Η μαρτυρία του Ξενοφώντα Μαυραγάνη για τη δολοφονία Λαμπράκη

 Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός χρόνου από τον θάνατό του δημοσιογράφου, συγγραφέα και δικηγόρου

του Σπύρου Κουζινόπουλου

Με αφορμή την εξαιρετική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε χτες στην Καλαμαριά από αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την απώλεια του δημοσιογράφου, συγγραφέα και δικηγόρου, Ξενοφώντα  Μαυραγάνη, στη μνήμη του ανασύρουμε από το αρχείο μας μία συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει πριν 50 χρόνια, το 1974, καταθέτοντας την προσωπική του μαρτυρία για το πως είχε βιώσει ο ίδιος τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, καλύπτοντας δημοσιογραφικά εκείνο το ιστορικό γεγονός.

Ο Ξενοφών Μαυραγάνης, ήταν στα 1963 βοηθός αστυνομικός ρεπόρτερ της τοπικής εφημερίδας "Θεσσαλονίκη" και είχε επιφορτιστεί με το ρεπορτάζ για τη συγκέντρωση της Επιτροπής Για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη Θεσσαλονίκης που θα διοργανώνονταν το απόγευμα της 22ας Μαίου 1963, με ομιλητή τον βουλευτή της ΕΔΑ και αγωνιστή της Ειρήνης, Γρηγόρη Λαμπράκη. Για το σκοπό αυτό, ο νεαρός δημοσιογράφος βρισκόταν στο πεζοδρόμιο της γωνίας Βενιζέλου-Ερμού, την ώρα ακριβώς που έβγαινε από την αίθουσα της συγκέντρωσης ο Λαμπράκης, περιστοιχιζόμενος από τα στελέχη της ΕΔΥΕΘ Σύλλα Παπαδημητρίου και Κώστα Βέρρο και βάδιζε προς το ξενοδοχείο "Κοσμοπόλιτ" όπου διέμενε.

"Δεν γνώριζα το Λαμπράκη", άρχισε την εξιστόρησή του ο Ξ. Μαυραγάνης". Για να προσθέσει ευθύς αμέσως: "Είδα κάποια στιγμή, κι ενώ οι παρακρατικοί φώναζαν κι έβριζαν συνεχώς, κάποια άτομα να βγαίνουν από το κτίριο όπου στεγάζονταν το Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα, όπου είχε πραγματοποιηθεί η συγκέντρωση των φίλων της Ειρήνης και να βαδίζουν στην οδό Ερμού. Μόλις έφτασαν στο ύψος της διασταύρωσης των οδών Βενιζέλου και Ερμού με τη Σπανδωνή, βλέπω ξαφνικά, κι ενώ μέχρι τότε η Σπανδωνή ήταν αποκλεισμένη από ένα μεγάλο πλήθος αστυνομικών, να ανοίγει μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου ο δρόμος, σαν να ανοίγει κάποιο ριντό και να βγαίνει από μέσα ένα όχημα που αργότερα διαπίστωσα πως επρόκειτο για τρίκυκλο. Την επόμενη στιγμή, το τρίκυκλο βρέθηκε στη γωνία, σε απόσταση 5-6 μέτρων, όπου ήδη είχε φτάσει η ομάδα με τον Λαμπράκη κι εγώ είδα ξαφνικά έναν άνδρα με μαύρο κοστούμι και άσπρο πουκάμισο και γραβάτα να είναι πεσμένος ανάσκελα στο έδαφος. Δεν συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για τον Λαμπράκη, αλλά έτρεξα να αναφέρω από το τηλέφωνο στην εφημερίδα μου ότι χτυπήθηκε ένας άνθρωπος".

Ποιός ήταν ο Ξενοφών Μαυραγάνης 

Η Ένωση Συντακτών Μακεδονίας-Θράκης, στην οποία ήταν ενεργό μέλος, τον αποχαιρέτισε με ανακοίνωση, εκφράζοντας τη  βαθιά της θλίψη.

Ο Ξενοφών Μαυραγάνης γεννήθηκε στο Πλωμάρι Λέσβου το 1940 και σπούδασε στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης. Ενεγράφη ως μέλος της ΕΣΗΕΜ-Θ τον Φεβρουάριο του 1971 και άφησε ισχυρό αποτύπωμα στη νεότερη διαδρομή της Ένωσης, τόσο από τη θέση του ως νομικού συμβούλου, που διατήρησε για πολλά χρόνια, όσο και με τη συμμετοχή του σε όργανα της ΕΣΗΕΜ-Θ, στα οποία κόμιζε τη συσσωρευμένη γνώση του, την ευθυκρισία του και το κύρος του. Μέχρι σήμερα ήταν ενεργό μέλος του Συμβουλίου Δεοντολογίας και Καταστατικού Ελέγχου σε Β΄ βαθμό. Υπήρξε επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΜ-Θ.

Ως φοιτητής, ο Ξενοφών Μαυραγάνης ήταν μέλος του ΔΣ της Φοιτητικής Ένωσης Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΦΕΑΠΘ) και του Συλλόγου Φοιτητών Νομικής «Πέτρος Βάλληνδας», πρόεδρος από κοινού με τον Νίκο Κωνσταντόπουλο της επιτροπής του Καταστατικού Χάρτη της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Ελλάδας (ΕΦΕΕ) του Δ΄ Πανσπουδαστικού Συνεδρίου το 1963. Υπήρξε διευθυντής του περιοδικού της Αριστεράς στη Θεσσαλονίκη «Σπουδαστικός κόσμος». Δούλεψε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες Μακεδονία και Θεσσαλονίκη και συνέδεσε τα πρώτα του βήματα στο ρεπορτάζ με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, της οποίας υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας. Εργάστηκε επίσης στις εφημερίδες Το Βήμα, Ακρόπολις, Απογευματινή, Αυγή, Καθημερινή (έκδοση Βόρειας Ελλάδας). Υπήρξε διευθυντής Ραδιοφωνίας Βορείου Ελλάδος στην ΕΡΤ το 1989-1990. Μέχρι το 2011 έγραφε τη στήλη «Αιρετικά» αρχικά στο Εμπρός και ακολούθως στα Νέα της Λέσβου.

Από το 2011 ασχολήθηκε εντατικά με τη λογοτεχνία, εκδίδοντας πολυάριθμα πεζογραφικά βιβλία (μυθιστορήματα και διηγήματα). Ήταν μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Το τελευταίο του δημοσιευμένο διήγημα περιλαμβάνεται στον τόμο PRESS_22, Διηγήματα για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη Δημοσιογραφία, που εξέδωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ. Το Ίδρυμα τον είχε τιμήσει το 2017 με το Βραβείο Μαρκίδες Πούλιου για το έργο του στη λογοτεχνία και τη διασύνδεση του με τη δημοσιογραφική διαχείριση της μαρτυρίας και της έρευνας. Η Ένωση Συντακτών Μακεδονίας-Θράκης εκφράζει τα συλλυπητήριά της στην οικογένεια του Ξενοφώντα Μαυραγάνη και αναφέρει σε ανακοίνωσή της ότι τόσο η Διοίκηση όσο και οι εργαζόμενοι στην ΕΣΗΕΜ-Θ νιώθουν ότι έχασαν έναν δικό τους άνθρωπο.