Περισσότεροι από 200.000 νέοι επιστήμονες εγκατέλειψαν την Ελλάδα τα χρόνια της οικονομικής κρίσης

Προκαλούν μελαγχολία τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τις τεράστιες διαστάσεις που προσλαμβάνει το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» (brain drain) τα χρόνια της κρίσης. Σύμφωνα λοιπόν με την ΤτΕ, από το 2008 μέχρι το 2013, σχεδόν 223.000 νέοι, ηλικίας 25 - 39 ετών, εγκατέλειψαν την Ελλάδα σε αναζήτηση καλύτερων προοπτικών κοινωνικής και οικονομικής προόδου σε πιο ανεπτυγμένες χώρες.

Η πλειοψηφία όσων μετανάστευσαν αναζητώντας μια καλύτερη τύχη στο εξωτερικό, την περίοδο που το κατά κεφαλήν ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειωνόταν από 93,8% του μέσου όρου της ευρωζώνης των 19 το 2008, σε μόλις 68,8% το 2013, πιθανολογείται βάσιμα ότι ανήκει στο υψηλότερα καταρτισμένο ποσοστό του πληθυσμού.

Η μαζική έξοδος του πιο νέου ηλικιακά πληθυσμού την επίμαχη περίοδο, με μικρές μάλιστα πιθανότητες επιστροφής, συνδυάζεται με τη μείωση του ολικού συντελεστή γονιμότητας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το ποσοστό αυτό πρέπει να είναι υψηλότερο του 2 προκειμένου ο πληθυσμός να παραμείνει σταθερός, στην Ελλάδα αναμένεται να επιδεινωθεί από το 1,53, που ήταν την περίοδο 1985-1990, στο 1,3 την περίοδο 2015-2020. Έτσι, το ποσοστό πληθυσμού σε ηλικία απασχόλησης, δηλαδή μεταξύ 15 και 64 ετών, την προσεχή πενταετία προβλέπεται να μειωθεί κατά 2,64 μονάδες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού.

Έξι δέσμες μέτρων

Σύμφωνα με την ΤτΕ, ο περιορισμός αλλά και η αντιστροφή του φαινομένου της εκροής ανθρώπινου κεφαλαίου, μπορεί να καταστεί εφικτός μέσω μία πολιτικής που θα στοχεύει στη διατηρήσιμη ανάπτυξη. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ΤτΕ προτείνει:

-Εκπόνηση και υλοποίηση ενός σχεδίου εθνικής οικονομικής ανασυγκρότησης και αναδιοργάνωσης της αγοράς εργασίας, το οποίο θα αντιστοιχίζει τις μορφές επιστημονικής και επαγγελματικής εξειδίκευσης με τη ζήτηση της αγοράς.

-Δράσεις νεοφυούς επιχειρηματικότητας με στήριξη από τον παραγωγικό τομέα της χώρας και από το κράτος. Οι δράσεις αυτές μπορούν να λάβουν τη μορφή χώρων συνάντησης και γνωριμίας των δημιουργικών και φιλόδοξων νέων με την κουλτούρα της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

-Αριστεία, διαφάνεια και αξιοκρατία. Η διενέργεια περιοδικών διαγωνισμών σε μόνιμη βάση, με τη στήριξη των επαγγελματικών φορέων και του κράτους και με γενναία πριμοδότηση (βραβεία ή/και επιδότηση των εργοδοτών που θα προσλάβουν έλληνες επιστήμονες) μπορεί να αποτελέσει έμπρακτη απόδειξη για την προστασία της αριστείας και τη διασφάλιση της αξιοκρατίας.

-Ο θεσμός της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης. Κρίνεται σκόπιμο οι επιχειρήσεις να αναλάβουν πρωτοβουλίες με στόχο τη συγκράτηση των νέων σε ηλικία ταλαντούχων στελεχών και αυτό μπορεί να καταστεί εφικτό μέσω της υιοθέτησης του θεσμού της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης νέων μορφωμένων μεν, αλλά με μικρή ή καθόλου επαγγελματική εμπειρία.

-Περιβάλλον φιλικό προς την επιχειρηματικότητα (μείωση γραφειοκρατίας, φιλική στάση του κράτους προς το επιχειρείν, μείωση ασφαλιστικών εισφορών και φορολογίας μέχρις ότου η νεοφυής επιχείρηση καταστεί κερδοφόρα) σε συνδυασμό με ευέλικτες μορφές τραπεζικής χρηματοδότησης και αξιοποίηση διαθέσιμων κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

-Στρατηγική επανένταξης των νέων εκτός εκπαίδευσης, κατάρτισης και εργασίας. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτών των νέων, ηλικίας 15 - 24 ετών, ξεπερνά το 19% του συνολικού πληθυσμού της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας. Το υψηλό αυτό ποσοστό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, με μακροπρόθεσμες δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία, καθώς οδηγεί τους νέους στο περιθώριο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

 Πηγή:  εφημερίδα Μακεδονία