παπανδρέου δέχτηκε πολλές πιέσεις, τόσο από στελέχη του κόμματος, όσο και από τους πολίτες, οι οποίοι σύμφωνα με δημοσκοπήσεις τον θεώρησαν υπεύθυνο για το δυσμενές αποτέλεσμα των εκλογών, όμως αργότερα σε νέες δημοσκοπήσεις η δημοφιλία του επανέκαμψε. Τελικά αναδείχτηκε και πάλι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στις εσωκομματικές εκλογές της 11ης Νοεμβρίου με ποσοστό 55%, έναντι 38% του Ευάγγελου Βενιζέλου.
Τα προβλήματα της οικονομίας κρύφτηκαν πίσω από το "Λεφτά υπάρχουν" για να οδηγηθούμε στο χείλος του γκρεμού |
Οι βουλευτικές εκλογές του 2009 διεξήχθηκαν πρόωρα, κατόπιν αιφνίδιας διάλυσης της Βουλής και έκδοσης του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος στις 4 Οκτωβρίου. Οι εκλογές διεξήχθησαν σύμφωνα με τον τελευταίο εκλογικό νόμο, βάσει του οποίου το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται με 40 έδρες. Το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν νίκη του κόμματος του ΠΑΣΟΚ, με πρόεδρο τον Γιώργο Παπανδρέου, με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες (από σύνολο 300) και σχηματισμός κυβέρνησης από τον ίδιο.
Η Ν.Δ. με 33,47% πήρε 91 έδρες, το ΚΚΕ με 7,54% εξέλεξε 21 βουλευτές, ο ΛΑΟΣ με 5,63% πήρε 15 έδρες και ο ΣΥΡΙΖΑ, πρόεδρος του οποίου είχε αναδειχθεί ο Αλέξης Τσίπρας, με 4,60% έλαβε 13 έδρες
Οι εκλογές του Μαϊου 2012
Οι εκλογές του Μαΐου 2012, διεξήχθησαν από την κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου, την Κυριακή 6 Μαϊου, μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και το σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης με τη στήριξη ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ και ΛΑΟΣ. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδειξαν σημαντική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ (δεύτερο κόμμα), μικρή άνοδο του ΚΚΕ, σημαντική πτώση του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., η οποία παρόλα αυτά αναδείχθηκε σε πρώτο κόμμα, και είσοδο στη Βουλή των κομμάτων Ανεξάρτητοι Έλληνες του Πάνου Καμμένου, Δημοκρατική Αριστερά του Φώτη Κουβέλη και το νεοναζιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή.
Η ΝΔ κατέλαβε σε επτακομματική πλέον Βουλή, την πρώτη θέση με 18,85% και 108 έδρες, ενώ ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έρχεται δεύτερος με 16,78% και 52 έδρες. Το ΠΑΣΟΚ καταγράφει σημαντική μείωση των ποσοστών του με 13,18% και 41 έδρες. Στους κερδισμένους συγκαταλέγονται και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες με ποσοστό 10,60% και 33 έδρες και ακολουθούν το ΚΚΕ με 8,48% και 26 έδρες, η Χρυσή Αυγή με 6,97% και 21 έδρες και η Δημοκρατική Αριστερά με 6,11% και 19 έδρες. Επιπρόσθετα, εκτός Βουλής έμειναν οι Οικολόγοι Πράσινοι με 2,93%, ο ΛΑΟΣ με 2,90% (ο οποίος είχε παρουσία στην προηγούμενη βουλή) και η Δημοκρατική Συμμαχία της Ντόρας Μπακογιάννη με 2,55%.
Οι εκλογές του Ιουνίου 2012
Μετά την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης από τα κόμματα που έλαβαν μέρος στις εκλογές του Μαϊου 2012, προκηρύχθηκαν νέες βουλευτικές εκλογές για την Κυριακή 17 Ιουνίου 2012. Τις εκλογές θα διενεργήσει η υπηρεσιακή κυβέρνηση Παναγιώτη Πικραμμένου και επειδή διενεργούνται μέσα σε δεκαοκτώ μήνες από τις προηγούμενες της 6ης Μαϊου, δε εφαρμόστηκαν για αυτές οι περί εκλογής βουλευτών με σταυρό προτιμήσεως διατάξεις της εκλογικής νομοθεσίας, αλλά οι περί σειράς καταλήψεως εδρών διατάξεις (λίστα) του εκλογικού νόμου του 1985, που επαναφέρονται σε ισχύ σε παρόμοιες περιπτώσεις πρόωρων εκλογών. Οι εκλογές χαρακτηρίστηκαν, κατά την περίοδο πριν τη διεξαγωγή τους, ως οι κρισιμότερες των τελευταίων ετών ή και δεκαετιών, από την Μεταπολίτευση και μετά, με δεδομένα τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τα σενάρια εξόδου της χώρας από το ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.