Το "Βαθύ κράτος" στη σημερινή Ελλάδα και η ακροδεξιά

Το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ (Παράρτημα Ελλάδας), σε συνεργασία με τις εκδόσεις νήσος και με την υποστήριξη του ραδιοφωνικού σταθμού Στο Κόκκινο 93,4 διοργανώνουν στη Θεσσαλονίκη δημόσια συζήτηση με αφορμή την κυκλοφορία του συλλογικού τόμου Tο «βαθύ κράτος» στη σημερινή Ελλάδα και η Ακροδεξιά: Αστυνομία, Δικαιοσύνη, Στρατός, Εκκλησία.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 7 Νοεμβρίου 2014 στις 19:00 στην αίθουσα της ΕΣΗΕΜ-Θ, Στρατηγού Καλλάρη 5, Θεσσαλονίκη.

Συνομιλούν

·         ο Ηλίας Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

·         ο Ανδρέας Τάκης, επίκουρος καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

·         η Meriç Özgüneş, δρ. πολιτικών επιστημών

·         και ο Δημήτρης Χριστόπουλος,  επιμελητής του τόμου.

Τη συζήτηση συντονίζει η Ιωάννα Μεϊτάνη, συντονίστρια του Παραρτήματος Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ.

Ο συνειρμός του όρου «βαθύ κράτος» δημιουργεί μια σειρά διαφορετικών ερμηνευτικών προσεγγίσεων σε ό,τι γενικότερα αποκαλείται παρακράτος (είτε δομημένο κρατικό κατεστημένο είτε εξουσιαστικές δομές) με παρονομαστή τις μεταοθωμανικές πρακτικές: το ρουσφέτι. Η φράση-όρος αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς στα θέματα που έχουν τεθεί σε ετούτον τον τόμο, σε επτά θεματικές ενότητες που καταγράφουν τις πρακτικές της ελληνικής ακροδεξιάς και παράλληλα τον τρόπο αποδοχής τους από την ελληνική πολιτεία. Και ιδού τα ερωτήματα: Κατά πόσον ευθύνεται άμεσα η εκτελεστική εξουσία για τη διατήρηση των «σταγονιδίων» της μεταξικής και συνακόλουθα της χουντικής περιόδου στο σημερινό παρόν… πώς επανατροφοδοτείται η φασιστική-νεοναζί παράδοση στον σημερινό πολιτικό χάρτη… σε ποιο πλαίσιο πρέπει να τεθεί η πρακτική αντιμετώπισης του φαινομένου, εάν όχι πέραν της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής συγκαιρινής συνθήκης;

Ο επιμελητής Δ. Χριστόπουλος δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα στην προσέγγιση αυτού του πολυπλόκαμου συστήματος «αξιών» κι «αξιώσεων», περιπλεγμένου γύρω από το ακροδεξιό μόρφωμα των τελευταίων χρόνων, σε άμεση συνάρτηση με την ιστορική φθορά του διπολικού πολιτικού φάσματος, τις διεθνείς εξελίξεις και κάποιες άμεσες επιδράσεις τους στην ελληνική κοινωνία («λαθρο»μετανάστευση), καθώς και με τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης. Τη συνέχεια δίνουν οι κοινωνικοί επιστήμονες που συνυπογράφουν την έκδοση (Δημήτρης Κουσουρής, Κλειώ Παπαπαντολέων, Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Αλέξανδρος Σακελλαρίου), καταθέτοντας μια grosso modo, διευρυμένη προσέγγιση σε όλην αυτή τη διαδικασία «μεταλαμπάδευσης» αντιδημοκρατικής κουλτούρας και εξτρεμισμού σε καίριας σημασίας κρατικές δομές, όπως τα σώματα ασφαλείας, τη δικαστική και νομοθετική εξουσία, το εκκλησιαστικό λόμπυ.

Η έρευνα ξεκίνησε με αφορμή την κορύφωση της χρυσαυγίτικης «επικαιρότητας» και την εμφανή, πλέον, διαπλοκή του νεοναζιστικού κόμματος με συγκεκριμένες εθελότυφλες ή αποπροσανατολιστικές πρακτικές από την παρούσα κυβέρνηση και τη δικαιοσύνη. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση της χρυσαυγίτικης παρείσφρησης στις συγκεκριμένες δομές εξετάζεται με λελογισμένη αφηγηματική πρόθεση. Οι συγγραφείς επεξεργάζονται το υλικό με εμφανές πνεύμα ψύχραιμης αλλά κι επακριβούς καταγραφής και κατανόησης των γεγονότων, που είτε έφθασαν στο κορυφαίο επίπεδο της επικαιρότητας είτε έμειναν στο χαμηλότερο ενημερωτικό (δίχως να συνεπάγεται η μειωμένη σημασία τους, βεβαίως).

Τομή στο προκείμενο διακύβευμα, πάντως, αποτελεί η δολοφονία του Παύλου Φύσσα και κατόπιν η πλημμυρίδα των πολιτικών εξελίξεων: το κράτος αντέδρασε με την αφορμή ετούτη, δεδομένου ότι οι μαφιόζικες πρακτικές, η εθνικιστική βία και η εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία της ακροδεξιάς οργάνωσης εμφανίστηκαν πλέον ως άμεσα εχθρικό μόρφωμα στο πολιτειακό στερέωμα και στις νόρμες της ελληνικής κοινωνίας.

Αυτό που προέχει –και τονίζεται στο βιβλίο– είναι η κύρια διαπίστωση του φαινομένου. Η νωχελική αποδοχή της ακροδεξιάς πραγματικότητας (προβεβλημένης γενναιόδωρα από τα καθεστωτικά ΜΜΕ) όσο και το αίσθημα ανοχής στο μισαλλόδοξο «κίνημα» με πολλαπλασιαστική επίδραση στην κοινή γνώμη, αποτέλεσε ένα κοκτέιλ αδράνειας, υπεκφυγής και αδιανόητης παρελκυστικής πολιτικής. Κι ενόσω η έκδοση κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία, αναμένονται εξελίξεις μετά τη σύλληψη μελών της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος και τις κατηγορίες που τους αποδίδει το δικαστήριο, το οποίο θα αποφανθεί για τη σύσταση και τη δράση τους ως πρόσωπα εμπλεκόμενα σε εγκληματική οργάνωση.

Αν μη τι άλλο, η ματιά των συγγραφέων του τόμου είναι διαφωτιστική. Συνεισφέρει στη δημιουργία μιας κάτοψης – στοιχειοθετεί τον κορμό της διαπλοκής γύρω από τον ελληνικό κρατικό μηχανισμό, ο οποίος στην προκειμένη περίσταση είναι ευάλωτος, επιλήψιμος ως προς τη λειτουργικότητά του και την ικανότητα διασφάλισης της πολιτειακής σταθερότητας. Το βέβαιον, για ό,τι αφορά το βιβλίο, είναι πως προλειαίνει το έδαφος για τη δημιουργία μιας εκτενέστερης σχετικής βιβλιογραφίας.