Σκαλίζοντας επώδυνες μνήμες στα στρατόπεδα βασανιστηρίων

του Αρτέμη Ψαρομηλίγκου

Σίγουρα το κομβόι που έκανε κυριακάτικα τη διαδρομή Διόνυσος – Μπογιάτι δεν ήταν οι συνήθεις εκδρομείς. Είπαν να μαζευτούν, λίγες μέρες μετά την 21^η Απριλίου, και να ζωντανέψουν τις οδυνηρές αναμνήσεις τους αυτοί που είχαν περάσει από τούτα τα κολαστήρια της δικτατορίας. Την πρωτοβουλία του ραντεβού είχε η Αντιφασιστική Πρωτοβουλία Διονύσου με τη συνδρομή του ομώνυμου Δήμου.

Πρώτα στο στρατόπεδο πεζοναυτών του Διονύσου. Με τις εικονικές εκτελέσεις, με το πισθάγκωνο κρέμασμα, τη «φάλαγγα», τα ηλεκτροσόκ, το ξύλο της αρκούδας, το μαρτύριο της σταγόνας, το θάψιμο ζωντανών.

Τα αφηγήθηκαν, ψύχραιμα και αποστασιοποιημένα είναι η αλήθεια, ο Παύλος Κλαυδιανός – από τους πρώτους «φιλοξενούμενους» το 1968 – και ο Νίκος Κιάος, μέλη του «Ρήγα Φεραίου». Με αναφορές στα απάνθρωπα βασανιστήρια αλλά και σε ορισμένες ανθρώπινες αναλαμπές ελάχιστων κληρωτών και αξιωματικών του 505 τάγματος Πεζικού. Με ιδιαίτερη μνεία στον «απόντα» Χρήστο Ρεκλείτη και στη μοναδική γυναίκα που βασανίστηκε εκεί, τη Μαρία Καλλέργη.

Έδωσαν το «παρών» σ΄ αυτήν την εαρινή σύναξη και οι 2 «φουρνιές» του αντιδικτατορικού αγώνα. Συνολικά περίπου 200 άτομα, ανάμεσα τους και ο Νίκος Βούτσης. Τους ομιλητές προλόγιζε ο Ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος. Ο Χρήστος Μέλλιος, της Αντιφασιστικής Πρωτοβουλίας, παρουσίασε την μαρμάρινη πλάκα που θα εντοιχιστεί δίπλα στο εκκλησάκι που έχει διασωθεί από την εποχή εκείνη.

Σε ένδειξη σεβασμού στην ιστορική αλήθεια έγινε ολιγόλεπτη στάση στα δύο ξενοδοχεία της Δροσιάς όπου κρατήθηκαν οι συντηρητικοί μεν, αντιδικτατορικοί δε, αξιωματικοί και πολιτικοί.

***

Τελευταία στάση οι στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου, που μόνο και το όνομα του έφτανε, τότε, για να προκαλέσει εφίδρωση σε έναν ανακρινόμενο. Σε εντελώς άλλο κλίμα ο συνταγματάρχης, διοικητής του «στρατοπέδου Παπαβασιλόπουλου» υποδέχτηκε με σεβασμό και φιλόξενη διάθεση τους επισκέπτες του.

Πρώτος ομιλητής ο Στάθης Παναγούλης. Στον 1,5 χρόνο που έμεινε εκεί δεν είδε ούτε μια φορά τον αδελφό του και συγκρατούμενο, Αλέξανδρο. Η συγκίνηση δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει την ομιλία του.

Ο Θόδωρος Τζιαντζής, εκ μέρους του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών, απέτισε φόρο τιμής στους νεκρούς του αντιδικτατορικού αγώνα αλλά και των προηγούμενων γενεών. Θύμισε τα βασανιστήρια που υπέστησαν όσοι συνελήφθησαν με το χτύπημα του ΚΚΕ και της ΚΝΕ τον Φεβρουάριο του ΄74. Τόνισε πως οι ακατάπαυστοι αγώνες του λαού φέρνουν αποτελέσματα.

Ακολούθησε ο μάρτυρας του Ιεχωβά Βασίλης Δεδότσης που γνώρισε τους κομμουνιστές, τους αριστερούς και τους αντιχουντικούς μέσα στα κρατητήρια και έκτοτε δέθηκαν με δεσμούς αμοιβαίας εκτίμησης. (Παράξενες φιλίες που φτιάχνει η φυλακή). Μας θύμισε τις σπαρακτικές κραυγές του Κώστα Κάππου όταν του προκαλούσαν εξάρθρωση κρεμώντας σακιά τσιμέντου 50 κιλών στο κάθε χέρι και του έκαιγαν την κοιλιά με ασβέστη. Μας θύμισε και τη φράση του συγκρατουμένου του, Αλέξανδρου Παναγούλη, τη μέρα της πτώσης της δικτατορίας: «Μάρτυρα, τώρα έρχεται ο Αρμαγεδώνας».

Ο Θανάσης Αποστολάς, κατηγορούμενος για υπεύθυνος της οργάνωσης του ΚΚΕ στο στρατό, ο τελευταίος πολιτικός κρατούμενος καθώς απελευθερώθηκε 2 μέρες μετά τους άλλους, αναφέρθηκε στη διαχρονική αίσθηση «αιωνιότητας» που έχει η εξουσία.

Η Νάντια Βαλαβάνη επεσήμανε πως στόχος των βασανιστών ήταν η φυσική εξόντωση του Κ. Κάππου ο οποίος απέφυγε τον ασφυκτικό θάνατο τρυπώντας με το δάκτυλο του το σακί τσιμέντου που είχαν φορτώσει στο στήθος του. Χαρακτήρισε πρωτοφανούς αγριότητας τη φάλαγγα που έκαναν στην Ασφάλεια στον Δημήτρη Γόντικα, προκαλώντας γάγγραινα στα πόδια του. Αποκάλυψε ότι οι δύο μεταφέρθηκαν στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο με ψεύτικα ονόματα και πως οι οικογένειες τους ειδοποιήθηκαν από έναν στρατιωτικό γιατρό.

Η Νάντια διατηρεί την συνήθεια να αποκαλεί ακόμη «αγόρια» και «κορίτσια» τους συντρόφους της εκείνης της εποχής που τώρα έχουν για τα καλά εξηνταρίσει. Αλλά ουδείς διαμαρτυρήθηκε.

Τώρα που μπαίνει το καλοκαιράκι και οι στρατιές των παραθεριστών θα μποτιλιάρονται από Διόνυσο προς Νέα Μάκρη, ας ρίχνουν μια ματιά, εκεί κοντά στον οικισμό «Σεμέλη», δεξιά του δρόμου. Στη θέση των πολυτελών κατοικιών υπήρχε κάποτε το εφιαλτικό στρατόπεδο Διονύσου.