Θυμόμαστε το Τρίκερι, τιμάμε τις εξόριστες γυναίκες

Επιτυχία σημείωσε η εκδήλωση για τις εκτοπισμένες γυναίκες

Εβδομήντα χρόνια μετά τη μετατροπή του νησιού, Παλαιό Τρίκερι στον Παγασητικό, σε τόπο εξορίας γυναικών, ομάδα δημοκρατικών πολιτών που πιστεύει πως “ο αγώνας της Μνήμης ενάντια στη Λήθη είναι ο αγώνας της Ελευθερίας ενάντια στην Τυραννία”, ανέλαβε την πρωτοβουλία και διοργάνωσε τριήμερο εκδηλώσεων για τη Μνήμη και την απόδοση Τιμής στις γυναίκες που εξορίστηκαν στο Παλιό Τρίκερι τα δίσεκτα χρόνια 1948-1953.

Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από 30 Αυγούστου μέχρι 1 Σεπτεμβρίου 2019 στο νησί ήταν οι εξής:

Παρασκευή 30 Αυγούστου, 8 μ.μ.
Α. Ανάγνωση αποσπασμάτων από κείμενα εξόριστων γυναικών.
Β. Προβολή Ντοκιμαντέρ του Νίκου Ασλανίδη, “Συνεντεύξεις εξόριστων γυναικών στο Τρίκερι”, από την εκπομπή  “Αληθινά Σενάρια” της ΕΡΤ3.
Γ. “Σκηνές που ’γίναν Σπιτικά”, βιντεοσκοπημένη μαθητική παράσταση με θέμα τη ζωή των γυναικών στο Τρίκερι.

Σάββατο 31 Αυγούστου, ώρα 11 π.μ.

Α. Στρογγυλό τραπέζι με ιστορικούς και παιδιά που έζησαν εξόριστα-μαζί με τις μητέρες τους στο νησί. Συμμετείχαν, η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη, οι ομότιμοι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ηλίας Νικολακόπουλος και Χρήστος Τρικαλινός και ο οικονομολόγος Λευτέρης Τσακίρης που έζησαν ως παιδιά-εξόριστα στο Τρίκερι. Τη συζήτηση συντόνισε ο τ. Αναπληρωτής καθηγητής ΑΠΘ,  Δημοσθένης Δώδος. Μετά τις εισηγήσεις,  έλαβε το λόγο η κ. Πότα Κακαβά μια από τις εξόριστες γυναίκες του Τρίκερι που ήρθε από τη μακρινή Καλαμάτα.  Ακολούθησε συζήτηση και παρεμβάσεις πολιτών.
Β. Θεατρικός Μονόλογος και Συναυλία, ώρα 8 μ.μ.
Ι. Μονόλογος από την αφηγήτρια Βούλα Αργυράκη,  βασισμένος σε αυθεντικά  σημειώματα των γυναικών που βρέθηκαν τα κατοπινά χρόνια στο νησί, φυλαγμένα στη γη και σε κορμούς δένδρων.
ΙΙ. Συναυλία με το συγκρότημα από τη Νάουσα “Χρώματα και νότες”, με μελοποιημένα ποιήματα από τη συλλογή “Κραυγή στα πέρατα”, αλλά και με άλλα δημοφιλή και νεότερα τραγούδια.

Κυριακή 1η  Σεπτεμβρίου, ώρα 10 π.μ.

Α. Δράση: Πρόσωπα σε άσπρο – μαύρο: Μνήμες εξορίας γυναικών στο νησί Τρίκερι από μέλη της ομάδας artspiratos + συνεργάτες. Η δράση έγινε στον αυλόγυρο του μοναστηριού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου το οποίο δεσπόζει στο κέντρο του νησιού και που στα χρόνια της εξορίας λειτούργησε ως διοικητικό κέντρο του στρατού και της χωροφυλακής και χώροι του χρησιμοποιήθηκαν ως αναρρωτήριο και  πειθαρχείο πολιτικών κρατουμένων.
Β. Ξενάγηση στο χωριό Τρίκερι και στον οικισμό Αγία Κυριακή από τον απερχόμενο Δήμαρχο Νοτίου Πηλίου και την πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου. 
 Οι εκδηλώσεις έγιναν με μεγάλη συμμετοχή πολιτών από όλη τη χώρα που έφτασαν στο νησάκι του Τρίκερι και περιηγήθηκαν  και ξεναγήθηκαν σε όλους τους χώρους που έζησαν οι πολιτικές εξόριστες και στο Μοναστήρι του Ευαγγελισμού  της Θεοτόκου.
Στο λιμανάκι του νησιού σε επιλεγμένους χώρους αναρτήθηκαν πάνελ με τεκμήρια από τη ζωή των γυναικών στο Τρίκερι, Χίο, Μακρόνησο  και Αη Στράτη. 

Οι εξόριστες γυναίκες στο Τρίκερι, τη Χίο, τη Μακρόνησο και τον Αη  Στράτη
Την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, και μετά από αυτόν, χιλιάδες γυναίκες από ολόκληρη την Ελλάδα οδηγήθηκαν στην εξορία. Χαρακτηρίστηκαν «επικίνδυνες για το έθνος» γιατί συμμετείχαν στις οργανώσεις της εθνικής αντίστασης, ενώ εξορίστηκαν και χιλιάδες γυναίκες προληπτικά επειδή είχαν στο συγγενικό τους περιβάλλον ανθρώπους που πολεμούσαν στα βουνά ή αντιτίθονταν στο μεταπολεμικό καθεστώς. Ανάμεσά τους βρέθηκαν γυναίκες με βρέφη στην αγκαλιά, κοριτσόπουλα, νεαρές μαθήτριες, ώριμες κυράδες, ακόμα και μεγάλης ηλικίας. Γυναίκες της πόλης και  της υπαίθρου, μια ζωντανή και πολύχρωμη συλλογικότητα σε συνθήκες «υποχρεωτικής διαβίωσης».
Οι πολυπληθέστεροι τόποι εξορίας γυναικών ήταν στη Χίο, τη Μακρόνησο και το Τρίκερι, ένα μικρό νησί στον Παγασητικό κόλπο. Οι εξόριστες αντιμετώπιζαν τις πιέσεις, τους ψυχολογικούς εκβιασμούς, την πείνα, την έλλειψη νερού και άλλες στερήσεις μαζί με την αγωνία για την τύχη των δικών τους ανθρώπων. Ο πληθυσμός τους δεν ήταν σταθερός, συνεχώς καινούργιες φουρνιές έφταναν, ενώ αποχωρούσαν εκείνες που αναγκάζονταν σε «δηλώσεις μετανοίας».
Τον Σεπτέμβρη του 1949, στο Τρίκερι βρίσκονταν περίπου 5000 γυναίκες.   

Τα παιδιά της εξορίας
 «ίδιοι περιορισμοί, ίδιοι κανονισμοί, χωρίς βιβλία και παιχνίδια, χλωμά και καχεκτικά, μοιράζονταν την ίδια βασανισμένη ζωή των μανάδων τους»
Από την έκδοση του Συλλόγου Πολιτικών Εξόριστων Γυναικών
Τα παιδιά της εξορίας δεν αναγνωρίστηκαν από το κράτος, ούτε από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (ΕΕΣ) σαν κρατούμενοι. Για τον λόγο αυτό δεν δικαιούνταν το ισχνό επίδομα, ούτε μερίδα από το συσσίτιο. Οι γυναίκες εξόριστες από το μεγάλο καζάνι έβγαζαν φαγητό και για τα παιδιά.
Ο αριθμός των παιδιών που έζησαν στην εξορία δεν είναι ακριβώς προσδιορισμένος. Υπολογίζεται όμως πως έφτασε τα 500 παιδιά.

Δραστηριότητες στην εξορία
 «Πολεμώντας τη μακρόχρονη απομόνωση, τον πόνο, την αγωνία για τους δικούς του ανθρώπους “έξω”»
Από την έκδοση του Συλλόγου Πολιτικών Εξόριστων Γυναικών
Οι εξόριστες γυναίκες προσπαθώντας να στηρίξουν την ψυχική και σωματική τους υγεία και την πνευματική τους διαύγεια μηχανεύονταν διάφορες δραστηριότητες. Αθλοπαιδιές, εορτασμοί εθνικών επετείων, θεατρικές παραστάσεις, παραδοσιακοί χοροί και χορωδία, ενώ στα κρυφά, και με “τσίλιες”, πραγματοποιούνταν μαθήματα σε κορίτσια και αναλφάβητες γυναίκες και ανάγνωση απαγορευμένων βιβλίων.
Στο Τρίκερι υπήρξε περίοδος στην οποία βρέθηκαν μαζί 52 δασκάλες και καθηγήτριες.