Ευκαιρίες συνεργασίας για επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης με το CERN

της Φανής Σοβιτσλή

Πριν από πολλά χρόνια άνοιξε νέο παράθυρο στο σύμπαν. Σήμερα, το CERN, το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στον κόσμο, που εδρεύει στη Γενεύη της Ελβετίας, ανοίγει τις πόρτες του τόσο σε νέους επιστήμονες και μεταπτυχιακούς φοιτητές, όσο και σε νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας, προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία και να καταστούν ανταγωνιστικές.

Γέφυρα, για τη συνεργασία ανάμεσα στις 15 πρώτες επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης με το ευρωπαϊκό κέντρο, έστησε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, υπογράφοντας προ ημερών πρωτόκολλο συνεργασίας με το CERN.

Το πρωτόκολλο αυτό αποτελεί τη βάση συμφωνίας μεταξύ του κέντρου και των επιχειρήσεων τεχνολογίας της Θεσσαλονίκης, ενώ βαρύτητα στο εγχείρημα δίνει το γεγονός πως η ΠΚΜ αποτελεί έναν από τους τέσσερις αυτοδιοικητικούς φορείς παγκοσμίως, που υπέγραψε μια τέτοιου είδους συμφωνία με το CERN.

Η συμφωνία αυτή, την οποία υπέγραψαν πριν από λίγες μέρες στη Γενεύη, την έδρα του ευρωπαϊκού κέντρου, η γενική διευθύντρια διεθνών σχέσεων του CERN Σαρλότ Γουαρακάουλε και ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας, προβλέπει μεταξύ άλλων την παροχή τεχνογνωσίας στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, τη συμμετοχή τους στο σύστημα προμηθειών του κέντρου, καθώς και τη δυνατότητα οι φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων να μεταβαίνουν στο CERN, να συμμετέχουν σε σεμινάρια, αποκτώντας κατάρτιση και εκπαίδευση.

Η υπογραφή του συμφώνου είναι το πρώτο βήμα σε μια σειρά προσπαθειών της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για να ενισχυθεί η επιχειρηματικότητα, η καινοτομία, οι νέες τεχνολογίες, η απόκτηση τεχνογνωσίας, αλλά και ο περιορισμός του brain drain. Στο πλαίσιο μάλιστα της υπογραφής του συμφώνου, διοργανώθηκε επιχειρηματική αποστολή, με τη συμμετοχή της Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης, (Technopolis Cluster) και 15 επιχειρήσεων καινοτομίας και νέων τεχνολογιών με επικεφαλής τον πρόεδρο του φορέα, Τάσο Τζήκα.

Περιφέρεια καινοτομίας
Με το βήμα αυτό η ΠΚΜ δηλώνει αποφασισμένη να μετατρέψει την περιφέρεια σε θερμοκοιτίδα καινοτομίας και νέων τεχνολογιών ακόμα και παγκόσμιο επίπεδο. Με την υπογραφή του πρωτοκόλλου μάλιστα, ανοίγονται μεγάλες προοπτικές για τις 15 ελληνικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης, που δραστηριοποιούνται σε δυναμικούς κλάδους του λογισμικού, νέων τεχνολογιών και καινοτομίας. Εν ολίγοις, ανοίγει ο δρόμος για την προμήθεια υλικών στο CERN, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα μπορούν προμηθεύουν από ένα στιλό, γραφική ύλη ακόμη και μικροτσίπ το ευρωπαϊκό κέντρο, σε μια εποχή κατά την οποία στην Ελβετία βρίσκεται σε εξέλιξη το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα στο κόσμο, μέσα στις εγκαταστάσεις του κέντρου. Εξάλλου ο περιφερειάρχης κ. Τζιτζικώστας τον προηγούμενο Νοέμβριο είχε επισκεφτεί το CERN και τότε δόθηκε η υπόσχεση πως θα γίνει η κατάλληλη προετοιμασία, ώστε αυτή η συνεργασία να γίνει πράξη, μέσα από την υπογραφή συγκεκριμένου συμφώνου.

«Αυτό το σύμφωνο, που έγινε πραγματικότητα με μεθοδική δουλειά, υπογράφηκε και ανοίγει νέες προοπτικές για την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, για την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, για τις νεοφυείς και τις start-up επιχειρήσεις, αλλά και για τους νέους ανθρώπους, το ανθρώπινο κεφάλαιο του τόπου μας, που είναι και το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιφέρειας», τόνισε ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, κατά την τελετή υπογραφής του συμφώνου στο CERN.

Όπως είπε ο ίδιος, από την πρώτη στιγμή, η ΠΚΜ, επένδυσε στην ανάπτυξη στρατηγικής συνεργασίας με το CERN, καθώς θεωρεί ότι είναι κομβικής σημασίας για την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. «Είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στο στόχο μας, να μετατρέψουμε την Κεντρική Μακεδονία σε περιφέρεια Καινοτομίας και Νέων Τεχνολογιών», σημείωσε ο κ. Τζιτζικώστας.

Περιγράφοντας τον κεντρικό στόχο της συνεργασίας, ο περιφερειάρχης εξήγησε ότι «θα έχει πρακτικά αποτελέσματα: πρώτον, θα περιοριστεί το brain drain, δηλαδή η φυγή νέων ανθρώπων, νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, τη μεγαλύτερη κατά την άποψή μου πληγή που άνοιξε στη χώρα μας η κρίση. Δεύτερον, θα δοθούν σημαντικά κίνητρα και δυνατότητες δημιουργίας και ανάπτυξης start-up επιχειρήσεων και τρίτον θα αναχαιτιστεί η φυγή επιχειρήσεων στις γειτονικές χώρες, ενώ θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας».

Έρχεται στη Θεσσαλονίκη

Με στόχο να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται για συνεργασία με το CERN, η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας δημιούργησε προ μηνών νέα αυτοτελή διεύθυνση Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, στόχος της οποίας είναι να μειωθεί ο χρόνος για την υλοποίηση επενδύσεων, αλλά και η γραφειοκρατία, να διευκολυνθούν οι επενδυτές και να παραχθεί καινοτομία.

Την αντίστοιχη πληροφόρηση θα παρέχει και η «Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης», ενώ το Μάρτιο, όπως ανακοίνωσαν ο περιφερειάρχης κ. Τζιτζικώστας και ο πρόεδρος της Τεχνόπολης κ. Τζήκας, έχει προσκληθεί ομάδα του CERN στη Θεσσαλονίκη, η οποία θα ενημερώσει τους επιχειρηματίες για τις δυνατότητες συνεργασίας με το ερευνητικό ινστιτούτο.

«Πρόκειται για μεγάλη ευκαιρία, καθώς όπως είπε, μόνο οφέλη και κέρδη μπορούν να υπάρξουν από τη συνεργασία με το ερευνητικό κέντρο. Η τρέχουσα συγκυρία μόνο οφέλη μπορεί να έχει» τόνισε ο πρόεδρος της Τεχνόπολης κ. Τζήκας και πρόσθεσε ότι η Ελλάδα έχει ένα απίστευτο δυναμικό στην ανάπτυξη λογισμικού, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί. Ανέφερε μάλιστα, ότι η τεχνογνωσία του οργανισμού μπορεί να ενσωματωθεί στο cluster ανάπτυξης λογισμικού στη Θεσσαλονίκη.

Σε ό,τι αφορά στις δυνατότητες που θα δοθούν σε φοιτητές από ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κεντρικής Μακεδονίας για συμμετοχή σε σεμινάρια του CERN, εκπρόσωποι των 15 επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην αποστολή σημείωσαν, ότι κάθε εταιρεία που συμμετέχει στο παγκόσμιο αυτό πείραμα μαθαίνει, κερδίζει εμπειρία, δημιουργεί θέσεις εργασίας και αποκτά τεχνογνωσία για να εξελίξει τα δικά της προϊόντα. Στα οφέλη της συνεργασίας με το CERN αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της Ζώνης Καινοτομίας, Παντελής Αγγελίδης, τονίζοντας ότι γίνεται κάτι σημαντικό που προέρχεται από τη Θεσσαλονίκη και μπορεί να βοηθήσει όλη τη χώρα.

Στα άδυτα του μεγαλύτερου παγκοσμίως κέντρου σωματιδιακής φυσικής

Από το απέραντο του σύμπαντος στο απειροελάχιστο των υποατομικών σωματιδίων. Ο νους του μέσου ανθρώπου αδυνατεί να συλλάβει τα μεγέθη με τα οποία καταπιάνονται οι επιστήμονες του CERN, να κατανοήσει έννοιες όπως η αντιύλη ή να αντιληφθεί την πραγματική σημασία ανακαλύψεων, όπως αυτή του μποζονίου Higgs. Παρ’ όλα αυτά, τα μυστήρια του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) και των εργαστηρίων όπου απασχολούνται μόνιμα περίπου 3.000 επιστήμονες εξακολουθούν να ασκούν μια έλξη σε μικρούς, μεγάλους, μυημένους και μη, έξι δεκαετίες μετά την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN).
Με τα μέλη της επιχειρηματικής αποστολής, η «Μ» ξεναγήθηκε στις υπόγειες εγκαταστάσεις και την έκθεση του CERN, τις οποίες επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι κάθε χρόνο. Εξάλλου, η διοίκηση του κέντρου έχει θέσει σε προτεραιότητα την εκπαίδευση και τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης, ταξιδεύοντας τους επισκέπτες στο χωροχρόνο, με τελικό προορισμό τη στιγμή της γέννησης του σύμπαντος (Big Bang).

Παράθυρο στο σύμπαν
Στις υπόγειες εγκαταστάσεις του CERN, που ιδρύθηκε το 1954 (ένα από τα ιδρυτικά μέλη είναι η Ελλάδα) η ξενάγηση έγινε από την φυσικό ανιχνευτών, Ραχήλ Αβραμίδου, η οποία επιχείρησε να εξηγήσει, όσο πιο απλά γίνεται, τη λειτουργία του μεγάλου επιταχυντή (LHC), τι είναι οι περίφημοι ανιχνευτές, αλλά και ποιος είναι ο σκοπός του πειράματος που διεξάγεται στο CERN.

Ο LHC εγκαταστάθηκε σε μία υπόγεια σήραγγα περιφέρειας 27χλμ θαμμένος σε βάθος 50-150 μ. κάτω από την επιφάνεια της Γης, ενώ η σήραγγα αυτή βρίσκεται ανάμεσα στη γαλλική οροσειρά Γιούρα και τη λίμνη της Γενεύης στην Ελβετία.

Βασικό αντικείμενο ερευνών του CERN είναι τα στοιχειώδη σωματίδια, οι δομικοί λίθοι που απαρτίζουν την ύλη, καθώς και οι δυνάμεις που τα διέπουν. Εκεί, ο Μεγάλος Επιταχυντής Συγκρουόμενων Δεσμών, (LHC), ένας κυκλικός επιταχυντής με περιφέρεια 27χλμ, ο πιο μεγάλος επιταχυντής σε διαστάσεις και ο πιο μεγάλος σε ενέργεια που έχει γίνει ποτέ, προσπαθεί να αναπαράξει τις συνθήκες που επικρατούσαν κλάσματα του δευτερολέπτου μετά τη μεγάλη έκρηξη (big bang) που γέννησε το σύμπαν και να δώσει απαντήσεις σε μεγάλα και αναπάντητα ερωτήματα για τη Φύση, όπως: πώς σχηματίσθηκε ο κόσμος που ζούμε, ποιοι είναι οι δομικοί λίθοι της ύλης, ποιες είναι οι δυνάμεις που τους συγκρατούν, τι είναι η αντιύλη και η σκοτεινή ενέργεια, ποια είναι η προέλευση της μάζας , υπάρχει το σωματίδιο higgs;
Από την εκκίνηση της λειτουργίας του το 2007, ο επιταχυντής LHC παρέχει συγκρούσεις στις υψηλότερες ενέργειες που έχουν επιτευχθεί ποτέ σε εργαστηριακές συνθήκες. Τέσσερις τεράστιοι ανιχνευτές -ALICE, ATLAS, CMS, και LHCb- καταγράφουν τις συγκρούσεις, έτσι ώστε οι φυσικοί να μπορέσουν να ερευνήσουν καινούργιες περιοχές της ύλης, της ενέργειας, του χώρου και του χρόνου.

Μιλώντας για τον ανιχνευτή «ATLAS» η κ. Αβραμίδου τόνισε ότι είναι ο πιο μεγάλος που έχει κατασκευαστεί στον κόσμο, έχει μήκος 45 μέτρα και 25 ύψος, ζυγίζει 7.000 τόνους, όσο δηλαδή ο πύργος του Άιφελ στο Παρίσι. «Οι συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα στην καρδιά κάθε ανιχνευτή, ωστόσο αυτήν τη περίοδο δεν υπάρχει δραστηριότητα. Η ιδέα είναι, ότι η ενέργεια που αποκτούν τα σωματίδια κατά το στάδιο της επιτάχυνσης, μετατρέπεται σε μάζα και έτσι έχουμε παραγωγή καινούργιων σωματιδίων» σημείωσε και πρόσθεσε πως ο ανιχνευτής μοιάζει με κρεμμύδι, δηλαδή αποτελείται από πολλά στρώματα, διότι κάθε στρώμα, όπως είπε, έχει ένα συγκεκριμένο σκοπό ως προς την ανίχνευση των σωματιδίων.

Κύριος εξοπλισμός του CERN, είναι οι επιταχυντές σωματιδίων και οι ανιχνευτές, οι οποίοι θεωρούνται τα μεγαλύτερα και πολυπλοκότερα όργανα στον κόσμο. Οι επιταχυντές επιταχύνουν σωματίδια, όπως ηλεκτρόνια και πρωτόνια, σε πολύ υψηλές ταχύτητες και ενέργειες και μέσω της σύγκρουσης αυτών και της καταγραφής των συγκρούσεων με ανιχνευτές, οι επιστήμονες μπορούν να αποκαλύψουν τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ των σωματιδίων και να ταξιδέψουν πίσω στην αρχή του χρόνου, στη μεγάλη έκρηξη.

Οφέλη στην ιατρική…
Εκτός όμως από την τεράστια γνώση που αποκτούν και διαχέουν οι επιστήμονες για το άγνωστο σύμπαν, οι έρευνες του CERN προσανατολίζονται να δώσουν απαντήσεις και στην ιατρική, σχετικά με τη θεραπεία διαφόρων νόσων. Όπως είπε μιλώντας στα μέλη της ελληνικής αποστολής ο Μανώλης Τσεσμελής, φυσικός, αναπληρωτής διευθυντής διεθνών σχέσεων του κέντρου, η θεραπεία του καρκίνου, η ιατρική και βιομηχανική απεικόνιση, η χρήση της ακτινοβολίας, τα ηλεκτρονικά, τα όργανα μετρήσεων, οι νέες βιομηχανικές επεξεργασίες υλικών, οι τεχνικές συντήρησης τροφίμων, είναι μόνο μερικές από τις εφαρμογές των τεχνολογιών που αναπτύσσονται στο CERN, στο πλαίσιο της έρευνας στη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων.

Εξήγησε, ότι τα ευρήματα των επιστημόνων του CERN έχουν άμεση εφαρμογή στους τομείς της ιατρικής και της πληροφορικής. Στην ιατρική η έρευνα βοηθάει κυρίως στον τομέα της απεικόνισης και στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων -το λεγόμενο PET scan- ξεκίνησε πριν από 40 χρόνια από έναν φυσικό του CERN και σε συνεργασία με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γενεύης. Ακόμη, οι καινούργιοι επιταχυντές πρωτονίων έχουν οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις κατά του καρκίνου.

Ουσιαστικά, αναλαμβάνουν να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να βλάπτουν τα υγιή γειτονικά τους, όπως π.χ. συμβαίνει στην περίπτωση των ακτίνων Χ (ράδιο), που χρησιμοποιούνται στις ακτινοθεραπείες.

Και στην πληροφορική
Η έρευνα όμως, στη φυσική των σωματιδίων, οδήγησε και σε ένα σύστημα επικοινωνίας, το οποίο επιτρέπει πλέον στον καθένα μας να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση στην παγκόσμια γνώση και την πληροφορία μέσω ενός υπολογιστή.

Σήμερα, το πιο δημοφιλές τέτοιο σύστημα είναι ο Παγκόσμιος Ιστός (W.W.W) που ξεκίνησε το Μάρτιο του 1989 από το CERN. Ο World Wide Web ξεκίνησε ως ένα έργο του CERN και το 1995, το παρέδωσε στην παγκόσμια κοινότητα.

Πηγή: Ρεπορτάζ της Φανής Σοβιτσλή στην εφημερίδα Μακεδονία της Κυριακής