Γ. Τσαρουχάς: Ένας συνεπής αγωνιστής Ελευθερίας και Δικαιοσύνης"

Στην προσωπικότητα του δολοφονημένου από τη χούντα των συνταγματαρχών, βουλευτή της Αριστεράς, Γιώργου Τσαρουχά, που μεγάλωσε στις Σέρρες, αναφέρθηκε ο δικηγόρος Νίκος Φαλαγκάρας, στην επιτυχημένη εκδήλωση που οργάνωσε ο Δικηγορικός Σύλλογος Σερρών, στο αμφιθέατρο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυσή του.

«Ο Γιώργος Τσαρουχάς ήταν ένας από αυτούς που άφησαν βαθύ και ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην εκατονταετή ιστορική διαδρομή του Δικηγορικού μας Συλλόγου», επισήμανε ο Φαλαγκάρας, ενώ άλλοι ομιλητές αναφέρθηκαν στη ζωή και το έργο διαπρεπών Σερραίων δικηγόρων, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γιώργος Καφταντζής, ο Γεώργιος Παπανίκος, ο Δημήτριος Δίγκας, ο Άγγελος Αγγελούσης, ο Κοσμάς Αλεξανδρίδης και ο Αθανάσιος Αργυρός

Στην ομιλία του με τίτλο «Γιώργος Τσαρουχάς: Ένας συνεπής υπερασπιστής της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης», ο Νίκος Φαλαγκάρας σημείωσε τα ακόλουθα:

«Μιλώντας γενικά, θα λέγαμε προκαταβολικά ότι οποιαδήποτε αναφορά σε μία ιστορική περίοδο δεν μπορεί παρά να είναι ατελής και ατελέσφορη αν δεν συμπεριλαμβάνει, ενδεικτικά έστω, και ανθρώπους που με την εν γένει δράση τους, στο επίπεδο του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου, συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωσή της. Δεν θα μπορούσε, φυσικά, να είναι διαφορετικά τα πράγματα στην περίπτωση του Δικηγορικού Συλλόγου Σερρών και ειδικότερα όσον αφορά την εκατονταετή ιστορική του διαδρομή την οποία τιμούμε σήμερα. Ένας απ’ αυτούς που άφησαν βαθύ και ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους σ’ αυτή τη διαδρομή, υπήρξε, αναμφισβήτητα, ο Γιώργος Τσαρουχάς, γι’ αυτό και κρίθηκε αναγκαία η σημερινή μικρή μας τιμητική αναφορά.

O Γιώργος Τσαρουχάς γεννήθηκε το 1912 στην Αδριανούπολη και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του το 1924 στην Καρπερή Σερρών. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Σερρών, εγγράφηκε στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά εξαιτίας της συνδικαλιστικής του δράσης διώχθηκε από το καθεστώς της 4^ηςΑυγούστου για έναν χρόνο από το πανεπιστήμιο. Ακολούθως μεταγράφηκε στη Νομική Αθήνας, απ’ όπου αποφοίτησε. Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρίσκει να υπηρετεί τη στρατιωτική θητεία του, ενώ από τις πρώτες ημέρες της κατοχής οργανώνεται στις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις και γρήγορα αναδεικνύεται γραμματέας του ΕΑΜ Ανατολικής Μακεδονίας.

Με την απελευθέρωση γίνεται πρώτος νομάρχης Καβάλας και στον μνημειώδη λόγο που εκφώνησε στην κεντρική πλατεία της πόλης στις 13 Σεπτεμβρίου 1944, επέμεινε όσο τίποτα άλλο στην ανάγκη της εθνικής ενότητας. Αναλογίζεται κανείς πόσο διαφορετική θα ήταν η πορεία αυτού του τόπου, εάν εισακούονταν οι προτροπές εκείνες και δεν οδηγούμασταν, με ευθύνη πολλών και κυρίως των ξένου παράγοντα, στα Δεκεμβριανά και αργότερα στον εμφύλιο σπαραγμό.

Τον Αύγουστο του 1945 ο Γιώργος Τσαρουχάς συλλαμβάνεται για την εθνικοαπελευθερωτική δράση του, εκτοπίζεται στη Γυάρο, ενώ το 1953 μεταφέρεται στον Αϊ-Στράτη. Απελευθερώθηκε το 1961 και λίγους μήνες αργότερα εκλέγεται βουλευτής Καβάλας της ΕΔΑ. Τον Μάιο του 1963, όταν δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης από τους παρακρατικούς, ο Γιώργος Τσαρουχάς, βουλευτής επίσης του ίδιου κόμματος, τραυματίστηκε σοβαρά. Το γεγονός εκείνο δεν τον πτοεί και συνεχίζει τον αγώνα για τον εκδημοκρατισμό της χώρας και την αποτροπή της διαφαινόμενης εκτροπής. Τις πρώτες κιόλας ημέρες από την επιβολή της απριλιανής δικτατορίας, μαζί με άλλα μέλη και στελέχη της Αριστεράς, που επίσης είχαν διαφύγει τη σύλληψη, ιδρύει το “Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο Θεσσαλονίκης” και αναδεικνύεται επικεφαλής του.

Στις αρχές Μαΐου του 1968 ο Γιώργος Τσαρουχάς αναχωρεί οδικώς για την Αθήνα, για να συζητήσει με την ηγεσία του ΠΑΜ πτυχές του αντιδικτατορικού αγώνα. Στα διόδια της Λεπτοκαρυάς, όργανα της Εθνικής Ασφάλειας τον συλλαμβάνουν και τον οδηγούν σιδεροδέσμιο στη Θεσσαλονίκη, στο άντρο της χουντικής ΚΥΠ, που στεγαζόταν στο χώρο του Γ΄ Σώματος Στρατού. Τα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλεται έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατό του. Οι αρχές ανακοινώνουν ως αιτία θανάτου του “καρδιακή προσβολή”. Είχε μάλιστα κινηθεί προς τούτο όλος ο χουντικός μηχανισμός στη Βόρεια Ελλάδα, με επικεφαλής τον αρχηγό της ΚΥΠ και κατόπιν καταδικασθέντα μεταξύ των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21^ης Απριλίου του 1967, Στέφανο Καραμπέρη, με απανωτές πιέσεις και ανοιχτή παρέμβαση στις δικαστικές αρχές για να αποσιωπηθούν οι πραγματικές συνθήκες θανάτου και οι δράστες της δολοφονίας του Τσαρουχά. Και για να συγκαλύψουν το έγκλημά τους οι υπαίτιοι, επιχείρησαν το ανήκουστο και ανόσιο να τον ενταφιάσουν βιαστικά χωρίς την παρουσία και τη φροντίδα των οικείων του.

Καθοριστική για την αποκάλυψη της αλήθειας ήταν η συμβολή ενός ευσυνείδητου δικαστικού, του Χρήστου Ηλιάδη. Μετά από μήνυση της οικογένειας Τσαρουχά, ερευνά, ως ανακριτής, την υπόθεση και μεταξύ των άλλων βρίσκει στα γραφεία της Σήμανσης έναν φάκελο που περιείχε ένα ξεχασμένο φιλμ. Μόλις το εμφάνισε έμεινε εμβρόντητος, αφού οι φωτογραφίες έδειχναν τα σημάδια των βασανιστηρίων στο σώμα του δολοφονημένου αγωνιστή.

Η απόφαση του μικτού ορκωτού εφετείου Θεσσαλονίκης, στη δίκη για τη δολοφονία του, που έγινε μετά τη μεταπολίτευση, δέχτηκε ότι κάποια από τα τραύματα που του προκάλεσαν οι βασανιστές του επέφεραν τον θάνατό του, πλην όμως η ποινή που τους επιβλήθηκε ήταν, κατά κοινή ομολογία, αναντίστοιχη προς τη βαρύτητα του εγκλήματος.

Ο Γιώργος Τσαρουχάς ανήκει σε μια γενιά που, κατ’ επανάληψιν και υπό κρισιμότατες στιγμές για τη χώρα μας συνθήκες, οι οποίες αναγκαστικά εγκλωβίζουν στις συμπληγάδες μεταξύ του μεγάλου ναι και του μεγάλου όχι, για να θυμηθούμε τον Αλεξανδρινό ποιητή, χωρίς να αφήνουν περιθώρια για ενδιάμεση εκλογή, κλήθηκε να πάρει θέση, χωρίς επιφυλάξεις και υποσημειώσεις, στο οριακό δίλημμα: ελευθερία και αξιοπρέπεια ή υποταγή και καταισχύνη. Ο ίδιος προτίμησε την ελευθερία και την αγωνιστική στάση από την υποδούλωση, εν πλήρει (επι)γνώσει των συνεπειών που θα είχε η συγκεκριμένη επιλογή και κυρίως του βαρύτατου τιμήματος που θα έπρεπε να καταβάλει. Ακόμη κι αν αυτό μπορούσε να είναι η ίδια του η ζωή. Είχε πάντα στον νου και την ψυχή του το νόημα και το μήνυμα που εκπέμπουν οι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη, από το μνημειώδες «Άξιον εστί», «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή, θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς, θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους». Πρόκειται για το, εν παντί τόπω και χρόνω, αναγκαίο τίμημα της ελευθερίας.

Οι ορκισμένοι εχθροί της ελευθερίας και της δημοκρατίας –τέτοιους ο τόπος μας «ευτύχησε» να  αναδείξει αρκετούς και σε κάθε εποχή- δεν συγχώρησαν ποτέ στον Γιώργο Τσαρουχά το ότι επέλεξε τη δύσβατη αλλά τίμια αγωνιστική πορεία που ξεκίνησε από την πρώτη νιότη του. Η ένταξή του μάλιστα στο αριστερό κίνημα υπήρξε επιβαρυντική περίσταση, όπως λέμε στα νομικά, που τον ακολούθησε μέχρι τον τραγικό του θάνατο. Στο πρόσωπό του, θα λέγαμε, συνοψίζονται και αντικατοπτρίζονται οι δραματικότερες στιγμές της νεώτερης ιστορίας μας.

Ο Γιώργος Τσαρουχάς μόνο στα σύντομα ελεύθερα διαλείμματα του βίου του μπόρεσε να ασχοληθεί με τη νομική επιστήμη και τη δικηγορία. Ωστόσο είχε συλλάβει, ενστερνιστεί και κυρίως πραγματώσει, φτάνοντάς το μέχρι τα ακρότατα όριά του, αυτό που σημειώνει ο αείμνηστος πανεπιστημιακός δάσκαλος του Ποινικού Δικαίου και πολιτικός Γεώργιος – Αλέξανδρος Μαγκάκης στο αποχαιρετιστήριο μάθημά του, το 1969, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών: «Η βασική αξία, προς την οποίαν είναι προσανατολισμένο το Δίκαιον ως θεσμός πολιτισμού, είναι η ελευθερία. Προς την αξίαν της ελευθερίας, όμως, πρέπει να είναι προσανατολισμένος και ο νομικός και ως επιστήμων και ως άνθρωπος. Διότι, άλλως, καθίσταται ένας απλούς τεχνικός, γνώστης, δηλαδή, της τεχνικής απλώς του Δικαίου, ο οποίος διατρέχει τον κίνδυνον να γίνει ταπεινός υπηρέτης του ισχυρού». Και αργότερα, μέσα από την φυλακή πλέον της απριλιανής χούντας, απευθύνει προς τους Ευρωπαίους το μνημειώδες κείμενό του, "Γράμμα από την φυλακή",αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Η βία τους (των τυράννων) είναι ανίσχυρη μπροστά στο νόημά μας». Και το νόημά μας, εν προκειμένω, ως ατόμων και μελών του κοινωνικού συνόλου, είναι ασφαλώς η συνείδηση και το αίσθημα της ελευθερίας που είναι το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο. Γι’ αυτό, λοιπόν, το ύψιστο αγαθό αξίζει να διακινδυνεύσει κανείς την προσωπική του ελευθερία, προκειμένου να εξασφαλιστεί και να εδραιωθεί η ελευθερία των πολλών.

Ανεξαρτήτως του αν και σε ποιο βαθμό συμμερίζεται κανείς την κοσμοθεωρία του Γιώργου Τσαρουχά, αυτό που δεν μπορεί να του αμφισβητήσει, χωρίς να τον αδικήσει κατάφωρα, είναι η εντιμότητα, η ανιδιοτέλεια, η ηθική ανωτερότητα, η εγκαρτέρηση που θυμίζει τους πρώτους χριστιανούς, καθώς και το πνεύμα αυτοθυσίας που επέδειξε για την υπεράσπιση οικουμενικών αξιών, όπως είναι: η δικαιοσύνη, η ισότητα, η ελευθερία, η αξιοπρέπεια, τα -κατοχυρωμένα από το Σύνταγμά καθώς και τα διεθνή σύμφωνα- δικαιώματα του ανθρώπου. Αξίες που, δυστυχώς, και στους καιρούς μας, ανά τον κόσμο, δοκιμάζονται σκληρά και γι’ αυτό χρειάζονται την υπεράσπισή μας".