"Ο δημοσιογραφικός λόγος πρέπει να είναι θεσμικός και αντιεξουσιαστικός"
«Οι δημοσιογράφοι οφείλουν
να αλλάξουν την κουλτούρα τους και τον τρόπο προσέγγισης ενός γεγονότος και να
κατανοήσουν όσο το δυνατό καλύτερα τα νέα εργαλεία που τους προσφέρονται -
blogs, twitter, multimedia production (πολυμεσική παραγωγή)", είχε πει σε
μία από τις τελευταίες του ομιλίες, στις 4 Ιουλίου 2011, στη Λευκωσία ο Ανδρέας Χριστοδουλίδης, που έφυγε από τη ζωή σήμερα τα ξημερώματα.
O Aνδρέας Χριστοδουλίδης (όρθιος με το λευκό πουκάμισο) στην ιδρυτική συνάντηση της Ένωσης Βαλκανικών Πρακτορείων Ειδήσεων το 1995 |
Ο Α.Χριστοδουλίδης, ήταν ομιλητής
σε ανοικτή εκδήλωση με θέμα "Η γλώσσα(;) της δημοσιογραφίας σήμερα".
Την εκδήλωση είχαν οργανώσει από κοινού το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ),
το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) και η Ένωση Συντακτών Κύπρου
(ΕΣΚ), στη Δημοσιογραφική Εστία της Λευκωσίας.
Στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Χριστοδουλίδης, αναφέρθηκε στην εξέλιξη του "δημοσιογραφικού λόγου". Επεσήμανε ότι η ακρίβεια και η αμεροληψία καθιερώθηκαν ως βασικά στοιχεία της δημοσιογραφικής γραφής και μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο εμπλουτίστηκαν και με άλλες υποχρεώσεις, όπως η αντικειμενικότητα, που αποτυπώνονται στους Επαγγελματικούς Δημοσιογραφικούς Κώδικες ή Οδηγούς Δημοσιογραφικούς Γραφής.
Ο δημοσιογραφικός λόγος, είπε, είναι θεσμικός και "αντιεξουσιαστικός", είναι λόγος δημοσίου ενδιαφέροντος, διαμεσολαβητικός, επίκαιρος, αξιόπιστος, ακριβής και ουσιαστικός, είναι λόγος πολυφωνικός.
Με αναφορές σε απόψεις ξένων έγκριτων δημοσιογράφων, επιστημόνων και ερευνητών ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά του "δημοσιογραφικού λόγου", που διαμορφώθηκαν στην πορεία πολλών δεκαετιών έδωσαν στο Μέσο το ρόλο του "θυροφύλακα" (Gatekeepers) της ενημέρωσης.
Στη πορεία όμως, σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, τα χαρακτηριστικά και οι βασικές αρχές του δημοσιογραφικού λόγου εξελίχθηκαν ή αλλοιώθηκαν με αποτέλεσμα να φθάσουμε από τον "κοινωνικοποιητικό" του ρόλο στην απλή επικοινωνιακή λειτουργία.
Ως παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό ο ομιλητής ανέφερε το Δημόσιο συμφέρον και τους οικονομικούς παράγοντες, την "κυρίαρχη άποψη" και την "δημοσιογραφία της αγοράς", η οποία -τόνισε- έφερε "τη μεγάλη ζημιά" στον δημοσιογραφικό λόγο.
Η "διαδικτυακή δημοσιογραφία", σύμφωνα με μελέτη του BBC, ήταν μια "βόμβα" στα θεμέλια των παραδοσιακών εκδοτικών εταιρειών των γνωστών μεγιστάνων του Τύπου, που προκάλεσε σημαντικές ρωγμές και στη γνωστή παραδοσιακή λειτουργία των δημοσιογράφων ως "θυροφυλάκων" του "φρουρίου" που έκτισαν, είπε στη συνέχεια.
«Η κρίση είναι δεδομένη. Οι αλλαγές εμφανείς. Ο δημοσιογραφικός λόγος αλλάζει. Η γραφή γίνεται πολυμεσική, πιο πλούσια, πιο αναλυτική, πιο εξατομικευμένη» επισήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης προσθέτοντας ότι για να αντιμετωπιστεί η κρίση στο χώρο των ΜΜΕ προωθούνται συνεργασίες, ενοποιήσεις, κοινοπραξίες, διάφορες μορφές συνεταιρισμών, κινήσεις που οδηγούν σε ενίσχυση της συγκέντρωσης ιδιοκτησίας. Η προοπτική αυτή, σημείωσε, δεν είναι εύκολο να περιοριστεί, «ενώ φαίνεται πως κάτω από τις πιέσεις της αγοράς και εκεί όπου υπάρχουν περιορισμοί θα επιδιωχθεί η ανατροπή τους ή τουλάχιστον ο περιορισμός τους».
Ο κ. Χριστοδουλίδης παρέπεμψε στον καθηγητή Steven Barnett (σύμβουλο της Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων που ασχολήθηκε με το θέμα της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ), ο οποίος προτείνει να κατοχυρωθεί νομοθετικά και μέσα από τις συμβάσεις εργασίας τους η ελευθερία έκφρασης των δημοσιογράφων, να προβλέπεται ένα κονδύλι για τη συνεχή εκπαίδευση-επιμόρφωση τους , τα επαγγελματικά κριτήρια να κατοχυρώνονται μέσα από δημοσιογραφικούς κώδικες, να γίνεται σεβαστή η πολυφωνία στο "περιεχόμενο" του Μέσου και της ατζέντας και κυρίως να στηρίζεται με κάθε δυνατό τρόπο το ερευνητικό ρεπορτάζ.
«Η νέα νομοθεσία θα πρέπει να δώσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα ανθίσει ξανά ένας πολυφωνικός, αξιόπιστος και ισχυρός δημοσιογραφικός λόγος», τόνισε κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Χριστοδουλίδης.
Στο χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της ΕΣΚ Αντώνης Μακρίδης επεσήμανε ότι «οι δημοσιογράφοι δεν είμαστε η τέταρτη εξουσία, από τη φύση της αποστολής μας είμαστε "αντιεξουσιαστές" και τα μαντρόσκυλα προστασίας των αδυνάτων από τη βουλιμία των άλλων εξουσιών».
Ο πρόεδρος του ΚΥΠΕ Λάρκος Λάρκου παρατήρησε ότι ο κόσμος της δημοσιογραφίας, σε όλα τα επίπεδα, αλλάζει και πρόσθεσε ότι ζούμε σε μια περίοδο με νέα δεδομένα ανακατατάξεις και προσαρμογές στο νέο περιβάλλον. Το ερώτημα, επεσήμανε, που πρέπει να απαντηθεί είναι «με ποιους όρους και ποιους ρυθμιστικούς κανόνες η δημοσιογραφία μπορεί να είναι παρούσα σε αυτές τις μεγάλες μεταβολές».
Ο πρόεδρος του ΡΙΚ Μάκης Συμεού χαρακτήρισε τη συζήτηση εξαιρετικά επίκαιρη και ανακοίνωσε ότι το ΡΙΚ και το ΚΥΠΕ προωθούν την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας σε ζητήματα όπως η εκπαίδευση και κατάρτιση των στελεχών των δύο οργανισμών και η αναβάθμιση των υπηρεσιών τους σε ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Στην αρχή της ομιλίας του ο κ. Χριστοδουλίδης, αναφέρθηκε στην εξέλιξη του "δημοσιογραφικού λόγου". Επεσήμανε ότι η ακρίβεια και η αμεροληψία καθιερώθηκαν ως βασικά στοιχεία της δημοσιογραφικής γραφής και μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο εμπλουτίστηκαν και με άλλες υποχρεώσεις, όπως η αντικειμενικότητα, που αποτυπώνονται στους Επαγγελματικούς Δημοσιογραφικούς Κώδικες ή Οδηγούς Δημοσιογραφικούς Γραφής.
Ο δημοσιογραφικός λόγος, είπε, είναι θεσμικός και "αντιεξουσιαστικός", είναι λόγος δημοσίου ενδιαφέροντος, διαμεσολαβητικός, επίκαιρος, αξιόπιστος, ακριβής και ουσιαστικός, είναι λόγος πολυφωνικός.
Με αναφορές σε απόψεις ξένων έγκριτων δημοσιογράφων, επιστημόνων και ερευνητών ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά του "δημοσιογραφικού λόγου", που διαμορφώθηκαν στην πορεία πολλών δεκαετιών έδωσαν στο Μέσο το ρόλο του "θυροφύλακα" (Gatekeepers) της ενημέρωσης.
Στη πορεία όμως, σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, τα χαρακτηριστικά και οι βασικές αρχές του δημοσιογραφικού λόγου εξελίχθηκαν ή αλλοιώθηκαν με αποτέλεσμα να φθάσουμε από τον "κοινωνικοποιητικό" του ρόλο στην απλή επικοινωνιακή λειτουργία.
Ως παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτό ο ομιλητής ανέφερε το Δημόσιο συμφέρον και τους οικονομικούς παράγοντες, την "κυρίαρχη άποψη" και την "δημοσιογραφία της αγοράς", η οποία -τόνισε- έφερε "τη μεγάλη ζημιά" στον δημοσιογραφικό λόγο.
Η "διαδικτυακή δημοσιογραφία", σύμφωνα με μελέτη του BBC, ήταν μια "βόμβα" στα θεμέλια των παραδοσιακών εκδοτικών εταιρειών των γνωστών μεγιστάνων του Τύπου, που προκάλεσε σημαντικές ρωγμές και στη γνωστή παραδοσιακή λειτουργία των δημοσιογράφων ως "θυροφυλάκων" του "φρουρίου" που έκτισαν, είπε στη συνέχεια.
«Η κρίση είναι δεδομένη. Οι αλλαγές εμφανείς. Ο δημοσιογραφικός λόγος αλλάζει. Η γραφή γίνεται πολυμεσική, πιο πλούσια, πιο αναλυτική, πιο εξατομικευμένη» επισήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης προσθέτοντας ότι για να αντιμετωπιστεί η κρίση στο χώρο των ΜΜΕ προωθούνται συνεργασίες, ενοποιήσεις, κοινοπραξίες, διάφορες μορφές συνεταιρισμών, κινήσεις που οδηγούν σε ενίσχυση της συγκέντρωσης ιδιοκτησίας. Η προοπτική αυτή, σημείωσε, δεν είναι εύκολο να περιοριστεί, «ενώ φαίνεται πως κάτω από τις πιέσεις της αγοράς και εκεί όπου υπάρχουν περιορισμοί θα επιδιωχθεί η ανατροπή τους ή τουλάχιστον ο περιορισμός τους».
Ο κ. Χριστοδουλίδης παρέπεμψε στον καθηγητή Steven Barnett (σύμβουλο της Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων που ασχολήθηκε με το θέμα της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ), ο οποίος προτείνει να κατοχυρωθεί νομοθετικά και μέσα από τις συμβάσεις εργασίας τους η ελευθερία έκφρασης των δημοσιογράφων, να προβλέπεται ένα κονδύλι για τη συνεχή εκπαίδευση-επιμόρφωση τους , τα επαγγελματικά κριτήρια να κατοχυρώνονται μέσα από δημοσιογραφικούς κώδικες, να γίνεται σεβαστή η πολυφωνία στο "περιεχόμενο" του Μέσου και της ατζέντας και κυρίως να στηρίζεται με κάθε δυνατό τρόπο το ερευνητικό ρεπορτάζ.
«Η νέα νομοθεσία θα πρέπει να δώσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα ανθίσει ξανά ένας πολυφωνικός, αξιόπιστος και ισχυρός δημοσιογραφικός λόγος», τόνισε κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Χριστοδουλίδης.
Στο χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της ΕΣΚ Αντώνης Μακρίδης επεσήμανε ότι «οι δημοσιογράφοι δεν είμαστε η τέταρτη εξουσία, από τη φύση της αποστολής μας είμαστε "αντιεξουσιαστές" και τα μαντρόσκυλα προστασίας των αδυνάτων από τη βουλιμία των άλλων εξουσιών».
Ο πρόεδρος του ΚΥΠΕ Λάρκος Λάρκου παρατήρησε ότι ο κόσμος της δημοσιογραφίας, σε όλα τα επίπεδα, αλλάζει και πρόσθεσε ότι ζούμε σε μια περίοδο με νέα δεδομένα ανακατατάξεις και προσαρμογές στο νέο περιβάλλον. Το ερώτημα, επεσήμανε, που πρέπει να απαντηθεί είναι «με ποιους όρους και ποιους ρυθμιστικούς κανόνες η δημοσιογραφία μπορεί να είναι παρούσα σε αυτές τις μεγάλες μεταβολές».
Ο πρόεδρος του ΡΙΚ Μάκης Συμεού χαρακτήρισε τη συζήτηση εξαιρετικά επίκαιρη και ανακοίνωσε ότι το ΡΙΚ και το ΚΥΠΕ προωθούν την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας σε ζητήματα όπως η εκπαίδευση και κατάρτιση των στελεχών των δύο οργανισμών και η αναβάθμιση των υπηρεσιών τους σε ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.