Πρωταπριλιάτικα αστεία και φάρσες άλλοτε και τώρα

Πρωταπριλιά σήμερα. Καλό μήνα. Άλλες χρονιές παλαιότερα τέτοια μέρα, συναντούσες παντού γελαστά πρόσωπα και τα τηλέφωνα κουδούνιζαν συνεχώς για να πει ο ένας στον άλλο κάποιο πρωταπριλιάτικο αστείο, κάποιο πείραγμα, όπως το επιτάσσει η μέρα. Τώρα, σιωπή. Παντού σκυθρωπά πρόσωπα. Που όρεξη εξάλλου για αστεία, όταν ο άλλος έχει βουνό τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει.

Εξάλλου, τι ψεματάκι να πει κανείς, όταν στον τομέα αυτό μας ξεπέρασαν οι πολιτικοί μας. Κυρίως αυτοί των μεγάλων κομμάτων, που με τα όσα μας ξεφούρνισαν μέχρι τώρα, ξεπέρασαν τα παραμύθια του βαρώνου Μυνχάουζεν και τα ψέματα του Πινόκιο. Μην ανατρέχουμε τώρα σε φράσεις που έμειναν… διάσημες, όπως το ότι «λεφτά υπάρχουν», το «σεμνά και τα πεινά» και άλλα κουραφέξαλα.

Έτσι για να γελάσει λίγο το χειλάκι μας, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε στη συνέχεια φάρσες και καλοπροαίρετα πρωταπριλιάτικα ψέματα που έμειναν στην ιστορία για την πρωτοτυπία και το χιούμορ τους.

Να πούμε πάντως ότι η ωραιότερη φάρσα στη Βόρεια Ελλάδα, είχε γίνει από την εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς», όταν κάποιο πρωί 1^η Απριλίου, κυκλοφόρησε έχοντας στην πρώτη σελίδα φωτογραφία του Λευκού Πύργου να…. γέρνει, όπως ο πύργος της Πίζας και γράφοντας από κάτω ότι το μεσημέρι θα πήγαιναν ξένοι τεχνικοί για να… τον επαναφέρουν στη θέση του! Το τι έγινε φυσικά εκείνη την ώρα από κόσμο που πήγε να δει την… επαναφορά, δεν λέγετε…

Ο διάσημος ηθοποιός Όρσον Γουέλς

Το παραδοσιακό έθιμο να λες ψέματα την 1η Απριλίου.
Μην αναρωτηθείτε για το πού γεννήθηκε το έθιμο αυτό, οι απόψεις διίστανται. Σημασία έχει ότι αποτέλεσε αφορμή για να πραγματοποιηθούν μερικές από τις πιο πρωτότυπες φάρσες ποικίλου περιεχομένου που παραπλάνησαν και.. ταλαιπώρησαν για αρκετό καιρό χιλιάδες κόσμου, ακόμα και ολόκληρες χώρες. Οι «δράστες» πίσω από αυτά τα αστεία δεν είναι συγκεκριμένοι.
Ο Τόμας Έντισον, ο διάσημος ηθοποιός Όρσον Γουέλς, ο τηλεοπτικός σταθμός BBC, η εφημερίδα Γκάρντιαν, ακόμα και οι New York Times, συμμετείχαν στην δημοσιοποίηση στοιχείων και γεγονότων που ουδεμία σχέση είχαν με την πραγματικότητα, επηρεασμένοι από την «γιορτή του ψέματος».

Οι Αρειανοί επιτίθενται!
Μπορεί να μην συνέβη Πρωταπριλιά, αλλά το αστείο που σκέφτηκε, σκηνοθέτησε και ερμήνευσε ο διάσημος σκηνοθέτης και ηθοποιός Όρσον Γουέλς, συγκαταλέγεται με χαρακτηριστική άνεση στα καλύτερα του είδους. Στις 30 Οκτωβρίου του 1938, o Welles έχοντας την ιδιότητα του ραδιοφωνικού παραγωγού και εμπνευσμένος από το βιβλίο "The War of the Worlds", σκηνοθέτησε στο... στούντιο μια φανταστική εισβολή Αρειανών στο Νιου Τζέρσι. Το πρόγραμμα διακοπτόταν συχνά με δήθεν έκτακτες ειδήσεις και το αποτέλεσμα;
Χιλιάδες κόσμος στην ανατολική ακτή πανικοβλήθηκε και κατέβηκε στους δρόμους ζητώντας καταφύγιο. Αρκετοί μάλιστα έπαιρναν τηλέφωνο στην εκπομπή, μαρτυρώντας ότι βλέπουν τις αστραπές από τις μάχες με τους εξωγήινους ή ακόμα και ότι ήδη μυρίζουν τα δηλητηριώδη αέρια. Δεν είναι περίεργο γιατί μετά από αυτήν την εκπομπή οι πόρτες του Χόλιγουντ άνοιξαν διάπλατα για τον – άγνωστο τότε- Welles. Αποστολή εξετελέσθη.

 

Τόμας Έντισον

Το νερό κρασί γίνεται;
Την Πρωταπριλιά του 1878, η αμερικάνικη εφημερίδα Graphic της Νέας Υόρκης ανακοίνωσε πανηγυρικά πως επιτέλους δημιουργήθηκε μια μηχανή που μετατρέπει το χώμα σε δημητριακά και το νερό σε κρασί με μια μόνο κίνηση. Δημιουργός αυτής; Ο εφευρέτης Τόμας Έντισον, ο οποίος έναν χρόνο πριν είχε ανακαλύψει τον φωνογράφο. Η είδηση αναπαράχθηκε από έντυπα σε όλη την Αμερική και έκανε τον γύρο του κόσμου, για να διαψευσθεί επίσης πανηγυρικά από την εφημερίδα την ίδια κιόλας μέρα.

Η νέα σοδειά... μακαρονιών
Στις 1 Απριλίου του 1957, η εκπομπή του BBC News Panorama, ανακοίνωσε ότι χάρη σε έναν ήπιο χειμώνα, οι Ελβετοί αγρότες του χωριού Ticino μπορούσαν πλέον να κόψουν από τα δέντρα τους... μακαρόνια σπαγγέτι. Η ανακοίνωση αυτή μεταδόθηκε με ένα συνοδευτικό βίντεο στο οποίο οι αγρότες φαίνονται να μαζεύουν τα μακαρόνια από τα δέντρα. Η εκπομπή προκάλεσε έκπληξη και θαυμασμό σε χιλιάδες τηλεθεατές, οι οποίοι «έσπαγαν» τα τηλέφωνα του τηλεοπτικού σταθμού θέλοντας να μάθουν περισσότερες πληροφορίες για τα συγκεκριμένα δέντρα, καθώς και τεχνικές για το πώς θα μπορέσουν να μεγαλώσουν τα δικά τους «μακαρονόδεντρα».
Στην τελευταία ερώτηση μάλιστα, οι υπεύθυνοι του BBC απαντούσαν διπλωματικά: «Μπορείτε να βάλετε ένα ωμό μακαρόνι μέσα σε ένα τενεκεδάκι με χυμό τομάτας και να συνεχίσετε να ελπίζετε για το καλύτερο».

Το ειδυλλιακό San Serrife
Την Πρωταπριλιά του 1977, η Βρετανική εφημερίδα The Guardian δημοσίευσε ένα επτασέλιδο αφιέρωμα στο San Serrife, μια μικρή δημοκρατία αποτελούμενη από μερικά νησάκια του Ινδικού Ωκεανού. Μια σειρά από άρθρα περιέγραφαν αναλυτικά την γεωγραφία και την κουλτούρα του κρατιδίου, ενώ τα δύο βασικότερα νησιά του ονομάζονταν Upper Caisse και Lower Caisse. Η πρωτεύουσά του ήταν το Bodoni, και ο αρχηγός του κρατιδίου ο Στρατηγός Pica. Τα τηλέφωνα της εφημερίδας χτυπούσαν απανωτά, με χιλιάδες ενδιαφερόμενους να θέλουν να μάθουν επιπλέον πληροφορίες για τον ειδυλλιακό αυτό καλοκαιρινό προορισμό. Ελάχιστοι ήταν αυτοί οι οποίοι παρατήρησαν ότι τα πάντα γύρω από το νησί, είχαν δανειστεί τα ονόματά τους από ορολογία για... εκτυπωτές.

Πετάει ο… πιγκουίνος;
Πετάει, σύμφωνα με το πρωταπριλιάτικο ντοκιμαντέρ του BBC, το οποίο όπως όλα δείχνουν έχει πάρει…ειδίκευση σε τέτοιου είδους φάρσες. Στο ίδιο φαρσικό κλίμα με τα δέντρα –σπαγγέτι, το 2008, το μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο προέβαλλε ένα ρεπορτάζ στο οποίο τηλεοπτικά συνεργεία που βρισκόντουσαν στην Ανταρκτική για τις ανάγκες το ντοκιμαντέρ «Miracles of Evolution», κατάφεραν να αποθανατίσουν τους πιγκουίνους Adelie σε… χαμηλές πτήσεις. Το βίντεο φυσικά ήταν άκρως πειστικό και έγινε αμέσως ένα από τα πιο δημοφιλή στο Διαδίκτυο. Μάλιστα τις μέρες που ακολούθησαν του πρωταπριλιάτικου αστείου, βγήκε και ένα δεύτερο βίντεο – make of, το οποίο εξηγούσε αναλυτικά τον τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκαν τα ειδικά εφέ των ιπτάμενων πιγκουίνων.

Στο τέλος ξυρίζονται με το iPod
Αρκετές φορές μια φάρσα αποδεικνύεται τόσο χρηστική, που αναρωτιέσαι: «Γιατί να μην υπάρχει όντως ένα τέτοιο προϊόν;». Χαρακτηριστικό παράδειγμα η είδηση που δημοσιεύτηκε από το PodGear.net, σύμφωνα με την οποία επρόκειτο να κυκλοφορήσει ένα νέο iPod με λειτουργίες… ξυριστικής μηχανής για άνδρες και γυναίκες. Τα mails έπεσαν βροχή από gadget maniacs όλου του κόσμου, οι οποίοι ήθελαν να ζήσουν την εμπειρία του… χορευτικού ξυρίσματος. Αντίστοιχη φάρσα, πάντως, είχε γίνει και το 2004, με ένα iPod που δήθεν έπαιζε και video clips. Λέτε…;

Νίξον (ξανά) για Πρόεδρος
Το πρόγραμμα Talk of the Nation του δημόσιου αμερικάνικου ραδιοφώνου, ανήγγειλε την 1η Απριλίου του 1992, ότι ο Richard Nixon, σε μια αιφνιδιαστική κίνηση, θα έθετε ξανά υποψηφιότητα για την Προεδρεία των ΗΠΑ. Μάλιστα, το σλόγκαν της νέας του προεκλογικής καμπάνιας θα ήταν «Δεν έκανα τίποτα κακό και δεν θα το ξανακάνω ξανά». Η ανακοίνωση συνοδευόταν από δήθεν ηχητικά ντοκουμέντα του Nixon, στα οποία ανήγγειλε την υποψηφιότητά του, με αποτέλεσμα η εκπομπή να γεμίσει από τηλέφωνα εξοργισμένων και σοκαρισμένων ακροατών. Στο δεύτερο μισό της εκπομπής, ο παρουσιαστής παραδέχτηκε ότι επρόκειτο για φάρσα και ότι την φωνή του Nixon είχε μιμηθεί ο κωμικός Rich Little.

Τα Πρωταπριλιάτικα ψέματα των ελληνικών εφημερίδων

Το έθιμο της Πρωταπριλιάς στις εφημερίδες, ανεξαρτήτως του πότε άρχισε και από πού, φαίνεται να φθίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Η τήρηση της Πρωταπριλιάς στις εφημερίδες είναι ταυτόσημη με την ύπαρξη του ελληνικού Τύπου, μια και συναντάμε πολλά τέτοια «ψέματα» στα έντυπα όλων των εποχών.

Την άνοιξη του 1920 οι βενιζελικές εφημερίδες έκαναν πλάκα στην αντιπολίτευση δημοσιεύοντας σχόλια που την παρουσίαζαν σαν απογοητευμένη και απελπισμένη, κάνοντας την επόμενη ημέρα την «Καθημερινή» να σχολιάζει μέχρι και τη δική της πλάκα, που έλεγε ότι ο Βενιζέλος θα ιδρύσει υπουργείο για τη διενέργεια εκλογών: «Αι εφημερίδες της κυβερνήσεως εδημοσίευσαν χθες πρώτην Απριλίου διάφορα φαιδρολογήματα εις βάρος της Αντιπολιτεύσεως. Αλλη ότι “εορτάζει”, άλλη ότι “δέχεται επισκέψεις” και λοιπά. (…) Είναι τρομακτικόν, τη αληθεία, να θέτη κανείς δηλώσεις τοσαύτης πολιτικής χρηστότητας εις το στόμα ενός πολιτικού αρχηγού, προκειμένου να εορτάσει ένα φαιδρό έθιμον».

Το έθιμο γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μετά το 1974, όταν υπήρχε πλέον άπλετη ελευθερία στον Τύπο, ο οποίος είχε ξεμπερδέψει και με τη βασιλεία, που ήταν από τη βάση της ένας θεσμός λογοκρισίας. Κάτι ήξερε άλλωστε γι’ αυτό ο ηγέτης της Αριστεράς, Πασαλίδης, όταν την Πρωταπριλιά του 1967 απαντούσε με τον ίδιο τρόπο στο χιούμορ των δημοσιογράφων που τον ρωτούσαν αν είχε ζητήσει από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο εντολή σχηματισμού κυβέρνησης της... ΕΔΑ: «Δεν εζήτησα από τον βασιλιά την εντολήν. Θα το έπαιρνε για πρωταπριλιάτικον αστείον».

Το 1982 η «Καθημερινή» δημοσίευσε ένα ενδιαφέρον ψέμα όταν «αποκάλυπτε» φιλοβασιλική γιάφκα μέσα στην τότε ΕΡΤ 1: «Ομολόγησαν ότι ανήκαν σε αντικαθεστωτική οργάνωση και ότι ασκούσαν φιλοβασιλική προπαγάνδα οι δύο γυναίκες υπάλληλοι της ΕΡΤ που είχαν τεθεί εκτός υπηρεσίας από την περασμένη Τρίτη λόγω μεταδόσεως του δημοτικού τραγουδιού “Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς”. Αυτό ανακοίνωσε χθες σε ειδική συνάντησή του με τους δημοσιογράφους ο υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Σάκης Πεπονής, ο οποίος πρόσθεσε ότι, εκτός των δύο υπαλλήλων που ομολόγησαν ήδη τη συμμετοχή τους στην παράνομη οργάνωση, υπάρχουν και άλλοι οκτώ υπάλληλοι της ΕΡΤ 1, εναντίον των οποίων έχουν προκύψει υποψίες και ανακρίνονται συνεχώς».

Την ίδια χρονιά ο «Μικροπολιτικός» στα «Νέα» ανέφερε ότι ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής θα έγραφε βιβλίο για τον εαυτό του, το οποίο θα προλόγιζε ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου:«Tην επιμέλεια του βιβλίου, που πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον θα αναφέρεται και σε πολλές άγνωστες λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή του Προέδρου, όπως την αδυναμία του σε μερικά πρόσωπα (π.χ. Θόδωρος) ή σε μερικά πράγματα (γκολφ, σπανακόπιτες κ.λπ.) έκανε και... συνεχίζει (μια και στο αρχικό κείμενο όλο και κάτι προστίθεται κάθε τόσο) ο Πέτρος Μολυβιάτης. Το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται μόνο στο περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά και στον πρόλογό του. Γιατί θα τον γράψει – εκτός απροόπτου – ο Ανδρέας Παπανδρέου!Η πρώτη κρούση έγινε πριν δύο μήνες περίπου, όταν το κείμενο καθαρογράφτηκε, αλλά η “κατ’ αρχήν συμφωνία” έκλεισε κατά την προχθεσινή δίωρη συνάντηση Προέδρου και Πρωθυπουργού. Οπως ακούστηκε, ο Ανδρέας δέχτηκε, εφ’ όσον όλα πάνε καλά και ο Κων. Καραμανλής ξαναβάλει υποψηφιότητα σαν Πρόεδρος το ’85. Θ’ αποτελεί άλλωστε το γεγονός  και μια έμπρακτη απόδειξη ότι το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει Καραμανλή για Πρόεδρο...».

Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, ο απατεώνας τραπεζίτης Κοσκωτάς πρωταγωνιστούσε συχνά στις ειδήσεις αυτής της ημέρας. Εκείνη την περίοδο ο Κοσκωτάς είχε αγοράσει τα πάντα, εκτός από τις εφημερίδες που γραφόταν την πρωταπριλιά ότι  αγόρασε. Δηλαδή τον «Ριζοσπάστη» κατά τη «Βραδυνή», τον «Δημοκρατικό Λόγο» κατά τον «Ελεύθερο Τύπο» και το «Ποντίκι» .

Πιο κοντά στην αλήθεια είχε βρεθεί η «Ελεύθερη Ωρα», που είχε γράψει ότι ο Κοσκωτάς είχε πτωχεύσει, κάτι που έγινε λίγα χρόνια μετά. Την ίδια χρονιά η «Αυριανή» έγραφε για τον αφορισμό του Τρίτση από την Ιερά Σύνοδο, η «Ελευθεροτυπία» βούλιαζε το «Σισμίκ» στην Τένεδο, η «Πρώτη» το έφερνε στο Τουρκολίμανο, ενώ για τη «Μεσημβρινή» η κυβέρνηση έβγαζε – επιτέλους – τη χώρα μας από το ΝΑΤΟ.

Το 1987 είχαμε ένα περιστατικό στην κρατική τηλεόραση που θυμίζει την προπέρσινη ιστορία με τη φραπελιά της Δρούζα. Τότε, στην εκπομπή «Κυριακάτικα», που  παρουσίαζε η Ελενα Ακρίτα, παρουσιάστηκε ένας τύπος ο οποίος έλεγε ότι είχε ανακαλύψει ένα φάρμακο το οποίο θεράπευε τα πάντα – και φυσικά και τον καρκίνο. Οπως είναι κατανοητό, προκλήθηκε σάλος που οδήγησε τους υπεύθυνους της εκπομπής να ζητήσουν συγγνώμη για τον πανικό που προκάλεσαν. Την ίδια ημέρα η Γενική Γραμματεία Τύπου είχε αναγκαστεί να εκδώσει ανακοίνωση για να διαψεύσει ένα χαρτί που είχε φτάσει σε όλες τις εφημερίδες, το οποίο έλεγε ότι ο Παπανδρέου σε συνάντησή του με τον Σαρτζετάκη είχε ζητήσει από τον τελευταίο τη διενέργεια εκλογών.

Το 1988 η «Ελεύθερη Ωρα»... δολοφονούσε τον εκδότη της με 32 σφαίρες σε  μακάβριο πρωτοσέλιδό της, αλλά δεν φανταζόταν ότι μερικά χρόνια μετά ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος θα περνούσε για μεγάλο διάστημα την πόρτα της φυλακής.