Ο Γιώργος Βαφόπουλος για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη

Ότι απέμεινε από το Σχολείο του Χορτιάτη μετά την πυρπόληση του από τους Ναζί

Με γλαφυρό τρόπο ο Γιώργος Βαφόπουλος, ο μεγάλος των γραμμάτων της Θεσσαλονίκης, περιέγραψε το αποτρόπαιο και ασύλληπτης βαρβαρότητας έγκλημα των Ναζί, το Ολοκαύτωμα του μαρτυρικού Χορτιάτη, καίγοντας ζωντανούς στον φούρνο του Γκουραμάνη άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Ας παρακολουθήσουμε την περιγραφή του Βαφόπουλου, όπως αποτυπώθηκε στον Β΄ τόμο των "Σελίδων Αυτοβιογραφίας" του: 

"Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944, μια αποτρόπαια είδηση συντάραξε τη Θεσσαλονίκη. Ο Χορτιάτης, το κοντινό μας χωριό, που απλώνεται στις πλαγιές του ομώνυμου βουνού, είχε παραδοθεί από τους Γερμανούς στις φλόγες, με όλους τους κατοίκους του. Τώρα, προς το τέλος της κατοχής, ο εχθρός είχε γίνει σκληρότερος. Τα αντίποινα ήσαν φοβερά σε κάθε περίπτωση «σαμποτάζ». Είχαν κάτι το «απονενοημένο», κάτι από την τρέλα του ανθρώπου που έχασε την ελπίδα της ζωής, που τώρα, με κλειστά μάτια, ρίχνεται στην αυτοκαταστροφή του.
Η φοβερή μοίρα του Χορτιάτη είχε προδιαγραφεί από το φόνο ενός στρατιώτη της γερμανικής φρουράς του υδραγωγείου. Σε άλλη περίπτωση, ο ανεύθυνος θάνατος ενός Γερμανού θα ισοζυγιαζόταν με τον τουφεκισμό σαράντα αθώων Ελλήνων. Τώρα, στην απόγνωση του χαμένου πια παιχνιδιού, ο θάνατος ενός Γερμανού έπρεπε να πληρωθεί με το μαρτύριο ολόκληρου του χωριού.
Και ήρθαν οι έξαλλες ορδές των Γερμανών και ζώσανε το χωριό και κλείσανε τους κατοίκους του μέσα στην εκκλησία και μέσα στα σπίτια. Και βάλανε φωτιά κι άφησαν τις φλόγες να υψωθούν, για να πνίξουν άντρες, γυναίκες και παιδιά. Έξω από τη φλεγόμενη τούτη κόλαση, στέκονταν άγριοι οι Γερμανοί και πυροβολούσαν όσους, στην απόγνωσή τους, δοκίμαζαν μιαν έξοδο σωτηρίας. Και τους ξανάριχναν μέσα στη φωτιά. Ώστε οι σπαραγμοί καταλάγιασαν, οι φλόγες χαμήλωσαν και η σιωπή του θανάτου κατακάθισε κι αυτή πάνω στα ερείπια του καμένου χωριού.
Η τραγωδία των Καλαβρύτων είχε παιχθεί τώρα για μια ακόμη φορά, έξω από τη Θεσσαλονίκη, στην πλαγιά του όμορφου βουνού, που απλώνει τα πόδια του ως τα κράσπεδα της μεγάλης πολιτείας. Και μετά την απελευθέρωση, η ευλάβεια εκείνων, που είχαν τότε σωθεί από κάποια «ευτυχή συγκυρία», ύψωσε  μέσα στα ερείπια το μνημείο μιας μεγάλης ψηφιδωτής σύνθεσης, που ιστορεί ένα από τα πολλά κακουργήματα της σύγχρονης ιστορίας. Και χάραξε τη χρονολογία της αποφράδας ημέρας: 2 Σεπτεμβρίου 1944*.   

* Γιώργος Βαφόπουλος, Σελίδες αυτοβιογραφίας. Τόμος Β΄, Η Ανάσταση. Εστία. Αθήνα 1971, σ.228-229