Θέριεψαν οι μνήμες στον ιστορικό περίπατο της παράταξης Χρ. Γιαννούλη

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Θέριεψαν οι μνήμες, εμπλουτίστηκαν οι γνώσεις και περίσσεψε η συγκίνηση, στον ιστορικό περίπατο που οργάνωσε η περιφερειακή παράταξη “Κοιτάμε Μπροστά” με υποψήφιο Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας τον Χρήστο Γιαννούλη, σε δέκα σημεία της πόλης όπου διαδραματίσθηκαν στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα σημαντικά γεγονότα τα οποία σημάδεψαν βαθειά τον ιστορικό κορμό της Θεσσαλονίκης, της Κεντρικής Μακεδονίας και της χώρας γενικότερα.

Πλήθος κόσμου, υποψήφιοι της παράταξης Γιαννούλη και άλλοι πολίτες, με αγάπη για τη γνώση και την ιστορία της πόλης, παρακολούθησαν με ενδιαφέρον τη δίωρη ξενάγηση που έγινε από τον δημοσιογράφο, συγγραφέα και ιστορικό ερευνητή, Σπύρο Κουζινόπουλο. Και είναι αξιοπερίεργο, ότι όχι μόνο δεν υπήρξαν διαρροές, παρά τον καυτό ήλιο στη διάρκεια της πορείας, αλλά προστέθηκαν και άλλοι κατά τη διαδρομή.

Το πλήθος κατευθύνθηκε από το Καραβάν Σαράϊ στη γωνία Συγγρού-Πτολεμαίων όπου είχε πέσει νεκρός το πρώτο θύμα της αιματοχυσίας της 9ης Μαίου 1936. Ακολούθως, στάθηκε μπροστά στο κτίριο επί της οδού Ερμού 17 όπου είχε τυπωθεί η πρώτη πολυγραφημένη προκήρυξη κατά των χιτλερικών κατακτητών από την αντιστασιακή οργάνωση “Ελευθερία”. Στη συνέχεια, κατατέθηκαν λουλούδια στο μνημείο του Γρηγόρη Λαμπράκη και έγινε εκτενής αναφορά στη δολοφονία του μαραθωνοδρόμου βουλευτή, καθώς και στη θυσία του δολοφονημένου από τη χούντα επίσης βουλευτή της Αριστεράς Γιώργη Τσαρουχά.

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες, έδωσε στο μνημείο του Ολοκαυτώματος, στην πλατεία Ελευθερίας, για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος της επιτροπής της Βουλής για τις γερμανικές αποζημιώσεις, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης. 

Λίγο αργότερα, ο δικηγόρος Γιάννης Νισύριος, εγγονός του προέδρου της ΕΔΑ Γιάννη Πασαλίδη, αναφέρθηκε στη γωνία Χρυσοστόμου Σμύρνης με Τσιμισκή, έξω από το σπίτι όπου ήταν έγκλειστος επί 11 ολόκληρους σε “κατ΄οίκον περιορισμό” από τα όργανα της χούντας ο υπέργηρος παππούς του στις δύσκολες συνθήκες εκείνης της εποχής και τις στρατιές των χαφιέδων που υπήρχαν ακόμη και κατά τη διάρκεια της κηδείας του Γιάννη Πασαλίδη.

Στο πλακόστρωτο της παραλιακής λεωφόρου Νίκης μνημονεύθηκε η δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ και η ενοχοποίηση του δημοσιογράφου της εφημερίδας “Μακεδονία” Γρηγόρη Στακτόπουλου που υπήρξε η ελληνική εκδοχή της υπόθεσης Ντρέϊφους. Ενώ αποτέθηκαν λουλούδια από τον υποψήφιο περιφερειάρχη στην είσοδο του κτιρίου της οδού Τσιμισκή 72 όπου ήταν το αρχηγείο της Γκεστάπο στην Κατοχή και βασανίστηκαν μέχρι θανάτου δεκάδες και εκατοντάδες πατριώτες από τους Ναζί δήμιους.

Ο ιστορικός περίπατος κατέληξε στην πλατεία της Αγίας-Σοφίας, με περιγραφή της στυγερής δολοφονίας του ηγετικού στελέχους της Αριστεράς, Γιάννη Ζεύγου, υπουργού Γεωργίας στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Γ. Παπανδρέου, καθώς και με αναφορά στις μεγαλειώδεις εκδηλώσεις χαράς και ανακούφισης των κατοίκων της Θεσσαλονίκης που πραγματοποιήθηκαν εκεί μετά την απελευθέρωση της Κεντρικής Μακεδονίας από τους χιτλερικούς κατακτητές τον Οκτώβριο του 1944.

“Κοιτάμε Μπροστά” αλλά ρίχνουμε και ματιές στην ιστορία

Λίγο πριν αρχίσει ο ιστορικός περίπατος, ο Σπ. Κουζινόπουλος σημείωσε ότι η περιφερειακή παράταξη του Χρήστου Γιαννούλη, παρότι ο τίτλος της είναι “Κοιτάμε Μπροστά”, ρίχνει ματιές και στο παρελθόν, καθώς πρέπει να διδασκόμαστε από την ιστορία μας, να τιμούμε τους αγώνες όσων πάλεψαν και θυσιάστηκαν για τα ιδανικά της εθνικής ανεξαρτησίας, της ειρήνης και της κοινωνικής προκοπής. Υπενθύμισε δε τα λόγια του αρχαίου τραγικού Ευριπίδη πριν 2.500 χρόνια ότι “όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν”, δηλαδή τυχερός όποιος διδάχτηκε ιστορία.

Χρ. Γιαννούλης: “Δόξα και τιμή στους αγώνες και τις θυσίες”

Χαιρετίζοντας τους συγκεντρωμένους Θεσσαλονικείς ο υποψήφιος Περιφερειάρχης Χρήστος Γιαννούλης υπογράμμισε ότι ο ιστορικός περίπατος οργανώθηκε για να τιμηθούν οι αγώνες και οι θυσίες όσων πάλεψαν για να έχουν οι εργαζόμενοι καλύτερες συνθήκες αμοιβής και δουλειάς. Και ανέφερε ότι υπάρχουν στις μέρες μας πολιτικές δυνάμεις και παρατάξεις που τάσσονται υπέρ της εργασιακής ζούγκλας, της επταήμερης εργασίας, των ανεξέλεγκτων ωραρίων και των “υπερκατότατων” αμοιβών. Ενώ επιπροσθέτως, καθώς μιλούσε μπροστά στην είσοδο του παλιού δημαρχείου Θεσσαλονίκης, υπενθύμισε ότι πίσω από τις κλειστές του σήμερα πόρτες, διαπράττονταν σημεία και τέρατα, με διασπάθιση του δημόσιου χρήματος από κάποιους που είχαν εμφανιστεί ως σωτήρες και φωστήρες της αυτοδιοίκησης.

Οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι από το νομό Θεσσαλονίκης του συνδυασμού "Κοιτάμε Μπροστά" φωτογραφίζονται με τον Χρήστο Γιαννούλη στην πλατεία Αγίας Σοφίας μετά το τέλος του ιστορικού περιπάτου

Καραβάν Σαράϊ

Η εκκίνηση έγινε μπροστά από την είσοδο του μνημειακού κτιρίου του Καραβάν Σαράϊ, δεδομένου ότι στην περιοχή εκείνη στεγάστηκαν στη διάρκεια του 20ου αιώνα τα περισσότερα εργατικά σωματεία της πόλης και από εκεί είχε διέλθει η πρώτη πρωτομαγιάτικη διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στα 1909.

Όπως αναφέρθηκε, το Μάϊο εκείνου του έτους, άρχισαν οι ζυμώσεις από τον Εργατικό Σύνδεσμο και τη Σοσιαλδημοκρατική Λέσχη, που οδήγησαν στη δημιουργία από τον Αβραάμ Μπεναρόγια, τον Αύγουστο του 1909, της «Σοσιαλιστικής Εργατικής Ομοσπονδίας Θεσσαλονίκης», η οποία ιδρύθηκε τελικά στις 24 Ιουλίου 1909 και έγινε ευρύτερα γνωστή ως Φεντερασιόν. Εκείνη την εποχή υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη 19 εργατικά σωματεία με 7.000 μέλη. Η Φεντερασιόν πρωτοστάτησε στα 1917 στη δημιουργία του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ).

Ενώ ακόμη συνεχίζονταν οι συζητήσεις για τη δημιιουργία της Φεντερασιόν, αποφασίστηκε η συμμετοχή των πρώτων εκείνων συνδικαλιστών και σοσιαλιστών της Θεσσαλονίκης στην Πρωτομαγιάτικη απεργία και διαδήλωση του 1909. Να πως την περιέγραψε ο δημιουργός και ηγέτης της οργάνωσης, Αβραάμ Μπεναρόγια:

"Η Πρωτομαγιά, η διεθνής αυτή ημέρα των προλεταρίων, εορτάσθη το έτος εκείνο 1909 από την Εργατικήν Λέσχην δημοσίως, κατόπιν μεγάλης προπαρασκευής [...] Πλήθος εργατών εν διαδηλώσει, με ερυθράς σημαίας και μουσικές παρήλασαν εις τους δρόμους της πόλεως προς μεγάλην κατάπληξιν πάντων. Τούτο αποτέλεσε πράγματι ένα εξαιρετικό γεγονός δια την Θεσσαλονίκην. Γεγονός νέον και πρωτοφανές, το οποίον έκαμε ζωηροτάτην εντύπωσιν εις όλους, ιδίως όμως εις τους εργάτας...."

Τα γραφεία της Φεντερασιόν ήταν στην οδό Σχολείων (τη σημερινή Ικτίνου) ενώ τα πρώτα γραφεία του ΕΚΘ στεγάστηκαν αρχικά στην οδό Σωκράτους και αργότερα στην οδό Αγίου Δημητρίου, σε ένα επιβλητικό κτίριο που βρίσκονταν ανάμεσα στο Διοικητήριο και την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου.

Στο Καραβάν Σαράϊ, στεγάστηκαν λίγο μετά τον Εμφύλιο τα πιό μαζικά εργατικά σωματεία της Θεσσαλονίκης, όταν οι εργατοπατέρες Μακρής και Θεοδώρου τα είχαν διαγράψει από τη δύναμη του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης εξ αιτίας της αγωνιστικής τους στάσης. Το 1956, ο αριθμός των διαγραμμένων σωματείων της Θεσσαλονίκης έφτανε τα 19, ενώ η δύναμή τους αθροίζονταν σε 26.000 μέλη. Ήταν δε ανάμεσά τους τα μεγαλύτερα σε αριθμό μελών συνδικάτα όπως των καπνεργατών, των οικοδόμων, των μηχανοξηλουργών, των εργαζόμενων στο δήμο Θεσσαλονίκης κ.α.