Δημοτικές εκλογές σε ένα χρόνο με δύο ενιαία ψηφοδέλτια;

Σε ταυτόχρονες κάλπες σε ένα χρόνο, τον Μάϊο του 2014, για τις δημοτικές - περιφερειακές εκλογές αλλά και για την ανάδειξη των Eλλήνων ευρωβουλευτών καθώς επίσης και σε ανατροπή του εκλογικού συστήματος ανάδειξης των δημάρχων έχει καταλήξει η κυβέρνηση, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες. Στον πυρήνα του σχεδίου,  βρίσκεται ο διαχωρισμός της ψήφου για τον δήμαρχο από την ψήφο για την ανάδειξη δημοτικών συμβούλων, οι οποίοι και θα επιλέγονται από ξεχωριστό, ενιαίο ψηφοδέλτιο.

Χωρίς να θέλουμε να ευλογήσουμε τα γένια μας, θέλουμε να θυμίσουμε ότι πρώτοι, πριν από εννέα ακριβώς μήνες, διατυπώναμε από το «Φάρο του Θερμαϊκού» την πρόταση για το διαχωρισμό της ψήφου στις δημοτικές εκλογές.

Σε σημείωμά μας, στις 6 Σεπτεμβρίου 2012, υπό τον τίτλο «Συνωστισμός υποψηφίων δημάρχων», γράφαμε συγκεκριμένα:

Η σωστότερη πιστεύουμε λύση, στη σημερινή εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία, θα ήταν να υπάρχουν μόνο δύο ψηφοδέλτια στις δημοτικές εκλογές. Στο ένα, να μετέχουν  όλοι οι υποψήφιοι δήμαρχοι και με βάση τους περισσότερους σταυρούς που θα λάβει ο πρώτος να καταλάβει το δημαρχιακό θώκο. Και στο δεύτερο ψηφοδέλτιο, να συμπεριληφθούν όλοι μαζί οι υποψήφιοι δημοτικοί και τοπικοί σύμβουλοι. Προκειμένου να μπορεί ο ψηφοφόρος να επιλέξει τους πλέον άριστους, οι οποίοι διαφορετικά είναι διασκορπισμένοι σε όλα τα ψηφοδέλτια και «πνίγονται», λόγω της δυνατότητας του πρώτου σε ψήφους συνδυασμού να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος σε αριθμό δημοτικών συμβούλων. Με συνέπεια πολλές φορές να είναι πολύ χαμηλής ποιότητας το πολιτικό προσωπικό και οι δήμοι να συνεχίζουν να βουλιάζουν στο ίδιο τέλμα.

Είναι μία πρόταση πιστεύουμε ρεαλιστική, η οποία εάν θα υιοθετηθεί, θα δώσει νέα ώθηση στην τοπική αυτοδιοίκηση. Διαφορετικά ο θεσμός οδεύει ολοταχώς προς το γκρεμό.

Ταυτόχρονες κάλπες

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», η οριστικοποίηση της ταυτόχρονης διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών και των ευρωεκλογών αλλά και οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στον τρόπο ανάδειξης των δημοτικών αρχόντων, έρχονται να μεταβάλουν άρδην τις, όπως διακρίνονται σήμερα τουλάχιστον, πολιτικές ισορροπίες. Συγκεκριμένα, με την ταυτόχρονη διεξαγωγή των δύο εκλογών, η κυβέρνηση και τα κόμματα που τη στηρίζουν φιλοδοξούν να εξισορροπήσουν τη δυναμική των δύο αποτελεσμάτων. Με άλλα λόγια, στην κυβέρνηση αναμένουν ένα αρνητικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές καθώς εκτιμούν ότι θα αποτυπωθεί με έμφαση ο «ευρωσκεπτικισμός» των Ελλήνων και η ανάγκη «απάντησης στις πολιτικές της Κομισιόν και του Βερολίνου».

Με την οργή, λοιπόν, να εκδηλώνεται στην ευρωκάλπη, επιδίωξη της Ν.Δ. και των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης θα είναι μία καλή επίδοση στην κάλπη των δημοτικών - αυτοδιοικητικών εκλογών, που θα μπορούσε όχι μόνον να εξισορροπήσει τις εντυπώσεις αλλά και να ερμηνευθεί ως «ψήφος εμπιστοσύνης» στην τρικομματική.

Δύο ψηφοδέλτια

Σύμφωνα με το σχέδιο, θα υπάρχουν δύο ξεχωριστές λίστες για κάθε δήμο, μία για τον Δήμαρχο και μία για τους δημοτικούς συμβούλους. Η αποσύνδεση δημάρχων - δημοτικών συμβούλων θα ενισχύσει εκ των πραγμάτων τις συμπράξεις μεταξύ κομμάτων και τους ισχυρούς σε προσωπικότητα, υπερκομματικούς ή κοινούς υποψηφίους, που πιο εύκολα μπορούν να κινητοποιήσουν τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης, αποκτώντας έτσι συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑ.

Παράλληλα, έρχεται να πραγματώσει και την ομολογημένη επιδίωξη του κ. Σαμαρά για «άνοιγμα» του κόμματός του σε ευρύτερες δυνάμεις πέραν των σημερινών κομματικών ορίων. Η προσπάθεια δεν θα είναι χωρίς αντιδράσεις καθώς η Ν.Δ. έχει να διαχειρισθεί τη δεδομένη βούληση στελεχών της να είναι υποψήφιοι (Κακλαμάνης στην Αθήνα, Γκιουλέκας στη Θεσσαλονίκη), το ΠΑΣΟΚ την προφανή αδυναμία του να επιβάλει κεντρικά υποψηφίους, πλην ίσως κάποιων περιφερειαρχών (Σγουρός) που θα καταστούν κοινής αποδοχής, ενώ και η ΔΗΜΑΡ θα αντιμετωπίσει δυσκολίες, π.χ. στην Αθήνα όπου στηρίζει τον κ. Γ. Καμίνη, την παραμονή του οποίου όμως δεν επιθυμούν οι γαλάζιοι.

Με τον ίδιο τρόπο, αποδυναμώνονται, εκ των πραγμάτων, ακραία ψηφοδέλτια, όπως αυτά της Χρυσής Αυγής, που επιδιώκει να καταγράψει υψηλά ποσοστά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Με την αποσύνδεση των ψηφοδελτίων, θεωρείται δεδομένο ότι όποια δυναμική κι αν έχει ο επικεφαλής - υποψήφιος για δήμαρχος, δεν θα μπορέσει να «τραβήξει» μαζί του πολλούς δημοτικούς συμβούλους.

Το προτεινόμενο σχέδιο έχει βέβαια και ένα σημαντικό μειονέκτημα. Ο δήμαρχος, εφόσον δεν υπάρξει πρόβλεψη για τη σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με ένα «αντίπαλο» δημοτικό συμβούλιο. «Το νέο σύστημα ενισχύει τη λογοδοσία μεταξύ Δημάρχου και Δημοτικού Συμβουλίου αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε πλήρη παράλυση», σχολιάζουν αυτοδιοικητικά στελέχη, η πλειοψηφία των οποίων είναι μάλλον αρνητικοί. Οι συνομιλητές του κ. Σαμαρά, ωστόσο, απαντούν: «εδώ κυβερνάται μία χώρα από τρία κόμματα, οι δήμοι δεν θα τα καταφέρουν;».